Gleufhoed, hologige blik en nachten doorhalen
Een prikkelende droefgeestigheid
'Altijd de vrouw': smartlap AKO- prijsgenomineerde Meijsing
Brusselmans:
ouwe koeien
melken
Fokkema en
Portland:
Koomens
gouden duo
Expositie: Schierbeek
en de beeldende kunst
DINSDAG 2 APRIL 1991
PAGINA 27
samenstelling Cees van Hoore
Het twaalfde boek van Herman
Brusselmans (1957) is getiteld 'Ex-
schrijver'. Naar eigen zeggen tilt de
roman hem 'naar de absolute top
van de Nederlandstalige letteren'.
Brusselmans' nieuwste werk be
gint aardig: "Ik zag iemand op me
afkomen die gebruind was, en ik
dacht: oh nee, niet een reisverhaal".
Maar de 260 bladzijden die volgen
zijn heel wat minder geslaagd. En
alsof 'Ex-schrijver' al niet omvang
rijk genoeg is, wordt ook nog eens
aangekondigd dat de roman het eer
ste deel van een trilogie vormt.
De verhaalfiguur Herman Brus
selmans valt niet meer met de
schrijver Herman Brusselmans sa
men. De hoofdpersoon van het
boek heeft inderdaad zijn literaire
carrière beëindigd. Maar er zijn
meer veranderingen die in werke
lijkheid niet plaats hebben gehad
en mogelijk nooit plaats zullen heb
ben. Zo is de held van 'Ex-schrijver'
zijn aanbeden echtgenote Gloria
kwijtgeraakt. Zelfs lezen we: 'sinds
kort probeerde ik de drank af te
zweren'. Maar in dit geval blijft het
bij goede voornemens.
Hij vat zijn positie bondig samen:
"Ik ben gewoon zomaar een lui, die
vroeger werk had, en nu niet meer;
die vroeger gelukkig getrouwd was,
en nu niet meer; die vroeger een
klein beetje beroemd was, en nu
niet meer die vroeger te veel
dronk en nu nog steeds vrees ik".
Op dat laatste na is de Brusselmans
waar we over lezen niet langer de
Brusselmans die schrijft.
Er gebeurt weinig in de roman.
De voormalige schrijver mijmert
dikwijls over Gloria, maar droomt
ook over een 'air-hostess'. Hij ver
keert met enkele meisjes. Hij gaat
om met zijn biograaf, die een job
voor hem vindt bij een filmmaat
schappij. Het is voornamelijk een
kwestie van enzovoorts, enzo
voorts. De grappen zijn meliger dan
ooit. Bijvoorbeeld: "Het onweer
ging even abrupt als het was begon
nen gewoon door". Of: "De telefoon
rinkelde. Dat zul je altijd zien. Net
als hij niet rinkelt, rinkelt hij in
eens".
Maniertje
Vroeger kon men deze flauwe hu
mor verduren. Het was een stoere
maskerade voor een diepe wan
hoop. Achter het vertoon van bra-
vour ging waarachtige tragiek
schuil. Dat is nu niet meer het geval.
De manier is er nog wel, de nood
zaak lijkt echter afwezig te zijn. Een
enkele keer herkent men de Brus
selmans van vóór 'Ex-schrijver'.
Met name in die schitterende passa
ge over het lelijke meisje dat in zijn
straat wordt aangereden. Op zo'n re
laas staat spanning: het banale
wordt ineens verheven.
Maar zulke bezwerende
schriftuur komt verder nauwelijks
in de roman voor. Het is een boek
zonder reliëf geworden. Waaraan
moet dat geweten worden? Het zegt
genoeg bij zo'n door het eigen leven
geïnspireerde schrijver dat de lite
raire gestalte Brusselmans op de
echte Brusselmans vooruit is gaan
lopen. Het bestaan van alledag le
verde niet voldoende stof meer op.
Vandaar dat de auteur naar nieuwe
stof is gaan zoeken. Er was ook een
betere oplossing geweest: wachten
tot er weer genoeg geleefd was voor
de doorlopende autobiografie die
zijn boeken vormen.
HANS WARREN
Persbureau UPI uitgekleed door geldwolven
Verslaggever van UPI: bij het horen van de schoten, afgevuurd op presi
dent Kennedyde telefoon al in de hand. (foto gpd>
Al een aantal jaren zit het Ameri
kaanse persbureau United Press In
ternational (UPI) in problemen. Het
bedrijf is sinds 1982, toen de oor
spronkelijke eigenaren het verlies
lijdende bedrijf van de hand deden,
al een aantal malen van baas gewis
seld. Nog steeds gaat het niet goed,
al probeert UPI met de moed der
wanhoop en slinkende middelen
nog een relatief goed produkt op de
markt te brengen.
Merkwaardig is wel dat de discus
sie over het lot van dit 84 jaar oude
persbureau alleen maar gaat over
geld. Of er behoefte is, of zou moe
ten zyn, aan een tweede Ameri
kaans persbureau naast het veel
grotere en rijkere Associated Press
(AP) - daarover praat niemand.
Merkwaardig, aangezien UPI in
juni 1907 juist werd opgericht om
concurrentie met AP tot stand te
brengen. Uitgever Edward Wyllis
Scripps kwam met zijn regionale
kranten in Cincinnati, Cleveland,
Columbus en Toledo niet aan de
bak bij AP. Omdat dit coöperatief
opgezette persbureau graag concur
renten buiten de deur hield, bleef
Scripps met zijn kranten verstoken
van landelijk en internationaal
nieuws.
Hij richtte dus een concurrerend
persbureau op, dat ook diensten
verleende aan andere kranten die
Op 20 maart werd in het programma
'Wie schrijft die blijft' van de BRT
Kristien Hemmerechts (1955) ge
portretteerd. Vier boeken had zij ge
publiceerd, voor haar eerste de
Driejaarlijkse Prijs van de Provin
cie Brabant ontvangen, voor de drie
andere de Driejaarlijkse Belgische
Staatsprijs voor proza. Nu was een
vijfde boek van haar verschenen, de
lijvige roman 'Zonder grenzen'.
Een vrouw met een welluidende
lach die leek voort te komen uit ge
voel voor humor, niet uit vrolijk
heid. Zij was welwillend en gehoor
zaam bij de beantwoording van de
interviewer, maar zij hield afstand.
Ze was, zo zei ze ongeveer, lerares
en moeder en had er plezier in om te
schrijven. Zoals iemand anders er
plezier in had om te breien. Erg veel
over zichzelf en haar werk wilde ze
niet kwijt.
Was ze wantrouwend? Ik herin
nerde mij een 'portret' van Hubert
Lampo in diezelfde rubriek: de man
werd belachelijk gemaakt. Hoewel
ik niet houd van Lampo's werk en
zijn rancunes vreemd vind, was ik
geschokt door de uitzending. Je
kunt als filmmaker door raar gedoe
met de camera en rare montage en
raar commentaar iedereen voor gek
zetten. Dit keer had de filmmaker,
vermoedde ik, royaal gehoopt dat
Kristien Hemmerechts wat sponta
ner van gedrag was geweest. Hij
wist haar niet uit de tent te lokken.
De vrouw die ik op de televisie
zag kon ik gemakkelijk laten sa
menvallen met de schrijfster van
wie ik de nieuwe roman 'Zbnder
grenzen' zat te lezen. Het is een inte
ressante roman.
Kristien Hemmerechts vertelt
over een gezin: Victor en Petra en
de tweeling Simon en Emilia. In
Brussel en Parijs. Victor studeert
medicijnen, verliest door een dom
ongeluk twee vingers van zijn lin
kerhand, stopt met zijn studie, wijdt
zich als huisman geheel aan de ver
zorging van de kinderen en het be
reiden van maaltijden. Petra ver
dient de kost met haar modewinkel.
Victor wordt door een vriendin
overgehaald om te scheiden en met
haar mee te gaan naar Parijs. Hij
neemt Simon mee, Emilia blijft bij
Petra. In Parijs gaat Victor weer stu
deren en wordt arts. Zoonfje Simon
kan het goed vinden met zijn stief
moeder. Petra verdraagt de schei
ding niet, en als zij rijk is geworden
door een erfenis gaat zij zinloos aan
het reizen. De vier mensen houden
intiem contact.
Charisma
Kristien Hemmerechts heeft 258
bladzijden nodig om haar verhaal te
vertellen. Het heeft dus weinig zin
om het na te vertellen. Het is op zich
ook geen interessant verhaal. Er
wordt zomaar geleefd, zonder veel
doel, en als iemand al weet wat hij
wil dan slaagt hij er niet in het plan
uit te voeren. Misschien was het hu
welijk van Victor en Petra een ver
gissing, de scheiding was zeker een
vergissing, en dat de tweeling werd
verdeeld was absurd. Het zou,
denkt de lezer, ook mis zijn gegaan
wanneer het anders was gegaan. In
de romanwereld van Kristien Hem
merechts gaat nu eenmaal alles mis.
Er woont in haar personen een in
nerlijke dwang om alles mis te laten
gaan, ze hebben nogal veel sympa
thie voor de ondergang.
Soms lijkt het of de wereld de
schuld heeft. Hoewel de roman
vooral geschreven is vanuit het ge
zichtspunt van de vrouwen, is Vic
tor het belangrijkste personage. Hij,
de door zijn pech ietwat mismaakte
arts, heeft kennelijk wat men 'cha
risma' noemt. Als huisman wisselt
hij met buurvrouwen recepten uit
en deelt met hen het bed. Zijn hand
bij AP hun neus stootten. Dat was
United Press, dat in 1958 fuseerde
met een kleiner agentschap. Inter
national News Service. Sindsdien
heet UP dus UPI, maar het bleef de
relatief kleine en arme broer van
AP. Al was het alleen maar, omdat
binnen de coöperatie AP de deelne
mende kranten hun kopij met ge
sloten beurzen uitwisselden. UPI
moest en moet alles zelf produce-
Primeurs
UPI heeft in de loop van de jaren
veel wapenfeiten op zijn naam ge
bracht, zo blijkt uit een van anekdo
ten bol staand boek over UPI's ge
vecht tegen de ondergang. Het is ge
schreven door twee journalisten,
die samen 43 jaar bij UPI hebben
doorgebracht.
Door extra hard te lopen, zo
schrijven zij, konden de 'Unipres-
sers' toch nog vaak hun AP-colle-
ga's voorbleven. Bij voorbeeld met
de eerste 'flash' van de aanval op
Pearl Harbor en met het doorbre
ken van de censuur op het Arden
nen-offensief van 1944. Ook de eer
ste berichten over de aanslag op
president Kennedy waren van UPI -
een verslaggever had een seconde
voor zijn AP-collega reageerde de
enige telefoon gegrepen toen hij de
schoten hoorde.
Behalve tekst leverde UPI ook fo
to's. Een van de beroemdste is die
van de zojuist herkozen president
Harry Truman, die een krant om
hoog houdt met de misgegokte kop
'Dewey verslaat Truman'.
Ondanks alle wapenfeiten heeft
het UPI in toenemende mate moei
te gekost kostendekkend te wer
ken. De eigenaren, inmiddels de er
ven Scripps, die de krantengroep
Scripps-Howard beheerden, kon
den in de jaren zeventig UPI alleen
draaiende houden doordat ze enor
me royalties ontvingen uit de ver
koop van strips als Peanuts'.
Begin jaren tachtig echter wilde
men toch wel af van de molensteen
om de nek die UPI was geworden.
De toch al ongelijke strijd met AP
dreigde nog verder te verslechte
ren, omdat er moest worden geïn
vesteerd in digitale en satellietappa-
ratuur. Bovendien ontwikkelden de
grote Amerikaanse kranten (New
York Times, Washington Post, Los
Angeles Times, etc.) eigen nieuws
diensten die ze ook gingen verko
pen aan derden. UPI werd fijnge
malen.
Foto-archief
Sinds UPI voor het eerst werd ver
kocht, 2 juni 1982, is het bedrijf in
'Zonder grenzen', familieroman van Kristien Hemmerechts
opleggingen bannen iedere pijn.
Een nogal krankzinnige zwerfster,
bedelares, wonend in een kraak
pand, ziet in hem de heiland en wil
een kind van hem. Aan mooie con
versaties, voor de kindertelefoon en
in zijn gezin, is hij gehecht. Een be
geerde minnaar die masturbeert
wanneer hij zich seksueel geprik
keld voelt en geen minnares bij de
hand heeft. Maar op de laatste blad
zijden van de roman wordt duide
lijk dat hij zich het liefst identifi
ceert met de zwerfster, de opstande-
linge die in de gevangenis heeft ge
zeten na een terroristische actie. Ei
genlijk is hij een opstandige. Zo
moeten we, even, geloven.
Slachtoffer
Zijn vrouw Petra is van het begin af
aan slachtoffer. Van de wereld? Ze
ker ook. Er zijn van allerlei verkla
ringen voor haar slordigheid, ge
brek aan wilskracht. Toch is zij ken
nelijk zelf verantwoordelijk voor
haar ondergang. Zij laat, als zij rijk
is geworden, het beheer van haar
modewinkel aan anderen over, ver
laat Brussel, woont in hotels, drinkt
erg veel, belt midden in de nacht
haar gewezen man Victor op en
voert met hem sentimentele en
wijsgerige gesprekken. Even in de
vijftig is ze wanneer zij gaat leren
skiën, en daarbij komt ze om.
De tweeling. Over Simon wordt
ons meegedeeld dat hij een tevre
den en suf bestaan heeft gekozen.
Emilia daarentegen wordt 'arts zon
der grenzen' en onderneemt dus
echt iets, iets heel gevaarlijks. Toch,
zo vreest de lezer, maakt zij zich tot
slachtoffer, van een beminde man,
van de groep waarin zij werkt. Die
groep bepaalt of zij het kind mag ba
ren dat zij verwacht, en zij accep
teert hun afwijzende beslissing. Wat
Kristien Hemmerechts: al te uitvoerig, soms larmoyant, (foto Bert Nitnh«u>
zou er van haar worden? Ze is pas
dertig wanneer we, in 1990, voor het
laatst van haar vernemen.
De roman is mooi opgezet. We be
ginnen in 1972 en 1973, gaan terug
naar 1968, springen naar 1976 en
1978, draaien ons om naar 1968, be
geven ons naar 1990 en besluiten in
1969. En in die hoofdstukken wordt
teruggeblikt naar veel vroeger. Zo
wordt in goed aansluitende frag
menten een hele familieroman ver
teld. Brussel, Parijs, Mexico, Zaire.
Kristien Hemmerechts is uitvoe
rig, al te uitvoerig, soms heel lar
moyant al schryft zü kort en krach
tig, en soms ongeloofwaardig zoals
in haar karakteristiek van de bewo
ners van een kraakpand. Haar per
sonages zijn snel te vergeten. Maar
haar boek is bezield door zo'n prik
kelende droefgeestigheid dat men
het gretig en bewonderend leest.
ALFRED KOSSMANN
Kristien Hemmerechts. 'Zonder gren-
sen', roman. Ultg. De Arbeiderspers.
Amsterdam, ƒ29,90.
handen geraakt van een reeks finan
ciers. zakenlui met interesse in de
glamour van de journalistiek en an
dere avonturiers. Dezen hadden
ook geen geld (over) voor investe
ringen. zodat gaten m de begroting
steeds werden gedicht door lucra
tieve bedrijfsonderdelen te verko
pen.
Zo verdween het waardevolle fo
to-archief (waaruit jaarlijks voor
miljoenen werd verkocht). Ook
werd de hele fotodienst van de hand
gedaan aan concurrent Reuter. Dit
Britse, maar wereldwijd opereren
de persbureau kreeg er voor een re
latieve fooi een inhoudelijk goed lo
pende fotodienst bij, die met enkele
saneringen en wat investeringen nu
een groot succes is.
Maar dat was niet voldoende. Om
de gaten te dichten, om faillisse
menten te ontlopen waren en zijn
merkwaardige ingrepen nodig. De
ongeveer 1500 personeelsleden over
de hele wereld brengen met een ze
kere regelmaat loonoffers, zodat ten
minste wat rekeningen kunnen
worden betaald. En dat zijn dan
Amerikaans-echte loonoffers: een
kwartaal lang dertig procent min
der salaris, en dat dan zo om de
achttien maanden.
Maar zoals Vroom en Dreesmann
en de KLM zullen ondervinden
met loonoffers kom je er niet, als het
bedrijf structureel in problemen zit.
En dat zit UPI nog steeds, ui de tang
genomen door de concurrentie.
Maar over pluriformiteit van de me
dia praat niemand in Amerika, be
halve de mensen bij UPI zelf. Het
gaat om de centen zelfs om de
centen van de werknemers.
JAMES McGONIGAL
Down to the Wire. UPI'# fight for survi
val. Ultg. Gregory Gordon 4t Ronald
Cohen. McGraw HUI. ƒ57.-
'De Portland paradox' van Martin
Koomen is een thriller van allure.
De schrijver roept de joyeuze ge
heim agent Robert Portland op her
haling. Wie 'Een zending monsters,
de vorige thriller van Koomen,
heeft gelezen, zal zich de keurig ge
klede en geknipte geheim agent
Portland nog wel herinneren. Kind
aan huis in de hoogste kringen.
Hoofs in zijn manieren. Bijna een
godheid in de ogen van zijn assis
tent, de luitenant Fokkema Een fi
guur la Hastings naast Hercule
Poirot en Watson naast Sherlock
Holmes. De aangever, de opknap
per. Een man die de ster van zijn
baas feller kan laten schijnen.
Maar gelukkig is dat door mij
nooit zo gewaardeerde aspect van
serviliteit in dit boek van Koomen
aanzienlijk minder dik aangezet
dan in 'Een zending monsters'. Ook
toen beleefde het duo hachelijke
momenten in het Nederland van
vlak na de Tweede Wereldoorlog.
In 'De Portland paradox' speelt
Fokkema de hoofdrol als hij over de
grens wordt gestuurd om in het na-
zi-Duitsland mogelijke indringers
van het vaderland te ontmaskeren.
Herman Brusselmans: "Ik ben ge
woon zomaar een lui...die vroeger
een klein beetje beroemd was en nu
niet meer". (toto gpdi
EMILY DICKINSON (1830-1886)
De Berg op zijn enorme Stoel
zat breeduit in het Dal -
Zijn blik is alomvattend wijd,
Zijn vonnis, overal -
Seizoenen speelden rond zijn knie
als Kinderen rond gezag-
Voorvader van de Morgenstond
G rootvader van de Dag -
Uit: Gedichten, Emily Dickinson. Vertaald door Louise van Santen.
Uitg. De Prom. ISBN9068012789.
Emily Dickinson. (toto pr)
DEN HAAG In het Letterkundig
Museum in Den Haag (gelegen aan
het Prinses Irenepad, nabij Cen
traal Station) is van 5 april tot 5 mei
een tentoonstelling te zien over de
schrijver en dichter Bert Schier
beek en zijn relatie met de beelden
de kunst.
Schierbeek (Glanerbrug, 1918)
heeft altijd grote belangstelling ge
had voor de beeldende kunst. Dat
komt onder meer tot uiting in zijn
veelvuldige samenwerking met
kunstenaars als Lucebert, Karei
Appel en Jef Diederen.
Te zien op deze expositie zijn bij
voorbeeld de kleurenlitho's van Ka-
rel Appel bij teksten van Schier
beek in A beast-drawn man, de in
gekleurde tekeningen van Jan Sier
huis bij een gedicht van de auteur in
Schetsboek, de tien etsen van Ger
Lataster bij tien gedichten van'
Schierbeek in Een gat in het geluid
en de zes kleurenlitho's van Frank
Lodeizen bij zes van Schierbeeks
verzen in Bootsman.
De expositie is gratis toeganke
lijk.
Openingstijden: dinsdag t/m za
terdag van 10.00 tot 17.00 uur; zon
dag van 13.00 tot 17.00 uur.
Glanslak
Hg komt daar danig in de knoei,
maar wordt net op tyd door Port
land uit de penkelen gesleept. Daar
bij komt dan de in de titel genoem
de paradox naar boven. De ogen
schijnlijk zo vermoeide en stoïcijn
se agent Portland bekommert zich
als een moeder over de 'baby' Fok
kema. Een door Koomen heel sub
tiel beschreven tegenstelling, ge
garneerd met een fiks aantal span
nende avonturen vol actie en een
toch nog verrassende ontknoping.
Martin Koomen heeft met Port
land en Fokkema een kostelijk kop
pel gecreeerd, dat in het eerste boek
hier en daar niet helemaal uit de
grondverf kwam, maar inmiddels
met goede glanslak een stralend ui
terlijk heeft gekregen. Het zou zon
de zijn als Koomen dit duo in het
oorlogsgeweld zou laten ondergaan.
KOOS POST
Martin Koomen. De Portland paradon,
till Van Gennep. ƒ29.54.
Drie jaar geleden werd aan Geerten
Meijsing (geb. 1950) de AKO-litera-
tuurprijs toegekend voor 'Veran
derlijk en wisselvallig'. Zijn nieuwe
boek vormt er de 'ethische pendant'
van. 'Altijd de vrouw' heet het werk.
De schrijver haalde er een nomina
tie mee voor de AKO-literatuurprijs
1991.
Meijsing kan het niet laten. Hij
blijft uitbundig pronken met zijn
belezenheid. 'Altijd de vrouw' heeft
maar liefst vier motto's. In een ver
antwoording deelt hij mee: "Dit
boek wil de thema's van Plato's
Phaedrus, een dialoog over de ziel
en verliefdheid als functie van de re
torica, opnieuw in overweging ne
men". De hoofdpersoon is weer zo'n
onverbeterlijke betweter die bij
voorbeeld Nietzsche kan typeren
als 'een man die van de oudheid
weinig begrepen had' en hem ver
antwoordelijk stelt 'voor veel modi
euze warhoofderij, voor het kort
ademige, fragmentarische wereld
beeld'. Kortom: de schijn wordt
even gewekt dat ook nu een moei
lijk toegankelijk, maniëristisch
boek ontstond.
Dat is deze maal niet de hele
waarheid. 'Altijd de vrouw' vormt
met 'Veranderlijk en wisselvallig'
een 'tweedekker' zoals de auteur
het noemt. Het zou echter ook als
het slot van een trilogie aangemerkt
kunnen worden, in 1981 ingezet met
het onder het pseudoniem Eefje
Wijnberg gepubliceerde 'Een meis
jesleven'.
Over het algemeen worden wei
nig omwegen bewandeld. Het gaat,
in verhouding tot ander werk van
Meijsing, om proza dat direct en
persoonlijk klinkt. In 'Veranderlijk
en wisselvallig', waarin de hoofd
persoon met vijf minnaressen ver
keerde, werd nog eèn pose opge
houden. Op wat oppervlakkig ver
toon na lijkt de pose in dit boek over
.een eeuwigdurende liefde voor één
vrouw te zijn afgelegd.
Het langste onderdeel van de ro
man, 'Voorjaarsdroom', geeft in
min of meer chronologische volgor
de het verhaal van Erik en Eefje. De
meeste andere hoofdstukken, nu
eens in de eerste persoon dan weer
in de derde persoon gesteld, zijn
daar een aanvulling van. In 'De we
gen naar Pisa' wordt beschreven
dat zij hem in Italië komt opzoeken.
Na zeven jaar eindigt de idylle defi
nitief.
Weer een jaar later, het is dan
1988, dient zich een volgende vrouw
aan. In 'De wegen naar Pisa (bis)'
wordt over haar aankomst verteld.
Laura heet ze. een figuur die ook al
een rol speelde in 'Veranderlijk en
wisselvallig'. Het was logisch ge
weest als het boek met het verschij
nen van Laura geëindigd was. He
laas laat Meijsing er echter een aan
hangsel 'Besterving' op volgen
waarin hij terugblikt op zijn verhou
ding met Eefje, die voor hem 'altijd
de vrouw' zou zijn geweest.
Hij heeft haar leren kennen toen
ze nog een schoolmeisje was. Ze
had een dochtertje, leefde samen
met een man die 'kind en kindmoe
der als persoonlijke bezittingen
beschouwt'. Erik kiest haar partij,
geeft haar goede raad, waardoor hij
haar beste vriend wordt. Verliefd
was hij niet, hoe mooi ze ook was.
Pas veel later "werd hij bevangen
door een vreemde koorts". Ze is in
middels getrouwd, een ongelukkig
huwelijk, Erik vertrok naar Italië,
waar hij aan zijn oeuvre bouwt met
zijn literaire compagnon Kanger.
Het 'schrijverscollectief Joyce
Co bestond indertijd uit Meijsing en
Keith Kanger Snell - in dit opzicht
strookt het boek in ieder geval met
de werkelijkheid.
De liefde ontbrandt pas goed
wanneer Eefje en haar dochter zich
bij Erik in Italië vervoegen. Ze heb
ben een opwindende, maar harmo
nische tijd die vrij abrupt eindigt.
Nadat Eriks boek 'Meisjesjaren'
verschijnt - er ontstaan enige strub
belingen over - herleeft de verhou
ding. Ze baart een tweede dochter,
waarvan hij de vader is. Gevieren
vormen ze een heus gezin, zo lang
als het duurt. Want Eefje besluit
hun bevredigende erotische leven
ten spijt te verdwijnen, alleen het
jongste kind blijft bij hem. Maan
den vol wanhoop volgen, hij bezint
zich over de liefde. Eriks conclusie:
"Als er al een gelukkig leven be
staat, moet dat een leven zonder
liefde zijn". Een wijsheid die de
schrijver niet uit de boeken, maar
uit eigen ervaring zal hebben opge
daan. 'Altijd de vrouw' wekt meer
herinneringen aan een smartlap
dan aan Plato.
HANS WARREN
Geerten Meijsing: Altijd de vrouw. ,AI
Uit». De Arbeiderspers. Amsterdam. G«erten Meijsing: Als er al een gelukkig leven bestaat, moet dal ren leven
ƒ36.90. zonder liefde zijn. CFD,
