'Ze kennen me als een
vertrouwde vriend'
Maatregelen gevraagd
voor opvang toeristen
Paul van Vliet (55):
voor drie generaties
Steeds meer vakantiegangers naar Nederland
ZATERDAG 30 MAART 1991
PAGINA 41
Gesetteld9 Welzeker, maar niet uitge
blust. Fel, actief, bewogen, produktief,
gedreven. Het wordt tijd om te informe
ren hoe het kwam dat hij wat wegsud-
derde, een aantal jaren geleden.
Hij ontkent het niet.
Van Vliet: "Dat was omstreeks 1981,
1982, denk ik. Maar het werkt langer
door bij de mensen. Het duurt trou
wens ook even voor men het ontdekt.
Ik ben toen ongeveer acht maanden ge
stopt. Ik was down, had geen ideeën en
ik had genoeg van de show business, de
publiciteit en de randverschijnselen.
De bekende dip. Je steekt niet lekker in
je vel en je hebt iets wegkruiperigs. Ik
merkte dat de show niet goed was, dat
ik er niet voor honderd procent achter
stond en dat het publiek niet blij naar
huis ging in een stemming die opruimt
en schoonspoelt. Dat miste ik zélf ook.
Ik moet enthousiast en met een krul in
mijn neus naar het theater gaan. Dat ge
voel was weg".
Je bent teruggekomen. Hoe?
Paul van Vliet: "Ik ben gaan reizen,
heb veel gelezen, mezelf de kans gege
ven me op te laden. Ik weet ook waar
het van kwam. Je dondert maar door
zonder datje het in de gaten hebt en op
eens realiseer je je weer dat je drie be
roepen uitoefent: je bent schrijver, spe
ler en ondernemer en runt bovendien
een theatertje in Den Haag. De show
moet komen van het schrijven. Bij een
jongen zoals ik moeten die kop en dat
hart beschermd, gevoed, geinspireerd
en verwonderd raken. De onbevangen
heid kwam terug. Dat heeft ook te ma
ken met de komst van twee nieuwe mu
sici in 1983, Ben van der Linden en
John Eskes. Binnen driekwart jaar zat
ik op het oude peil".
Hoge eisen
De multi-instrumentalist Eskes is er
nog steeds. Van der Linden vertrok en
de bassist Frans Span verdronk, toen
hij na een optreden in Groningen op
een provinciale weg in Friesland met
zijn auto te water raakte.
Van Vliet heeft voor de tournee met
zijn Jubileumshow gekozen voor vier
muzikanten. Hij stelt hoge eisen. Nie
mand pingelt zomaar wat. Ze hebben
een contract tot 1994: mooi werk en ze
kerheid.
Eskes uit Leeuwarden is de leider:
"Muziek is bij Paul meer dan begelei
ding. Hij weet dat wij een zelfstandige
emotie aan de show kunnen toevoegen
en dat zijn teksten pas werkelijk opstij
gen als er muziek bij komt. Muziek is
voor hem de grootste inspiratiebron.
Hij dwingt respect af, is niet autoritair,
maar heeft een soort eigenzinnigheid
die mij als noordeling wel aanspreekt".
Aan de vleugel zit Klaas van Dijk, ge
boren in Klazienaveen. Nadat hij in
Groningen was afgestudeerd als tand
arts, kwam hij tot de ontdekking dat an
dermans gaatjes het plaatje van zijn le
ven niet konden vullen. Hij werd ar
tiest.
Van Dijk: "Ons muzikaal concept is
met vier individualisten natuurlijk een
compromis. Een bevochten compro
mis. Daar vallen geen harde woorden
over. Paul is niet iemand die het con
flict zoekt. In de herhaling van honder
den voorstellingen mag er muzikaal
niets in de show blijven zitten dat gaat
hinderen. Het unieke van onze groep is
dat iedereen iedereen altijd opvangt.
Het geeft een veilig gevoel dat je nooit
de mist in gaat."
Nieuw in het orkest zijn André Hoek
stra, drums en percussie, en Cees van
der Laarse op basgitaar en contrabas.
Hij werkte bij Jan Akkerman, Hans
Dulfer, Harry Muskee, maakte platen
met Akkerman, Kas Lux en Herman
van Veen en zag met Van Veen de halve
wereld. Tot hij er na negen jaar vrese
lijk genoeg van kreeg en overstapte.
André Hoekstra belandde na een
klassieke opleiding aan het conservato
rium van Rotterdam in het theater. Hij
functioneerde in vier musicals (onder
meer 'Cats' in Parijs), toerde met Vicki
Brown, Berdien Stenberg en Adèle
Bloemendaal. Op reis pleegt hij de best
geoutilleerde sauna te pakken die in
De situatie.
Hij is 55. Gesetteld. Goede positie. Vertrouwenwekkend voorko
men. Glanzende reputatie, innemend, integer, vormvast, stijlvol,
eigenlijk zeer gezien. Populair? Jawel. Binnen normen van fat
soen en kwaliteit. Een bekende Nederlander zonder het ranzige,
bevlekte blazoen dat diverse van zijn collega's als vetrolletjes op
een transpirerend lijf meetorsen. Ridder in de Orde van Oranje
Nassau sinds 1987, erelid van de Nederlandse Standwerkers-
bond sinds 1962. Signalement: lang, sportief, slank, pezig. Non
chalant gekleed. Warrig, dor haar, waarin het zout de donkere
peper heeft verdreven. De echtgenote met de bloemrijke naam
Lidewij, is iets jonger. Een aantrekkelijke, intelligente, represen
tatieve vrouw. Sterke partner. Ze hebben het goed, samen. De
kinderen zijn de deur uit. Als het weekeind wordt, stroomt het
jonge volk weer binnen met bundels wasgoed van een bezige
week, het kabaal van muzikaal instrumentarium, trossen vrin
den, vriendinnen en de studieverhalen. De woning in een rustige
plaats, diep en laag in de provincie Utrecht, biedt riante ruimte
en beslotenheid, sfeer, gastvrijheid en uitzicht op een riviertje.
Op maandag heeft de man vrij. Pikt dan wel eens een bioscoop-
je.
Paul van Vliet, entertainer, reeds zesentwintig jaar.
door Jacques d'Ancona
Als ik op stoot ben kan ik een beetje zitten grinneken. Af en toe word ik er gek van wat er nog kan!'
wijde omgeving voorhanden is.
Risico
Elke avond ontmoeten Paul en de jon
gens elkaar om zeven uur in de schouw
burg. Elke voorstelling is er een sound
check, het testen van het geluid met
muziek, gesproken en gezongen tekst
fragmenten. De perfectionist Van Vliet
neemt nooit risico. "Tachtig keer kan
het goed gaan, maar ik wil zekerheid.
Het zit niet alleen in de techniek. De
sound check draagt er ook toe bij datje
samen naar een voorstelling toegroeit".
Paul van Vliet stond tijdens zijn rech
tenstudie tussen 1958 en 1961 met het
Leids Studenten Cabaret al op het to
neel, maar de officiële start was in 1964 -
1965. "Ik was niet van plan het jubile
um uitgebreid te vieren, maar mijn
shows 'Een gat in de lucht' en 'Over Le
ven' hadden een nieuw publiek binnen
gebracht. Een publiek van mensen die
de bereidheid hebben iets meer te luis
teren en iets minder te lachen. Ze geven
me de ruimte. Een bereidheid die het
typische Koot- en Bie-publiek en de
Spijkermanfans niet verstrekken. Ei
genlijk mogen die niets van hun pu
bliek".
Aan de kassa staat een nieuwe gene
ratie, mensen tussen de twintig en vijf
entwintig, van wie Van Vliet vaststelt
De attributen van een artiest.
dat ze niets van hem en van zijn verle
den weten. "Op rij 1 en 2 zitten grijze da-
ne heel lief aankijken. Ze
die kleine gezichtjes en
giechelen. Ze komen met de kinderen
en de kinderen van die kinderen. Drie
generaties. Ik ben daar heel gelukkig
mee. Ze krijgen bij mij iets anders dan
bij Kaandorp en Finkers. Ik zing over
een ander soort gevoelens".
Het blijkt te werken. Paul van Vliet
ontvangt enorme hoeveelheden post.
Persoonlijke brieven, aanvragen voor
teksten, gesprekken en materiaal. "Ze
zijn reuze geinteresseerd in mijn vak,
schrijven ze soms. En of ik voor maat
schappijleer of Nederlands mee wil
werken aan een scriptie. En in de
laatste regel komt de standaardzin. Of
het morgen kan, omdat er een beetje
haast bij is. Ze moeten het overmorgen
inleveren. Doe het nou voor dat kind,
bepleit Lidewij dan..."
Je bent theaterman. Je televisie
shows missen het specifieke dat je op het
toneel wél verspreidt.
Paul van Vliet: "Met de montage van
mijn laatste show die op maandag
avond voor Kerstmis uitgezonden is,
was ik zeer ongelukkig. Die was opge
nomen in het Belgische Leuven als co-
produktie van AVRO en BRT. In Hil
versum was de viewing en het resultaat
was dusdanig dat ik vond dat dit niet zo
uitgezonden kon worden. Met de coör
dinatie was van alles mis gegaan. Het
leek een leuk idee. een opname m Leu
ven voor het beste publiek van Belgie,
maar er zaten veel te weinig mensen. Ik
heb gedreigd met een kort geding om
de uitzending tegen te houden. De pre
sident van de rechtbank zou op de
maandagochtend zitting houden. Toen
gingen ze overstag. In de beste studio
van Nederland hebben twee tovenaars
de show overgemonteerd en opgekrikt
tot een aanvaardbaar produkt Het
heeft me geen schade gedaan. Ik weet
dat ik geen god ben in mijn tv-shows.
Praatprogramma's doen me meer goed
dan de registratie van een theatervoor
stelling. Als ik bü Ivo of bij Karei van de
Graaf ben geweest, blijkt dit uit stapels
reacties. Vroeger had ik daar veel meer
moeite mee. Maar het theater is mijn
wereld. Daar ben ik baas, dat is mijn
plek, mijn thuis. Met mijn manier van
theater maken spreek ik een groot, ge
varieerd publiek herkenbaar aan. De
zalen zitten vol. Ik lieg nooit over de cij
fers. Ze kennen me als een vertrouwde
vriend die zich voor honderd procent
inzet, van Carré tot aan het kleinste
stadje in Nederland."
Zijpaden
Op 1 januari 1992 is in Middelburg de
première van de nieuwe show. Op tour
nee schrijft Paul van Vliet in zijn hotel.
Het begin van een soort onderzoek
"hoever ik op hol kan slaan in mijn fan
tasie. In elke richting probeer ik te ont
dekken hoeveel zijpaden ik kan bewan
delen. voordat ik beland waar ik uitein
delijk uit wil komen. Ik moet de men
sen deelgenoot maken van de kronkels
in mijn denken en voelen. In ben wat
meer associatief gaan schrijven. Met
heel veel plezier. Het publiek kun je al
leen verrassen als je jezélf verrast Ik
heb altijd vrij ordelijk geschreven,
maar nu ben ik oeverloos en grilliger
aan de gang. Het borrelt. Als ik op stoot
ben kan ik een beetje zitten grinneken.
Af en toe word ik er gek van wat er nog
kan!"
Het toerisme in Nederland gaat glorieuze
tijden tegemoet, zo blijkt uit de resulta
ten van een pas verschenen onderzoek
van het ministerie van economische za
ken. Dat is uitgevoerd door de stichting
Economisch Onderzoek met medewer
king het CBS, het Centraal Planbureau
en de Nederlandse Investerings Bank en
het voorspelt dat de vakantiebestedin
gen vanaf 1989 tot 1994 met maar liefst 31
procent (stijgend tot 8,6 miljard gulden)
zullen toenemen.
Het gevolg van het veranderd vakan
tiegedrag van Nederlanders. Er wordt
vaker gekozen voor kortere vakanties en
luxere overnachtingen in eigen land. Het
aantal zogenoemde culturele vakanties
in grote steden blijkt fors te stijgen en
oudere vakantiegangers (vijftig-plus
sers) geven meer uit dan enkele jaren ge
leden. Dat bestedingen de komende ja
ren fors zullen groeien, komt ook door
dat steeds meer vakantievierende Italia
nen en Spanjaarden en andere buiten
landers ons land 'ontdekken'.
Zonnige zondag
Er komen steeds meer vakantiegangers,
terwijl Nederland op een mooie zonnige
zondag in de zomer al overvol lijkt. Kilo
meterslange files op de wegen, overvolle
campings en stranden. Nog meer toeris
ten, waar moeten we die in hemelsnaam
bergen? "Ik ken die geluiden. Maar het
Vanuit economisch oogpunt bekeken is het almaar stijgende toerisme in ei
gen land een zeer gunstige ontwikkeling. Maar als Nederland de groeiende
stroom vakantiegangers en dagjesmensen goed wil opvangen en behou
den, is het van groot belang om op korte termijn de (achterlopende) infra
structuur in de omgeving van toeristische plaatsen en plekken aan te pas
sen. Dat althans betoogt prof. dr. A. Dietvorst, hoogleraar recreatiekunde
van de Landbouw-universiteit in Wageningen.
door Ed Blaauw
gaat dan wel om dat ene strookje waar op
een bepaald moment toevallig duizen
den mensen bij elkaar zijn. Er is natuur
lijk ruimte genoeg, zeker in het laagsei-
zoen", zegt prof dr. Dietvorst.
"Dat er meer toeristen komen is niet
zonder meer een voordeel", betoogt F.
Olbertz. stafmedewerker van de Algeme
ne Nederlandse Vereniging van VWs.
"Als ze allemaal op dezelfde tijd naar de
zelfde plek gaan, werkt dat averechts.
Door een betere vakantiespreiding in
binnen- en buitenland kun je een hoop
problemen oplossen. Wel zullen de toe
ristische industrie en de overheid na
drukkelijker naar de gevolgen voor het
milieu dienen te kijken. We zullen zuini
ger moeten zijn op gebieden met een na
tuurlijke landschappelijke waarde".
Marijke Brunt, medewerkster van de
stichting Natuur en Milieu is het daar
roerend mee eens. "We moeten meer
mikken op de milieuvriendelijke toerist,
die met een bescheiden voorziening te
vreden is. Bungalowparken met grote
parkeerterreinen, die ten koste van het
groen gaan, daar moeten we vanaf. Dat er
meer toeristen komen is goed voor de
economie. En als ze allemaal naar het
strand gaan en niet masaal door onze
kwetsbaré duinen trekken, is dat geen
enkel probleem. Hoewel, de meesten
gaan met de auto naar het strand. En dat
massale auto-toerisme past eigenlijk niet
in een land als het onze".
Veel toeristen halen strand, duinen en
"Er is natuurlijk ruimte genoeg, zeker in het laagseizoen".
bossen op een warme dag niet eens. Of
bereiken hun bestemming pas na uren fi
le-rijden. "Dat is een zwak punt", vindt
Dietvorst. "En het openbaar vervoer
speelt nog te weinig in op de behoeften
van toeristen. Er zijn in Nederland maar
een paar spoorlijnen die tot vlak bij het
strand komen. Daarom ook is het van be
lang dat de infrastructuur in gebieden
waar veel vakantiegangers komen, snel
wordt verbeterd".
Wat de stichting Natuur en Milieu echt
zorgen baart, is de groei van het aantal
surfers en gemotoriseerde boten, die in
kwetsbare watergebieden v
golfslag zorgen. "Daardoor ontstaat
enorme schade aan flora en fauna", weet
Marijke Brunt. "Ik vind het, zeker nu het
binnenlandse toerisme zo dreigt te groei
en, van groot belang dat toeristische en
milieu-organisaties om de tafel gaan zit
ten, zodat er eenduidige voorlichting
komt over toerisme en milieu. Daar ont
breekt het aan", zegt Olbertz.
De stijging van het aantal toeristen be
tekent op hoogtij-dagen vermoedelijk
langere wachttijden voor, om maar een
paar overbekende Nederlandse attrac
ties te noemen, De EReling, ponypark
Slagharen, Burgers Dierenpark, safari
park De Beekse Bergen en Madurodam.
"Dat zal nog moeten blijken", zegt
Dietvorst. "De consument zal of wegblij
ven of een andere minder drukke dag
kiezen. Grote toeristische ondernemin
gen hebben al lang aan marktverkenning
gedaan en maatregelen genomen. Klei
nere. ik noem ze de pappa en mamma-be-
dnjfjes, hebben daar de tijd en het geld
niet voor Dit soort bednjfies werkt vaak
weinig professioneel. Van automatise
ring is niet of nauwelijks sprake, het op
leidingsniveau van de medewerkers is
laag en de toekomst hangt nog teveel af
van het fxngerspitzengefvhl. Ik ben bang
dat een groot aantal van deze bedrijfjes
de boot zal missen. Inspelen op de toe
komstige ontwikkelingen betekent in
vesteren. Maar veel banken hebben, zo
blijkt, weinig vertrouwen in deze be
drijfstak. Wat de gevolgen voor kleinere
ondernemingen zijn, laat zich raden".
Groei
De jaarlijkse groei van het aantal vakan
tiegangers ut ons land met circa 3.5 pro
cent gaat onverminderd en gestaag door.
Vorig jaar bezochten 5.8 miljoen buiten
landers ons land. In 1989 waren dat er 5,2
miljoen en in 1988 deden 4,8 miljoen bui
tenlanders Nederland aan. De Nederlan
der zelf gaat per jaar gemiddeld ruim
twee keer per jaar op vakantie. Daar
naast is er toch nog zestien procent, die
door welke oorzaak dan ook de deur niet
uitkomt
Dietvorst: "Het is goed te weten dat
Nederland wel zo'n 32 miljard gulden
aan toerisme en recreatie besteedt. Als je
dat afzet tegen de automobielbrmnche,
waaraan we 18 miljard gulden aan uitge
ven, zyn toerisme en recreatie een zeer
belangrijke bron van inkomsten voor
ons land. Zo'n tien procent van onze be
drijven zijn geheel of gedeeltelijk van
toerisme en recreatie afhankelijk. Als ik
alle prognoses en trends zie van het bin
nenlandse toerisme, dan weet ik wel dat
er nog veel moet gebeuren".
