De Kraayert: het
huis der sterken
Dj
SCHOP
Dierlijke liefdes
ENKWIJZER
Onze taal
In Zeeuws bejaardencentrum haalt menigeen de honderd
eu.
ui.
1J*
oe.
ZATERDAG 30 MAART 1991
EXTRA
PAGINA 33
v Koning. Vrijdag 22 maart,
9.00 uur. De telefoon gaat bij
de stadsredactie van het
mLeidsch Dagblad. Een geagi
teerde fractievoorzitter van de
O PvdA aan de lijn.
Met Steven de Vreeze. Heb-
ben jullie gehoord dat Van Rij
voor Radio West heeft gezegd
■waa dat hij vindt dat Bordewijk
niet hoeft af te treden als wet
houder?
Dat hebben wij niet.
Ik heb gisteravond geprobeerd Van
Rij te bereiken, maar dat lukte niet.
Toen heb ik van Radio West gehoord dat
het waar is. Schrijven jullie daar van
daag over?
Wij denken het wel.
Dan wil ik daar graag mijn commen
taar op leveren. De fractie neemt pas
maandagavond een standpunt in. Van
Rij is een lid van de fractie, dat voor
zijn beurt spreekt. En daar ben ik ont
zettend boos over.
Vijf minuten later is het ons wel ge
lukt contact te krijgen met Van Rij.
Ik vind dat Bordewijk moet blijven,
en dat is mijn persoonlijke mening, zegt
hü-
Wat is er aan de hand? De kwestie
rond wethouder Bordewijk nadert zijn
climax. Het antwoord op de vraag of de
Leidse PvdA-wethouder van financien
na elf jaar moet opstappen kan bijna
worden gegeven. Moet de wethouder
na 11 jaar aftreden omdat de admini
stratieve organisatie in orde is, of niet?
Het lijkt er op dat Bordewijk wordt
gesteund. Wethouder Van Rij staat in
elk geval vierkant achter hem, en zegt
dat. Waarom is De Vreeze daar zo ont
zettend boos over? En waarom wil hij
zo graag dat de krant erover bericht?
Wij denken wel dat we dat weten.
Steven de Vreeze is dè politieke tegen
stander van zijn eigen wethouder van
financiën. Hij vindt dat Bordewijk het
veld moet ruimen. En doet er alles aan
om te zorgen dat dit ook gebeurt. Hij
staat bijvoorbeeld twee keer in de week
op de stoep bij leden van zijn fractie, bij
wie hij normaal zelden komt. En nu
dreigt Van Rij roet in het eten te gooien.
Het eind van het liedje is dat Steven
de Vreeze toch zijn zin krijgt. Op dins
dagavond staat Bordewijk voor de
laatste keer op van de wethoudersstoel.
Nog geen minuut later neemt iemand
anders plaats op zijn zetel: Steven de
Vreeze.
De koning is dood, leve de koning die
hem van zijn troon stootte.
JANET VAN DIJK
Schulden. Er was een groot, groot
land, heel ver hier vandaan. De mensen
daar stonden bekend als energie-ver-
slinders. Iedereen had minstens één
grote auto, en een huis waarin alles op
stroom liep. Van tandenstoker tot
lady shave. Dat kostte natuurlijk wel
geld, en dat nu leverde een probleem
op.
De schulden van dat land werden
groter en groter. Begerig keken de
machthebbers van het rijk naar veel
kleinere staten in de rest van de wereld.
Die hadden geld genoeg. Hoe krijgen
we ze zo gek om ons een deel van hun
reserves te geven, vroeg de leider, ene
Sjors Boes, zich af.
De baas van zijn inlichtingendienst
had een plan. In een ver, oliedom land
in het Midden-Oosten woonde een hon
gerige generaal. Die had ook geld no
dig. Geld dat voor het grijpen lag op de
stoep van de buurman. Als die generaal
nou kon worden aangemoedigd om zijn
buurman te beroven, dan kon Boes als
politieman van de wereld orde op za
ken stellen.
Het plan kreeg de goedkeuring van
de president. Zijn ambassadeur April
fluisterde de Arabische generaal wat
lieve woordjes in het oor en vervolgens
veroverde hij de zandbak van de buren.
Iedereen was in alle staten en keek naar
Boes. Die deed of hij erg verrast was en
stuurde meteen zijn handlangers naar
de woestijn. De generaal wist echter
van geen wijken. Wat nu? Dat was niet
afgesproken.
Er moest wat anders worden be
dacht. Boes zag het al helemaal voor
zich. Als zijn soldaten de zandbak plat
zouden, bombarderen dan was er
meteen werkgelegenheid voor bedrij
ven in zijn land. Dan kwam er nog meer
geld binnen. En de bommen konden
worden gesponsord door de vrienden
van Boes. En zo geschiedde. De collec
te leverde het grote verre land een flin
ke winst op, tegen een minimale in
spanning en een lage prijs. Goed, in het
land van de generaal sneuvelden
150.000 mensen, maar dat was bijzaak.
Als de air-conditioning en vaatwasma-
chine maar werken.
HANS JACOBS
TOP. TOP mag volgend seizoen in
de eerste divisie van het betaald voet
bal uitkomen als de gemeente Oss zorgt
voor extra assistentie van de politie.
Die niet cynisch bedoelde zin van het
persbureau ANP wekt de indruk dat de
Brabanders een stormloop van suppor
ters verwachten. Zoals overal elders
week in week uit het geval is op andere
velden van amateurclubs die er in de
eerste divisie tenminste eerlijk voor
uitkomen dat ze betalen.
Bij die andere, een jaar geleden, om
hoog gevallen amateurclub Vlissingen
kwamen het afgelopen weekeinde voor
de wedstrijd tegen Cambuur maar
liefst 1000 kijkers. Dat waren er maar 50
minder dan een week eerder tegen
Eindhoven. En het is dat Excelsior al
een paar weken niet meer thuis heeft
gespeeld, anders zou het gemiddelde
nog hoger zijn dan 738. De vraag is dan
ook wie moet worden bewaakt en of de
eis van de voetbalbond extra politie in
te zetten, niet vooral is bedoeld om de
toeschouwersaantallen wat extra op te
schroeven.
Ondanks het feit dat in veel gevallen
sprake is van niet meer dan druk be
zochte familiefeesten, acht burgemees
ter Van Veldhuizen betaald voetbal in
Oss goed voor de naamsbekendheid
van de gemeente. Van Veldhuizen ver
keert kennelijk in de veronderstelling
dat Volendam dank zij het voetbal is
uitgegroeid tot een van de belangrijk
ste toeristenmarkten. Volendam is een
van de verenigingen waar de burge
meester informatie heeft ingewonnen.
De in hoger sferen verkerende Van
Veldhuizen droomt in navolging van
BW Den Bosch waarschijnlijk ook al
van Europa-Cupvoetbal. Mocht dat zo
zijn, dan kan het geen kwaad om op de
salarissen van de spelers van TOP bij
voorbaat het vakantiegeld in te hou
den. Bij Vlissingen wordt dat nu pas ge
daan, terwijl de spelers van de bijna
failliete club straks alle tijd hebben om
er op uit te gaan.
JAN PREENEN
Optimisme. De Nederlandse
volksaard blinkt niet uit door optimis
me. Een gegrond optimistisch geluid is
dan ook nooit weg. Zoals dat van top
ambtenaar Wolfswinkel, die begin deze
week uit Kuwayt terugkwam. Met een
verheugende mededeling voor het Ne
derlandse bedrijfsleven: de Kuwayti's
denken niet te kunnen volstaan met
Engelse en Amerikaanse aannemers
voor de wederopbouw van het in puin
liggende emiraat.
Laten we voorop stellen dat Econo
mische Zaken en de Nederlandse be
drijven geen blijk hebben gegeven van
de aasgierenmentaliteit die vooral de
Fransen ten toon hebben gespreid. De
Golfoorlog was maar net begonnen of
Franse wapenfabrikanten en aanne
mers zochten de emir in ballingschap
op, om te vragen of er al wat contracten
konden worden getekend, 't Zou me
niets verbazen als zij nu in ondergrond
se schuilkelders met Saddam Hussein
onderhandelen. En voor de zekerheid
met de shi'itische oppositie van Irak,
alsmede de Kurden.
Helaas riekt de blijde boodschap van
meneer Wolfswinkel nog het meest
naar pep-talk en vrijblijvende luchtfiet
serij. De Amerikanen en de Britten is
respectievelijk een orderportefeuille
van 50 en 25 miljard dollar al toegezegd.
Niet geheel onlogisch, gezien de enor
me kosten die beide landen voor de le
germacht in de Golf hebben gemaakt.
De herbouw van Kuwayt vergt naar
schatting 75 miljard dollar.
Het laat zich raden dat de wegen, ge
bouwen, bruggen, centrales, raffinade
rijen en waterinstallaties straks door de
Britten en Amerikanen worden aange
legd. De delegatie uit ons land, die
meent dat er behoefte zal zijn aan onder
meer gespecialiseerde bedrijven in
elektriciteit- en watervoorzieningen,
zal daarnaast de weg hebben vrijge
maakt. Voor Nederlandse onderaanne
mers die de stopcontacten mogen
plaatsen en de kranen vastschroeven.
RAYMOND PEIL
Uit de brief van een lezer die graag wil
dat ik eens een keer over dierenliefde
schrijf:
"Mensen met honden noemen ze
meestal Bassie of Lassie of zoiets. Ik heb
die van mij Sex genoemd. Toen ik op hu
welijksreis ging heb ik de hond meegeno
men. Ik zei tegen de receptionist van het
hotel dat ik een kamer wilde voor mij en
mijn vrouw en een aparte kamer voor
Sex. De receptionist antwoordde dat ie
dere kamer in het hotel voor sex was. Ik
zei: "Maar u snapt het niet. Sex houdt me
's nachts uit mijn slaap". "Nou", zei de
receptionist, "mij ook".
Een paar nachten geleden nam Sex de
benen. Ik heb uren naar hem lopen zoe
ken. Op een bepaald moment kwam ik
een politieauto tegen. De agenten vroe
gen me: "Wat loopt u om 4 uur 's nachts
hier op stradt nog te zoeken?" Ik zei: "Ik
loop naar Sex te zoeken". Die jongens wa
ren toen zo aardig me uit te leggen dat er
op dat uur nog hoogstens twee gelegenhe
den waren waar ik mijn geluk zou kun
nen beproeven. Zo zie je maar weer, de
politie is je beste vriend.'
Onder psychologen die toch doorgaans
grossieren in theorieën en therapieën
voor relaties, is er geen hond te vinden
die zich serieus bezig heeft gehouden met
de relatie mens-(huis)dier. Terwijl die
relatie voor veel mensen vaak net zo be
langrijk of zelfs belangrijker is dan de re
latie met andere mensen.
Ik vermoed dat we als volk over de rela
tie mens—dier nog altijd tweeslachtige
gevoelens hebben. Aan de ene kant vin
den we het begrijpelijk en goed dat men
sen graag een huisdier willen. Maar aan
In het Zeeuwse Lewedorp en
omgeving zegt men: 'Als ik
töch naar een bejaardenhuis
moet, dan maar naar De
Kraayert; dan weet ik tenmin
ste zeker dat ik honderd word'.
Het moet goed toeven zijn in
het blokkedoosvormige be
jaardentehuis in het centrum
van Lewedorp. Twee bewo
ners zijn er aan hun honderd
zesde levensjaar begonnen.
Zij zijn de huidige aanvoerders
van een opvallend groot aan
tal lieden dat boven de hon
derd uitkomt. Wat is het ge
heim Van De Kraayert?
door Willem van Dam
Het was flink kwakkelen met de gezond
heid de laatste weken. Heel De Kraayert
hield de adem in: zou ze het redden, of
zou ze het niet redden? De verwachtin
gen waren somber. Maar mevrouw
('Pietje' noemen ze haar liefkozend in het
bejaardencentrum) Rijk hield vol. Hon
derdvijf jaar werd ze begin deze week.
Net zo oud als meneer Bolier, die een
paar maanden eerder verjaardag num
mer 105 vierde. "Ze heeft er", zegt waar
nemend-directeur G. Hendriks op waar
derende toon, "voor geknokt om hon
derdvijf te worden. Het is wonderbaar
lijk als je nagaat: veertien dagen gele
den lag ze voor dood op bed. Maar het is
echt een wedstrijdje tussen die twee wie
het oudst wordt".
Ze hebben elkaar de afgelopen maan
den voortdurend nauwlettend in het oog
gehouden. Als hij met een verdacht
kuchje door de gangen pantoffelde, kon
zij het niet nalaten fijntjes op te merken
dat 'Bolier toch niet helemaal de ouwe
meer is'. En wanneer zij wat pips rond de
neus zag, was hij het die als eerste signa
leerde dat mevrouw Rijk 'nu wel erg
hard achteruit gaat'.
Slingers
Lang zal ze leven, hieperdepiep hoera.
Tegen het wit gesausde plafond van de
eetzaal zijn slingers geprikt. Aan de mu
ren hangen kleurenfoto's van landschap
jes. Koffie, thee en gebak. Schoenen
schuifelen over het grijze novilon. Op de
gang rinkelende flessen op een serveer-
wagen^e: jonge klare, citroenjenever,
vruchtensap. De burgemeester is er. En
de echtgenote van de commissaris van
de koningin natuurlijk. Vooraan, onder
een ereboog, zit De Jarige: grijs en broos.
Ze lijkt zich nauwelijks te beseffen dat al
dit feestelijks ter hare ere is. Lang zal ze
leven, hieperdepiep hoera.
Meneer en mevrouw Van den Dries
hebben zeer bescheiden aan een tafeltje
achterin de feestzaal plaatsgenomen. Ze
wonen (meneer Van den Dries: 'ik was er
eigenlijk nog niet aan toe, maar ja, de
vrouw hè?') ongeveer een jaar in De
Kraayert. Hij is 76. Zij 80. Jonkies dus
nog. Meneer Van den Dries laat z'n wijs
vinger door het zaaltje dwalen: die daar
is 92, en die daar een stoeltje verder 95.
Tsja, hele leeftijden hè? Van den Dries
steekt de duim goed geluimd omhoog en
kijkt prijzend in de richting van de witge-
schorte bejaardenverzorgsters. "Prima
verzorging hier. En die meiden hebben
er veel werk aan hoor, aan die ouwe men
sen."
Het Geheim nu reeds ontrafeld? Een
goeie verzorging is dat alles wat de
krasserikken van De Kraayert zo lang op
de been houdt? "Ja hoor", giebelt bejaar
denverzorgster Corrie Bekenkamp (34)
boven een volgeladen serveerkarretje,
"zet dat er maar met vette letters in: ze
worden hier allemaal zo oud dank zij de
uitstekende verzorging."
Een dag later, als slingers en ereboog
weer zijn opgeborgen, klinkt vanachter
de deur van de kapel het 'Hallelujah';
zoals elke dinsdagochtend als het bejaar
denkoor bijeenkomt. De Zaanse Klok
(naast de marmeren gedenkplaat: 'Eerste
steen gelegd door mr A.J.J.M. Mes 14
april 1964) in de hal wijst elf uur aan. Op
de leestafel ligt de krant opengeslagen
op de pagina met overlijdensadverten
ties. Bij de lift staat een rolstoel gepar
keerd, waarin zich meneer Dekker (99)
ophoudt.
Stumpertje
Negenennegentig jaar geleden ('toen ik
klein kind was, viel ik in de stuupe') ston
den ze hoofdschuddend over z'n wieg ge
bogen. "Ze zeiden: 'dat stumpertje zal 't
niet lang maken'." Het bleek een ernstige
vergissing.
Mooie verhalen kan meneer Dekker
vertellen. Over zijn opa ('die leefde nog in
de tijd van Napoleon'), het 'hoefje' waar-
ie werd grootgebracht, het meubelma
kersvak ('toen ik trouwde, kon ik al m'n
meubels zelf maken') en over de kunst
voet die z'n loopvermogen ('eerst liep ik
op één kruk, toen op twee en daarna met
zo'n vierpikker') steeds meer aantastte.
Lopen kan meneer Dekker niet meer.
Maar 's zomers, als het zonnetje aange
naam schijnt, wil hy gaarne in z'n rol
stoel een toertje rond het bejaardenhuis
maken. Nog een maand of acht, dan
wordt ('als ik het mag beleven') ook me
neer Dekker honderd. Hij is de zoveelste
in De Kraayert.
"Mooie reclame natuurlijk", glundert
waarnemend-directeur G. Hendriks van
onder z'n borstelsnor. "Het kan beter zo
zijn, dan dat er wordt gezegd in De
Kraayert gaan ze allemaal stikvroeg
dood". Maar waar het succes precies aan
te danken is; Hendriks kan slechts z'n
schouders ophalen. "Puur toeval, denk
ik".
Zevenenzeventig bewoners telt De
Kraayert. Hun gemiddeldde leeftijd
schommelt rond de 87 jaar. Een meer dan
middelmatig moyenne. "Misschien", be
denkt ziekenverzorgster Carina Walhout
(26), "komt het wel, doordat hier een ons-
kent-ons-sfeeitje hangt. De mensen ko
men bijna allemaal uit deze omgeving.
Ze zijn allemaal van boeren-komaf. D'r
zitten hier heel weinig, hoe noem je dat,
buutendiekers. Ze kennen mekaar alle
maal nog van vroeger. En hoe meer men
sen je kent, hoe minder je vereenzaamt.
Dat speelt zeker mee".
In de hal, op het prikbord, hangt
naast de aankondiging van de hoogmis
het weekmenu. Maandag: gebonden
aardappelsoep, runderlapje, jus, ge
smoorde kool, gekookte aardappelen,
appelmoes, fruit. Zou daar in de keuken,
onder de deksels van potten en pannen,
dan misschien het Geheim van De
Kraayert schuilgaan?
Kok John Leijnse kijkt zeer beschei
den. Het zou van hoogmoed getuigen als-
ïe beweerde dat in de keuken van De
Kraayert beter wordt gekookt dan in an
dere bejaardenhuizen. Geen overdaad,
maar regelmaat. Variatie en voldoende
voedingswaarden. Zo luiden zijn stelre
gels. "En dat zal mede van invloed zijn".
Achter de grijsgroene deur van kamer
61 hapt mevrouw Rijk in een banaantje.
Naast de ingelyste trouwfoto's van kin
deren en kleinkinderen een brief na
mens het vorstenhuis: geluk gewenst
met uw honderdvijfde verjaardag. Grys,
klein, broos en versleten: "Laat me maar
rusten, ik ben toch altyd moe...".
"Ik denk", zegt directeur Hendriks op
fluistertoon, "dat het genoeg is geweest."
de andere kant vinden we het gênant of
aanstootgevend als dat huisdier zo'n
beetje als huisgenoot, als levensgezel
wordt behandeld. Mensenliefde voor een
dier heeft voor velen van ons toch iets per
vers.
Pervers of niet, de werkelijkheid is dat
huisdieren, vooral honden en katten,
voor veel mensen en kinderen een belang
rijk deel van hun leven vormen, emotio
neel en sociaal. Uit de paar onderzoeken,
die ik over dit onderwerp heb kunnen
vinden, komt dat heel duidelijk naar vo
ren.
De voornaamste redenen voor mensen
om een huisdier te houden zijn: plezier,
gezelschap, veiligheid en kinderen. Veel
mensen geloven dat het hebben van een
huisdier bij kinderen een zorgende,
zachtaardige houding stimuleert en ze
een gevoel van verantwoordelijkheid bij
brengt. Wie heeft geleerd om goed te zijn
voor een dier, is waarschijnlijk ook (eer
der) goed voor andere levende wezens
zoals onder meer mensen, zo is de redene
ring.
Hoewel er geen enkel wetenschappelijk
bewijs voor deze stelling bestaat, zijn er
voldoende aanwijzingen dat er een kern
van waarheid in zit. In sommige gevan
genissen is geëxperimenteerd met de mo
gelijkheid gedetineerden een huisdier te
laten houden. Zelfs bij zeer zware jon
gens bleken de veranderingen in gedrag
opvallend positief als ze zich eenmaal
aan een dier gehecht hadden.
Dat komt op de eerste plaats doordat
hun gevoelens van eenzaamheid erdoor
verminderd worden. Maar wat zeker ook
meespeelt, is dat dieren een vorm van
liefde of genegenheid bieden die op geen
enkele manier bedreigend is. Ten opzich
te van een dier kun je teder, lief of kwets
baar zijn zonder de angst te hoeven heb
ben daar op een gegeven moment op 'ge
pakt' te worden of op een kwetsende wijze
afgewezen te worden. Zoals als een van
de grootste romanschrijfsters uit de vori
ge eeuw, George Eliot, treffend zei: "Die
ren zijn zulke aangename vrienden - ze
stellen geen vragen, ze leveren geen kri
tiek".
Uit een bevolkingsonderzoek blijkt dat
voor gewone mensen hetzelfde geldt als
voor gedetineerden. Acht op de tien eige
naren van huisdieren geven onomwon
den toe dat het dier bij tijd en wijle hun
belangrijkste of intiemste kameraad is.
Vooral in periodes van eenzaamheid, ge
deprimeerdheid of crisis blijkt een huis
dier voor velen een belangrijke bron van
troost of steun. Het aaien of knuffelen
van het huisdier heeft vaak een ontspan
nende en stemmingsverbeterende uitwer
king.
door René Diekstra
hoogleraar psychologie Ie Leiden
Vermoedelijk is dat niet alleen maar
het gevolg van afleiding of verbeelding.
Lichamelijke aanraking tussen mensen
en tussen dieren, tenminste als die aan
raking toegestaan en niet afgedwongen
is, kan leiden tot de afscheiding van be
paalde stoffen in de hersenen (de zoge
naamde endorphines) die de stemming
verbeteren en pijngevoelens verminde
ren.
Het lijkt aannemelijk dat hetzelfde ook
geldt voor de aanraking tussen mens en
dier. In een onderzoek in een kliniek in
Miami werd aan depressie-patiënten,
die bij psychotherapie weinig baat ble
ken te hebben, de mogelijkheid geboden
om er een huisdier, een hond, te houden.
Van de patiënten die daarvan gebruik
maakten, bleek 95 na twee maanden
aanzienlijk vooruit te zijn gegaan.
Bejaarden, die in een verpleegtehuis
werden verzorgd, bleken door de omgang
met huisdieren meer te gaan bewegen en
alerter te worden en in de omgang met
medebewoners, verpleging en familie
meer te gaan praten en meer initatieven
te nemen.
Maar opmerkelijk is vooral de bevin
ding dat patiënten met een huisdier een
jaar na hun eerste hartinfarct er beter
aan toe waren - ze hadden minder vaak
complicaties en minder vaak volgende
infarcten gehad - dan patiënten zonder
DOOR JOOP VAN DER HORST
Er zijn maar weinig boeken waann je de
volgende zin zou kunnen tegenkomen
Als u gehuwd bent, lees ook hoofdstuk 4
Het kleine boekje waar deze prachtige zin
in staat, is de afgelopen weken door half
Nederland gelezen. Onopvallend staat de
zin ergens op bladzijde zoveel. Pas als ik
mij probeer voor te stellen dat zoiets in een
roman van Vestdijk of Hotz zou staan, valt
me op hoe bijzonder hij is Als u gehuwd
bent. lees ook hoofdstuk 4 Voor wie het
nog niet geraden had. deze zm is afkom
stig uit één van de informatieve brochures
die de Belastingdienst verspreid heeft, die
door meer mensen gelezen worden dan
'Hotz' en "Vestdijk' bijelkaar
Als we alle uren zouden optellen die Ne
derland zojuist weer heeft moeten beste
den aan de invulling van het belastingbil
jet. en als we daarbij een schappelijk uur
loon zouden rekenen, dan komen we op
een astronomisch bedrag Het is gewoon
te om jaarlijkse in januari in de kranten te
schrijven voor hoeveel geld er dat jaar aan
vuurwerk de lucht in gegaan is. maar ik zou
wel eens weten voor hoeveel manuren
(mensuren dus) er jaarlijks belastingbiljet
ten worden ingevuld Als je dat in rekening
mocht brengen, kwamen heel wat meer
mensen in aanmerking voor aftrek wegens
buitengewone lasten
Maar eerlijk is eerlijk, de fiscus heeft erg
z'n best gedaan om de toelichtingen in be
vattelijke taal te schrijven Over hoofdstuk
4 kan ik door mijn ongehuwde staat met
oordelen. De overige hoofdstukken waren
in ieder geval stuk voor stuk helder, goed
geschreven, in duidelijke taal. Wie de
moeite neemt om bijvoorbeeld een paar
bladzijden uit de Toelichting-1990 te ver
gelijken met die voor 1989. ziet dat er veel
verbeteringen zijn aangebracht De belas
tingregels zelf zijn ingewikkeld en daar
door is een aantal vaktermen onvermijde
lijk maar bijna alles wordt heel goed uitge
legd. Petje af.
Een aantal van die fiscale vaktermen
kan ik nog niet in mijn woordenboek vin
den, maar zoiets heeft tijd nodig Bijvoor
beeld meewerkafirek. openbaar-vervoer-
verklanng (correct gespeld met verbin
dingsstreepje), meen/regehng. standsuit
gaven, partnertoeslag, eenoudertoeslag,
desinvestehngsbijtelling en monumenten
woning. In plaats van dat laatste woord
zou ik ovengens voor monumentwoning
gekozen hebben, zoals we ook flatwoning,
krotwoning en woningwetwoning hebben.
Hier en daar zijn vertrouwde termen ver
dwenen Zo heb ik tevergeefs gezocht
naar de belastbare som Deze is overal
vervangen door belastbaar bedrag (wat in
derdaad duidelijker is) De belastbaar som
kan naar het taaimuseum
Verrassende nieuwkomers van dit jaar
zijn de meestverdiener en de mmstverdie-
ner, twee uiterst praktische benamingen
voor 'de meestverdienende van de echtge-
noton of ongehuwd samenwonenden' en
de minstverdienende drto. De meestver
diener en de minstverdiener zijn zo nieuw,
dat zelfs de fiscus nog af en toe spreekt
van de meestverdienende huisgenoot.
Hier en daar staat de minstverdiener nog
tussen aanhalingstekens: we zien het
piepjonge woord als het ware uit het ei
kruipen. Maar elders in dezelfde Toelich
ting staan deze woorden reeds zonder
aanhalingstekens op eigen benen Twee
aanwinsten voor onze fiscale woorden
schat
Alleen op het omslag van de Toelichting
is iets misgegaan. Daar waar het gaat over
de modellen Bij sommige vragen moet je
namelijk op een apart papier extra gege
vens leveren Hoe dat moet. wordt voorge
daan met een aantal modellen Je kunt
dan je gegevens in zo'n model invullen of
wel naar dat voorbeeld zelf een bijlage op
stellen Dat staat op het omslag al aange
geven. Maar het staat er verkeerd Er
staat 'Ook kunt u zelf een model maken
aan de hand van de modellen in deze Toe
lichting'. Dat nu lijkt me een model te veel.
een huisdier. Niemand weet precies
waarom dat zo is, maar een mogelijke
verklaring is dat het aanraken van en
praten tegen dieren bij een grote groep
mensen gepaard lijkt te paan met een
verlaging van de bloeddruk.
Overigens kan dat effect ook heel goed
bereikt worden zonder aanraken of pra
ten. Er zijn inmiddels een aantal stiidies
waaruit blijkt, dat het kijken naar een
aquarium met vissen bij de meeste men
sen een spannings- en bloeddrukverla-
gend effect heeft. Dat effect is groter dan
de verlaging die optreedt bij gewoon rus
tig zitten of liggen.
Natuurlijk hebben handige jongens
daar al brood ingezien en bieden ze vi
deotapes van aquaria met de bijbehoren
de geluiden aan artsen en ziekenhuizen
te koop aan om in wachtkamers of op ver
plee gaf deling en af te spelen. Hoewel nie
mand weet of een mooie rustige natuur
film met alleen maar landschappen niet
hetzelfde effect zou hebben, kan zo'n vi
deopresentatie natuurlijk nooit kwaad.
Huisdieren zijn ook vaak 'ontspan
nend' omdat ze een manier kunnen zijn
om je conditie wat op te vijzelen (rennen
met de hond) of omdat ze een bron van
vrolijkheid of humor kunnen zijn. Voor
veel mensen is thuiskomen bijvoorbeeld
vaak aangenaam omdat er een levend
wezen, een dier is, dat zo ongeremd zijn
vreugde daarover kan laten blijken.
Maar huisdieren kunnen nop veel meer
betekenen. Soms blijkt het nog de enige
draad, de enige 'go-between'ttusen
twee mensen. Een vrouw met een poedel
met de naam Bobby (naar Kuifje's hond)
gaf ooit de volgende verklaring voor het
feil dat ze nog niet gescheiden was: "Mijn
man is een echte alcoholist en dat geeft
enorme spanningen. Ik zou allang bij
hem zijn weggegaan als het niet om Bob
by was geweest Maar het verlies van
Bobby, dat zou mijn man niet overleven.
En voor mij is Bobby het wezen dat me de
liefde, genegenheid geeft die ik nodig
hebt. Zonder Bobby zou ik het hier geen
dag meer uithouden".
Huisdieren zijn voor veel mensen ook
een middel om contacten met anderen te
leggen, bijvoorbeeld op straat met ande
re eigenaren. Nogal u-at mensen stem
men het uitlaten van hun hond af op an
deren, zodat ze vrijwel zeker weten met
elkaar op een min of meer vast tijdstip
van de dag een praatje te kunnen maken.
Voor verlegen of geremde mensen zou een
huisdier daarom wel eens een heel ge
schikt middel - een strategie zou je haast
zeggen - kunnen zijn om te bereiken u>at
ze zonder hulpmiddel niet gemakkelijk
kunnen, namelijk sociaal contact met
buurtgenoten of betrekkelijk vreemden.
Huisdieren blijken ook zelf een ge
sprekspartner: 99 op de 100 eigenaren
praat tegen (en met!) hun huisdier en dat
niet alleen op tijden dat ze zich slecht voe
len of vervelen, maar ook op betere mo
menten. Dat praten gebeurt vaak in de
vorm van een gewoon gesprek of conver
satie, waarbij de reacties van het dier ge
ïnterpreteerd worden als instemming of
begrip of juist niet. Sommipe mensen ge
bruiken een soort van babytaai als ze te-
pen hun huisdier praten, maar anderen
doen alsof ze het tegen een volwassen fa
milielid of vertrouweling hebben. Het
huisdier is voor veel mensen daarom een
deel van het gezin, wat ook blijkt uit het
feit dat ze vaak een foto van het dier bij
zich dragen of op hun bureau hebben
staan.
Kortom, wij mensen zijn sociale dieren
en wanneer onze levenssituatie, onze pro
blemen of onze persoonlijkheid maken
dat we niet dat menselijk contact hebben
dat we wensen, dan z\jn er gelukkig nog
andere dieren om bij te springen.
