VS mengen zich niet
in gevechten in Irak
De Duitse mark heeft wat van zijn glans verloren
badJoeA&ef
Schwarzkopf: God stond
aan kant van geallieerden
Permanente leden V-raad
eens over Golf-resolutie
Eerste spuwende bron 'gedood'
Voedselhulp
voor Irak en
Palestijnen
Van den Broek: in WEU
ook niet-NAVO-leden
'Wij willen de eenheid in het land handhaven'
WASHINGTON/DAMASCUS/BAGHDAD (Rtr/AFP/DPA/AP) - De Verenigde Staten
zullen zich niet direct mengen in de strijd van Kurden en shi'iten tegen het regime van de
Iraakse president Saddam Hussein. De Amerikaanse troepen halen bovendien alleen
Iraakse gevechtshelikopters neer als die een bedreiging vormen voor de geallieerde troe
pen in het zuiden van Irak. Dat heeft Witte Huis-woordvoerder Marlin Fitzwater gisteren
bekendgemaakt.
"Het is niet onze bedoeling ons te
mengen in de opstand in Irak", at
dus de woordvoerder. "Wij hebben pen met Amerikaanse steun het be-
delijk om de steun van Washington kopters tegen het Iraakse verzet,
gevraagd. De opstandelingen ho- Washington beschouwt het inzet-
ten door Baghdad van gevechts-
te vliegtuigen wel in strijd met het
staakt-het-vuren. Fitzwater gaf aan
°P dat het inzet- dat dergelijke toestellen een bedrei-
punt van stabiliteit inde regio is het ten van helikopters tegen opstande- gjng vormen voor de geallieerde
goed dat de territoriale integriteit lingen krachtens het voorlopige troepen. Vorige week schoten Ame-
„nn Tnni, ui,,» oinoW.knt „„mn 1 J rikaanse jagers twee Iraakse jacht
bommenwerpers neer boven Hus-
duidelijk gemaakt dat wij voorstan
der zijn van handhaving
Iraakse eenheid. Vanuit
wind van Saddam Hussein
de kunnen werpen,
oog- Fitzwater
Irak blijft gehandhaafd
Het Kurdische en shi'itische ver
zet heeft de laatste dagen herhaal
staakt-het-vuren niet is verboden.
President Bush veroordeelde nog
vorige week het gebruik van heli-
NEW YORK (AP) Het verloop van de Golfoorlog wijst uit dat God aan de
zijde van de geallieerden stond. De bevelhebber van de geallieerde strijd- ^eld
geboorteplaats Tikrit.
De Witte Huis-woordvoerder liet
voorts weten dat de terugtrekking
van Amerikaanse troepen uit het
Golfgebied niet afhankelijk is van
de binnenlandse onrust in Irak. Fit
zwater verklaarde dat de terugtrek
king wordt gebaseerd op de resolu
tie betreffende een permanent
staakt-het-vuren die momenteel in
de Veiligheidsraad wordt behan-
macht, generaal Norman Schwarzkopf, zegt dit in een interview met David
Frost dat vanavond door de Amerikaanse omroep PBS wordt uitgezon
den.
Schwarzkopf zegt verder dat hij grote zorg heeft gehad over het lot van
de geallieerde grondtroepen, maar dat hij niet wakker heeft gelegen van de
benarde situatie van de Iraakse militairen aan de andere kant van het front.
"Je kunt niet aan een slag beginnen door je zorgen te maken over de verlie-
i bij de vijand. De oorlog was ook niet onze keuze, die was een keuze
Alle belangrijke steden in het zui
den van Irak zijn weer in handen
van het Iraakse leger, zo hebben
vluchtelingen en verzetsstrijders
meegedeeld. Kurdische rebellen in
het noorden maakten melding van
ten uij ue vijcuiu. ue uuilug was uuh mei unte neuze, uie was een Keuze van aantallpn «darhtnffprs als ee-
hen. Ze hebben voldoende gelegenheid gehad die te voorkomen", aldus de rftfraa nvaiion nr>Hp
de VS buitengewoon populaire bevelhebber.
ii uc vo uuiiciigewuun pupuicuic ucvcuicuuei volg van helikopteraanvallen op de
Hij zet uiteen dat zijn troepen het Iraakse leger volledig hadden kunnen °^estac* Kirkuk.
vernietigen, maar hij respecte'ert het besluit van president Bushom de oor
log na de bevrijding van Kuwayt te beëindigen. "We hadden de deur volle
dig op slot kunnen doen en er een vernietigingsslag van kunnen maken.
Maar de president nam, zoals u weet, het besluit om op een gegeven tijd en
plaats te stoppen. Ik denk dat dat een zeer humane beslissing was", zegt
Schwarzkopf.
Over de Iraakse leider Saddam Hussein merkt hij op dat die ongetwij
feld een oorlogsmisdadiger is in elke zin van het woord. Maar hij verwacht
niet dat het tot berechting voor een oorlogstribunaal zal komen. "Wat nor
maliter gebeurt met mensen als Saddam Hussein is dat op een bepaald mo
ment met hen wordt afgerekend door hun eigen bevolking", aldus de gene
raal.
NEW YORK (AP) - De vijf perma- voer van nucleair wapenmateriaal
nente leden van de Veiligheidsraad naar Irak verboden en blijft het em-
van de Verenigde Naties hebben bargo op conventionele wapens te-
gisteren overeenstemming bereikt
gaan totdat "heel Irak bevrijd i
Vluchtelingen verklaarden dat le
den van de Republikeinse Garde,
de keurtroepen van Hussein, in de
straten van de zuidelijke steden pa
trouilleren en jonge mannen voor
de keus stellen zich bij het leger aan
te sluiten of de kogel te krijgen. "Ze
houden 7000 mannen gevangen bij
de universiteit van Basra en schie
ten er elke dag 50 tot 100 dood", zei
Khalifa Reem, een van de 26 Iraakse
soldaten die zich maandag bij Saf-
wan aan de Amerikanen overgaven.
Het was niet mogelijk de berich
ten uit Irak uit eigen waarneming te
controleren. Irak laat geen buiten
landse journalisten toe in de gebie
den waar na de Iraakse nederlaag in
de Golfoorlog opstanden zijn uitge
broken.
De Kurdische rebellenleider Jalal
gen het land gehandhaafd De Ver- Talaban. is gisteren door duizenden
gecompliceerde enigde Naties krijgen, volgens de Ju>chende guerrillastrijders m
de Golfoorlog. Daarin diplomaten, de taak toe te zien op Iraakse grensstadje Zakho verwei
devernietiging van de wapens en de K°md en heeft bij zijn terugkomst
nucleaire faciliteiten. gezegd dat de strijd tegen de rege-
De vijf permanente leden - de rin^g van Saddam Hussem door zal
Verenigde Staten, de Sovjetunie, CTaari
Groot-Brittannië, Frankrijk en Chi
na - bereikten overeenstemming na
dat de Sovjetunie eerdere bezwaren
over de vernietiging van chemische
en andere wapens had laten vallen.
Deze week zal de tekst van de
resolutie aan de tien andere leden
van de V-raad worden voorgelegd.
Een stemming wordt echter niet
vóór het weekeinde verwacht.
Het grote struikelblok was de ga
rantie aan Kuwayt dat de grens uit
1963 tussen het emiraat en Irak defi
nitief wordt vastgelegd. Zo'n grens-
garantie is nog niet eerder voorko
men in de geschiedenis van de V-
raad. Sommige leden hadden hier
dan ook bezwaar tegen, aldus diplo
maten, die onvermeld lieten welke
landen dat waren.
De vijf discussiëren nog over de
vraag of een percentage van de olie
winsten van Irak via de Verenigde
Naties aan Kuwayt en andere lan
den moet worden toegewezen als
herstelbetaling.
De resolutie roept niet op tot een
permanent staakt-het-vuren, maar
geeft hiervoor wel de voorwaarden
waaraan Irak moet voldoen. Dan
pas zal een definitief einde aan de
vijandelijkheden worden geregeld
en trekken de buitenlandse troepen
zich terug. Verder zegt de resolutie
nog dat Irak alle voorgaande resolu
ties in acht moet nemen.
Niet-gebonden landen werken
ondertussen aan een eigen ont
werpresolutie waarin ze voorstellen
het economisch embargo tegen Irak
volledig op te heffen.
resolutie
wordt de weg vrijgemaakt
definitief staakt-het-vuren. Dit heb
ben westerse diplomaten bekend
gemaakt.
Volgens1 de ontwerpresolutie
moet Irak alle chemische en biolo
gische wapens vernietigen, is de uit-
VS geven tegoed
van Kuwayt vrij
WASHINGTON (AP) - Het Ameri
kaanse ministerie van financiën
heeft gisteren meegedeeld dat het
op verzoek van de Kuwaytse rege
ring alle tegoeden van dat land in de
Verenigde Staten vrijgeeft.
Volgens het Bureau voor Contro
le op Buitenlandse Bezittingen van
het ministerie is de maatregel in
overeenstemming met de op 2
maart aangenomen resolutie van de
Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties waarin wordt opgeroepen tot
samenwerking by de wederopbouw
van Kuwayt.
De bezittingen werden door de
Amerikaanse president George
Bush bevroren na de Iraakse inval
in Kuwayt op 2 augustus.
TOKYO/ROME (AP) - Japan geeft
de Palestynen in Israël voedselhulp
ter waarde van tien miljard dollar
(negentien miljoen gulden). De
hulp is onderdeel van een Japans
hulpprogramma dat een bijdrage
wil leveren aan de vrede en welvaart
in het Midden-Oosten na de Golf
oorlog, zo heeft het Japanse minis
terie van buitenlandse zaken giste
ren gezegd.
Het Hulp- en Werkbureau van de
Verenigde Naties had om hulp ter
waarde van 33 miljoen dollar ge
vraagd, ten bate van de Palestijnen
op Westbank en in de Gazastrook,
aldus Japanse functionarissen.
Japan stelt tevens 2.6 miljoen dol
lar ter beschikking om schade aan
het milieu in het Midden-Oosten te
bestrijden. Deels gaat dit bedrag
naar het opruimen van olie op zee,
en deels naar maatregelen die de
schade als gevolg van de brandende
oliebronnen in Kuwayt proberen te
beperken.
De Voedsel- en Landbouworgani
satie van de Verenigde Naties
(FAO) stuurt 17 miljoen dollar aan
voedselhulp naar Irak. Volgens de
FAO is de voedselsituatie daar zo er
barmelijk dat mensen uit wanhoop
diervoeder zijn gaan eten. Op de
markten is nog wel voedsel te krij
gen, maar alleen tegen extreem ho
ge prijzen. Veel mensen moeten het
doen met de minieme rantsoenen
die door de regering worden ver
strekt, aldus de FAO in een verkla
ring.
KUWAYT (AP) - Oliebrandbe-
strijders stortten gisteren honder
den vaten modder 1200 meter
diep in de aarde om de eerste van
meer dan 600 beschadigde olie
bronnen in Kuwayt te "doden".
Met op de achtergrond loeiende
oliebranden, dikke rookwolken
en een zee van ruwe olie haastten
Amerikaanse, Canadese en Britse
experts zich om met behulp van
een tank modder de spuwende
oliebron diep in de aarde tot zwij
gen te brengen. Na een laatste op
welling van samengedrukt gas en
een laatste straal olie spuwde de
bron om kwart voor drie in de
middag eindelijk modder, een te
ken dat de bron was "gedood".
De bron, die 30 dagen achter
een als een straalmotor had ge
loeid, pruttelde zachtjes na. Een
team van vijf Amerikanen legde
de laatste hand aan het karwei
door een 112,5 kilogram zwaar
deksel over het gat te monteren.
De operatie was de eerste die
met succes kon worden afgerond
sinds de mannen vorige week met
hun werk begonnen. Er is sprake
van een "dode" bron als modder,
cement of een andere zware sub
stantie is gebruikt om een bran
dende of olie spuwende bron te
stoppen.
De gisteren gestopte bron was
er één van ongeveer 80 bronnen
die de Irakezen opbliezen, maar
niet in brand konden steken voor
zij uit Kuwayt vertrokken. Onge
veer 600 andere bronnen werden
wel in brènd gestoken, terwijl nog
eens ongeveer 100 werden be
schadigd.
Functionarissen wijzen erop
dat de spuwende oliebronnen een
even groot gevaar voor het milieu
vormen als de brandende bron
nen, omdat de olie in de woestijn
komt en daar een schaarse water
houdende grondlaag kan vervui
len. Ook zullen de olieplassen bij
de nadering van de zomer in een
harde teerachtige substantie ver
anderen, waardoor de woestijn
van Kuwayt op veel plekken het
aanzien van een geasfalteerd par
keerterrein zou kunnen krijgen.
WOENSDAG 27 MAART 1991
Eis levenslang
tegen vier
verpleeghulpen
WENEN (AP) Het Oostenrijkse
openbaar ministerie heeft gisteren
levenslange gevangenisstraf geëist;
tegen vier verpleeghulpen, die wor
den verdacht van de moord op 42
oudere ziekenhuispatiënten in
Lainz.
Aan het slot van een sensationeel
proces van drie weken vroeg offi
cier van justitie Ernst Kloyber de
achtkoppige jury de vier verdach
ten conform zijn eis te veroordelen
en de maatschappij daarmee een
signaal te geven dat euthanasie on
aanvaardbaar is. De aanklager zei in
zijn betoog dat de ziekenverzorg-
sters hun slachtoffers hebben gese
lecteerd en hun plannen met "ver
achtelijke wreedheid" hebben uit
gevoerd.
Wilhelm Philipp, de verdediger
van Waltraud Wagner, de ziekenver-
zorgster die 32 moorden ten laste
zijn gelegd, hield vol dat zijn cliënt
uit bezorgdheid had gehandeld.
"Waltraud Wagner wilde helpen,
helpen en niets dan helpen", aldus
Philipp.
Naast Wagner staan Stefanija
Mayer, Irene Leidolf en Maria Gru-
ber terecht. Zij zouden zich respec
tievelijk twaalf, vier en twee keer
schuldig hebben gemaakt aan
moord. De vier zieken verzorgsters
werden vorig jaar april gearres
teerd, nadat zij vanaf 1983 hun prak
tijken hadden uitgeoefend. In veel
gevallen dienden zij patiënten over
doses medicijnen toe, maar ook
werd in sommige gevallen water in
de longen gegoten.
De uitspraak van de jury wordt
eind deze week verwacht.
Schadevergoeding
Panorama voor
moordenaar Heijn
HAARLEM (GPD) De ontvoer
der en moordenaar van Ahold-top-
man Gerrit-Jan Heijn heeft recht op
een schadevergoeding van het
weekblad Panorama. Het blad
drukte in 1989 twee keer zonder toe
stemming de foto van de man af.
Volgens de rechtbank heeft ook een
verdachte/veroordeelde recht op
privacy. De omvang van de schade
vergoeding moet nog worden vast
gesteld.
De ontvoerder, die in Landsmeer
woonde, werd in het najaar van 1988
door het Amsterdamse gerechtshof
wegens de moord op Heijn tot twin
tig jaar gevangenisstraf en terbe-
schikkingsteling veroordeeld. De
man staat onder meer op foto's, die
ANP-fotograaf Paul Stolk in april
1988 in Bloemendaal tijdens een re
constructie van de ontvoering
maakte. Stolk ontving voor de serie
de Zilveren Camera 1988, wegens
de beste nieuwsfoto van het jaar,
maar de foto werd toen al niet meer
verspreid.
ADVERTENTIE
Donkersteeg 13 - 15, Leiden
LUXEMBURG (GPD) - Neder- band met de Verenigde Staten. Van
land blijft zich verzetten tegen po- den Broek kreeg dinsdag in bijval
gingen om de Westeuropese Unie
op te nemen in de Europese Ge
meenschap. Volgens minister Van
den Broek (buitenlandse zaken)
moet de WEU (van negen EG-lan-
den) de brug zijn tussen de EGen de
NAVO en mag het Europese veilig
heidsbeleid niet beperkt blijven tot
de EG-landen.
Daarom moet volgens Van den
Broek de WEU worden uitgebreid
met de Europese landen die nu geen
lid zijn van de EG of de NAVO.
Daartoe behoren landen als Turkije
en Noorwegen, maar zeker ook Oos-
teuropese landen als Tsjechoslowa-
kije en Polen, aldus de minister gis
teravond in Luxemburg.
De EG-ministers van buitenland
se zaken spraken daar, op verzoek
van Van den Broek, voor het eerst
diepgaand over de rol die de EG in
buitenlandse politiek en veiligheid
kan spelen. Aanleiding was het wei
nig samenhangende optreden .van
de twaalf EG-landen tijdens de
voorbije Golfcrisis.
Nederland is de grootste voor
stander van handhaving van de
zijn Britse, Portugese, Deense
en Ierse collega's.
Frankrijk en Duitsland, gesteund
door onder meer Spanje, België en
Italië, willen de WEU echter volle
dig in de EG - die later wordt om
gevormd tot een Europese Politieke
Unie opnemen. Volgens Van den
Broek mag de Europese veiligheid
echter niet ondergeschikt worden
aan de Europese eenwording.
Hij stelde ook voor om voortaan
geregelde topconferenties te hou
den van de regeringsleiders van de
WEU-landen. Daarmee wordt voor
komen dat het Europese veilig
heidsbeleid wordt bepaald door de
Europese Raad, de top van EG-lei-
ders, zoals door Frankrijk en Duits
land is voorgesteld.
Die Europese Raad wordt niet de
mocratisch gecontroleerd. Dat
geldt natuurlijk ook voor een WEU-
top, maar het verschil is dat de EG-
top richtlijnen kan uitvaardigen,
terwijl de leiders van de WEU
slechts kunnen discussiëren. Dat
moet bovendien bij eenstemmig
heid gebeuren.
DEN HAAG "Duitsers zijn snel bang
als het economisch niet helemaal van een
leien dakje gaat en maken dan veel mis
baar. Maar ik vind de pessimistische ge
luiden uit de Bondsrepubliek wel wat
zwaar aangezet", aldus een bankanalist.
Van paniek is in ieder geval geen sprake,
al zullen de ontwikkelingen in Duitsland
gevolgen hebben voor de Nederlandse
Uitspraken van Duitse financiële auto
riteiten als Pohl (Bundesbank) en Waigel
(minister van financiën) hebben in Neder
landse bankkringen niet zo veel indruk
gemaakt. "Ja, er is wat van de glans van
de Duitse mark af', zegt ook directeur
Weitenberg van de christelijke werkge
versorganisatie NCW.
'Een ramp' noemde Bundesbank-presi
dent Pohl vorige week de manier waarop
de economische unie tussen de beide
Duitslanden erdoor is gejaagd. Het was
een kwestie van luttele minuten en de
wisselkoers van de Duitse mark ging on
deruit ten opzichte van de Amerikaanse
dollar. Juist in de Verenigde Staten kwa
men de eerste positieve berichten over de
ontwikkeling van de
de gevoed door de juich-stemming na de
Golfoorlog - leek een aardverschuiving
tussen de twee internationale munten op
handen.
Hoewel de uitspraken van de Duitser
tot een fikse ruzie leidden met bondskan
selier Kohl, gooide minister van financiën
Waigel maandag nog wat olie op het vuur,
door te beweren dat "Duitsland zich in
een crisis bevindt en het moeilijkste jaar
sinds 1949 tegemoet gaat". Opnieuw nam
de internationale belangstelling voor de
mark af en daalde deze verder in waarde.
Als de economische leiders van deze
Duitse rots in de economische branding
zelf niet meer in geloven.
Voor de Nederlandse financiële en econo
mische wereld zijn de ontwikkelingen bij
de oosterburen van meer dan alledaags
belang. Het is verreweg de belangrijkste
handelspartner van het Nederlands be
drijfsleven (ongeveer een derde van alle
geëxporteerde goederen gaat de oost
grens over) en mede om die reden volgt de
monetaire koers van Nederland die van
de Bundesbank doorgaans op de voet.
Maar het luiden van de noodklok in de
"Maar die geluiden over een naderende
recessie begrijp ik niet. Er zijn voldoende
positieve factoren voor een voortgaande,
maar wat bescheidener economische
groei", zegt een analist van een grote Ne
derlandse bank. Ook directie-woordvoer
der Willemse van het CPB ziet de heisa
vooral als een intern Duits probleem. "Ei
genlijk zijn we in Nederland relatief goed
af'.
Het Centraal Plan Bureau heeft een jaar
geleden een berekening gemaakt van de
gevolgen van de Duitse eenwording voor
zowel de Duitse als de Nederlandse eco
nomie. Volgens Willemse gaat die voor
spelling in grote lijnen nog steeds op en
zal het binnenkort verschijnende Cen
traal Economisch Plan van het CPB de
oude verwachtingen blijven hanteren.
"Enerzijds blijven de rentes hoog in na
volging van de Duitse rentes, hetgeen een
minder binnenlandse bestedingen bete
kent, met name bij de woningbouw. An
derzijds profiteert de Nederlandse uit
voer sterk van de extra buitenlandse
vraag waardoor produktie, bezettings^
graad en arbeidsproduktiviteit toenemen
en, met enige vertraging, ook de werkge
legenheid stijgt", luidde de toenmalige,
nauwelijks gewijzigde visie van het CPB.
Het Nederlandse bedrijfsleven, zo
blijkt uit de cijfers, lijkt bovendien rede
lijk goed in te spelen op de toegenomen
vraag uit de grotere Bondsrepubliek. In
1990 steeg de waarde van de export naar
Duitsland met 12 procent naar een totaal
van 66,6 miljard gulden. De totale Neder
landse export inclusief Duitsland
steeg met 4 procent (tot 239,3 miljard).
Wisselkoers
Wat bij velen in het achterhoofd zit, is dat
de wisselkoersverhouding tussen twee
van de drie belangrijkste valuta in de we
reld (de derde is de Japanse yen) de
laatste tijd erg onrealistisch was gewor
den. Na de euforie over de Duitse eenwor
ding en vervolgens de vooral Ameri
kaanse overwinning in de Golf lijkt de
tyd voor een realistischer benadering te
zijn aangebroken. Een ongeremde stij
ging van de dollarkoers wordt daarom al
evenmin verwacht. De bankanalist ver
wacht voorlopig geen stijging tot boven
de twee gulden.
Duitsland, zo bleek ook deze week uit
de laatste cijfers van de wereldhandelsor
ganisatie GATT, is een economische
macht van de eerste orde geworden en
heeft vorig jaar met een neuslengte de eer
ste plaats als handelsnatie van de Ver
enigde Staten overgenomen. Nederland
is in belangrijke mate meer dan van
welk ander land ook afhankelijk van
het wel en wee van de Duitse
Vanuit Nederland gezien lijken de
Duitse financiële en politieke voorlieden
vooral knap zenuwachtig te worden van
het aanzwellende leger van werkloze de
monstranten in het oosten van het land.
Probleem daarbij is natuurlijk dat inves
teringen daar niet de volgende dag al ren
dement en werkgelegenheid opbrengen.
Waigel zei maandag dan ook te hopen dat
er in het westen van Duitsland meer pio
niersgeest ontstaat om oostelijk Duits
land door de moeilijke tijd heen te lood
sen. Er is naast een economisch ook een
psychologisch en sociaal probleem.
