Verbijsterend
Luchtvaart: steeds
dieper in het rood
Fokker verdubbelt winst
VS verbieden zaken
met Delft Instruments
Russische Federatie komt
met nieuw economieplan
'Oneerlijke geldschieter
onvoldoende beteugeld'
SNS spaarbank nummer 2
Actie FNV-
werknemers
WOENSDAG 27 MAART 1991
ECONOMIE
PAGINA 5
GENEVE (AP/ANP/KRF/Rtr) Luchtvaartmaatschappijen hebben in februari meer dan
een miljard dollar (ruim 1,9 miljard gulden) verlies geleden als gevolg van de Golfoorlog,
zo heeft de Internationale Associatie voor Luchtvervoer (IATA) gisteren bekend gemaakt.
Volgens de organisatie van burger
luchtvaartmaatschappijen kwam
tweederde van het totale verlies en
60 procent van alle annuleringen
van vluchten voor rekening van Eu
ropese maatschappijen. Zo'n 21.400
vluchten, 6 procent van het anders
gebruikelijke totale vliegverkeer in
de wereld, werden geannuleerd.
Vorige maand leden de 200 bij de
LATA aangesloten luchtvaartmaat
schappijen ook al ruim een miljard
dollar verlies.
"Dit is een van de moeilijkste pe
riodes voor de bedrijfstak in meer
dan 40 jaar en de gevolgen zullen
nog lange tijd worden gevoeld", zo
zei de directeur van de IATA, de
Duitser Eser, in een verklaring. Het
vervoer naar het Midden-Oosten is
met de helft afgenomen vergeleken
bij februari 1990, terwijl 38 procent
van de vluchten naar de regio werd
geannuleerd. De Europese lucht
vaartmaatschappijen hebben 16
procent van hun vluchten niet door
laten gaan, zo meldde de IATA.
Maatschappijen in andere gebieden
werden minder ernstig getroffen.
100 (er werden respectievelijk 37 en
31 afgeleverd) deed de bedrijfsop
brengsten stijgen van 3240 miljoen
tot 3837 miljoen.
Midway Airlines, de op elf na
grootste luchtvaartmaatschappij i
eindiging van de Golfoorlog heeft
geen soelaas gebracht.
Het einde van de voormalige
Oostduitse luchtvaartmaatschappij
Interflug lijkt er dan nu toch echt
te komen. Na weken van ondui-
UTRECHT (ANP) - De mede
werkers van de rechtskundige
dienst van de FNV zijn gisteren in
actie gekomen uit protest tegen
de maatregelen die het federatie
bestuur van de vakcentrale heeft
afgekondigd om de begrotings
problemen onder de knie te krij
gen. Als de FNV-top vandaag niet
belooft de maatregelen te ver
zachten, zullen ook afdelingen op
het hoofdkantoor van de FNV
van zich laten horen, aldus be
stuurster M. Drijver van de Dien
stenbond FNV.
De Financiële problemen van
de vakcentrale zijn grotendeels
een gevolg van een sterk toegeno
men vraag naar de gratis diensten
van de rechtskundige dienst van
de FNV. Het Federatiebestuur
keurde onlangs de FNV-begro-
ting goed, hoewel die een gat van
1 miljoen gulden vertoonde.
de Verenigde Staten, heeft gisteren delijkheid, waarbij de maatschappij
uitstel van betaling aangevraagd, de ene keer nog enkele weken te
Midway is in ernstige financiële gaan had en de andere keer tot ze-
problemen geraakt door de vermin- ker de herfst zou doorvliegen, heeft
dering van het passagiersaanbod en de curator Jobst Wellensiek nu aan-
de stijging van de brandstofprijzen gekondigd dat Interflug eind april
als gevolg van de Golf-crisis. De be- definitief verleden tijd_2al zijn.
DELFT (ANP) De Amerikaanse
regering heeft bedrijven uit de VS
verboden nog langer zaken te doen
met Delft Instruments, leverancier
van onder meer geavanceerde
nachtzichtkijkers. Delft Instru
ments zou Irak nachtzichtappara-
Fokkpr tuur hebben geleverd.
r» xt j i j Delft liet de beurs gisteren weten RWesui; itwam aan net i:
t l Vliegtuigbouwer nog niet te kunnen overzien welke doordat Amerikaanse troepen nj-
Fokker heeft, ondanks al deze gevolgen de Amerikaanse maatre- dens de Golfoorlog Nederlandse ap-
nodigde vergunningen. In decem
ber 1990, toen het embargo van de
Verenigde Naties tegen Irak al
maanden van kracht was, zou Delft
nog apparatuur naar Jordanië (me
destander van Irak in de Golfstrijd)
hebben verscheept.
De kwestie kwam aan het licht
rampspoed, zijn nettowinst vorig gelen hebben voor omzet en resul-
jaar vorig jaar nagenog verdubbeldtaat over 1991, omdat nog niet be-
tot behaald van 83,4 miljoen gulden, kend is hoe lang zij van kracht zul-
Eind 1990 werd een aantal ingrij- len zijn. "Zodra dat wel het geval is, „c6111JueI
Kht nmah7h ?h .""hS18 ge' 2M nm!,e,0p terugkomen', tachtig met de benodigde export
paratuur aantrof in buitgemaakte
Iraakse tanks. Delft Instruments
verklaarde in februari dat die appa
ratuur "mogelijkerwijs begin jaren
bracht om het hoofd te bieden
een voortdurend laag koerspeil van tMi c u CÖUIUCU via uc oei
de Amerikaanse dollar, de munt neming, hangende de onderzoeken schVdochtërmaateS
waarin vliegtuigen worden afgere- die thans door de autoriteiten zijn strubel.
kend. De noodzaak van de maatre- ingesteld, geen nadere mededelin-
gelen is versterkt door een snel ver- gen doen.
slechterende financiële positie van Justitie is een onderzoek naar
de luchtvaartmaatschappijen. Delft Instruments begonnen. Het
In de cijfers van Fokker over-1990 gerechtelijk vooronderzoek kan en-
zijn geen winsten op de Fokker 100 kele maanden in beslag nemen. Het Belgische Öudênaerdêrr een deel
de Fokker 50 opgenomen. De gaat om de levering van nachtzicht- van de administratie werd daarbij
Vorige week woensdag heeft de
Economische Controle Dienst huis
zoeking gedaan bij Delft Instru
ments in Delft en twee van haar be
drijven in het Drentse Roden
vliegtuigbouwer neemt namelijk apparatuur
pas winsten op okkerdeze projecten
mee, als het als de kosten geheel
zijn terugverdiend. Volgens direc
teur financiën mr. J.H.A. Olde Loo-
huis zal bij de huidige koers van de
dollar (omstreeks 1,90 gulden) dit
punt in het midden van de jaren ne
gentig worden bereikt.
De omzet van Fokker is vorig jaar
met 14 procent gestegen van 2799
miljoen naar 3202 mihoen. De toe
genomen verkoop van de 50 en de
i Irak zonder de be- in beslag genomen.
ASUNCION De Argentijnse pre
sident Carlos Menem en de Brazi
liaanse president Fernando Collor
de Mello omhelzen elkaar nadat ze
het verdrag van Asuncion hebben
getekend in de centrale bank van
Paraguay. De presidenten van Pa
raguay en Uruguay tekenden even
eens het verdrag dat de basis legt
voor de MERCOSUR, de tegenvoeter
van de EG voor Zuid-Amerika, (foto
EPA)
Pet-fles verwerkt
MOSKOU (Rtr) - De Russische Federatie, de grootste van de republieken
in de Sovjetunie, heeft gisteren een nieuw plan ontvouwd voor de hervor
ming van de economie. Het plan is een variant op het zogenoemde 500-da-
gen-plan, dat in november werd gepresenteerd, maar werd getorpedeerd
door Moskou, dat een behoudender weg koos.
"We moeten opnieuw proberen en acute crisis te bezweren. Als we niet
energiek maatregelen nemen wordt de situatie catastrofaal", verklaarde HEERLEN (ANP) Re-tech, on-
Ivan Silajev, premier van de Russische Federatie, tijdens een persconfe- derdeel van het chemieconcern
rentie. Het nieuwe plan is gericht op de vorming van een markteconomie DSM, gaat over tot herverwerking
in een zo kort mogelijke tijd. Staatseigendom moet worden geprivatiseerd, van de nieuwe pet-statiegeldflessen
de belasting voor het bedrijfsleven moet omlaag en de regels voor buiten- van Spa in Nederland. Het po-
landse investeringen moeten worden versoepeld. lyethyleenterephthalaat (pet) dat
Spa gebruikt, kan herhaalde malen
- - - Het is de bedoeling dat het plan loopt van 1 april dit jaar tot eind volgend worden herverwerkt. De onderne-
werkgelegenheid en scholing. Als jaar moet nog worden goedgekeurd dor de volksvertegenwoordiging ming kan 8000 ton per jaar aan.
er op geen enkel ander terrein af- van federatie, die morgen aan een bijzondere zitting begint.
spraken zijn te maken, is een Het nieuwe economische hervormingsplan kan alleen doorgaan als de Re-tech verwerkt het afval tot
male looneis van 6 procent denk- mijnwerkers hun staking opgeven, aldus premier Silajev. Door de mijnsta- grondstof voor de kunststofverwer
king liggen vele takken van industrie bijna stil. Silajev heeft in het week- kende industrie. Die maakt er bij-
bezoek gebracht aan het Kuzbass-mijnbouwgebied en er bij de voorbeeld verpakkingsprodukten,
Economie kort
Looneis bankbedrijf
De Dienstenbond FNV verhoogt de
looneis in het bankbedrijf van 2,8
naar zeker 4 procent omdat de
werkgevers niet bereid zijn tot af
spraken over arbeidstijdverkorting,
ten van de Dienstenbond FNV gis
teren meegedeeld na raadpleging
van de kaderleden in het bankbe
drijf.
Toerisme stimuleren
De EG-comrriissie in Brussel heeft
gisteren besloten om het toerisme
in Europa te gaan stimuleren. Ze
heeft daarvoor een actieplan ont
worpen, aldus een woordvoerder
van de Commissie.
Toerisme levért ongeveer vijf pro
cent van het bruto nationaal pro-
dukt van de EG op. Zo'n acht mil
joen mensen vinden werk in deze
sector. Die bezetten ongeveer zes
procent van alle banen in de Ge
meenschap. Maar de Commissie
meent dat er nog een forse groei van
het aantal banen mogelijk is.
Herdenkingszegel
De Federatie van Philips Verenigin
gen van Gepensioneerden brengt
een serie herdenkingszegels uit ter
gelegenheid van het 100-jarig be
staan van het concern. Een woord
voerder van de federatie heeft dit
gisteren meegedeeld.
Philips zelfheeft vrijwel alle acti
viteiten rond het 100-jarig bestaan
afgelast in verband met de moeilij
ke situatie waarin het bedrijf ver
keert. Het uitgeven van de zegels
moet volgens de gepensioneerden
worden beschouwd als een positief
signaal "aan allen die er nu aan wer
ken om de onderneming er weer bo
venop te krijgen".
Geding tegen Perrier
De Stichting Groupement de Dé-
fense PASH uit Den Haag heeft ge
steren geprobeerd via een kort ge
ding voor de Amsterdamse recht
bank te voorkomen dat PASH (Per
rier American Springwater Hol
dings), de houdster van de belangen
van Perrier bronwater in de Ver
enigde Staten, overgaat tot de uit
gifte van nieuwe aandelen.
De stichting, die 22 procent van
de aandelen van PASH vertegen
woordigt, vreest dat haar relatieve
belang in de onderneming zal dalen
als gevolg van kapitaalsvergroting.
Ook is men bang dat uitgifte zal ge
schieden tegen een lage koers, ge
baseerd op de sterk geslonken ver
mogenswaarde van PASH.
mijnwerkers op aangedrongen het hervormingsplan te steunen. Als de flessen, bandmaterialen, elektro-
economie door de staking nog verder verslechtert heeft het plan geen zin technische produkten en auto-on-
meer, aldus de premier. derdelen van.
KLASSIEK Double breasted kostuum Keuze uit um. ruit of een subtipl streepdessin 46 t/m 56 en ETT^H
47 t/m 53. Tot en met 6 apnl as. of zolang de voorraad strekt voor de verbiisterende pnis van EiCAfl
U ontdekt elke keer een andere Bijenkorf,
de Bijenkorf^)
DEN HAAG (GPD) - Kredietbe
middelaars die lid zijn van de Ne
derlandse Vereniging van Financie
ringsadviseurs (NVF), hebben een
gedragscode ondertekend die con
sumenten moet beschermen tegen
oneerlijke praktijken.
Consumenten die zich gedupeerd
voelen, kunnen zich voortaan wen
den tot een raad van toezicht, die als
uiterste middel leden van de NVF
kan royeren. Konsumenten Kon-
takt, dat op maatregelen had aange
drongen na een onderzoek waaruit
bleek dat bemiddelaars zich soms
schuldig maken aan misleiding,
vindt de gedragscode onvoldoende.
De gedragscode werd gisteren
aangeboden aan een aantal kamer
leden, directeur L. Donia van Kon
sumenten Kontakt en directeur J.
Koopman van de directie consu
menten- en marktbeleid van Econo
mische Zaken. De gedragscode
vloeit voort uit de kritiek van Kon
sumenten Kontakt en loopt vooruit
op de Wet op het Consumentenkre
diet. Deze nieuwe wet, die nog in
voorbereiding is, wordt volgens
Koopman van Economische Zaken
waarschijnlijk op 1 januari 1992 van
kracht.
Zowel Koopman als Donia zet
kritische kanttekeningen bij de ge
dragscode van de NVF. Door de
nieuwe wet wordt adverteren met
de snelheid waarmee een lening ge
regeld kan worden ('In een wip een
volle knip') verboden omdat, aldus
Koopman, "snelheid meestal ten
koste gaat van zorgvuldigheid". De
NVF heeft dit zelf niet aan banden
willen leggen, omdat snelheid vol
gens voorzitter C. in de Hees een be
langrijk concurrentiemiddel is.
Konsumenten Kontakt is vooral
teleurgesteld over de weigering van
banken, de kredietverschaffers, om
aan- een 'keurmerk' voor de hele
branche banken en bemiddelaars
mee te werken. Volgens Donia
bleek uit het onderzoek dat sommi
ge bemiddelaars waarover klachten
waren, werkten met een volmacht
van een bank. Volgens Donia kun
nen banken helpen oneerlijke prak
tijken uit te bannen door niet met
omstreden bemiddelaars in zee te
gaan.
Bovendien brengt de NVF per
klacht 75 gulden in rekening - een
behoorlijke blokkade, aldus Donia,
die veel mensen ervan zal weerhou
den een klacht in te dienen. Ook
omdat zij die in het gelijk worden
gesteld geen schadevergoeding
kunnen krijgen. Het is wel mogelijk
met de uitspraak van de raad van
toezicht naar een rechter te stappen,
maar dat kost nog meer geld.
De dertien bemiddelingsbureaus
in Nederland zijn tot drie familiebe
drijven te herleiden, zo bleek uit het
onderzoek van Konsumenten Kon
takt: de Frisia Groep, eigendom van
D. Scheringa (Frisia, Creflnas,
TKS), de familie Van Geet-groep
(Algero, Finam, CMV) en een groep
in handen van Wolthers en In der
Hees (Topkrediet, Nationale Geld
Service).
Vorig jaar werd in Nederland 8,2
miljard gulden geleend voor con
sumptieve doeleinden. Een kwart
van dat bedrag, 2.2 miljard gulden,
werd betaald aan rente. Naar schat
ting tussen de 40 en 50 procent van
de leningen in privé-sfeer kwamen
tot stand dank zij bemiddeling van
een intermediair.
AMSTERDAM (GPD) De in de SNS-Groep verenigde spaarbanken
gaan uitgroeien tot een machtig concern in de Nederlandse bankwe
reld. Door samenwerking met verzekeraar OHRA en de overname van
de in effectenhandel en buitenlands geldverkeer gespecialiseerde
BdBbank gaat de SNS Groep een aanzienlijke concurrent vormen voor
andere banken. Met name de Rabobank kan concurrentie verwachten.
Dat zei SNS-bestuursvoorzitter drs. J. Vugts gisteren in Amsterdam tij
dens de presentatie van de groeiplannen van zijn concern.
Hoewel de concernnaam nog volslagen onbekend is bij de consu
ment, maakt de SNS Groep een stormachtige groei door. Het bedrijf zal
dit jaar uitdijen tot het op een na grootste spaarbankenconcem van Ne
derland, met een balanstotaal van 12 miljard gulden. Dat is het resul
taat van de vorig jaar al ingezette fusie tussen de Samenwerkende Ne
derlandse Spaarbanken en de Bondsspaarbank voor Midden-, Noord
en Oost-Nederland, waarbij zich gisteren de Bondsspaarbank Centraal
en Oostelijk Nederland aansloot. Bovendien voegt binnenkort het
grootste deel van de Bondsspaarbanken zich bij.
Daardoor ontstaat een sterke en aanzienlijke bankencombinatie in
het hele oostelijke deel van Nederland, met meer dan 2400 medewer
kers en 335 vestigingen. Een gang naar de beurs is volgens Vugts nu
wel mogelijk, maar vanwege het grote eigen vermogen van ruim 1 mil
jard gulden nog niet nodig. Vanaf de zomer zal de naam 'SNS bank' de
gevels van alle filialen sieren. De combinatie vormt nu volgens be
stuursvoorzitter Vugts een geduchte concurrent voor de Rabobank,
die traditioneel sterk vertegenwoordigd is op het platteland.
De SNS Groep breidt in meer richtingen uit. Het concern is al meer
derheidsaandeelhouder van de Bank der Bondsspaarbanken, die is ge
specialiseerd in effectenhandel en buitenlands betalingsverkeer. Ook
voert de SNS bank gesprekken over samenwerking met OHRA.
TRIEST (AP) Honderden vracht
wagens stonden gisteren in Oosten
rijk vast voor de Brennerpas, de be
langrijkste verbindingsroute naar
Italië. Ook bij de grensovergangen
Chiasso in Zwitserland en Venti-
miglia, een veelgebruikte Italiaanse
overgang naar Frankrijk, stonden
lange files als gevolg van een sta
king van het Italiaanse douaneper
soneel.
Het Italiaanse ministerie van fi
nanciën zette maandagavond poli
tieagenten in om een deel van het
werk te doen dat het douaneperso
neel laat liggen. De douaniers wei
geren nog langer over te werken
omdat de overheid te lang zou
wachten met het goedkeuren van
verbeteringen van de werkomstan
digheden. Volgens een van de inge
zette agenten zal het een paar dagen
duren voordat het achterstallige
werk is ingelopen. Hij zei dat de
drukte aan de grenzen mogelijk nog
toeneemt omdat veel vrachtwagen
chauffeurs de grens over willen
voordat het rijverbod voor de paas
dagen ingaat.
Ministers komen
niet uit begroting
voor landbouw
BRUSSEL (AP) - De twaalf land
bouwministers van de EG zijn er
gisteren in Brussel niet in geslaagd
de begroting voor 1991 vast te stel
len. Nederland en Groot-Brittannie
hielden een akkoord tegen door
vast te houden aan eerder gestelde
limieten.
De EG-lidstaten kwamen in 1988
overeen dat in het begrotingsjaar
1991, dat op 1 april ingaat, niet meer
dan 32,5 miljard ECU (zo'n 75 mil
jard gulden) in de Europese land
bouw gepompt mag worden. Dat
betekent een verhoging van 30 pro
cent in vergelijking met 1990. Tien
EG-landen willen echter in 1991 de
landbouwprijzen gelijkhouden met
vorig jaar, waardoor een nog grotere
Europese bijdrage noodzakelijk zal
zijn. Nederland en Groot-Brittannie
willen aan de afspraak uit 1988 vast
houden om de sterk stijgende land
bouwuitgaven van de EG in toom te
houden. De andere leden vrezen dat
dat een onaanvaardbare inkomens
achteruitgang voor de boeren zal
betekenen.
Tweede 8,5 procent
staatslening brengt
1 miljard gulden op
DEN HAAG (ANP) - De tweede 8,5
procent staatslening van dit jaar,
waarop gisteren via het tendersys
teem de inschrijving open stond,
heeft 1 miljard gulden opgebracht
De minister van financien heeft de
uitgiftekoers vastgesteld op 98,2
procent zodat het effectief rende
ment uitkomt op 8,78 procent.
De eerste uitgifte van 8.5 procent
obligaties bracht eerder deze
maand in totaal 4.5 miljard gulden
op. Via een tender werd toen 1.1
miljard gulden toegewezen tegen
100,3 procent, terwijl afgifte via de
toonbank nog eens 3,4 miljard gul
den opleverde.
Om het begrotingstekort bin
nen de perken te houden kondig
de het bestuur aan dat vacatures
niet automatisch meer worden
opgevuld. Het Federatiebestuur
beknibbelde tevens op vervan
ging van zieke werknemers.
Volgens de dienstenbond, die
de belangen van de FNV-werkne-
mers behartigt, loopt de werk
druk door die maatregelen onaan
vaardbaar hoog op. De bond stel
de een ultimatum dat gisteroch
tend afliep. De reactie van het Fe
deratiebestuur - invulling van de
bestaande vacatures, maar hand
having van de maatregelen voor
nieuwe vacatures en voor ziekte
vervanging - vond de diensten
bond te mager.
Als het Federatiebestuur van
ochtend niet met verdergaande
voorstellen komt. zullen ook
werknemers op het hoofdkantoor
van de vakcentrale in actie ko
men. Vooralsnog gaat het daarbij
om "zachte" acties, zoals de be
zetting van enkele vergaderzalen
in het hoofdkantoor. Het wordt
echter niet uitgesloten dat de ac
ties zich zullen verharden als de
FNV-top niet aan de wensen van
de werknemers tegemoetkomt.
De dienstenbond vindt dat er
voor de zomer een totaalplan ge
reed moet zijn om de financie
ringsproblemen op een verant
woorde manier te lijf te gaan. Tot
die tijd moeten er maar taken af
gestoten worden, als het bestuur
besluit vacatures niet op te vul
len, aldus Drijver.
Dollarkoers
hoogste niveau
negen maanden
AMSTERDAM (UCN/DPA/ANP) -
De koers van de Amerikaanse dol
lar is gisteren verder gestegen naar
het hoogste niveau in negen maan
den. Op de wisselmarkt in Amster
dam werd een slotkoers vastgesteld
van 1,9115 gulden, ruim drie cent
meer dan het slot van 1,8785 maan
dag. De koerswinst sinds het week
einde kwam daarmee op ongeveer
5,5 cent.
De dollar profiteert van de zwakte
van de Duitse mark. Bezorgdheid
over de ontwikkelingen in de voor
malige DDR en de Sovjetunie heeft
het vertrouwen in de Duitse econo
mie aanzienlijk verminderd. Ook de
gulden, in de praktijk aan de mark
gekoppeld, lijdt daaronder. De dol
lar krijgt voorts steun van groeiend
optimisme over een snel herstel van
de Amerikaanse economie.
Ahold: toch eigen
keten in
T sjechoslowaldje
ZAANDAM (GPD) - Koninklijke
Afyold NV wil nog dit jaar een pilot-
vestiging openen in Tsjechoslowa-
kije. De eerder gesloten intentiever
klaringen over samenwerking heb
ben geen waarde meer, nu de be
staande staatssupermarkten zijn
verkocht aan derden. Ahold wil met
een nieuwe partner alsnog een ei
gen keten opzetten naar 'Hollands'
voorbeeld.
Ahold begint in Tsjechoslowakije
weer op nul. Toch wil Ahold nog dit
jaar een eerste Oosteuropese AH-
vestiging openen. "We willen graag
investeren in Tsjechoslowakije, om
dat we daar goede toekomstmoge
lijkheden zien. Daarom hebben we
vorig jaar ook die intentieverklarin
gen afgesloten. Dat die achteraf
geen waarde hebben, doet daar
niets aan af. We beginnen gewoon
opnieuw", zegt H. Gobes, directeur
communicatie van Ahold.
Vrachtwagens vast
voor Brennerpas
