Kuwayt-Stad stikt van de mijnen
Europese stereotiepen achterhaald
'Rome wil af van
kerk van armen'
Franse en Britse genie zoeken strand af naar 45.000
'Vrouw moet
zich van haar
rol bevrijden'
Kl'WAYT STAD Alsof hij de
rijpheid van een eamcmbert-
kaasje onderzoekt, peutert de
Franse officier met een prikstok
voorzichtig onder de mijn. Het
slechts met vijftig gram
springstof geladen 'Italiaantje'
kan ge-boobytrapt zijn, met een
handgranaat bijvoorbeeld.
Gruwelijke 'geintjes' waarop
legers en terreurorganisaties
patent hebben. Omdat het
Iraakse invasieleger in Kuwayt
meer weg had van bendes
rovende en moordende
terroristen, is kapitein Edmond
Blatt op alles voorbereid. Maar
het blijkt loos alarm.
Al even secuur tilt de parachutist
van het 17e genieregiment vervol
gens het plastic geval op en draait
aan de achterkant een schroefje los.
Daarachter zit de ontsteker verbor
gen. Zou deze militair per ongeluk
met één van de vingers op het zwar
te kapje aan de bovenkant drukken,
dan is hij ten minste zijn hand en
vermoedelijk ook een deel van zijn
gezicht kwijt.
Op de afstand vanwaar wij het
mijnen-ruimen gadeslaan, zouden
bij een vergissing rondvliegende
scherven ook ons vermoedelijk niet
missen. Maar fixatie en plotseling
opkomende angst verlammen het
denken dat ons op dat strand in Ku
wayt-Stad een fiks aantal stappen
achteruit had moeten dwingen. Ook
dit keer echter hebben de Iraakse
mijnenleggers het gevaar geveinsd.
Het slagpijpje zit er niet in.
Risico
De vraagt waar die geniesoldaten de
moed vandaan halen op de stranden
langs de eens zo fraaie boulevard
van Kuwayt-Stad centimeter voor
centimeter naar mijnen te zoeken, is
voor de plaatsvervangend comman
dant, luitenant-kolonel Mare Le-
mond, niet van belang. "Er bestaat
een zeker risico", zegt hij, "maar dat
is een berekend gevaar. En die
spanning is toch een beetje de lol
van het leger".
Volgens Lemond liggen over een
afstand van 25 kilometer hoogst
waarschijnlijk zo'n 45.000 anti-per
soneelmijnen onder het zand ver
stopt. Bedoeld als kustverdediging
tegen een amfibische landing van
Amerikaanse mariniers die nooit
kwam. Franse, maar ook Britse ge
nie-eenheden moeten die op Edam
mertjes gelijkende mijnen stuk
voor stuk met de hand ontmante
len.
Hoe link die Iraakse valkuilen
zijn, bleek vorige week toen Saudi-
sche militairen niet of nauwelijks
voor dit bloedstollende werk opge
leid er op eigen houtje aan begon
nen. Een rampzalig initiatief, want
vijf van hen kwamen daarbij om het
leven. "Wanneer je niet precies weet
wat je doet, moet je er met je fikken
van afblijven", zegt Lemond koel
tjes. "Gecompromitteerd door de
Saudiérs en zelf daartoe niet in
staat, hebben de Kuwayters ons ge
vraagd deze klus te klaren. Maar we
Het slechts met vijftig gram springstof geladen 'Italiaantje' kan ge-boobytrapt zijn, met een handgranaat bijvoorbeeld. Maar vaak zit het slagpijpje
er niet eens in. (toto gpd)
doen het op ons gemak. Het tempo
bepaalt het risico".
Met de snelheid van een bejaarde
schildpad kruipen Franse militai
ren in groepjes van drie die ochtend
op hun knieén door het zand. Tus
sen stokken gespannen geel band
geeft precies het smalle pad aan dat
al van mijnen is ontdaan.
In hun handen een pionierschop
waarvan ze met de zijkant het zand
laagje voor laagje opzij schuiven.
Een Franse methode die twee jaar
geleden door ditzelfde regiment in
de woestijnen van Tchad met suc
ces werd beproefd bij het ruimen
ten, zo heeft de praktijk uitgewezen, nenvelden zijn talrijke bouwsels
verslapt de concentratie en is de neergezet waarvan de eenvoud en
volgende ploeg aan de beurt. Om de onnozelheid op de lachspieren
het zand uit. Deze krengen springen
bij aanraking van de voelsprieten
een meter omhoog, exploderen en
risico's tot een minimum te beper- werkt. Ze moeten 'onneembare en doden iedereen binnen een straal
ken, zit tussen de verschillende bomvrije' bunkers voorstellen, de
groepen twee uur rusttijd. verdedigingslinie waarmee Sad-
Minder zorgvuldig zijn de Irak- dam de 'moeder van alle veldslagen'
ezen te werk gegaan. In de haast of vanuit een strandstoel zou winnen,
uit onverschilligheid hebben ze op Maar die wrakke uit straatklin-
veel plaatsen vergeten de mijnen kers of poreuze betonblokken opge-
goed vast te zetten op een metalen trokken huisjes vertonen nog de
rasterwerk. Door het tij zijn duizen- meeste overeenstemming met hut
den mijnen in zee gespoeld. Op de ten die kinderen in elkaar zetten om
plaats waar wij het mijnenruimen er indiaantje in te spelen. Met dit
bekijken, blijken over een lengte verschil dat de Irakezen deze kaze-
van tien meter slechts drie mijnen matten ook als toilet gebruikten. In
an a^an ijne";^S, JuüJl Jlu" te liggen. "Dat is nog eens een extra alle hoeken liggen uitgedroogde
complicatie", zegt overste Lemond. uitwerpselen. Zou de angst voor
"Onze duikers moeten die dingen een aanval uit zee de darmen zo
straks gaan opsporen. Dat is nog hebben verkrampt?
een heel gedoe. Maar zolang al die Het slechten van deze 'verdedi-
mijnen niet zijn geborgen, is het gingswerken' met de al even slordig
strand voor iedereen taboe". verstevigde loopgraven, is het werk
'flnnwrnhMr' van een simPele bulldozer. Daaren-
wnneemoaar tegen hebben de Franse en Britse
Klunzig zijn de plunderende en genietroepen nog maanden hun
Maar terwijl deze jongemannen de moordende horden van Saddam handen vol aan die mijnenvelden,
spade met de precisie van een seal- Hussein niet alleen geweest bij het En niet alleen de stranden zijn er-
pel voorzichtig door het zand laten uitzetten van die verradelijke ex- mee bezaaid. Op braakliggende ter-
snijden is van hun gezichten af te plosieven behalve de mijnen vast reinen langs de boulevard en op
lezen dat het ^ier nie* 6aa* om een te leggen vergaten ze ook vaak er strategische vlakten elders in de
onschuldige opgraving, maar om een ontsteker in te doen. Achter de stad steken de nog veel gevaarlijker
doodernstig werk. Na twintig minu- met prikkeldraad overspannen mij- Valmara's 69 met hun stekels boven
monstering camouflagepak,
helm, bril, scherven werend vest en
beenbeschermers hun militaire
achtergrond niet zou verraden,
doen ze al snel denken aan archeo
logen die op zoek zijn naar fossielen
of potscherven.
Twee uur rust
van tien meter. Gewonden vallen er
op honderd meter afstand. Dit4
'prachtprodukt' komt eveneens uit
Italië.
Kinderen
Maar het zijn niet alleen de VS 50's
en de Valmara's die een veilig be
staan in Kuwayt-Stad ondermijnen.
Het stikt er van de explosieven. Op
de vlucht door de Irakezen achter
gelaten mortieren, anti-tankraket
ten, handgranaten en honderddui
zenden stuks munitie. Speelgoed
voor kinderen die, aangetrokken
door de zoetsappige kleuren op de
mantels van dit spul, het oppakken
en ermee gaan knutselen. Voorzo
ver bekend, hebben al drie kinde
ren op die manier de dood gevon
den.
Nog lang zullen in Kuwayt-Stad
explosies klinken. Of iemand is op
een mijn gestapt of heeft een gra
naat opgepakt, of het zijn de genie
soldaten die de buit van een dag
zoeken in de lucht laten vliegen. In
de woestijnen rond de hoofdstad zal
zich dat nog vele malen herhalen.
LONDEN Italianen drinken
in Europa de meeste wijn,
Zweden en Zwitsers rijden in
de grootste auto's, Duitsers zijn
uitgesproken bierdrinkers,
Nederlanders spreken hun
talen en Engelsen eten
cornflakes terwijl zij graag eens
hun kinderen mogen slaan.
Ondanks de Europese
eenwording bestaan veel van
de stereotiepe verschillen
tussen de volkeren op het oude
continent nog immer, zo blijkt
uit de resultaten van
grootschalig consumenten- en
opinieonderzoek.
Maar andere stereotiepen zijn al
lang achterhaald. Frankrijk mag het
land van de cosmetica zijn. maar de
gemiddelde vrouw in het Verenigd
Koninkrijk smeert veel meer che
micaliën op haar gelaat dan de Fran-
«jaise. En hoewel Duitsland bij uit
stek het land lijkt te zijn waar arbeid
adelt, staat 47 procent van alle Duit
sers tamelijk onverschillig tegen
over zijn werk. Deze uitkomsten ko
men uit een onderzoek van
Reader's Digest Association in ze
ventien Europese landen en was in
grote lijnen identiek aan eenzelfde
peiling in 1969.
Vergeleken met 1969 heeft de ge
middelde Europeaan vooral meer:
meer auto's, meer kleurentelevisies,
meer geld voor buitenlandse vakan
ties. Ruim 22.000 Europeanen werd
een uur lang het hemd van het lijf
gevraagd door de medewerkers van
Gallup International, maar de giste
ren gepubliceerde 'Reader's Digest
Eurodata' was er ook naar. Bijna 80
procent van Europa's huisvrouwen
heeft papieren zakdoekjes in huis,
een verdubbeling, zo verneemt de
belangstellende. Op het terrein van
de aluminiumfolie heeft zich een
nog grotere omwenteling voltrok
ken, met als gevolg dat 84 procent
der huisvrouwen dit kleinood nu
bezit.
Minder drank
De opmerkelijkste verandering in
het koopgedrag van de consument
betreft echter de alcoholische
drank. De hedendaagse Europeaan
drinkt beduidend minder dan twee
decennia geleden. Vooral de con
sumptie van sterke drank is gekel
derd. Terwijl in 1969 nog 35 procent
der ondervraagden kort tevoren
naar de fles had gegrepen, was dit
percentage vorig jaar gedaald tot 24.
Ook de wijnconsumptie was afge
nomen, van 50 procent (geregelde
drinkers) tot 43.
De daling van de wijnconsumptie
is voornamelijk te danken/wijten
aan de landen waar deze geestrijke
vloeistof wordt geproduceerd. In
Italié daalde het aantal regelmatige
drinkers van 82 tot 59 procent, in
Spanje van 69 tot 32 procent. Dene
marken, waar brede lagen van de
bevolking zich de afgelopen decen
nia tot de wijn bekeerden, heeft nu
meer wijndrinkers dan het mediter
rane Portugal.
Op een aantal terreinen onder
scheiden de Nederlanders zich in
gunstige zin van de overige volke
ren. Van alle EG-burgers spreekt al
leen de gemiddelde Brit beter En
gels dan de Nederlander en ook het
Duits wordt in de Lage Landen be
hoorlijk beheerst. Twee op de drie
Nederlanders kunnen zich in deze
talen verstaanbaar maken, terwijl
één op de drie tevens een beschei
den woordje Frans spreekt. De
grootste taaibarbaren zijn niet de
Engelsen (21 procent spreekt
Frans), maar de Spanjaarden. In
Spanje beheerst slechts 12 procent
van de bevolking het Engels en 10
procent het Frans.
In Spanje, zo blijkt uit het onder
zoek, worden ook minder kranten
en tijdschriften gelezen dan waar
ook in Europa. De gemiddelde
Spanjaard bladert nog geen drie da
gen per week door een krant en
hangt in plaats daarvan liever voor
de televisie (alleen de Italianen en
Britten kijken nog meer).
Vertrouwen
Van alle EG-burgers nemen de De
nen en Engelsen het vaakst een
krant door, hetgeen opmerkelijk is
omdat uitgerekend in deze landen
de waardering voor de pers het ge
ringst is. In Denemarken heeft 36
procent van de bevolking vertrou
wen in de journalistieke mede
mens, in Engeland slechts 14 pro
cent.
Zelfs leden van het Europees Par
lement genieten in Engeland nog
meer vertrouwen dan journalisten.
Het parlement in Straatsburg krijgt
van 28 procent der eilandbewoners
een voldoende, wat Europees ge
zien een lage waardering is. In niet
minder dan zeven EG landen (Italië,
Frankrijk, Spanje, Belgie, Portugal,
Griekenland, en Ierland) staat het
Europees Parlement hoger aange
schreven dan het eigen nationale
parlement. Ditzelfde geldt ook voor
Zweden, dat nota bene niet eens lid
is van de EG.
Overigens oordeelt de Europe
aan, en vooral de Nederlander, bui
tengewoon sympathiek over zijn
EG. Een gemeenschappelijk bui
tenlands beleid? Twee op de drie
Nederlanders is ervoor. Een ge
meenschappelijke politiemacht?
Ja, zegt 68 procent der Nederlan
ders. Op bijna alle vragen met be
trekking tot de EG noteerden de in-
tervieuwers van Gallup Internatio
nal de positiefste antwoorden in de
Lage Landen.
Maar bij alle verrassingen beves
tigde het onderzoek vooral veel
vooroordelen. De Engelsen hebben
de meeste tuinen en gemotoriseer
de grasmaaimachines, de Engelsen
hebben ook de meeste credit cards,
Nederlanders hebben gemiddeld
evenveel telefoons in huis als Italia
nen pizza's en ander pasta-produk-
ten, een op de vier Finnen heeft een
boot en een op de vijf Fransen be
schikt over een vuurwapen.
DINSDAG 26 MAART 199)
Bevrijdingstheoloog Leonardo Boff:
NIJMEGEN (ANP) - "Be
langrijke sectoren" in het Va-
ticaan willen volgens de Bra
ziliaanse bevrijdingstheoloog
Leonardo Boff de kerk van de
armen elimineren.
"In hun dogmatische woestijn
zien zij in de basisgemeenschap
pen een gevaar dat gecontroleerd
en vernietigd moet worden. Zij
demoraliseren de vertegenwoor
digers, bestrijden de theologie en
bestraffen bisschoppen en pries
ters die deze volkskerk steunen",
aldus Boff, die dezer dagen in ons
land was.
Hoewel hij vanaf 1972 door het
Vaticaan wordt gecontroleerd,
weigert de 53-jarige Franciscaan
rechtstreeks kritiek op paus Jo
hannes Paulus II uit te oefenen.
"De paus heeft altijd achter de ba
sisgemeenschappen gestaan",
zegt Boff, maar hij voegt eraan toe
dat de paus de basisgemeenschap
niet als kerk, maar slechts een in
strument van de kerk voor de
evangelisatie van de armen.
De strategie van Rome is er vol
gens Boff op gericht de basisge
meenschappen in het klerikale
kader in te passen. Dan gaat het
niet meer om de gemeente, maar
om de priester. Het Vaticaan wil
een krachtig Latijnsamerikaans
katholicisme, maar dan wel naar
Romeins model.
"Het stalinisme als politiek mo
del leeft nog in verschillende sec
toren van de Rooms-Katholieke
Kerk voort, die eert reservaat in
de Westerse maatschappij vor
men. Maar de solidariteit met de
armen, de basisgemeenschappen
en de bevrijdingstheologie ver
dwijnt jammergenoeg onder de
tafel".
Het Vaticaan verhindert verder
de Latijnsamerikaanse bevolking
om God in hun eigen taal en cul
tuur te aanbidden. Waarom zou
den de culturen van de Indianen
en de Afro-Amerikanen geen ei
gen bijdrage voor de christenen
in de hele wereld kunnen hebben,
zo vroeg Boff zich af.
De armen in de Derde Wereld
zien geen enkel heil in het kapita
lisme, aldus Boff. Zij worden er
alleen maar armer door. Zij willen
een alternatief, een soort demo
cratie van het volk, inclusief de
mocratische besluitvorming, po
litieke partijen en vrije vakbon
den.
Hij ontkent dat de bevrijdings
theologie, die gebruik heeft ge
maakt van de marxistische maat
schappij-analyse, het communis
me als uitgangspunt had. "Voor
ons vormden en vormen de ar
men het centrum. Het socialisme
was slechts een referentiepunt,
een alternatief voor het kapitalis
me".
Het meest bedreigd zijn in de
Derde Wereld niet de apen of de
Duitse abt neemt
fakkel over van
Marcel Lefèbvre
RICKENBACH (AFP) - De
Duitse abt Franz Schmidberger
(44) is als generaal-overste van de
Priesterbroederschap Pius X de
'opvolger' van mgr. Marcel Lefèb
vre.
In 1982 werd hij door het kapit
tel tot vicaris-generaal benoemd,
een jaar later na het aftreden van
mgr. Marcel Lefèbvre werd hij ge
neraal-overste. Het feit dat
Schmidberger een abt en geen
bisschop is, vormt geen beletsel
om zijn gezag uit te oefenen. De
vier bisschoppen van de Priester
broederschap hebben alleen tot
taak nieuwe priesters te wijden.
Bij zijn benoeming in 1982 zei
Schmidberger dat er geen veran
dering in de koers zou komen.
Paus Johannes Paulus II heeft
tot op het laatste moment ge
hoopt op een verzoening van mgr.
Lefebvre met Rome. Dit heeft
kardinaal Silvio Oddi, binnen het
Vaticaan een van de grootste
vrienden van de geëxcommuni
ceerde aartsbisschop, in een reac
tie op diens overlijden gezegd.
De paus zou direct nadat het
nieuws van de dood van Lefèbvre
bekend werd in gebed zijn gegaan
om diens ziel voor de barmhartig-
heie van God aan te bevelen.
Dominees sparen
RIJNSATERWOUDE - Voor de
genen die nog een aardige vrije
tijdsbesteding zoeken, heeft ds. T.
H. van der Hoeven van Rijnsater-
woude in zijn kerkblad een goede
suggestie: het verzamelen van
pasfoto's van dominees.
Onlangs werd de hervormde
dorpspredikant namelijk opge
beld. door .iemand die voor zijn
verzameling ook een portret van
hem wilde hebben. "Ik vroeg nog
of hij soms een slecht huwelijk
had, je blijft pastoraal belangstel
lend", aldus Van der Hoeven, die
zich van vroeger nog wel verza
melingen herinnert van exotische
beesten, voetballers en popster
ren. Maar dominees? "Het lijkt me
een wonderlijke verzameling, al
die ernstige hoofden".
Van der Hoeven heeft de verza-
meier verblijd met een heel bijzon
der exemplaar: "De enige foto die
ik kon vinden, was er een uit mijn
'wilde jaren', waar ik op sta als
een soort kruising van Absalom
en Johannes de Doper".
panda's, maar de armen. In dit
verband betreurt Boff het dat er
op dit moment geen alternatief
voor het kapitalisme bestaat.
"Wie hoort na de val van het com
munisme nog de schreeuw van de
armen? De kerk zou een forum
moeten zijn waar deze schreeuw
wordt gehoord".
De sekten in Latijns-Amerika
zijn daar wel attent op. aldus Boff,
die deze groepen een humanise
rende betekenis toeschrijft. "De
voordeur van de sekten staat wijd
open, iedereen kan er naar bin
nen", weet Boff. "Maar ook de
achterdeur staat helemaal open,
de mensen verdwijnen ook
weer". De sekten doen veel te
weinig aan gemeenteopbouw en
houden zich bijna niet met sociale
problemen bezig. Ze hebben al
leen een individuele boodschap
voor de vertwijfelde armen in La
tijns-Amerika.
Boff: armen erger bedreigd dan
panda's. (foto anp>
DEN BOSCH (ANP) - Vrouwen
moeten zich in kerk en maat
schappij uit hun rol bevrijden. De
kerk moet een gemeenschap wor
den waarin mannen en vrouwen
gelijkwaardig zijn. Verder moet
de toenemende verpaupering van
vrouwen worden bestreden en is
het belangrijk zicht te krijgen op
het mechanisme van uitbuiting
en onderdrukking in de Derde
Wereld.
Deze 'accenten' legde Florenti-
na van Calsteren, voorzitter van
de Samenwerking Nederlandse
Vrouwelijke Religieuzen (SN-
VR), bij de presentatie van een ge
actualiseerde Intentieverklaring
van dit samenwerkingsverband
van 81 congregaties met in totaal
14.399 'actieve' zusters.
De SNVR wil een nieuw zelfbe
wustzijn bij de zusters stimule
ren. De congregaties moeten
vrouwelijker worden, in de cul
tuur- en kerkkritische zin van het
woord: zelfbewust, sterk, helend
en strijdbaar, aldus de intentie
verklaring.
Verder richt de verklaring zich
op gelijkwaardige verhoudingen
tussen mannen en vrouwen in de
religieuze wereld. Deze gelijk
waardigheid is niet vanzelfspre
kend, constateren de zusters.
Aandacht voor de positie van
vrouwen in de geloofsgemeen
schap blijft daarom noodzakelijk.
"Het ideaal is een kerk als ge
meenschap van gelijkwaardi-
gen", aldus voorzitter Van Calste
ren.
De congregaties die bij de SN
VR zijn aangesloten, lijden sterk
onder vergrijzing. Beleidsmede
werker N. Roozen van de inter
kerkelijke adventsactie Solidari-
dad wees daarop in zijn reactie op
de intentieverklaring. "Veel vita
liteit is over 10,15 jaar weg. Het is
jammer dat die verloren gaat. We
kunnen haar in de missionaire be
weging niet missen".
Roozen hoopt op een herleving
in nieuwe bewegingen. "Laten
we in de komende tien, vijftien in
ieder geval samen optrekken om
de grote noden in de wereld het
hoofd te kunnen bieden", zei
Roozen.
Moker. De kerkelijke omroep
Moker besteedt in de uitzending
van morgenmiddag (aanvang half
vijf) aandacht aan de Lijdens
week. Ontvangst via FM 105.7 of
kabel 88.1.
Lijdensmeditatie. Het ensem
ble Ecco Consort uit Breda zal
morgen, net als vorig jaar, een
cantatedienst verzorgen in de
Dorpskerk (Plein) in Wassenaar.
Het centrale werk in de meditatie
is ditmaal de 'Via Crucis' van
Franz Liszt. Voorganger is ds. R.
Steenstra. Aanvang acht uur.
