'Snel één Europese
munt is gevaarlijk'
Nederlandse busbouwers
richten agressie op Europa
Poll tax omlaag, btvv omhoog
Jeugd- en vonningsleider
heeft zwaarste baan
Atv ligt moeilijk
iii overleg cao's
WOENSDAG 20 MAART 1991
PAGINA 5
Bundesbank noemt Duitse monetaire eenwording ramp
BRUSSEL (GPD) De president van de Duitse Bundesbank, Karl Otto Pöhl, heeft giste
ren opnieuw gewaarschuwd tegen een te gehaaste omvorming van de EG tot een monetai
re unie met één EG-munt en één Europese centrale bank. Pöhl wees op de ervaringen met
de Duitse monetaire eenwording, die volgens hem is uitgelopen op "een ramp". Pöhl zei
dat gisteren in Brussel tegen de monetaire commissie van het Europees Parlement.
AMSTERDAM (ANP) - Jeugd- en
vormingsleiders vormen de be
roepsgroep met de zwaarste werk
belasting. Dit blijkt uit onderzoek
onder 36.000 werknemers. De resul
taten van dat onderzoek staan in de
Atlas Gezondheid en Werkbeleving,
waarin klachten zijn geordend naar
150 beroepen.
Deze publikatie moet aankno
pingspunten bieden om ziektever
zuim en arbeidsongeschiktheid te
rug te dringen. Het onderzoek is uit
gevoerd door de Bedrijfsgezond
heidsdienst Oost-Gelderland in sa
menwerking met het Cronel Labo
ratorium van de Universiteit van
Amsterdam en het Nederlands In
stituut voor Arbeidsomstandighe
den.
Jeugd- en vormingsleiders wor
den het vaakst behandeld vanwege
overspannenheid. Vorm-makers uit
de ijzergieterij staan op de tweede
plaats
Voorts blijkt dat verpleegkundi
gen zowel psychisch als lichamelijk
zeer zwaar worden belast. Fabrieks-
slagers werken in extreme kou en
hebben last van tocht en wisselin
gen in temperatuur. Werken
bouw is lichamelijk zeer zw<
leidt tot allerlei klachten ove
schouders, armen en benen.
Veel jongeren komen met psychi
sche klachten
de
gisteren gepubliceerd
over jongeren en arbeidsonge
schiktheid.
Aan het boek hebben zo'n zeven
de tig jongeren meegewerkt die ar
en beidsongeschikt zijn (geweest). De
ig, stelling dat de manier van leiding
geven vaak tot ziekteverzuim en ar
beidsongeschiktheid leidt, is ook in
de.
door de slechte arbeidsverhoudin
gen in bedrijf of instelling. Leiding
gevenden besteden te weinig aan
dacht aan jongeren met problemen.
Gecombineerd met te hoge eisen en
een forse werkdruk leidt dat in veel ding
buschauffeurs op de der- gevallen tot werkstress, zo meldt de
CNV-jongerenorganisatie in een
terecht eerdere onderzoeken terug
den. Bij jongeren weegt dat extra
r: zij staan als nieuwe werkne-
onder druk om goed te preste-
(ongeveer 10.000 mensen) arbeids
ongeschikt wegens psychische
klachten. NCW-directeur J. Weiten-
berg, die het zwartboek gisteren in
ontvangst nam. sprak van een 'ont
hutsend probleem', dat echter te ge
compliceerd is om uitsluitend aan
artboek het werk toe te schrijven. "De jon
geren hebben weinig zelfkritiek en
leggen de schuld bij een ander. De
manier van leiding geven en de
kwaliteit van de arbeid zijn zeker
belangrijk, ihaar er is ook nog de
persoonlijke verantwoordelijk
heid". aldus Weitenberg.
CNV-voorzitter H. Hofstede
sprak daarentegen van een 'arbeids-
jungle' waarin nauwelijks aandacht
is voor de omstandigheden, wensen
en mogelijkheden van werknemers.
De vakbeweging is er wellicht zelf
lopen stuk op werkdruk, ook debet aan dat de werkdruk z
het ontbreken van goede begelei- toegenomen. Door onvoldoende
gebrek aan collegialiteit. herbezetting bij arbeidstijdverkor-
Van de jongeren die in 1989 in de ting moeten mensen meer werk ver-
ao belandden, is zo'n 40 procent zetten in minder tijd.
Zijn uitspraken hadden meteen
drukkend effect op de koers var
D-mark. Ten opzichte van de dollar wijst de EMU niet af,
zakte de Duitse mark met ruim vier
pfennig. Pöhl's uitlatingen wijken
af van eerdere optimistische verkla
ringen van de Bundesbank. Maar de
eenwording blijkt steeds meer pro
blemen op te leveren, zoals een ho
ge werkloosheid en hoge rente.
"We hebben de mark in de toen
malige DDR ingevoerd zonder eni
ge voorbereiding en tegen een ver
keerde omwisselkoers", aldus Pöhl.
Volgens de Duitse topbankier was
de vroegere DDR niet opgewassen
tegen de concurrentie vanuit het
westen. Dat gevaar dreigt volgens
hem ook bij een te gehaaste invoe
ring van de Europese monetaire
unie. Een aantal zwakke EG-lan-
den, zoals Griekenland, Ierland en
Italië, zal dan het loodje leggen. De
ene munt mag er volgens hem pas avond
komen als de economieën van de van d<
twaalf landen meer naar elkaar zijn
toegegroeid.
Op de rem
Hoewel Pöhl aanvankelijk een
groot voorstander van de Europese Duitsland,
monetaire unie (EMU) was, heeft hij Frankrijk
zich de laatste tijd ontpopt als dege-
die stevig op de rem trapt. Pöhl
vindt dat
eerst sprake moet zijn van een veel
steviger economische basis in de
lidstaten van de Europese Gemeen-
De Nederlandse minister van Fi
nancien Kok heeft zich min of meer
bij die opvatting aangesloten. Het
naar elkaar toegroeien van de Eu
ropese economieën, 'convergentie'
geheten, is volgens minister Kok
een eerste voorwaarde voor een
sterke monetaire unie. Maar van
zo'n convergentie is nog lang geen
sprake, nu het niet zo best gaat met
de economieën van een hele rits
EG-landen (zoals Italië, Engeland
en Griekenland), die t
tingstekortën hebben.
Zes bonden eens
over sanering KLM
SCHIPHOL (GPD) - Zes bonden
en verenigingen doen de KLM mor
gen een gezamenlijk voorstel doen
met betrekking tot de bezuinigings
operatie van een miljard gulden. Al
leen de Vervoersbond FNV, de
grootste bond voor het grondperso
neel, neemt een afwijkend stand
punt in. Zoals de zaak er nu voor
staat, weigert de FNV medewer
king aan een overeenkomst die als
zwaar onvoldoende van de hand
wordt gewezen.
Samengevat luidt het voorstel als
volgt: de directie moet afzien van
ontslagen. De cao-voorwaarden van
de KLM moeten van toepassing
blijven op werknemers van be
drijfsonderdelen die worden afge
stoten. In ruil daarvoor willen de
bonden vrije dagen en/of geld inle
veren om soepeler werkroosters
mogelijk te maken.
Ook Duitsland staat aan de voor-
recessie als gevolg
lasten die de een
wording met zich heeft meege
bracht. Pöhl stelde gisteren voor
dat eerst een beperkt aantal landen
met een sterke economie aan de mo
netaire unie beginnen. Dat zouden
de Benelux-landen,
i eventueel ook Dene
marken kunnen zijn. De andere lan
den zouden zich dan kunnen aan
sluiten zodra hun economieën op
orde zijn.
Minister Kok houdt vast aan zijn
voorstel om de tweede fase van de
EMU op 1 januari 1994 te laten in
gaan, maar vindt niet dat dan al
meteen de Europese Centrale Bank
opgericht moet worden. De voorzit
ter van de Europese Commissie,
Jacques Delors, wil dat juist wel.
Hij denkt dat een centraal monetair
beleid juist heilzaam op de Europe-
zal werken.
De derde fase, met een Europese
munt, zou al op 1 januari 1997 moe
ten ingaan, zo hebben de EG-rege-
ringsleiders op hun top van decem
ber in Rome beslist. Maar dat vindt
Pöhl te snel. Met Pöhl vindt ook mi
nister Kok dat pas aan het eind van
de tweede fase van een Europese
Centrale Bank sprake kan zijn. Die LONDEN (GPD) De Britse rege-
bank moet ook de Europese munt ring heeft 15 miljard gulden uitge-
Tegenover het parlementsgebouw, waar de Britse minister Lamont van financiën de Britse begroting presenteerde, het
een accountantsbureau een enorme reclameballon op, om zijn diensten aan te bieden gezien maatregelen in de begroting die
bedrijven raken. doto a
UTRECHT (AÏJP/GPD) - De Dienstenbond FNV
heeft geen goed woord over voor de cao-voorstellen
van het Verbond van Verzekeraars, de werkgeversor
ganisatie in de commerciële verzekeringen (37.500
werknemers). Het verbond heeft tegenover een
looneis van 4 procent 2 procent loonsverhoging per
juli en 0,5 procent per april 1992 geboden.
Volgens bestuurster M. Ramak van de FNV-bond
hebben de werkgevers alle voorstellen van de bonden
afgewezen, of het nu gaat om verdere arbeidstijdver
korting naar een vierdaagse werkweek in 1993, vol
waardig deeltijdwerk of ouderenbeleid.
De Vervoersbond FNV staat bij het overleg over een
nieuwe cao voor de Nederlandse Spoorwegen (26.000
werknemers) alleen in zijn streven naar verdere ar
beidstijdverkorting en gedeeltelijke invoering van een
vierdaagse werkweek. De drie andere bonden voelen
niets voor verdere atv. NS hebben voorts 3 procent
loonsverhoging geboden. De Vervoersbond wil 3.5
procent, waarvan 2,5 procent als prijscompensatie.
Bierbrouwer Heineken Nederland en de vakbonden
hebben na drie overlegronden gisteren overeenstem
ming bereikt over een nieuwe eenjarige cao die geldt
voor 3900 werknemers. De cao voorziet in 4 procent
loonsverhoging (3 procent in januari en 1 procent in
september).
Het overleg over een nieuwe cao voor de 12.000 loon
werkers in de agrarische sectoren is gisteren afgebro
ken. Werkgevers en bonden kunnen het niet eens wor
den over maatregelen om het hoge verzuim door ziek
te en arbeidsongeschiktheid terug te dringen, zo heeft
de Industrie- en voedingsbond CNV meegedeeld.
De onderhandelingen over een cao in het wegver
voer zijn dit jaar mislukt. De werkgevers zijn echter
wel bereid een 'open gesprek' te voeren over zogehe
ten raam-cao's per sector. De bonden reageerden en
thousiast, ook al werd nadrukkelijk gesteld dat de bei
de werkgeversorganisaties niet meer wilden praten
over een bedrijfstak-cao (70.000 chauffeurs).
gaan uitgeven.
trokken om de poll tax-aanslagen te
verlagen. Dat heeft minister van Fi
nanciën Norman Lamont gisteren
bekendgemaakt. De extra steun
van 15 miljard gulden aan de ge
meentes moet de gemeentebestu
ren in staat stellen de poll tax-aan-
slag met gemiddeld vijfhonderd juli eindigt,
gulden te verlagen.
Het besluit van de regering
btw. De indirecte belasting zal met
ingang van april met 2,5 proóent tot
17,5 procent stijgen. Volgens de La-
slikken. De belasting op alcoholi
sche dranken gaat met 9,3 procent
omhoog. Verder gaat de belasting
Duitse eisen
IG Metall, de grootste Duitse me
taalvakbond, heeft gisteren een
aanbod van de werkgevers om de
lonen met zes procent te verhogen,
afgewezen. De vakbond blijft vast
houden aan de eis van tien procent
en zei zeer binnenkort op te zullen
roepen tot proteststakingen. De
dienstenbond ÖTV ging het afgelo
pen weekeinde wel akkoord met
een loonsverhoging van zes pro
cent. (Rtr)
Lpg goedkoper
Dieselolie is vandaag twee cent
duurder geworden. De adviesprijs
voor een liter diesel aan de zelftank-
pomp wordt 103,8 cent. Lpg is vier
cent goedkoper en komt dan op 65,9
cent per liter. (ANP)
Treinenloop
Treinreizigers in België moeten in
de komende weken weer rekening
houden met oponthoud en met het
uitvallen van treinen. Het spoor
wegpersoneel gaat namelijk weer
acties voeren die dit keer niet alleen
het goederen- maar ook het perso
nenvervoer gaan raken. (ANP)
Top Qantas
De met grote verliezen kampende
Australische luchtvaartmaatschap
pij Qantas zet het mes in de salaris
sen van het leidinggevend perso
neel. Zij moeten vijf procent inleve
ren. Daarnaast denkt de staatsmaat-
schappij er over om 3000 van de in
totaal 17.500 banen te schrappen.
(Rtr)
Iglo/Aardenburg
De directie van het diepvriesver-
werkende bedrijf Lucas Aarden
burg (Iglo) in Hoogeveen en de bon
den hebben overeenstemming be
reikt over een aantal eisen die de In
dustriebonden van FNV, CNV en
Unie BLHP het bedrijf hadden
voorgelegd. Maandagmorgen gin
gen de werknemers in staking om
dat de onderhandelingen over een
sociaal plan voor de sluiting van het
bedrijf waren vastgelopen. (ANP)
Nieuwe opstelling
De bloeiende Nationale Investe
ringsbank (NIB) gaat in 1991 met
een nieuwe opstelling aan de slag.
De NIB richt zich behalve op de
oude activiteit van het verstrekken
van lange kredieten aan middelgro
te en grote organisaties op partici
paties, kapitaalmarktoperaties en
fusie- en overnemingsbemiddeling.
Daarbij worden Financieringen on
der staatsgarantie steeds minder
belangrijk. (ANP)
Bonden willen
weten waarom
UTRECHT (ANP) Op initiatief
de vakbeweging wordt komen- reeds met ingang van dit jaar enor-
de vrijdag extra voorzittersoverleg me bedragen naar de gemeentelijke
van de Stichting van de Arbeid ge- autoriteiten te sluizen, kwam als
houden. FNV, CNV en MHP willen een volslagen verrassing. Lamont
dan van de werkgever^ een toelich- onthulde het besluit aan het einde
ting op hun brief aan het kabinet. van een zestig minuten lange rede
Dit heeft een woordvoerder van waarin hij zijn begroting aan het La
de vakcentrale FNV gisteren mee- gerhuis presenteerde,
gedeeld. De werkgevers lieten het Voor alle Britse volwassenen be-
kabinet vorige week per brief het tekent deze verschuiving dat hun
•voorjaarsoverleg op te schorten plaatselijke belasting al in april met
vanwege het plan om te forse loons- gemiddeld (eentwaalfde van) vijf
verhogingen te beboeten met hoge- honderd gulden omlaag gaat. Tot
re premies. De vakcentrales willen ergernis van de oppositie wil
weten welke gevolgen deze opstel- Lamont echter deze extra kosten-
ling heeft voor de verhouding tus- post voor de regering verhalen door
sen de sociale partners. middel van een verhoging van de
de btw-verhoging.
Lamont schilderde ee:
tisch beeld van de Britse
Hij verwacht dat de
de
benzine. De belastinghefFing op het
privégebruik van een auto van de
zaak wordt met 20 procent ver
hoogd en ook het gebruik van
draagbare telefoons wordt belast,
sche teruggang gedurende 1991 tot De basisinkomstenbelasting van 25
twee procent beperkt zou blijv
Van juni 1991 tot juni '92 zal de eco
nomie volgens Lamont met twee
procent groeien. De inflatie aan het
einde van het jaar schatte hij op vier
procent.
In tegenstelling tot de meeste
voorspellingen, kondigde Lamont
nog geen verlaging van de rente (nu
13,5 procent) aan. Volgens critici
van zijn beleid duidt dat erop dat de
recessie hardnekkiger is dan was
gehoopt. De werkloosheid, zo werd
ook in regeringskring toegegeven,
zal de komende jaren nog blijven
stijgen.
Na de verhoging van de btw krij
gen de Britten nog een bittere pil te
procent wordt niet gewijzigd i
de drempel voor een tarief van 40
procent wordt verhoogd van 20.700
pond tot 23.700 pond.
Patent waterbed
na 20 jaar erkend
SAN FRANCISCO (ANP) -
Goede tijden breken aan vooV de
uitvinder en patenthouder van
het waterbed, Charlie Hall. Dit
'seksspeeltje voor hippies' in de
jaren zestig, gaat de Amerikaan,
na een gevecht van twintig jaar
voor de rechtbank over het pa
tent. geld opleveren.
Een Amerikaanse jury oor
deelde dat Intex Plastics Sales
Corporation, een in Long Beach
gevestigde waterbedimporteur,
zich schuldig heeft gemaakt aan
schending van Halls patent uit
1971. Deze uitspraak maakt van
Hall, die zijn eerste prototype al
in 1968 tijdens zijn studietijd
creeerde, een gelukkig mens.
Hall denkt nu van meer dan
200 waterbedproducenten ach
terstallig licentiegeld te ontvan
gen. Vier fabrikanten sloten on
langs al een licentie-overeen
komst met hem. Over de hele
wereld gaat jaarlijks voor twee
miljard dollar aan waterbedden
over de toonbank. Hall. die nu
47 jaar is, heeft ooit waterbed
den gefabriceerd voor de pop
groep Jefferson Airplane en de
miljonair Hugh Hefner, de baas
van Playboy.
United Bus wil hoofdrol spelen
WOERDEN/VALKENSWAARD
De Nederlandse bus gaat lopen
als een trein. Als het aan de directie
van het nog piepjonge United Bus
bv ligt gaat de Nederlandse combi
natie van bussenbouwers, aange
vuld met een Britse en een Deense
collega, binnen korte tijd 15 procent
van de Europese markt veroveren.
United Bus is van plan over drie tot
vijfjaar notering van haar aandelen
aan te vragen op de Amsterdamse
effectenbeurs. De onderneming,
waarvan de aandelen nu voor 56
procent in handen zijn van DAF,
staat op het punt 85 miljoen gulden
onderhands te plaatsen bij Neder
landse en wellicht ook enkele bui
tenlandse beleggers.
Het vervaardigen van bussen is
een verhaal apart: in fabricage, in
markten en zelfs in de reactie op
veranderingen in de conjunctuur
onderscheiden de bussenfabrikan-
ten zich van de collega's voor ver
voermiddelen ter land, ter zee en in
de lucht.
Het begint al met de fabricage.
Anders dan bij de personenauto
leent de bus zich volgens commer
cieel directeur van UB bv, W. Lij
mer, absoluut niet voor geautomati
seerde massa-produktie. Ook de
grootsten in Europa op dit gebied,
zoals Volvo, Iveco (Fiat) en Merce
des Benz, produceren niet of nau
welijks meer dan 2000 bussen per
jaar.
Met 1139 complete autobussen
volgens de planning van 1991 staat
UB inmiddels op een zesde plaats in
Europa. En dat is eigenlijk groot ge
noeg. De voorgenomen uitbreiding
met nog een Europese fabrikant
heeft volgens Lijmer vooral te ma
ken met de uitbreiding van het pro-
duktiepakket en absoluut met met
schaalvoordelen bij de produktie
zélf.
De series zijn gewoon te klein. El
ke afnemer heeft eigen wensen en
eisen aan de bus, waarm- e m*< er
dan een miljoen kilometer gereden
moet worden. Bij de grootste afne
mers voornamelijk vervoersbe
drijven van grote steden en de grote
touroperators worden zelden
meer dan enkele tientallen exem
plaren afgezet. Bij de huidige stand
van automatisering leent dat zich
niet voor bijvoorbeeld de groot
scheepse robotisering zoals in de
personenauto-industrie.
Ambachtelijk
Het produktieproces bij de BOVA-
en Den Oudsten-fabriek doet op het
eerste gezicht dan ook enigzins den
ken aan de vliegtuig-industrie. Of
die van caravans. Op vreselijk
versleten en met alle kleuren onder-
gespoten banden worden het chas
sis (Den Oudsten) of de bij BOVA
aaneen gelaste kooiconstructies
voor de 'zelfdragende' touringcar
van werkplaats naar werkplaats ge
reden.
Hier worden achtereenvolgens
'betimmering', verf, motor, ramen,
bedrading, interieur en extra snuf
jes handmatig aangebracht. Halver
wege de wandeling door het com
plex bij Den Oudsten begin je ze
langzaamaan te herkennen: de
laatste van de serie stadsbussen
voor Utrecht, de eerste van een
nieuwe bestelling uit Rotterdam en
zovoorts. De klant kan ook kiezen
voor een motor van Volvo <Den
Oudsten) of Mercedes (BOVA).
Stadsbussen
De grotere, internationale combina
tie van United Bus begint na enkele
maanden al te werken. Terwijl de
openbaar-vervoersector van Den
Oudsten pas sinds oktober vorig
jaar tot de groep behoort, zijn nu al
een aantal typisch 'Nederlandse'
stadsbussen in de Bondsrepubliek
verkocht (dank zij partner BOVA).
Voor de kleine, gespecialiseerde
'service-bussen' van het Deense lid
van de groep. DAB, bestaat inmid
dels belangstelling in Zwitserland.
Duitsland. Spanje en Nederland
Het kleine Nederland heeft tradi
tioneel natuurlijk een groot buiten
land, en dat blijkt bij de bussen-
markt opnieuw een goede start voor
UB na het Europa van '92. Iveco
(Italië), RVI (Frankrijk) en Merce
des (Duitsland) zijn weliswaar gro
ter dan UB. maar sterk op de natio
nale thuismarkt gericht. Lijmer
maakt de indruk op al deze markten
inmiddels agressief bezig te zijn,
terwijl ook Oost-Europa, Spanje en
Italië aan de bestaande verkoopka
nalen worden toegevoegd.
In Zuid-Europa (Spanje. Italië.
Joegoslavië) bestaan een aantal
kleine busfabrieken die per jaar
zo'n 40 tot 50 exemplaren afleveren.
Volgens Lijmer gaat daar ook de
kwestie van het vertrouwen van de
klant een rol spelen, want bestaat
dat fabriekje over 5 jaar nog''
Maar UB wil niet alleen op de
zwakke schakels in Europa inspe
len Bij DAF in Eindhoven wordt
bijvoorbeeld gewerkt aan een on
derstel voor dubbeldekkers voor
het Britse openbaar vervoer, waar
mee frontaal de aanval geopend
wordt op de hegemonie van de Ley-
land-bussen (een onderdeel van het
Britse staatsconcern dat niet door
DAF, maar door Volvo is overgeno-
Met duurdere en technologisch
hoogwaardige bussen voor de meer
welvarende delen van Europa, stan-
daardprodukten m Zuid- an Ooat-
Europa, maar ook met licentie-over
eenkomsten tot in Thailand en Ma
leisië in de maak, voelt United Bus
zich sterk voor expansie. Als het
bussen-businessplan slaagt is dat
ook goed voor de werkgelegenheid,
vooral in Nederland. UB verwacht
het aantal personeelsleden van
rond de 1700 (waarvan 945 in Nadar*
land) bij de laatste jaarwisseling in
drie jaar te verhogen tot 2125.
