Droevig gesteld met
werkomstandigheden
bij bedrijven in regio
'We staan met de rug tegen de muur
Draagbare computertjes in strijd tegen fraude met OV-jaarkaart
WOENSDAG 20 MAART 1991
PAGINA 15
Van onze correspondent
Theo Haerkens
LEIDEN/DEN HAAG - De con
ducteurs in de treinen ën contro
leurs op bussen worden nog voor de
zomer uitgerust met apparatuur om
de nummers van openbaar ver-
voers-kaarten voor studenten ra
zendsnel te controleren. Zo wil de
BV OV-Studentenkaart de fraude
met de OV-jaarkaarten indammen,
aldus prof. Pim Fortuyn, directeur
van het bedrijf dat de kaarten pro
duceert.
Op dit moment zijn er naar schat
ting zo'n 5000 jongeren die illegaal
gebruik maken van de gratis open
baar-vervoerskaart voor studenten
en scholieren die gekoppeld is aan
de studiebeurs.
Uit onderzoek blijkt dat in een
aantal steden aanzienlijk meer
wordt gerommeld dan in andere.
Als de ontwikkelingen van de afge
lopen maanden zich voortzetten,
betekent dat dat Amsterdam dit
jaar de lijst aanvoert met een frau
depercentage. Ook in Haarlem,
Maastricht en Groningen wordt
hoog gescoord. In Rotterdam zou
de helft minder worden gefrau
deerd dan in de hoofdstad. In Lei
den zijn bij de politie 130 aangiftes
van diefstal of verliezen gedaan. Of
en zo ja hoeveel fraudegevallen
hieronder zitten, weet de politie
niet.
AJs de trend zich doorzet, ver
wacht Fortuyn hij dat er aan het
eind van het eerste jaar zo'n 30.000
illegale kaarten circuleren.
Nu beschikken conducteurs en
controleurs over boekjes met de
nummers van kaarten waarmee iets
aan de hand is. Maar als het aantal
oploopt, is dat met de hand niet
meer doenlijk en moeten computer
tjes uitkomst bieden. De appa
raatjes waarmee illegale kaarten
snel kunnen worden herkend, zijn
volgens Fortuyn zo verkrijgbaar,
maar "ze kosten wel een paar cen-
apparaatjes niet hersenloos inzet- kenen dat we eraan komen", zegt
ten, maar Amsterdam kan er op re- Fortuyn strijdlustig. De eerste frau-
Fraude met OV-kaart verleidelijk en gemakkelijk
LEIDEN - Moniek, 21, studeerde
tot maart aan het hbo verpleeg
kunde. Ze had inmiddels het der
de jaar bereikt en zag al aanko
men dat ze de studie niet zou af
maken. Dat betekende ook: geen
goedkoop openbaar vervoer
meer, want de OV-studenten-
kaart moest zij weer inleveren.
Dat zou al snel een paar honderd 1
gulden in de maand aan reisgeld
schelen.
Moniek bedacht dat ze door een
nieuw kaart aan te vragen, in elk
geval tot het nieuwe studiejaar
gratis kon 'treinen'. Na septem
ber, bij het begin van haar nieuwe
studie, zou ze dan weer een legale
kaart hebben.
In februari stapte Moniek, zoals
voorgeschreven, naar het post
kantoor en gaf de 'vermissing' op.
Ze betaalde zestig gulden voor
het aanvragen van een nieuwe
kaart. Vervolgens haalde zij op
het politiebureau een stempel op
haar vermissingsformulier en
ging weer terug naar het postkan
toor om de papieren in te leveren.
Half maart kreeg Moniek be
richt dat haar nieuwe OV-jaar
kaart was gearriveerd op het post
kantoor. Aangezien zij inmiddels
was gestopt met haar studie, en
dat ook had gemeld aan de Infor
matiseringsbank, die de studiefi
nanciering regelt, haalde ze de
kaart niet op. Maar de oude, zoge
naamd vermiste kaart, had ze nog
wel. En die doet het nog prima.
"Maar ik ga nu wel een jongeren-
kaart kopen, want het wordt me
te link. Conducteurs gaan rond
met boekjes waarin de nummers
van de afgeschreven kaarten
staan. Het is mij nog nooit over
komen, maar ik zit wel altijd te
zweten in de trein. Ik ga de kaart
nu dan ook alleen nog maar ge
bruiken voor de bus", zegt Mo
niek.
deurs zijn al betrapt, maar hoeveel
wil de producent van de kaarten uit
"strategische overwegingen" liever
niet zeggen. De politie zou willen
dat studenten officieel aangifte
moeten doen. Wie namelijk een val
se aangifte doet, loopt kans voor de
rechter te worden gedaagd.
De OV-jaarkaart vertegenwoor
digt een grote waarde en is dus een
begeerlijk artikel. Wie misbruik wil
maken van de kaart, hoeft niet met
schaar en lijmpot in de weer Dat
zou onmiddellijk opvallen bg deze
geplastificeerde kaarten. Het pro
bleem is dat jonge mensen uiterlijk
nogal sterk veranderen. Een pasfo
to die niet zo goed lijkt is daardoor
in de praktijk allerminst alarme
rend. "Dat geldt vooral voor vrou
wen". weet Fortuyn "en dat is niet
discriminerend bedoeld, maar een
ander kapsel of een andere bril en
de pasfoto op de kaart is alweer ver
ouderd".
(puöilirutosi
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Den 22sten Febr. zette zic/i te
Katwijk aan Zee eene kip te
broeden. In den nacht van den
lOden Maart werden de eieren 2
meter onder de sneeuw bedolven
en bleven daaronder tot 's na
middags 4 uren toen men ze te
rugvond. De kip zette zich op
nieuw op het nest en bleef daar
rustig zittentot den I5den
Maart, toen 9 kuikens voor den
dag kwamen.
- Smakelijk eten.' - Te Berlijn is
een slager tot 4 maanden gevan
genisstraf en 300 M. boete ver
oordeeld, omdat hij worst maak
te van het vleesch van gestorven
honden.
- In de wachtkamer uan het Wit
te-kruis-badhuis op het J.FD.
Meijerplein, te Amsterdam, is
het volgende biljet aangeplakt:
„ieder heeft regt op een kaam-
mer A 15 minuten en men mag
het niet ontrijnigen nog den
good dat ieder sig voor schande
hoede en er mag met gezongen of
gevloten worden per order."
Deze mededeeling moge niet
pleiten voor kennis der Neder-
landsche taal, ze getuigt toch
van het streven naar reinheid en
orde.
Vijfentwintig jaar geleden
- Geheel anders dan men van
hem gewend was, is zaterdag
wereldkampioenCassius
Clay ui Toronto gearriveerd,
tien dagen voor zijn gevecht te
gen de Canadees George Chuva-
lo. Geen grote mond. geen ge
ringschattende opmerkingen
over zijn tegenstander, eerder ti
mide beantwoordde hij de vra
gen van de journalisten. „Ik
droomde over mijn gevecht te
gen Chuvalo en dat ik verloren
had", zei hij en dat alles zou het
gevolg zijn van de laatste ont
wikkelingen. zoals zijn pogin
gen om geen militaire dienst te
doen en het niet doorgaan van
het gevecht lussen hem en Ernie
Terrell. Hi? heeft een blessure
aan zijn .linkerhand, hetgeen
hem belette voluit te trainen. „Ik
ben slechts een mens en kan ook
neergaan," aldus Clay.
Privatisering
studieleningen
wordt ook in '92
niet gehaald
DEN HAAG De privatisering van
de studieleningen wordt ook 1 janu
ari 1992 niet gehaald. Minister Rit-
zen (onderwijs) loopt daardoor vol
gend jaar een bezuiniging mis van
455 miljoen. Begin dit jaar maakte
deze krant al bekend dat de verzelf
standiging van de studieleningen
voor 1991 van de baan was en dat
Ritzen een tekort oplevert van 480
miljoen over 1991.
Zoals bekend kampt Ritzen over
1991 met een tekort van 1 miljard.
Andere grote tegenvallers zijn de
stijgende leerlingaantallen (200 mil
joen) en de nabetalingen die Ritzen
moet doen aan basischolen (420 mil
joen). Daarnaast moet Ritzen een
bijdrage leveren aan de bezuini
gingsoperatie Tussenbalans.
De privatisering van de studiele
ningen staat al jaren op de politieke
agenda. De vorige minister van on
derwijs, Deetman, wilde de lenin
gen onderbrengen bij particuliere
banken, maar dat mislukte. Ritzen
wil een speciaal fonds oprichten
waaruit de beurzen worden ver
strekt. Dit is een boekhoudkundige
truc om de begroting van O&W te
ontlasten van de uitgaven voor stu
diefinanciering.
Thorbeekepeimiiig voor
staatsraad v.d. Hoeven
LEIDEN Er wordt weer een zilve-
ren Thorbeckepenning uitgereikt.
Vrijdag krijgt mr. J. van der Hoe
ven, lid van de Raad van State, de
penning. Het is voor de 13de keer in
het 100-jarig bestaan van de Thor-
becke-stichting dat de penning
wordt uitgereikt. De laatste keer
was in 1984 toen professor L. de
Jong hem kreeg. Van der Hoeven
krijgt de bijzondere penning voor
zijn boek 'De drie dimensies van het
bestuursrecht'.
Eveneens vrijdag aanvaardt pro
fessor W. Konijnenbelt voor de bij
zondere Thorbeckeleerstoel aan de
Leidse universiteit het ambt van
hoogleraar in de leer van de ge
meente als bestuurlijk, politiek en
juridisch systeem. De leerstoel, die
elke driejaar wordt gewisseld, is in
gesteld door de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten.
Gemeenten lijden
minder verlies op
grondexploitatie
DEN HAAG - De gemeenten in
Zuid-Holland lijden steeds minder
verlies op de aan- en verkoop van
grond. Dat blijkt uit de inventarisa
tie van de grondexploitatie van de
laatste jaren. Bij de grondexploita
tie voor stads- en dorpsvernieuwing
werd het negatief resultaat dat in
1985 nog bijna twee miljard be
droeg, in 1988 teruggebracht naar
131 miljoen gulden.
Uit het onderzoek van de cijfers
van 1985 bleek dat begin jaren '80
sprake was van teruglopende vraag
naar grond voor nieuwbouwwonin
gen en bedrijfsterreinen. Gevolg
was dat ook de uitgifte van grond
stagneerde en gemeenten met stuk
ken grond bleven zitten. Vaak was
de grond ook al bouwrijp gemaakt
en werd hierop grote verliezen gele
den.
Uit het onderzoek blijkt dat dit in
1988 veel minder het geval is ge
weest. Zo laten de cijfers voor uit
breidingsgebieden voor woning
bouw een verdubbeling van de op
brengst zien, van 59 miljoen in 1985
naar 122 miljoen gulden in 1988. Bij
bedrijfsterreinen steeg de op
brengst van 166 in 1985 naar 254 mil
joen in 1988.
Volgens gedeputeerde Aalbers
lijkt het erop dat de trend van ver
beterde opbrengsten zich ook in de
jaren '90 zal voortzetten. De oorzaak
van verminderde verliezen wordt
gezocht in de aangetrokken econo
mie en de toegenomen investerirt-
gen.
MARATHON Drie sporters lopen
de halve marathon van de City Pier
City loop in Den Haag om geld in te
zamelen voor het academisch zie
kenhuis in Leiden, het AZL wil een
speciale zuurstofmeter, bestemd
voor zieke jonge kinderen aanschaf
fen. Randstad Administratiekan
toor betaalt de sporters om te lopen.
De loop wordt op 23 maart gehou
den.
Leidse hoogleraar
Van den Berg krijgt
zetel Eerste Kamer
LEIDEN/ALPHEN - De Leidse
hoogleraar Nederlandse politiek en
parlementaire geschiedenis, J.Th.J
van den Berg, krijgt voor de PvdA
een zetel in de 27 mei te verkiezen
Eerste Kamer. De oud-directeur
van de Wiardi Beckmanstichting,
het wetenschappelijk bureau van
de PvdA, is aangewezen door het
gewest Zuid-Holland van zijn partij.
Van den Berg woont in Alphen aan
den Rijn.
Van de nieuwe Eerste-Kamer-
fractie is het merendeel zittend lid.
De PvdA moet als gevolg van de
voor haar desastreus verlopen sta
tenverkiezingen een fiks aantal
senatoren inleveren. Van de huidi
ge 26 zetels houdt de partij er hoog
uit 17 over.
Oud-gedeputeerde van Zuid-Hol
land en zittend Eerste Kamerlid J.
Borgman is een van de slachtoffers
van de slechte statenverkiezingen.
De PvdA'er verliest na 27 mei zijn
zetel.
Huidig PvdA-senator Simons
(Zuid-Holland) zit op de wip. Als de
V&D-werknemers Alphen en Leiden gelaten onder inkomensoflers
Van onze redacteuren
Erna Straatsma en
Caroline van Overbeeke
ALPHEN AAN DEN RIJN Dje
Alphense en Leidse werkne
mers van Vroom en Dreesmann
reageren gelaten op de finan
ciële offers die zij moeten bren
gen om het noodlijdende bedrijf
te redden. "Het is pompen of
verzuipen", zegt Anneke Paans
van de klantenservice in het Al
phense filiaal.
De directie van V&D wil dat
het personeel dertien van de 26
atv-dagen opgeeft en afziet van
loonsverhoging. Verder zou het
personeel ook nog 1 procent
ziektepremie moeten betalen.
In totaal zouden de werknemers
35 miljoen gulden moeten inle
veren als bijdrage aan het her
stel van het bedrijf. De waren
huizen hebben het afgelopen
boekjaar een verlies van 70 mil
joen gulden geleden.
Deze week hebben onderhan
delaars van de dienstenbonden
FNV en CNV een alternatief
voorstel gedaan aan de leden:
tijdelijk vier k vijf dagen inle
veren en de helft van de perso-
neelskorting van 15 procent bij
aankopen in eigen warenhui
zen. Het loon zou moeten wor
den verhoogd met een prijscom
pensatie van ongeveer 3 pro
cent.
Paans werkt 11 jaar bij V&D
en is voorzitter van de Vestiging
Overleg Commissie (VOC), een
commisisie die maandelijks
bijeenkomt om de problemen
van de mensen op de werkvloer
te bespreken. Ze weet wat er
leeft bij de ongeveer 50 werkne
mers van het Alphense filiaal.
"We zijn er niet blij mee. Maar
de cijfers hebben aangetoond
dat we wel wat moeten. Veel
oudere werknemers zijn er ge
laten onder. Ze menen geen
keus te hebben. Ze zijn bang dat
ze op straat komen te staan. We
hopen maar dat over twee jaar
alles rechtgetrokken is. Maar
garanties heben we niet. Voor
het zelfde geld staan we straks
toch op straat".
Klanten
"Jammer is wel dat klanten ver
velend reageren", vervolgt ze.
"Als iets niet naar hun zin is,
zeggen ze meteen: 'Zie je wel, je
kan zien dat het slecht gaat bij V
&D'. En dat is natuurlijk niet
leuk om te horen".
Een 39-jarige collega op de af
deling herenconfectie kan bin
nenkort haar 12,5 jarig jubileum
vieren maar vrolijk wordt ze er
niet van. "Ik ga graag'naar mijn
werk. Inleveren is niet leuk,
maar ja, het kan blijkbaar niet
anders. Ik wil wel mijn baan
houden, want ik ben te oud om
nog ergens anders aan de slag te
kunnen. Maar ik vind wel dat ze
in een veel eerder stadium het
beleid hadden moeten verande
ren, dan was dit allemaal niet
gebeurd. Ik ben part-timer en
ga er straks 5 procent in loon op
achteruit".
Volgens de verkoopster wordt
de sfeer er in het filiaal ook niet
beter op. "Er zijn dagen geweest
dat ik dacht: iedereen draait
door. Iedereen stond onder
spanning door die dreigende
maatregelen, het was gewoon
sfeerverziekend. Maar ja, als we
nu niet meewerken, dan is V&D
binnen twee jaar failliet. Je
hebt gewoon geen keus. Maar
als het straks wel weer goed
gaat met het bedrijf, ben ik
bang dat er voor ons toch niks
verbetert. Ze zullen ons dan
wellicht toch geen dertiende
maand of prijscompensatie wil
len geven maar de winst gewoon
verzwijgen. Wat dat betreft heb
ik er weinig vertrouwen meer
A. Rijnsburg (47) van de afde
ling schrijfwaren werkt inmid
dels al zo'n 27 jaar bij het be
drijf. "In feite komen de maat
regelen die de directie wil ne
men, voor ons neer op het inle
veren van een heel maandsala
ris. Dat is erg veel. En de garan
tie dat het straks beter gaat, is
er niet. We staan met de rug te
gen de muur. We hopen dat de
vakbonden er nog iets voor ons
kunnen uitslepen, anders is het
slikken of stikken. Maar ik vind
het schandalig dat ze zo laat zijn
met deze maatregelen. Als de
aandeelhouders eerder iets van
hun dividend hadden ingele
verd, had het nooit zo ver hoe
ven komen. Deze inhaalma
noeuvre wordt over ónze ruggen
betaald".
Slikken
Een groot deel van de Leidse V
&D-vestiging zou de directie-
maatregelen met de nodige
zuchten en steunen accepteren.
Een verkoper van de meubclaf-
deling meent dat er niet veel
anders op zit: "Het is slikken of
stikken, er valt niet veel te kie
zen", aldus de verkoper, die
anoniem wil blijven. "Er zijn
hier natuurlijk ook wel wat
mensen die protesteren tegen
de plannen, maar die proteste
ren altijd".
"Ik heb het idee dat een groot
deel van het Leidse personeel
begrip heeft voor de maatrege
len van de directie. Ze staan be
slist niet te juichen, maar er zijn
hier nogal wat oude mensen in
dienst en die willen hun baan
houden. Ik ook en daarom zal ik
instemmen met het voorstel dat
nu op tafel ligt". De meubelver
koper heeft vertrouwen in de
toezegging van de directie om
de schade - als het tenminste
beter gaat met het bedrijf - over
twee jaar goed te maken. "We
hebben geen garantie gekregen,
maar ik heb er vertrouwen in
dat dat wordt nagekomen".
Bovendien wordt meer dan vroe
ger de ondernemingsraad ingescha
keld als waakhond voor fatsoenlij
ke arbeidsomstandigheden.
De arbeidsinspectie neemt sinds
vorig jaar een hele bedrijfstak in een
keer onder handen. In korte tijd
worden bij voorbeeld alle bouwke
ten bekeken. Ook die aanpak ver
groot volgens Smid de kans op ver
betering. "Ondernemers kunnen nu
wèl verbeteringen aanbrengen zon
der bang te hoeven zijn dat zij zich
zelf hiermee uit de markt prijzen.
Miserabel
Alle ondernemers moeten immers
de arbeidsomstandigheden verbe
teren en zitten dus allemaal met een
extra investering. De valse concur
rentie is door deze aanpak wegge
werkt".
Bijna helft van
bevolking last
van vliegtuigen
UTRECHT (GPD) - Veertig pro
cent van de Nederlanders heeft last
van lawaai dat wordt veroorzaakt
door vliegtuigen. Vijftien procent
ondervindt ernstige hinder van
overvliegende toestellen. Tien jaar
geleden lagen die aantallen nog veel
lager, zo bleek vandaag tijdens een
symposium over vliegtuiglawaai.
De Nederlandse Stichting Geluid
hinder pleitte voor sluiting van
Schiphol in de nacht. Overigens
heeft de NV Luchthaven Schiphol
vandaag bekendgemaakt dat er
steeds meer stille vliegtuigen de
luchthaven aan doen. Tweederde
van de vliegtuigen behoorde vorig
jaar tot de zogenoemde Hoofdstuk
3-categorie, de stilste vliegtuigen.
De afgelopen jaren zijn er tiental
len kleine fotolaboratoria bij geko
men. Het zijn veelal erg kleine be
drijfjes. De arbeidsinspectie denkt
dat de werknemers heel slecht we
ten met welke gevaarlijke stoffen ze
werken. Onjuist gebruik van de
agressieve chemicaliën leidt op kor
te termijn tot huidirritatie en hoofd
pijn en schadelijke effecten op de
lange termijn zijn zeker niet uit te
sluiten. Alle bekende mim-labora-
toria zullen worden geïnspecteerd.
Ook de detailhandel ontkomt niet
aan het wakend oog van de inspec
teurs. Van de 8500 detailhandelbe-
drijven worden dit jaar 150 grote en
kleine levensmiddelenwinkels be
zocht.
Bij 90 bedrijven werd vorig jaar werk stilgelegd
De Alphenaar Van den Berg wordt lid van de Eerste Kamer.
ZOETERMEER/REGIO Het is droevig gesteld met de arbeidsomstandigheden bij de
grote en kleine bedrijven in de regio. Bij driekwart van de bedrijven is wel iets mis op het
gebied van de veiligheid, gezondheid of welzijn. Eenvijfde van de bedrijven blijken notoi
re overtreders van de wet: zij brengen de verbeteringen niet aan. ondanks sommering van
de arbeidsinspectie.
onafhankelijke regionale partijen
met een eigen kandidaat komen,
valt hij buiten de boot. Slagen de re
gionalen er niet in op een lijn te ko
men, dan prolongeert Simons zijn
lidmaatschap van de Eerste Kamer.
Een en ander werd gistermiddag
bekend gemaakt door districts
hoofd W. Smid van het vijfde dis
trict van de arbeidsinspectie. Dit
district beslaat Zuid-Holland met
uitzondering van het Rijnmondge
bied en telt ongeveer 70.000 bedrij
ven en instellingen. Vorig jaar legde
de arbeidsinspectie 9100 keer een
bedrijfsbezoek af en in 7300 geval
len werd geconstateerd dat het mis
was. Op bijna 90 bedrijven was de
situatie zo gevaarlijk of zo ongezond
dat het werk direct moest worden
stilgelegd.
Het aantal ongevallen waar de ar
beidsinspectie bij geroepen is om
naar de oorzaak onderzoek te doen,
is de afgelopen jaren redelijk con
stant en bedroeg vorig jaar 237 (vijf
dodelijke ongelukken). Nog steeds
komen veruit de meeste ongevallen
(40 procent) in de bouw voor. Ook
het aantal klachten van werkne
mers, die daarom de arbeidsinspec
tie inschakelen, ligt constant op iets
meer dan 100.
Smid constateert dat vrijwel alle
bedrijven, groot en klein en indus
trieel en ambachtelijk, zich aan
overtreding van de arbowet (wet op
de arbeidsomstandigheden) schul
dig maken.
Sinds vorig jaar heeft de arbeids
inspectie een nieuw wapen in de
strijd tegen slechte arbeidsomstan
digheden: het zogeheten handha
vingsbeleid. Na een eerste bedrijfs
bezoek krijgt de werkgever een lijst
van maatregelen die hij moet ne
men. Kort daarop komt de inspec
teur controleren en als het niet in or
de is volgt proces-verbaal. Houdt de
bedrijfsleiding zich dan nog niet
aan de eisen, dan kunnen ingrijpen
der maatregelen worden getroffen.
"Wij verwachten dat dit strengere
beleid op den duur vruchten zal af
werpen", aldus Smid.
Tegelijkertijd met de resultaten van
het vorig jaar presenteerde de ar
beidsinspectie de plannen voor dit
jaar. De afgelopen decennia is de
aandacht vooral uitgegaan naar de
grotere bedrijven. In 1991 wordt de
reeds ingezette lijn om ook de klein
tjes onder de loep nemen, voortge
zet.
Het Zuidttollandse district doet
mee met de landelijke campagnes,
gericht op verbetering van de ar
beidsomstandigheden in onder
meer de baksteenindustrie, de me-
taalproduktenindustrie en de wo
ningbouw. Daarnaast is er een groot
aantal regionale projecten.
Zo wordt de horeca, en dan met
name de restaurants, ijssalons. sei-
zoens-horeca en buffetten in thea
ters en hotels, kritisch onder de loep
genomen. De komende zes maan
den gaat de arbeidsinspectie bij 200
van de 2600 ondernemingen onver
wacht op bezoek.
Bloemververijen
De bloemververijen in het district
kunnen dit jaar opnieuw een be
zoek van de arbeidinspectie ver
wachten. Vorig jaar gingen de in
specteurs bij 100 bedrijven te rade
en ontdekten dat het miserabel is
gesteld met de werkomstandighe
den. De werknemers worden bloot
gesteld aan hoge concentraties ace-
ton. methanol en ethanol. De fysie
ke belasting is hoog en het perso
neel wordt onvoldoende voorge
licht. Dit jaar controleert de ar
beidsinspecties of de werkgevers
de voorschriften wel hebben opge
volgd. Ook het in 1990 begonnen on
derzoek naar de arbeidsomstandig
heden op de veilingen wordt dit jaar
voortgezet.