'Zes van Birmingham'
na 16 jaar vrijgelaten
Professionele gatzaag
is nauwkeurig en snel
Miniaturen van papierfiligraan
maken, hobby die niet veel kosi
Gipskartonplaat buigen is mogelijk
Slowaken belagen president
'Stoflozende' schuurschijven
Straatsburg:
meer steun
Albanezen
Reiziger kan
klachten kwijt
bij commissie
15 MAART 1991
Voor de meeste doe-het-zelvers is
de zogeheten 'zevengatenzaag' een
bekend stukje gereedschap. Bij
deze zaag kun je kiezen uit zeven
diameters, voor elk waarvan een
'zaagring' beschikbaar is. Dit han
dig accessoire voor de boormachine
wordt gebruikt voor het maken van
gaten van een zo grote diameter, dat
er geen boor voor bestaat, maar te
klein om de decoupeerzaag voor te
gebruiken.
In de professionele wereld wordt
dit gereedschap niet gebruikt. Daar
doet men zulk werk met de 'echte'
gatzaag. De professionele gatzaag
werkt niet met losse zaagringen.
maar bestaat uit een 'vaste kom'.
Voor elke diameter is dus een afzon
derlijk exemplaar nodig. Daardoor
is zelfs een bescheiden sortering
diameters een vrij forse investering.
Maar je beschikt dan wel over een
Modieuze valhelm
In Nederland zijn sinds kort spe
ciaal voor fietsers ontwikkelde zgn.
'schaalhelmen' te koop, die voldoen
aan (o.m. Zweedse) keuringsnor
men. Het zijn de Ciclo en de Primo.
Laatstgenoemde heeft dezelfde ei
genschappen als de Ciclo, maar is
als extra nog overtrokken met een
harde buitenschaal van polys
tyreen.
Beide helmen zijn gemaakt van
polystyreenschuim, hebben een
aërodynamische vorm en zijn voor
zien van luchtsleuven. Hij is te koop
in zwart, wit, rood, blauw en zilver.
De prijzen van de twee types zijn
resp. f89,50 en f 129.50.
Voor meer informatie: Agu, Alk
maar. 072 - 610404.
set kwaliteitsgereedschap. De losse
zaagringen van de zevengatenzaag,
op de voetplaat bevestigd, veroorza
ken nogal wat trilingen. De echte
gatzaag werkt echter aanzienlijk
stabieler.
Dat zelfs ook aan dit gereedschap
nog iets te verbeteren viel, bewees
de Zweedse fabrikant Sandvik. die
enige tijd geleden de nieuwe VIP-
gatzaag introduceerde. Eén van de
kenmerken is de speciale vertan-
ding. Die heeft een variabele vorm,
d.w.z. dat de tanden niet allemaal
dezelfde afmeting hebben. Samen
met de 'agressieve' spaanhoek van 6
graden heeft dit een aantal voorde
len. Het werk gaat een stuk sneller,
de trilling is nog verder terugge
bracht en de spaanafvoer gaat vlot
ter.
Met de nieuwe 'VIP's kan in hout
en in vrijwel alle metalen, ook roest
vaststaai. gewerkt worden. De tota
le serie omvat 54 zagen, met diame
ters van 14 tot 152 mm.
Sandvik heeft voor de gebruiker
nog een nuttige tip: koel de zaag tij
dens het werken in staal, met een in
olie gedompeld sponsje. Met de
zaag zelf kun je uit een stevige
kunststof spons een precies in de
'zaagkom' passend koelsponsje ma
ken.
De tip om bij het zagen in taai of
anderszins moeilijk materiaal toch
goed te kunnen werken is ook de
aandacht waard: eerst aan de bin
nenkant van de zaaglijn enkele
gaatjes voorboren. Dat levert een
betere afvoer van de spanen op en
het werkt 'schoner'.
SQUEEZEDRIVER - De squeeze-
driver draait schroeven in en uit en
de 'aandrijfbron' is doodgewone
handkracht. Daarmee wordt een
verende hendel bediend. De Squee
ze-Driver, met één schroefbitje,
kost 69 gulden. Alle soorten bits
passen er uiteraard in, en je kunt er
ook een boortje in zetten.
Voor meer informatie: Wevers
b.v., Enschede, 053 - 316041.
Met de Sandplate-schuurschijven voor excentrische schuurmachines (met
ronde zoolheeft Sandvik het reeds omvangrijke assortiment van dit mo
derne schuurmateriaal een welkome uitbreiding gegeven.
Het principe van de Sandplate-schuurmaterialen is intussen welbekend:
op een dunne stalen plaat zijii via een chemisch procédé ontelbare uiterst
scherpe 'puntjes' uitgeëtst. De gelijkmatige hoogte van al die puntjes en
hun grote hardheid houden dit 'stalen schuurpapier' heel lang scherp.
De schuurstalen die het eerst verschenen, waren bestemd voor handge
reedschap. Daarna volgde een uitvoering voor elektrische vlakschuurma-
chines. Nu dus ook voor de excentrische schuurmachine.
Ze zijn te koop in de diameters 115 en 125 mm en in groftematen van 50,
160 en 300 'punten' per vierkante centimeter. Met het klittenband-systeem
kunnen ze snel op de machinezooi aangebracht en verwisseld worden.
De schijven zijn voorzien van 8 gaten, wat aansluit op de huidige trend
van stofafzuiging bij machinaal schuurwerk. Verreweg het grootste deel
van het schuurstof wordt naar een aan de machine gekoppelde zak afge
voerd.
Proeven hebben, volgens de fabrikant, uitgewezen dat de combinatie van
excentrische machine en schuurstaal een tot twaalfmaal grotere werksnel-
heid bewerkstelligt.
De Sandplate schuurschijven kosten 18.50.
Over de hele wereld, zeker
ook in ons land is het
'papierhobbyïsme' enorm in
trek. De techniek van het
papierfiligraan neemt daarin
een voorname plaats in. Niet
zo verwonderlijk, want het is
een aantrekkelijke hobby die
weinig geld kost, een
minimum aan werkruimte
vergt, waarbij je geen vieze
handen oploopt en die geen
lawaai veroorzaakt.
Over de betrekkelijk eenvoudige
techniek van papierfiligraan (de fi
guren ontstaan door het oprollen
van smalle stroken gekleurd papier)
zijn verscheidene boekjes te koop
die samen ontelbare voorbeelden
geven, meestal per toepassing ge
rangschikt. Die toepassingen zijn
legio, variërend van sieraden en
wenskaarten tot doosjes en zelfs
een schaakspel.
Een pas verschenen boekje is ge
heel gewijd aan het maken van mi
niaturen, en het heet dan ook 'Mini
aturen in filigraan' (auteur Peter'
v.d. Wolk, prijs ƒ19,95). De daarin
getoonde en beschreven miniatu
ren zijn gemaakt met papierfili
graan als basistechniek, aangevuld
met de kunst van het snijden in vel
len gekleurd papier, waarbij zeer
pakkende, bijna naïef te noemen
voorstellingen ontstaan. Juist die
eenvoud geeft de taferelen hun gro
te uitdrukkingskracht. Ingelijst zijn
de miniaturen ware pronkstukjes
en ook als kaart, mobile of orna
ment komen ze goed tot hun recht.
Wie de techniek van papierfili
graan echt vanaf het begin wil leren,
kan in de boekhandel of bibliotheek
vragen naar de diverse boekjes in de
hobbyreeks van uitgeverijen als
Canteclkeer en La Rivière Voor
hoeve.
De hobby doet geen grote aanslag
op de portemonnee. Integendeel,
het enige strikt noodzakelijke is een
aantal stroken filigraanpapier, ver
krijgbaar in de meeste hobbyzaken
en de hobby-afdelingen van waren
huizen) en een tube houtlijm.
Een handig hulpmiddel is een
'mallenbord' waarin je snel en ge
lijkmatig meerdere spiralen (ge
draaide rondjes) van gelijke afme
tingen kunt maken, en bovendien
nog spiralen met een excentrische
middelpunt. Ook een filigraanpen
is een handig stukje gereedschap.
Koop bij voorkeur een pen met fijne
punten, zodat het middelpunt van
de spiraal mooi gelijkmatig wordt.
De uiteinden van de papierstroken
worden vastgezet met een klein tip
je houtlijm. De filigraanvoorstelling
zet je met houtlijm of een goede
hobbylijm (niet op waterbasis) vast
op de gewenste ondergrond.
Gipskartonplaat is voor het egalise
ren of vernieuwen van wanden en
plafonds heel aantrekkelijk: het is
gemakkelijk te verwerken, het
schept een absoluut egaal opper
vlak, het kan met verf, behang, e.d.
direct worden afgewerkt, en het is
niet duur. Het enige lastige was dat
je het niet kon buigen, maar dat lukt
nu ook met de handleiding die Nor-
gips daarvoor geeft.
Die handleiding is in eerste in
stantie ontwikkeld voor de profes
sionele gebruikers maar ook de goe-
de doe-het-zelver kan er, zij het bin
nen bepaalde beperkingen, wel mee
uit de weg. In de eerste plaats is de
straal van de (denkbeeldige) cirkel
waaronder gebogen wordt, afhan
kelijk van de dikte van de plaat. En
er zijn hulpmiddelen bij nodig: een
buigmal en klemmen. Zo'n mal is
best zelf te maken.
In enkele gevalen kan gipskar
tonplaat droog gebogen worden. De
dunne 6 mm plaat biedt in dit op
zicht de meeste mogelijkheden.
Ook 9,5 mm platen kunnen droog
gebogen worden, maar tot een
straal die niet kleiner is dan 200 cm.
Voor de 12,5 mm platen moet de
'natte techniek' worden toegepast.
Dat is een kwestie van de plaat
aan één kant bevochtigen met water
waaraan een paar druppels vloeiba
re zeep zijn toegevoegd. Met een
grote kwast of een roller wordt de
plaat bevochtigd; afhankelijk van
de dikte duurt het ongeveer 1 tot 2
uur voordat het materiaal voldoen
de vocht heeft opgezogen en het
kan nodig zijn het bevochtigen te
Het opspannen van de plaat op de
mal moet heel voorzichtig gebeu
ren. Met aan beide zijden een stevi
ge lat en een aantal lijmtangen
wordt de plaat dan in de gewenste
ronding vastgezet. Het is in principe
mogelijk om twee platen tegelijk op
de mal te klemmen.
Het duurt gemiddeld twee uur
voordat al het vocht uit het materi
aal is verdwenen.
Voor meer informatie: Norgips,
Delfzijl. 05960 - 16777
LONDEN De zes Ieren die in
1975 door een Britse rechter tot le
venslange celstraffen werden ver
oordeeld wegens vermeende bom
aanslagen, zijn gisteren vrijgelaten.
Het Hof van Beroep oordeelde dat
het bewijsmateriaal tegen de 'Zes
van Birmingham' destijds ondeug
delijk was geweest!
Vijftien jaar en zeven maanden na
hun veroordeling kregen de zes
mannen te horen dat zij naar huis
konden. In de rechtszaal brak een
tumult uit dat minuten duurde. Bui
ten het gerechtsgebouw, waar zich
een grote schare aanhangers van de
mannen had verzameld, klonk een
aanzwellend gejuich.
Eenmaal buiten lieten de Ieren
hun emoties de vrije loop. Een van
hen greep een microfoon en riep ge
ëmotioneerd: "Zestieneneenhalf
jaar lang zijn wij zondebokken ge
weest! Destijds vertelde de politie
ons al dat zij wist dat wij onschuldig
waren! Vele anderen zitten ook on
schuldig achter de tralies"!
Vrijwel onmiddellijk werden de
hoofden geëist van de rechters en
politiefunctionarissen die het dra
ma op hun geweten hebben. Schrij
ver en televisieproducent Ludovic
Kennedy vroeg om het aftreden van
opperrechter Lord Lane. Lane was
de man die in 1988 het hoger beroep
van de Ieren hooghartig had afge
wezen. Volgens velen was toen al
duidelijk dat zij onschuldig waren.
Ook werden gerechtelijke stap
pen geeist tegen de politiemannen
die tijdens de rechtszaak in 1975
meineed hadden gepleegd. De ad
vocaat van de Ieren noemde de na
men van 14 agenten die hadden ge
logen. Anderen hadden zich schul
dig gemaakt aan het molesteren van
de toen nog verdachten.
Minister Baker (binnenlandse za
ken) kondigde een diepgaand on
derzoek aan naar het Britse rechts
stelsel. Baker vertelde een volge
pakt Lagerhuis dat het onderzoek
"zo belangrijk" is dat hij de konin
gin gevraagd had de leden van de
onderzoekscommissie te benoe-
Uit de wereld van de politie kwa
men spijtbetuigingen. De voorzitter
van de politiefederatie noemde de
zaak tegen de Ieren een "travestie"
die nooit meer kan gebeuren. Hij
wees erop dat de politie tegenwoor
dig "een heel ander balspel speelt".
De Ieren werden veroordeeld
voor hun vermeende aandeel in
twee bomaanslagen. In november
1974 waren in twee pubs in Bir
mingham bommen geëxplodeerd.
Nog altijd staan deze aanslagen te
boek als de bloedigste die de IRA
ooit heeft gepleegd in Engeland
zelf. Eenentwintig café-bezoekers
kwamen om het leven, 162 anderen
raakten gewond.
Binnen luttele uren na de aansla
gen werden de zes Ieren opgepakt,
en ruim een maand later had de po
litie de zaak al rond. De rechter
noemde het aangedragen bewijs
materiaal toen "overstelpend".
In de loop der jaren begon echter
duidelijk te worden dat de politie de
bekentenissen had afgedwongen
met fysiek geweld. In 1988 zwichtte
het openbaar ministerie voor de
smeekbeden van de Ieren om een
hoger beroep. Maar na een rechts
zaak van een maand oordeelde op
perrechter Lane dat er een "over
daad" aan bewijs was tegen de man-
Vorig jaar bleek echter dat ook
het wetenschappelijk bewijs tegen
de mannen niet steekhoudend was.
In 1974 zou een scheikundige test
hebben aangetoond dat de mannen
nitroglycerine op hun handen had
den, een explosieve stof. Maar de
zelfde test, zo bleek nu, gaf ook een
positieve uitslag bij hen die zeepres
ten op hun handen hadden. Het
openbaar ministerie gelastte een
nieuwe beroepszaak.
Vanaf het begin van deze zaak,
die vorige week begon, stonden de
'Zes van Birmingham' ijzersterk.
De officier van justitie voerde
woensdag nog aan dat er een "for
midabele" bewijslast overbleef.
Maar uit de reacties van de drie
rechters bleek dat zij die mening
niet deelden. Een zelfverzekerde
advocaat van de Ieren omschreef de
openbare aanklager als een "keizer
zonder kleren".
Om 15.32 uur plaatselijke tijd vel
den de rechters hun langverbeide
oordeel. Hugh Callaghan (60), Ri
chard Mcllkenny (57), Patrick Hill
(45), William Power (44), Gerald
Hunter (42) en John Walker (55) wa
ren vrij.
Tips voor trips
STRAATSBURG (ANP) - Het
Europees Parlement heeft het
gisteren opgenomen voor de Al
banezen die de laatste weken in
groten getale hun land de rug toe
keren en naar EG-landen, in de
eerste plaats Italië en Grieken
land, zijn gevlucht.
Ondanks het vooruitzicht van
de eerste vrije verkiezingen op 31
maart en de beloofde democrati
sering hebben zo'n 15.000 tot
20.000 Albanezen vorige week
vanuit de havenstad Dürres de
oversteek naar de Italiaanse ha
venstad Brindisi gewaagd in ge
kaapte schepen. De Italiaanse au
toriteiten konden de toestroom
zeker in het begin amper aan.
Vanwege de slechte opvang keer
de een grote groep Albanezen met
een gekaapt schip zelfs terug naar
huis.
In een resolutie die met grote
meerderheid werd aangenomen,
wordt die massale vlucht om
schreven als een 'wanhoopsdaad'
bij gebrek aan uitzicfht op spoedi
ge menswaardige leefomstandig
heden en een gebrek aan vertrou
wen in de opbouw van een demo
cratie. De EG. met Italië, wordt
daarom opgeroepen te zorgen
voor aanvaardbare humanitaire
omstandigheden en voor maatre
gelen om een goede opvang te
verzekeren.
Het parlement pleit bij de EG-
Commissie ook voor onmiddellij
ke humanitaire spoedhulp aan
Albanië om geweldsuitbarstin
gen te voorkomen. De ruim twee
miljoen gulden die onlangs door
Brussel ten behoeve van de
vluchtelingen is verstrekt, von
den veel afgevaardigden te ma
ger. Commissaris Frans An-
driessen (buitenlandse betrek
kingen) had echter weinig te bie
den. Hij zei dat de Albanese mi
nister van buitenlandse zalmen on
langs de Commissie om honder
den miljoenen guldens hulp heeft
gevraagd. De budgettaire moge
lijkheden van de Gemeenschap
zijn echter beperkt, aldus An-
driessen.
BRATISLAVA
(Rtr/AFP/DPA/ANP) - Woedende
nationalisten die streven naar een
onafhankelijk Slowakije, hebben
de Tsjecholowaakse president Va
clav Havel gisteren uitgejouwd. Ha
vel sloot een reeks bliksembezoe
ken aan Slowaakse steden af in Bra
tislava, waar de roep om afschei
ding steeds luider wordt. Gisteren
werd herdacht dat 52 jaar geleden
de onafhankelijke, pro-nazi staat
Slowakije werd opgericht.
De door lijfwachten omringde
Havel, zelf een Tsjech, maakte on
verwacht een wandeling door het
centrum van Bratislava, waar meer
dan 10.000 nationalisten bijeen wa
ren. Zijn tocht werd door de
schreeuwende en agressieve de
monstraten echter opgevat als een
provocatie en sommigen wilden
hem zelfs te lijf gaan, maar de presi
dent bleef ongedeerd.
Wel kwam het tussen zijn aanhan
gers en nationalisten hier en daar
tot een handgemeen. Honderden
mensen schreeuwden Havel leuzen
na als "Ga terug naar Praag. Judas",
en "Onafhankelijk Slowakije".
Tijdens de betoging werd de ge
luidsband gedraaid van de onafhan
kelijkheidsverklaring die op 14
maart 1939 werd gelezen door de
Slowaakse leider Jozef Tiso. De de
monstranten droegen ook portret
ten van Tiso. Duizenden mensen
woonden woensdag op een kerkhof
in Bratislava een eerbetoon bij aan
hun nationalistische held. Tiso
werd in 1947 als oorlogsmisdadiger
opgehangen.
Havel zei later in een televisietoe
spraak dat Slowakije voor het eerst
in de geschiedenis de kans krijgt
vrij over haar eigen toekomst te be
slissen. Hij riep de vijf miljoen Slo
waken op zich niet af te scheiden
van Tsjechoslowakije. Een onaf
hankelijkheidsverklaring "zou het
begin zijn van het chaotische verval
van onze staat".
De president herhaalde dat een
referendum over deze kwestie de
enige democratische manier is om
te beslissen. "Als u niet wilt leven in
een federatie dan heb ik het recht
niet u daartoe te dwingen Maar het
is mijn recht, en zelfs mijn plicht te
eisen dat u op een wettige en order-
iijke manier over uw lot beslist".
Havel heeft laten weten dat hij te
gemoet wil komen aan het Slowaak
se streven naar meer autonomie en
maakte woensdag zijn ontwerp
voor een nieuwe grondwet bekend.
Daarin wordt bepaald dat Tsjechos
lowakije een federale staat is, waar
binnen Tsjechie en Slowakije soe
vereine naties vormen.
Ondanks de opleving van het on-
afhankelijheidsstreven in Slowa
kije tonen opiniepeilingen aan dat
zeker 70 procent van de Slowaken
wil blijven deel uitmaken van een
federale staat met de grotere Tsje
chische republiek.
Getuige ontkent afspraak
JOHANNESBURG (AP) - Kroon
getuige Tabiso Mono in het proces
tegen Winnie Mandela heeft giste
ren in een door advocaat George Bi-
zos afgenomen kruisverhoor ont
kend dat hij een afspraak had ge
maakt met een andere getuige over
de verklaringen die beiden zouden
afleggen voor het gerechtshof. Mo
no bleef bij zijn beschuldiging dat
hu is geslagen door de echtgenote
van ANC-leider Nelson Mandela.
AMSTERDAM - Tot en met 5
mei laat het Tropenmuseum in
Amsterdam een tentoonstelling
zien van tijgertapijten uit Tibet.
In Tibet was een tijger het sym
bool van macht. Alleen de
machtigen bezaten tijgen-ellen.
Het museum is geopend van ma.
t/m vrij. van 10.00 tot 17.00 uur.
Meer informatie: 020-5688200.
DORDRECHT: Van 17 tot en
met 24 maart staat in Dordrecht
het poppenspel in de belangstel
ling. Verschillende buitenland
se gezelschappen onder andere
uit Polen. Frankrijk en Italië,
maar ook Nederlandse poppen
spelers geven voorstellingen tij
dens dit poppentheaterfestival.
Er worden kindervoorstellin
gen, familievoorstellingen en
voorstellingen voor volwasse
nen gegeven. Reserveringen en
inlichtingen: 078-148939.
TILBURG Het Nederlands
Textielmuseum in Tilburg laat
nog tot en met 24 maart de ten
toonstelling "De Verzameling in
Beeld" zien. Het museum is ge
opend van din. t/m vrij. van
10.00 tot 17.00 uur. Meer infor
matie 013-367475.
'Aan grens geen
jacht op vrouwen
uit Duitsland'
DEN HAAG (GPD) - De Duitse au
toriteiten sporen aan de Neder
lands-Duitse grens niet gericht
Duitse vrouwen op waarvan wordt
aangenomen dat zij in ons land een
abortus hebben ondergaan. De
laatste vijf jaar is ook geen enkele
Duitse vrouw op die gronden ge
dwongen een medisch onderzoek te
ondergaan. Er is daarom geen Ne
derlandse actie nodig. Minister
Hirsch Ballin (justitie) heeft dit de
Kamer in een brief laten weten.
Volgens het weekblad Der Spie
gel zouden vrouwen waarvan de
grenspolitie vermoedde dat zij in
ons land abortus hadden onder
gaan. wel degelijk tot medisch on
derzoek zijn gedwongen.
DEN HAAG (ANP) - Treinreizi
gers kunnen vanaf september hun
klachten over de Nederlandse
Spoorwegen voorleggen aan een
onafhankelijke geschillencommis
sie. De uitspraken van de commis
sie zijn bindend. Het is de bedoeling
dat ook het streek- en het stadsver
voer tot de commissie toetreden.
Adjunct-sei retiris mr J Nijgh
van de Stichting Geschillencom
missies heeft dat vandaag meege
deeld. Deze stichting is een samen
werkingsverband van consumen
tenorganisaties en het bedrijfsle
ven. Er zijn momenteel al elf ge
schillencommissies. onder meer
voor post en telecommunicatie,
bankzaken en reisorganisaties.
Volgens Nijgh vormt de geschil
lencommissie bij wat kleinere
claims een goed alternatief voor de
rechter. "De stap naar de rechter is
vaak te groot, te ingewikkeld, te
duur en te tijdrovend"
De geschillencommissie voor de
spoorwegen zal bestaan uit drie per
sonen. Eén van hen wordt door de
consumentenorganisaties aange
wezen en één door de NS. terwijl de
voorzitter door de stichting wordt
benoemd. Tegen de uitspraken van
de commissie is geen beroep moge
lijk. Wel kunnen de parti:- n attfyd
nog naar de rechter stappen
Het behandelen van een klacht
door de geschillencommissie duurt
vier maanden en kost 45 gulden Als
een reiziger in het gelijk wordt ge
steld. dienen de NS hem dit bedrag
terug te betalen.
