Nederland stuurt derde mij nenj ager Vluchtelingen zoeken familie Wie gaat de tanks groen verven? Baker: belangrijke rol Saudi-Arabië Euforie maakt plaats voor ontzetting 'Militaire eenheden uit Golf terugtrokken Strenge grenscontrole Kuwayt Missie zoekt in Kuwayt naar Volendammer 'Oliebranden hebben alleen in Golf gevolgen' Kuwayt wil miljarden gaan lenen ZATERDAG 9 MAART 1991 OORLOG IN DE GOLF PAGINA 7 DEN HAAG (GPD) De Nederlandse regering heeft gisteren besloten een derde mijnen- jager naar de Perzische Golf te sturen. De mijnenjager Zierikzee is aangewezen om uit de Middellandse Zee, waar het schip momenteel samen met de Alkmaar opereert, verder te varen naar de Golf. Maandag vertrekken vanuit Den Helder de mijnenjagers Haarlem en Harlingen. Beide schepen zullen in de Middellandse Zee de Zierikzee oppikken om gezamenlijk de reis voort te zetten. Nederland zal haar andere mili taire eenheden uit de multinationa le strijdmacht in het Golfgebied langzaam maar zeker terugtrekken, heeft premier Lubbers gisteren na afloop van het wekelijks kabinets beraad aangekondigd. Over het tijd stip waarop de twee fregatten en het bevoorradingsschip huiswaarts ke ren, is nog geen besluit genomen. De Orion-patrouillevliegtuigen ko men op 23 maart terug, en de Hawk- en Patriot-eenheden in Turkije eind Golf waarschijnlijk niet deze maand. Bij het besluit om twee mijnenja gers naar de Golf te sturen, liet De fensie enkele weken geleden de keus niet vallen op de twee schepen die in de Middellandse Zee al hal verwege de reis waren. Die twee mijnenjagers waren niet toegerust om onder oorlogsomstandigheden te opereren. Vier maanden weg Nu de gevechtshandelingen zijn be ëindigd, kan de Zierikzee zonder problemen in het gebied worden in gezet. De bemanning van de Zierik zee blijft naar verwachting vanaf nu nog vier maanden weg. Minister Ter Turkse minister Beek had de bemanning van de Zie rikzee enkele weken geleden nog gemeld dat verder varen naar de gebeu- tingsdienst vrijdag bekendge maakt. De kroonprins vergezelt vice-ad- miraal jonkheer H. van Foreest, be velhebber der Nederlandse zeestrijdkrachten, die daar de drie schepen van de koninklijke marine en het Netherlands Naval Hospital in Jebel Ali zal bezoeken. Minister Ter Beek van defensie zal volgende week naar Turkije en Israël gaan voor een bezoek aan de Nederlandse Patriot-squadrons. Ter Beek zal woensdag en donder- Chaos en verwarring heersen aan de Iraaks-Kuwaytse grens. Een groep dag in Turkije zijn. Hij voert daar vrijgelaten Kuwaytse gevangenen protesteert tegen hun behandeling door onder meer besprekingen met de J jjffitt J 1 fSÊ WÈÊÈÉ defensie Yazar. SAFWAN (AP) Terug naar huis. Weg van de chaos en het ge weld. Op zoek naar het leven dat abrupt werd onderbroken door de inval van het Iraakse leger in Kuwayt- Mensen uit India. Pakis tan, Egypte. Kuwayt en ook Irak zelf; allen slachtoffer van de Golf oorlog. Zij hebben een lange en gevaarlijke weg door Irak afgelegd voordat ze uiteindelijk bij de Kuwaytse grens aankwamen. Ziek. afgemat, maar vol hoop. De 42-jarige Nawazish Ali en zijn moesten bewijzen dat ze nu voor vrouw Khelidh kwamen 14 jaar ge- Irak werkten. Beiden werden naar leden uit Pakistan om in Kuwayt te een gevangenis in Basra gesleept, werken. Hij als apotheker, zij als Hun achtjarig dochtertje en hun verpleegster. Het geld was goed. het zesjarig zoontje bleven achter Ik i de grens alleen mensen toelaten i i beviel hun beter dan in Pakis tan. Tot die negende januari 1991. Het Pakistaanse echtpaar leefde zo goed en kwaad als het kon onder de Iraakse bezetting, maar op 9 januari kwamen soldaten en namen Nawazish en Khelidh mee. Ze werden gearresteerd omdat ze verzuimd hadden nieuwe identi teitspapieren te halen waarmee ze Minister Ter Beek (defensie) zal binnenkort, tijdens een bezoek aan Israël, een beslissing nemen over het terughalen van de daar gestatio neerde Patriot-eenheden. Wanneer het noodhospitaal uit de Verenigde Arabische Emiraten wordt terugge haald, is nog onzeker: daarover moet nog gepraat worden met het Rode Kruis. Wellicht worden de medische troepen ingezet bij het be strijden van epidemieën in Kuwayt- Stad. Defensie maakte gisteren bekend dat het uitvoerend commando over de twee Nederlandse fregatten in de Golf (de Jacob van Heemskerck en Philips van Almonde) en het be voorradingsschip Zuiderkruis van daag weer wordt overgedragen aan de Nederlandse commandant. Tot nog toe opereerden de drie schepen onder Amerikaans commando. Prins Willem-Alexander zal van 11 tot 13 maart naar Abu Dhabi in de de Verenigde Arabische Emiraten reizen. Dat heeft de Rijksvoorlich- RIYAD/DAMASCUS/JERUZA- LEM (Rtr/AFP/AP) De Ameri kaanse minister Baker (buitenland se zaken) meent dat Saudi-Arabië een belangrijke rol kan spelen in het streven naar vrede in het Midden- Oosten. Baker arriveerde gisteren in de Saudische hoofdstad Riyad, de eerste stop op zijn rondreis door het Midden-Oosten. "Ik denk dat in de nasleep van de crisis, de Saudi's in de positie verke ren een grotere rol te spelen. Het is te hopen dat zij dat ook willen gaan VOLENDAM/DEN HAAG (GPD) - De diplomatieke missie, die giste ren naar Kuwayt is vertrokken, gaat ook op zoek de Volendammer Arie Kes. Kes is de enige Nederlander die nog in het oliestaatje wordt ver mist. Ambassadeur J. Veling, zijn se cretaris Damoiseaux en kanselier Arnts hebben in hun bagage medi cijnen voor Kes. De Volendammer lijdt aan epilepsie en heeft daarvoor het medicijn Rivotril nodig. Zijn broer Jaap Kes bezorgde een pak ket medicijnen voor hem bij de am bassadeur. De 44-jarige Volendammer woont sinds 1968 in Kuwayt-stad, waar hij een bouwbedrijf heeft. Voor het uit breken van de Golfoorlog reisden zijn vrouw Najma en zijn twee zoons Eric en Rayn naar Nederland. Ze werden in Volendam bij familie ondergebracht. Kes bleef als enige 'Nederlander achter in Kuwayt, ook nadat de toenmalige'gijzelaars door Irak werden vrijgelaten. Telefonisch contact met Kuwayt is nog steeds onmogelijk. De PTT probeert iedere dag opnieuw proef- lijnen aan te leggen, maar zonder succes. Ambassadeur Veling neemt daarom een schotelantenne met te lefoon mee. doen", aldus een hoge functionaris van Bakers ministerie. De inhoud van het gesprek dat de Amerikaanse minister gisteravond voerde met de Saudische koning Fahd bleef onbekend. Dat de vorst werd bijgestaan door belangrijke le den van zijn familie was de enige mededeling die het Saudische pers bureau SPA naar buiten bracht. Eerder had Baker in Riyad zijn Saudische ambtgenoot prins Saud- al-Faisal ontmoet en met de opper bevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten in de Golf, generaal Norman Schwarzkopf, gesproken. Voor zijn rondreis had Baker aan gekondigd te zullen kiezen voor een „twee-sporen-benadering" door aan de ene kant te proberen de rela ties tussen Israël en de Arabische landen te verbeteren en aan de an dere kant te streven naar een toena dering tussen Israël en de Palestij- Volgens de Israëlische radio zou premier Yitzhak Shamir inmiddels bereid zijn met Syrië en Saudi-Ara bië te onderhandelen. Na. een ge sprek dat Shamir gisteren had met de Canadese minister van buiten landse zaken, Joe Clark, heeft de premier Syrië en Saudi-Arabië op geroepen "aan de onderhandelings tafel te gaan 2itten", aldus de Israëli sche radio, die daaraan toevoegde dat Shamir meent "dat dit een posi tieve invloed zal hebben op de Pale- stijnen en de kansen voor het vre desinitiatief (van de Israëlische re gering) kan bevorderen". Minister Arens (defensie) zei voor de radio dat het van 1989 daterende vredes plan, dat voorziet in een beperkte autonomie voor Palestijnen in de bezette gebieden, de enige manier is om tot een beëindiging van het Ara- bisch-Israëlische conflict te komen. Uit een opiniepeiling blijkt echter dat de meeste Israëli's een nieuw vredesplan willen. Een hoge Iraanse regeringsdele gatie heeft gisteren in Syrië gespro ken met leiders van de oppositie in Irak. Volgens een zegsman eerbie digt Iran de vrijheid van het Iraakse volk 'om zelf een opvolger te kiezen voor Saddam' en voelen de Iraanse leiders niet de behoefte om zich na drukkelijk met de ontwikkelingen in Irak te bemoeien. NEW YORK (AP) De enorme zwarte wolken die opstijgen van de brandende Kuwaytse oliebronnen zullen niet de door sommige milieudeskundigen voorspelde verhoging van de temperatuur op aar de tot gevolg hebben, zo blijkt uit een recente studie van de Ameri kaanse wetenschapper Richard Small van de Pacific-Sierra Research Corp. Small, een specialist op het gebied van de thermiek de verplaat sing van lucht door warmteverschillen levert ook kritiek op voor spellingen van anderen dat de vette rook als een parasol boven 20 pro cent van het noordelijk halfrond zal hangen en op die manier juist voor afkoeling zal zorgen. Volgens Small zal zo'n grote, dikke deken van rook niet onstaan; daarvoor wordt er te weinig rook gemaakt en boven dien stijgt de rook niet hoog genoeg om zich over een dergelijk groot gebied te kunnen verspreiden. De wetenschapper, wiens studie is gepubliceerd in het laatste num mer van het Britse tijdschrift Nature, is van mening dat de oliebranden slechts regionale gevolgen zullen hebben, zij het op een schaal die nooit eerder is voorgekomen. De rook heeft zich verspreid over de Per zische Golf en kan volgens hem Pakistan bereiken. Volgens Small is het verder onmogelijk te voorpellen wat de lucht vervuiling en de bodemverontreiniging veroorzaakt door .zwarte re gen' door roet vervuilde regen voor effect zal hebben op de mense lijke gezondheid en de landbouw. Andere wetenschappers, zoals Carl Sagan van Cornell University en Richardo Turco van de universiteit van Californie, zijn van mening dat de rookwolk wel degelijk voor afkoeling en en ook droogte kan zorgen in de Zuidaziatische landen Afghanistan, Bangladesh, India, Iran en Pakistan. KUWAYT-STAD (AP) - De blijdschap over de bevrijding wordt in Kuwayt voor een deel vervangen door ontzetting over de enorme vernielingen die gedu rende de zeven maanden van de bezetting door de Irakezen in het land zijn aangericht. Het korps van technici van het Amerikaanse leger is begonnen met het herstel van essentiële voorzieningen, zoals het elektrici teitsnet, de watervoorziening, het wegennet en de luchthavens. Die klus, waarvoor 45 miljoen dollar is uitgetrokken, moet in 90 dagen zijn geklaard,. Voor individuele Kuwayters, vooral voor ambtenaren, bete kent de terugkeer naar het werk in veel gevallen een nare confron tatie met de door de Iraakse be zetters aangerichte vernielingen. "Ik ben behoorlijk teneergesla- gen. Als je bedenkt wat we alle maal hadden en je de vernietigin gen ziet, realiseer je dat we jaren zijn kwijtgeraakt. Hele jaren van onze levens verpest door één man. Hoe lang zal het wel niet du ren voor we alles weer hebben op gebouwd?", zegt de 32-jarige ra dio-omroeper Ali al-Khiyat. Ali al-Abdullahj als technicus in dienst van Kuwayt-stad, kweet zich donderdag van de weinig op wekkende taak om de schade aan wegen, bruggen en rioleringen op te nemen. "De stad ziet er verval len en verlaten uit. Het is depri merend", zegt hij. Het grootste deel van de bevol king waagt zich al uren voor het ingaan van de avondklok niet meer op straat. Door het ontbre ken van stroom is naar buiten gaan in het donker een hachelijke onderneming geworden. Omdat het nog wel twee weken zal duren voor de stad weer stroom heeft, zijn de Amerikaanse legertechni- ci nu bezig enorme generatoren te Op de ministeries hebben de Irakezen alles wat ze niet mee konden nemen kapot gemaakt. In radio- en televisiestudio's idem dito. De aanschaf van nieuwe ap paratuur voor de radio zal naar schatting zo'n 365 miljoen gulden gaan kosten en voor de televisie ongeveer 130 miljoen gulden. Het complete archief van 200.000 filmbanden is verdwenen, even als alle zojuist voltooide afleve ringen van Sesamstraat in het Arabisch voor het komende sei zoen, waar negen maanden werk in zit. De makers van het immens populaire programma hebben een beroep gedaan op de Verenig de Naties om te proberen de ban den terug te krijgen. Ook het grootste deel van het platenarchief is stukgegooid. Op een muur hebben Iraakse solda ten met blauwe verf geschilderd: "Lang leve het Iraakse leger on- Banden die zijn achtergelaten door werknemers van het Iraakse ministerie van informatie die vanuit de Kuwaytse studio's uit zendingen verzorgden voor "Ra dio Moeder van Alle Veldslagen" vormen nu een bron van wrang vermaak. Naar liedjes waarin de schoonheid van Saddams gezicht wordt bezongen en waarin regels voorkomen als "De grenzen van Kuwayt lopen van Jeruzalem tot Bermuda" wordt onder hoon gelach geluisterd. Bij de televisie wordt gewerkt aan een documentaire over alle door de Iraakse bezetters begane misdaden, bedoeld om gebruikt te worden bij toekomstige rechts zaken. Radio Kuwayt zendt sinds een week weer uit, maar de televi sie moet nog wachten op nieuwe uitzendapparatuur en een vaste stroomvoorziening. Het terugtrekken uit het Golfgebied stelt de Verenigde Staten voor enorme schilderd. De schutkleuren uit de woestijn zijn niet bruikbaar logistieke problemen. Zo moet al het materieel weer opnieuw worden ge- len van de wereld. iroto aff WASHINGTON Na een reis van 10.000 kilometer zijn donderdag de eerste Amerikaanse troepen thuisgekomen. Hun terugkeer vormt het begin van een karwei van onvoorstelbare afmetingen: de terugtrekking van de mensenmenigte en materieelberg die Amerika nu nog in het Golfgebied gestationeerd heeft. De opbouw van de operaties Desert Shield en Desert Storm was al een logistieke nachtmerrie die meer dan een halfjaar in beslag nam. De af braak is zo mogelijk nog ingewikkelder en tijd rovender. Als deze fase ook een halfjaar duurt, mag het Pentagon zichzelf uitgebreid ge lukwensen. De woordvoerder van het Pen tagon, Pete Williams, vergeleek het vorige week met het verhuizen van duurzame gebruiksarti kelen. "Inpakken is moeilijker dan uitpakken, en wat we nu aan het doen zijn, komt neer op in pakken", zei hij. Omdat de Golfoorlog zo onverwacht snel voorbij was, moest vorige week ineens alles om. Terwijl president Bush woensdagavond zijn staakt-het-vuren aankondigde, werden in Saudische havens nog Amerikaanse schepen met munitie gelost. Die schepen kregen hun la ding meteen weer terug, en zijn nu bezig aan de thuisreis. Andere schepen die nog met wapentuig on derweg waren naar de Golf werd de opdracht gegeven terug te varen naar Europa en Ameri ka. Weer andere schepen die net vóór het staakt- het-vuren hun lading hadden gelost, en leeg aan de terugreis waren begonnen, kregen in volle zee de opdracht weer naar Saudi-Arabie terug te keren. Het was alles bij elkaar het logistieke equivalent van met je auto in de derde versnel ling rijden, en 'm ineens in z'n achteruit gooien. Duitsland Niet minder dan 540.000 Amerikaanse militai ren zullen de komende maanden de woestijn mogen verlaten. De meesten van hen gaan terug naar de VS. Maar enkele tienduizenden GI's zul len naar Duitsland reizen, omdat ze daar gele gerd waren. Daar beginnen al een paar vragen. Moeten er weer evenveel Amerikaanse militairen naar Duitsland als er vandaan werden gehaald? Of is het handiger om, met het oog op de door het ein de van de Koude Oorlog toch onvermijdelijk ge worden vermindering van de Amerikaanse strijdkrachten in Europa, eën deel van hen maar direct naar de VS te laten doorreizen? Wat voor materieel moet terug naar Europa? Waar moet de uit de Amerikaanse bases in Euro pa afkomstige munitie die in de Golf is opge bruikt, vandaan komen? En zelfs als al die vragen zijn beantwoord, dan wacht er nog een venijnig probleempje. Want wie moet alle tanks en pantservoertuigen die te ruggaan naar Europa weer groen schilderen? In Saudi-Arabie werden al die voertuigen haastig in een beschermende zandkleur geschilderd. Dat moet nu weer ongedaan worden gemaakt. Inspectie De tienduizenden tanks, pantservoertuigen, vrachtwagens en ander rollend materieel dat weer naar Amerika zal teruggaan, kunnen dat ook niet zomaar doen. Om te beginnen zullen ze. voor ze worden ingescheept, een inspectie door ambtenaren van het Amerikaanse ministerie van landbouw moeten ondergaan. Want dat mi nisterie is bang dat met het zand, de stof en de modder dat aan de wagens vastgekoekt zit, ook ongedierte meereist dat voor verwoestende pla gen in de Amerikaanse landbouwgebieden zou kunnen zorgen. En dus moeten alle voertuigen eerst gewas sen worden voor ze op de boot mogen. Aange zien er in de woestijn maar heel weinig autowas serijen zijn die geschikt zijn voor voertuigen van 60 ton. zullen nu in het Saudische zand gro te platen dik beton worden gelegd met daar langs schoonmaakapparatuur. Niet al het wapentuig dat de Amerikanen heb ben aangevoerd, zal ook weer teruggaan. Een deel zal achterblijven in een wapendepot, waar van gebruik kan worden gemaakt als de situatie in de Golf daartoe aanleiding zou geven. Hoe groot dat depot zal worden en wat erin moet? Dat is onder meer afhankelijk van het diploma tieke overleg dat minister Baker (buitenlandse zaken) dezer dagen in het Midden-Oosten voert. Saudi-Arabie heeft verder gezegd een deel van de Amerikaanse wapens te willen kopen. De Saudi's hebben onder meer belangstelling voor de geavanceerde Ml Al Abrams tank, voor raktetlanceerders en voor de zo succesvolle Pa triot-raketten. Beschadigd Willen de Amerikanen die wapens verkopen? Het zal weer afhangen van wat het Amerikaanse Congres daarover denkt, dat nu eenmaal toe stemming moet geven voor dit soort transacties. Hoe dat ook uitpakt het draagt niet weinig bij tot de logistieke problemen waarmee de verhui zers van het Pentagon kampen. Een laatste probleem is: wat moet er met de beschadigde wapens gebeuren']' Is het de moei te (en het geld) waard om ze nog naar de VS of Europa over te brengen? Of kunnen ze beter van accu's, radio's en andere waardevolle onderde len worden ontdaan, waarna de rest naar Saudi sche of Kuwaytse oudyzer-handelaren zou kun nen gaan? veet absoluut niet wat c._ kinderen geworden is". huilt Khe lidh. Gevangenis Samen met een Egyptenaar, een In- dier, een Kuwayter en twee Filipi no's werden de Pakistanen uit de gevangenis vrijgelaten toen rebel len in Basra afgelopen zaterdag de deuren openden. Dagenlang waren ze onderweg. "Het gevangenisle ven? Iedere 48 uur een glas water en iedere 24 uur een halve boterham. Mensen stierven door ziektes. Mijn man zat samen met 200 mensen in een ruimte opgesloten", zegt Khe lidh. De Egyptenaar Imam Moham med moest zijn vrouw en een baby achterlaten in Kuwayt. Hij werd ge arresteerd omdat de Irakezen hem ervan verdachten voor het verzet te werken. "Ik weet niet of mijn vrouw en baby nog leven". De weg die hij en de anderen vanaf Basra volgde zag eruit als een gatenkaas door de bomkraters en was bezaaid met het achtergelaten wapentuig van Sad dams leger. Wat aan het einde van die weg te wachten stond, dat wist niemand. Papieren Irakezen en mensen zonder identi teitspapieren velen beweren Ku wayters te zijn worden buiten ge houden zolang de noodtoestand in Kuwayt voortduurt. Honderden kamperen in de woestijn; midden tussen de stellingen van het An,.n- kaanse leger. Een jonge Kuwayter die voor de Amerikanen als vertaler werkt probeert zoveel mogelijk te helpen. Geen van zijn superieuren steekt een hand uit. "Ze worden ziek. Velen hebben behoefte aan medische behandeling". Chaos en verwarring. Het naoor logse Irak is er net zo aan toe als het naoorlogse Kuwayt. Functionaris sen weten van mensen die geen pa pieren hebben niet of het vluchten de Irakezen of naar huis terugke rende Kuwayters zijn. Tijdens de bezetting vernietigde het Iraakse le ger de identiteitsbewijzen van veel Kuwayters. Nu denken functiona rissen dat veel Irakezen die hun ver woeste land verlaten zich uitgeven voor Kuwayters. LONDEN/BAYHRAYN (AP/Rtr/ANP) De regering van Kuwayt zal waarschijnlijk volgende week besluiten een banklening van 20 miljard dollar (zo'n 35 miljard gulden) aan te gaan om de wederop bouw van het land te financieren Dat meldde de Financial Times gis teren in Londen. Een hooggeplaats te Kuwaytse functionaris ontkende het bericht. Volgens de Financial Times komt de beslissing om bij international^ banken een lening af te sluiten be gin volgende week ter sprake bij een directievergadering van de Kuwait Investment Authority (KIA) in Londen. Directievoorzitter en minister van financiën sheik Ali Khalifa al-Sabah wordt voor die vergadering maandag in de Britse hoofdstad verwacht. Voorts zal de KIA voorstellen bespreken om het bankwezen en financiële systeem van Kuwayt te herstellen, aldus de Britse krant. Saudi-Arabie zal zeker drie jaar nodig hebben om de ingrijpende economische gevolgen van de Golf oorlog te overwinnen. Bankiers en diplomaten in het komnknik aetata ten dat het land zo'n slordige 40 mil jard dollar (70 miljard gulden) aan kosten heeft gemaakt. Deze reke ning drukt zwaar op de begroting, die toch al jaren tekorten vertoont. Het tekort beloopt nu ongeveer 13,4 miljard dollar (23 miljard gulden). Volgens een econoom-dipl..m...it m Saudi-Arabie zal het land pas in de tweede helft van dit decennium uit de financiële problemen zijn. EG-troika in Libië TRIPOLI (DPA) - Minister V..n den Broek (buitenlandse zaken) is gistermiddag in het gezelschap var? zijn collega's uit Luxemburg en Ita lië, Poos en De Michelis, in Tripoli aangekomen. Het driemanschap maakt een rondreis door het Mid den-Oosten. In de Libische hoofd-* stad wordt gesproken met de ambtsgenoten uit de Maghreblan- den. De ontmoeting biedt volgens Poos de gelegenheid om gezamen- lyk aan stabiliteit en vrede te wer ken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 7