'Vierdaagse jaagt atv verder aan' limVIIMIW Suriname boven Jan met 400 miljoen Banken in de ban van kostenbeheersing Fraude met koeie-oren ABN Amro schrapt in 1991 1000 banen Verklaren de oorlog aan de rimpels ZATERDAG 9 MAART 1991 ECONOMIE PAGINA 5 Stekelenburg hekelt werkgevers en politiek AMSTERDAM (ANP) De vierdaagse werkweek moet een aanjager worden van verder gaande arbeidstijdverkorting (atv). Dat is waar werkgevers en een aantal politici zo bang voor zijn, zo zei voorzitter J. Stekelenburg van de FNV gisteren in Paradiso in Amsterdam. Werkloosheid VS sterk gegroeid WASHINGTON (Krf) - De werk loosheid in de Verenigde Staten is in februari sterk opgelopen tot 6,5 procent van de beroepsbevolking, zo heeft het Amerikaanse ministe rie van werkgelegenheid gisteren bekendgemaakt. Dat is het hoogste niveau sinds maart 1987. Het werk loosheidspercentage over januari bedroeg 6,2 procent. Ter gelegenheid van het feit dat het gisteren internationale vrouwendag is had het feministisch maandblad Opzij aldaar een debat op touw ge- •zet over het thema vrouwen en de vierdaagse werkweek. De vierdaag se staat bij de FNV hoog genoteerd r dat enthousiasme wordt v al i gen uur van vroeger zijn vrijwel ge ruisloos omgezet in vijf keer acht en Stekelenburg verwacht dat dat ook bij de vierdaagse zal gebeuren. Uit onderzoek is bekend dat de produk- tiviteit na acht uur werken meer dan evenredig daalt met de toena- de extra werktijd. De l feministische kringen niet al- vankelijke winst in de sfeer van pro- om gedeeld. De vrouwen vrezen vooral dat de vierdaagse zal leiden tot lange werkdagen duktiviteit en ziekteverzuim kalft na enkele jaren ook af, aldus Steke lenburg. Hij betoogde dat de Het aantal banen buiten de land bouw verminderde met 184.000. Dat aantal is groter dan deskundigen hadden verwacht. Over januari 1991 is het aantal banen dat verdween herzien van 233.000 tot 232.000. wordt dus ook kleiner in plaats groter en dat is de vrouwen een doorn in het oog. Een geluid dat bij voorbeeld ook bij de Vrouwenbond van de FNV te horen is. De vrouwen zien veel meer heil in een drastische herverdeling van ar- Sinds juni vorig jaar is het werk- beid tussen mannen en vrouwen loosheidspercentage met 1,2 pro- door in een klap een 25-urige werk- cent gestegen. De werkloosheidscij- week in te voeren. Stekelenburg fers vormen de eerste aanwijzing bleek daar in Paradiso evenmin vies over de economie van de VS in de van maar die keuze acht hij voors- maand en laten tevens hands niet reeël. "Het zou werkelijk dat de recessie in de Verenigde prachtig zijn maar het betekent al- i de vrouw en niet van Niet alleen is die vierdaagse op ter- het gedrang. De kans mijn een soort wegbereider voor kunnen gaan werken verdere arbeidstijdverkorting. Ook levert de vierdaagse in combinatie met atv meer banen op, ook voor vrouwen. Bovendien krijgen man nen die nu vijf dagen werken straks een dag per week de handen vrij om zich te wijden aan het huishouden en andere verzorgende taken. Van onze correspondent Luuk Sengers DEN HAAG Hoewel Neder landse bankiers lang niet in de positie verkeren dat ze, net als sommige Amerikaanse collega's, hun deuren moeten sluiten, zien ze de komende jaren somber tege moet. Onzekerheid over de con junctuur en de rente-ontwikke ling zorgen ervoor dat de banken geen peil durven te trekken op hun inkomsten in de toekomst. "De situatie is uiterst ongewis", zei Rabobank-topman H. Wijffels vorige week bij de presentatie van de jaarcijfers. Hij voorspelde een verdere verzwakking van de conjunctuur, waardoor er voor de banken straks minder werk zal zijn. Samen met de hoge kosten zet dat de resultaten onder druk. En die wetenschap heeft de ban ken kostenbewust gemaakt. De 'grote drie', de ABN/Amro Holding, de NMB Postbank en de Rabobank, kunnen wel tegen een stootje, daar gaat het niet om. Tij dens de hoogconjunctuur in de tweede helft van de jaren tachtig hebben ze hun Financiële buffers aanzienlijk vergroot. Door de hausse van de afgelo pen jaren zijn de banken op twee manieren verwend. De mensen kregen de beschikking over meer inkomen, waardoor ze ook meer gingen sparen. Die trend is nog niet voorbij. Zo is het spaartegoed bij de Rabobank vorig jaar nog met 9 procent toegenomen. Aan de andere kant hebben onderne mingen in de afgelopen jaren fors geïnvesteerd, waardoor de ban ken hun kredietverlening konden uitbreiden. Daarnaast heeft de beurshan del de banken in de jaren tachtig geen windeieren gelegd. Beleg gen werd voor een groeiend aan tal cliënten net zo gewoon als spa ren. Banken die nog geen beleg gingsfonds hadden, hebben er snel een opgericht. Zoals de NMB Postbank, dat in een jaar tijd een fonds heeft opgetrokken met niet minder dan 110.000 deelnemers en een inleg van 500 miljoen gul den. Het effectenbedrijf leverde de banken een aardig centje op in de vorm van provisie of inkomsten uit handel voor eigen rekening. Sommige banken waren boven dien succesvol in het introduce ren van ondernemingen op de beurs. Maar aan alles komt een einde. De Rabobank, die haar netto winst in 1989 met maar liefst 15 procent zag toenemen, moest het het vorig jaar doen met een be scheiden stijging van iets meer dan 4 procent (als de inkomsten van de pas overgenomen verzeke raar Interpolis niet worden mee geteld). Hetzelfde geldt voor AB N/Amro en NMB Postbank, die deze week hun jaarcijfers bekend hebben gemaakt. Tegenvaller Bij ABN/Amro is de nettowinst in 1990 met bijna 7 procent gedaald tot 1,3 miljard gulden. De NMB Postbank, dat in 1989, het eerste jaar na de fusie, nog 12 procent meer nettowinst boekte, zag haar winst vorig jaar slinken met 3.5 procent tot 635 miljoen gulden. Hoewel 'de grote drie' vorig jaar allemaal hun kredietverlening hebben uitgebreid, vielen de ren te-opbrengsten tegen. Dat komt vooral door de hoge rente op te goeden van bedrijven en particu lieren die bij de banken worden aangehouden, zo verklaarde be stuursvoorzitter mr. R. Nelissen van ABN/Amro. De verhouding tussen deze rente en de rente die de banken ontvangen op langlo pende kredieten, is momenteel erg ongunstig. Niet alleen de rente-opbreng sten vielen tegen. Ook de provi sie-inkomsten uit het effectenbe drijf zijn gedaald. Door het kwak kelende beursklimaat is de effec tenhandel niet meer zo lucratief als voorheen. Bij de ABN/Amro liepen de inkomsten uit effecten handel zelfs met 200 miljoen gul den terug. Gelukkig voor de grote banken, hebben ze wèl meer ver diend op het gewone bankbedrijf en de verkoop van verzekeringen. Nu de opbrengsten teruglopen, richten de bankiers hun aandacht op de kosten. De kostenontwik keling is het enige dat ze zelf in de hand hebben. Vrijwel alle banken zijn bezig met een automatise ring. die nu veel geld kost. maar na verloop van tijd een kostenbe sparing oplevert. Op den duur moet automatisering leiden tot minder kosten, minder personeel en een uitbreiding van het aantal Financiële diensten. Dat levert waarschijnlijk niet meer rendement op. maar wel een verschuiving van rente-opbreng sten naar provisie-inkomsten. Want de klant moet voor de elek tronische service (bijvoorbeeld thuisbankieren via de computer) wel betalen. De gevolgen zijn nu al bij de grote banken zichtbaar. Bij de Postbank zullen door automatise ring van het betalingsverkeer tot 1996 350 mensen per jaar moeten afvloeien. Bij de Rabobank ver schuift het accent ook van admi nistratieve (gegevens invoeren) naar adviserende functies (achter de balie). Per saldo verwacht de bank voorlopig nog een toename van personeel. Bij ABN/Amro zullen dit jaar. niet alleen vanwe ge de fusie. 1000 banen verdwij- Aan beknibbelen op de lonen van het personeel hoeven de ban ken niet te denken. Na een sle pend conflict over de nieuwe bank-cao, ging het bankperso neel vorig jaar akkoord met een loonsverhoging van 3 procent minder dan de vakbonden graag hadden gezien. Een punt dat de bonden wèl binnenhaalden, is dat het contract dit jaar moet worden vernieuwd. Dus kunnen de ban ken hun borst wel nat maken. Staten nog niet voorbij i leen al een vermindering beidstijd met 35 procent haal je de loonruimte vandaan?' de a In februari steeg het aantal sen zonder werk met 440.000 tot 8,2 verzuchtte hij. miljoen. Sinds juni 1990 is er sprake De FN V-voorzitter van een vermeerdering met 1,6 mil- standsters joen. RIJSWIJK (ANP) - Italiaanse melkveehouders hebben de af gelopen jaren op grote schaal gefraudeerd met koeie-oren. De boeren kregen subsidie op het slachten van melkkoeien, om daarmee de melkproduktie te verlagen. Als bewijs moest van elk geslacht dier een oor worden ingeleverd. Uit onderzoek is ge bleken dat veel boeren wel een oor afsneden en dat instuurden, maar dat ze de dieren niet heb ben laten slachten. Dit meldt het vakblad Zuivel- zicht in Rijswijk. Volgens de ge gevens van het blad heeft het Italiaanse ministerie van land bouw na controle van 300 bedrij ven vastgesteld dat in 90 pro cent van de gevallen is gefrau deerd. Ongeveer 90 procent van de ofFicieel geslachte koeien liep met slechts één oor rond, zo stelde de poljtie bij razzia's vast. Het ontbrekende oor was afge sneden ten behoeve van de pre mie. In Italië wordt er van uit ge gaan dat tot nu toe slechts het topje van de ijsberg is ontdekt. In totaal is 150 miljoen gulden uitbetaald aan 'oorpremies'. de tegen- de vierdaagse op het feit dat de FNV evenmin hele lange werkdagen wil en de grens legt bij 8,5 uur per dag. Bovendien heeft de overgang destijds van de zesdaagse naar de vijfdaagse werkweek ge leerd dat werkdagen van meer dan acht uur geen lang leven beschoren is. De werkweken van vijf keer ne- Mijiistaldng breidt zich uit over Sovjetunie MOSKOU (AP) De eendaagse staking van mijnwerkers in Kazach- stan en de Oekraine is uitgegroeid tot een nationale staking door 75.000 mijnwerkers die eisen dat Sovjet-president Gorbatsjov de macht overdraagt aan de opstandi ge republieken, zo hebben vak bondsleiders gisteren verklaard. Het merendeel van de 1,2 miljoen Sovjet-mijnwerkers, die vroeger bijna allemaal tot de ofFiciële, partij trouwe bonden behoorden, heeft het werk niet onderbroken, maar in sommige gebieden is de produktie gehalveerd. De eisen van de stakers omvatten loonsverhogingen van ten reinste DEN HAAG (GPD) 100 procent, betere werkomstandig- alsnog niet AMSTERDAM (ANP) - De nieuwe holding ABN Amro schrapt in 1991 ongeveer duizend arbeidsplaatsen. Dat heeft mr. R.J. Nelissen, de pre sident van de bank die in september voig jaar werd gevormd uit ABN en Amro, gisteren verklaard. In 1990 is het aantal banen met al met 273 ver minderd. Voor een belangrijk deel hangt deze personeelsinkrimping samen met de fusie, voor een ander deel met de efficiency-verhoging, aldus Nelissen. Ontslagen zullen er niet vallen. Dat is al in april vorig jaar met de bonden overeengekomen. Ook in de komende jaren zal de werkgelegenheid bij de bank afne men, maar "in een tempo dat lager ligt dan het natuurlijk verloop", al dus Nelissen. wachten. In ieder geval is het duide lijk dat een aantal bedrijven het za- kenvolume met de bank vergroot". De nieuwe holding is langzaam aan een strategie aan het ontwikke len met het oog op de fusie van Na- tionale-Nederlanden en NMB-Post- bank, "maar dat moet zich allemaal eerst uitkristalliseren", aldus Hazel- hoff. Een probleem holding is de European American Bankcorp (EAB). waarvan de Amro Bank aanvankelijk twintig procent bezat en dat belang na mei vorig jaar uitbreidde tot 66,8 procent. De nieuwe aanwinst leed in 1990, niet onverwacht, een verlies van zo'n 250 miljoen dollar. De kredietverlening nam toe met 10,2 procent tot 229,5 miljard gul den. In het Nederlands bedrijf steeg de kredietverlening van 138,8 mil- van Nelissen te blijven van de jard tot 145,1 miljard en in het bui manier waarop de twee kantoren- tenlands bedrijf van 69,5 miljard tot netten in elkaar worden geschoven 84,4 miljard, gulden. De toever- nu klaarliggen. Daarin ligt al vast trouwde middelen namen met 15,2 vestigingen komen procent toe tot 209,9 miljard gulden. Staat houdt toch aandelen MIP BASDORF Een koper (op de voor grond) haalt de kentekenplaten van een voormalige politie-Trabant, die gisteren werd verkocht in de voor malige Oostduitse plaats Basdorf. heden en vervroegd pensioen. Tij- schappij uite i brief v de MIP-aandelen i n, werden alleen economische de participatie-maatschappij v Minister Andriessen (economische zaken) is voor plan de staatsaandelen in de MIP (de participatie-maat- veelbelovende industriële projecten) af te stoten. Dat blijkt Voor 400 mark contant mochten de bewindsman aan de Kamer. De Staat heeft belangstellenden met hands 'Trabi' naa holding. De minister zal de aandelen MIP aanbieden en 'grosso modo' welke kantoren worden samengevoegd. Dat gaat om een paar honderd kantoren", schatte Nelissen. Een van de resultaten die de fusie inmiddels heeft opgeleverd, is dat de ABN Amro in de Verenigde Sta ten in het zakendoen nu wordt aan gemerkt als een 'First-tier'-bank, de bank die bij een bepaald concern als belangrijkste bank geldt, zo kon vice-voorzitter mr. R.Hazelhoff mel den. "Misschien is het zoet gefluis ter van die bedrijven", voegde Ha- zelhoff er aan toe. "We moeten af in Nederland daalde het brutore- sultaat met 11,2 procent tot 1931 miljoen. De in 1990 gemaakte fusie- kosten en de kosten die samenhin gen met de emissie van preferente aandelen werden direct ten laste van het resultaat gebracht. De baten stegen in 1990 met 7.9 procent van 9297 miljoen tot 10.035 miljard. ADVERTENTIE Computermodel geeft recept voor herstel economie Koppeling De lonen stijgen dit jaar met 3,1 procent. Dat is veel door het kabinet gewenste loonstij- njet dan de SCHEVENINGEN - 'Tk geloof ging met 3 procent, het op de koppeling tussen loju keringen en arbeidsvoorw i ambtenaren Financieel nog te Nederland in de ga ten heeft hoe erg Suriname - toe is. Twee voorbeelden: Een be- arbeidsvoorwaarden jaarde Surinamer die alleen van zijn moet rondkomen, heeft om- paar tientjes per handhaven zou zijn. De loonstijging gerekend 4 procent is door mijiis^er De maancj te besteden. Bijna de helft de kinderen van Paramaribo zend gulden wordt via de zwarte den per maand moet rondkomen, markt tien keer zoveel in Surinaam- rijden anderen rond in Mercedes- se guldens. sen. De eerste Rolls Royce is inmid- Ook handelaren met een invoer- dels gesignaleerd in het land. vergunning boeren goed. Ze mogen Vervri ervrni i H i crpn hun goederen invoeren tegen de of- GTVlGTVOUCllgGn Ficiële koers. Bij verkoop via de Van Schaaijk formuleert vier doel- zwarte markt boeken ze geweldige stellingen voor het economisch be- winst. Terwijl de gemiddelde arbei- leid van Suriname: het gierende Fi- der omgerekend van honderd gul- nancieringstekort moet tot nul wor- de Eerste Volvo Car stopt Volvo Car in Born stopt met de pro duktie van auto's uit de 300-serie. Volgende week woensdag loopt de vreest de laatste auto van dit type van de Schaaijk. Toch band. Volvo Car bracht de 300-! begin 1976 op de markt. Inmiddels zijn er ruim 1,1 miljoen kocht. De Volvo-300 Maar het kan altijd nog slechter. Bij ongewijzigd beleid dreigt Suri name binnenkort een soort Uganda zijn slechtste dagen te worden, Marein van het nog niet te laat door Volvo Car ontwikkelde auto. Het was de opvolger van het type 66, een ontwerp van DAF. de teloorgang van de Surinaam se economie te stuiten, concludeert Van Schaaijk op basis van simula- de eerste ties met een nieuw computermodel de Surinaamse e De afgelopen twee jaar heeft de econoom, in het dagelijkse leven werkzaam op het Centraal Plan Bu reau, al zijn vrije tijd gestoken in de opstelling van het model waarop hij is gepromoveerd aan de Rijksuni- 51 pro- versiteit Groningen. Belang Philips Philips heeft een belang cent genomen in de Poolse lichtfa briek Polam-Pila. Van de overige ZiWcHTG ITlcirKt aandelen zal maximaal 20 procent j)e gr0otste ellende van de Suri- aan het personeel van het Poolse be- naamse economie op dit moment is drijf worden aangeboden, De rest volgens Van Schaaijk de zwarte markt, die ontstaat doordat de ofFi ciële waarde van de Surinaamse gulden in geen enkele verhouding staat tot de werkelijke waarde. Op de zwarte markt is de Surinaamse gulden, op papier gelijk aan een Ne derlandse gulden, slechts'een dub beltje waard. blijft in handen van de Poolse c heid, aldus Philips. Bij Polam ken ongeveer 3500 r BdBbank en SNS De overneming en samenvoeging van de Bank der Bondsspaarban ken (BdBbank) in Amsterdam door de Spaarbanken Holding SNS in Den Bosch staat voor de deur. Een onderzoek hiernaar kan binnen en kele maanden worden afgerond. De de bevolking in steeds grotere BdBbank heeft een balanstotaal moede verzeild raakt. Wie een pen- van 2 miljard gulden en een eigen sioen of ander inkomen uit Neder- vermogen van 100 miljoen gulden. iand heeft, zit op rozen. Tweedui- De zwarte markt heeft een ver woestende werking. Een kleine groep Surinamers verdient geld als water, terwijl de meerderheid De Nederlandse krijgsmacht wordt kleiner, mobieler en flexibeler. De plannen voor dit veranderingsproces staan in de Defensienota 1991Veel informatie over de inhoud van deze nota vindt u in een brochure, die u kunt aanvragen bij: Ministerie van Defensie Directie Voorlichting Antwoordnummer 35 2501 XA Den Haag (postzegel niet nodig) X "7 Stuur mij de brochure over de Defensienota. POSTCODE/ PLAATS: den teruggebracht om de geldont waarding te keren; de zwarte markt moet geheel verdwijnen; de bedrij ven moeten weer winst kunnen ma ken; en ten slotte mag de koop kracht van de armste groepen niet verder worden aangetast. Met die doelstellingen als uit gangspunt heeft de econoom zijn model aan het rekenen gezet. De uitkomst was een pakket van maat regelen dat, indien goed uitgevoerd, Suriname weer uit het slop kan ha len. Zij die proFiteren van de zwarte markt zien hun inkomen in elkaar schrompelen, de economie trekt aan en de werkloosheid neemt met zeker zeven procent af. In de eerste plaats moet de rege ring de aow, de kinderbijslag en de bijstandsuitkeringen verviervoudi gen. Dat lijkt vreemd, omdat het te kort van de overheid dan immers nog verder stijgt. Die kosten wor den echter gecompenseerd door de tweede maatregel: een devaluatie van de Surinaamse gulden met on geveer driehonderd procent. Dat brengt veel geld in het laatje, omdat importeurs een hefFing moeten be talen. Na devaluatie slaat die hef Fing op een veel hoger bedrag in Su rinaamse guldens en strijkt de over heid dus veel meer geld op. Ten derde doet Suriname er goed aan de tarieven te verhogen op goe deren die het land ook zelf kan pro duceren, zo wijst het model uit. Op bijvoorbeeld rijst, vlees, aardappe len en uien rust nu een zeer laag ta rief. Verhoging zou de import af remmen, dat spaart deviezen, en komt bovendien de werkgelegen heid in Suriname zelf ten goede. Tot slot moet het vertrouwen in de munt van het land worden her steld. Daarvoor zijn twee mogelijk heden. De eerste is dat de Suri naamse gulden wordt afgeschaft en dat het land overschakelt op de Ne derlandse gulden. Plannen voor een dergelijke monetaire unie zijn de laatste tijd uit diverse kring voorge steld. Ook de Nederlandse regering speelt met dit idee. De andere mo gelijkheid is dat de overheid een vaste wisselkoers instelt en garan deert dat iedereen op elk gewenst moment zijn Surinaamse guldens kan inwisselen tegen harde Neder landse munten. Weinig verschil Beide plannen ontlopen elkaar niet veel, meent Van Schaaijk. In beide gevallen is een bedrag van naar schatting 400 miljoen Nederlandse guldens nodig. Dat geld doet dan of dienst als wettig betaalmiddel, of het ligt opgeslagen in de kluizen van de bank als steun voor de Suri naamse gulden. Suriname heeft nog 1,6 miljard gulden te goed van Nederland. In het verleden is veel ontwikkelings geld over de balk gesmeten. Het heeft de economie alleen maar van de wal in de sloot geholpen. Aan wending van het geld om het Suri naamse monetaire stelsel grondig te saneren is volgens Van Schaaijk een veel verstandiger besteding van het hulpgeld. De promovendus hoopt dat zijn model in de toekomst daadwerke lijk zal worden gebruikt in Surina me. De brandende vraag waar ook de computer geen antwoord op geeft is echter of de Sunnamse lei- zoals die van de Wereldbank en het uit te Internationaal Monetair Fonds plei- r forse ontslagen. Dat vind ik Van Schaaijk hoopt de verkiezingen in mei een regering orde op zaken zal Wie zijn deze wetenschappers en hoe leven ze? ben i groot deel tan hun levt hebben getracht één van de diep ste wensen van de mensheid te verwezenlijken: jong blijven. Tussen deze wetenschappers zijn er twee die wel hijzonder de aandacht verdienen: de heren professoren Albert Kligman, Amerikaan en Manfred Pusch- iii.>im. Duitser. Kligman, 74 jaar oud (maar je zou hem niet ouder dan 50 schat ten) is één van de belangrijkste Amerikaanse huidspecialislen. Puschmann, 63 jaar oud. van de Fxpcrimentelc Dermatologische Kliniek te Hamburg, experimen teert samen met zijn staf al jaren lang intensief met nieuwe anti rimpel preparaten. Al een paar jaar test hij een cosmetische crème met Retinol tot 45 jaar en sinds kort ook op •vrijwilligers» tot 60 jaar oud. De professor verklaart dat bij deze proefpersonen maand na maand een drastische en zichtbare ver mindering van het aantal rimpels en van de diepte ervan wordt vast gesteld. De crème met Retinol, gelest door professor Puschmann, wordt gretig gekocht hij de Ame rikaanse en Nederlandse apothe ken. De crcme wordt in Neder landse apotheken gedistribueerd door KorfT Nederland (Hocken- rode 2, Amsterdam) en is ver krijgbaar in twee soorten: Anti Age Retard voor een zichtbaar re sultaat binnen enkele maanden en Anti Age Super met een vitali- serendc werking, verkrijgbaar op advies van uw apotheker.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 5