Ik had wel lastiger kinderen in de klas'
Twee mongolen draaien succesvol mee op Leidse basisschool
acliel in vrije lijd
Gemeente gaat
betalen voor
oud papier
WOENSDAG 6 MAART 1991
LEIDEN In Nederland is het
tal basisscholen dat één
mongoloide kinderen onder haar
leerlingen telt groeiende. De Leidse
Houtschool is een van de 130 basis
scholen waarop kinderen met het
Down-syndroom zitten, zoals de of
ficiële benaming luidt. Vonneke en
Derek draaien er al jaren succesvol
Met drie andere basisscholen in
Zwolle. Hardegarijp en Wijk bij
Duurstede, is de protestant-christe
lijke school aan de Adriaan Pauw
straat onlangs opgenomen in een
projekt van het ministerie van On
derwijs. Het kwartet scholen, dat
enige jaren ervaring heeft met het
lesgeven aan mongolen, brengt pro
blemen in kaart, wisselt informatie
uit en verzamelt gegevens. Voor het
projekt is driejaar uitgetrokken.
Normaal
Mongolen gaan meestal naar het on
derwijs voor zeer moeilijk lerende
kinderen, het zogenaamde ZMLK
onderwijs. En dat betekent vanuit
huis met een busje naar die ZMLK-
school. De ouders van Vonneke en
die van Derek dachten er een aantal
jaren geleden anders over. Zij wil
den hun jonge kinderen liever dich
ter bij huis naar school laten gaan.
Daarom vroegen zij de basisschool
in hun omgeving, in dit geval de
Leidse Hout-school, of het mogelijk
was hun kind toe te laten. Inmid
dels zit Vonneke in groep vijf en De-
rek in groep vier.
"Je staat er in het begin onwennig
tegenover. We hebben met het hele
team indertijd gesprekken gevoerd
en besloten het te proberen. Wij
vonden dat iedere leerkracht er ach
ter moest staan. En het is een heel
positieve ervaring geworden", zegt
Carla Verheij. Zij is adjunct-direc
trice van de Leidse Houtschool en
de steunpuntcoördinator binnen
het projekt. De school heeft hier
voor een vier extra taakuren gekre
gen.
"De basisschool is ook een afspie
geling van de maatschappij. En je
ziet nu op onze school dat de aanwe
zigheid van Vonneke en Derek voor
de andere kinderen heel normaal is.
En deze kinderen komen uit ons
verzorgingsgebied, niet van de an
dere kant van de stad. Het is, en dat
is een bijkomend positief aspect,
ook goed voor de andere leerlingen
dat ze er zijn. Na verloop van tijd
blijkt in de les dat die leerlingen de
mongolen ook beter kennen dan de
onderwijzer", constateert Verheij.
Lastig
Carla Verheij met Derek op de Leidse Houtschool.
guliere les mee en voor de overige
vakken wordt er lesmateriaal voor
ze ontwikkeld. "Daarom is het goed
dat nu dit projekt er is", reageert
Carla Verheij, "We kunnen zo ook in
samenwerking standaardmateriaal
ontwikkelen. Want er zijn nog hele
maal geen boeken. En we moeten
voorkomen, dat elke basisschool
opnieuw het wiel gaat uitvinden, als
een mongool er het onderwijs gaat
volgen".
Gebleken is bijvoorbeeld dat
mongolen veel beter in taal dan in
rekenen zijn. "Ze zijn vaak wat lang
zamer, en daar hou je rekening mee,
maar ze willen wel overal aan mee
doen". De twee kinderen krijgen
extra ondersteuning van de logope
dist. Verheij: "Ze articuleren vaak
wat moeilijker door de slappe
mondspieren". Vanwege de deelna
me aan het projekt krijgt de Leidse
Houtschool per mongoloide leer
ling acht uur extra begeleiding.
Daardoor is ook ruimte voor re
medial teaching.
Vragen
Op de basisschool is al jaren meer
aandacht voor de individuele ont
wikkeling van een kind dan vroe
ger. Kinderen zitten immers niet
meer de hele dag, vaak strak met de
armen-over-elkaar, in onverplaats
bare banken. Dat maakt het ook ge
makkelijker de mongolen te bege
leiden. "Ons staat vooral een sociaal
doel voor ogen. Want de basisschool
heeft naast een taak om dingen te le
ren, ook dat sociale aspect. Dat is
voor iedereen hetzelfde en dat komt
elke leerling ten goede, los van het
leerproces", weet Verheij.
"Wij beoordelen aan het eind van
elk jaar en ook gedurende het
schooljaar hoe het met Derek en
Vonneke gaat en geven dan een ad
vies voor het volgende jaar. Maar we
houden hier niet elke leerling koste
wat kost. Er zijn andere kinderen,
die naar het LOM-onderwijs gaan.
Daar zijn ze het meest bij gebaat.
Maar bij de mongolen weetje datje
bepaalde dingen niet kunt ontwik
kelen en je legt dan een andere
Het ligt evenwel niet voor de
hand dat een mongool die een regu
liere basisschool doorlopen heeft,
naar een vorm van regulier voortge
zet onderwijs gaat, want daarin
staat het leeraspect centraal. De
keuze voor hen valt dan op het
voortgezet speciaal onderwijs.
Vraagbaak
Carla Verheij is op de Leidse Hout
school drukdoende een klein infor
matiecentrum in te richten. Ze is de
vraagbaak en contactpersoon voor
het onderwijs aan mongoloide leer
lingen en zit in het overleg met de
andere steunpuntscholen. Zo houdt
Verheij bijvoorbeeld een logboek
bij en geeft ondersteuning als ande
re scholen voor het eerst een mon
goloide kind gaan opvangen en met
vragen zitten.
Hoewel er over heel Nederland
genomen al tientallen mongolen
aan het basisonderwijs deelnemen,
krijgt deze integratie pas met het sa-
menwerkingsprojekt van het minis
terie tussen de vier scholen grotere
bekendheid. Onlangs filmde de Ne
derlandse Onderwijs Televisie voor
het vrijdagse schoolweekjournaal
in Leiden. Nederland vervult op dit
gebied overigens geen voortrek
kersrol. In Denemarken en meer
Scandinavische landen bestaat het
verschil tussen 'gewoon' en spe
ciaal onderwijs niet en is integratie
al jaren doodgewoon.
Het projekt wordt landelijk gecoördi
neerd door de VIM, de in Zwolle geves
tigde Vereniging voor een geïntegreer
de opvoeding van Mongoloide kinde
ren. Zij wordt op haar beurt weer on
dersteund door de afdeling orthopeda
gogiek van de Hogeschool Midden-Ne
derland. Deze hogeschool heeft een in
formatie gids uitgegeven voor basis
scholen en ouders, die op zoek zijn naar
mogelijkheden voor geïntegreerd on
derwijs aan een kind mef het Down
syndroom. De gids is te bestellen door
overmaking van 15 gulden op giro
474242 t.n.v. HMN/Scminarium voor
Orthopedagogiek, Utrecht, o.v.v. VIM-
gids deel A.
"Mongolen weten zelf heel goed dat
ze anders zijn dan anderen", ant
woordt de adjunct-directeur desge*
vraagd. Meestal wordt vergeten dat
mongolen onderling net zo verschil
len als 'normale' kinderen. En dus
waren ook de karakters van Vonne
ke en Derek totaal verschillend.
Carla Verheij had ze in de beginja
ren in de klas. "Vonneke is een rus
tig kind. Je moest heel goed obser
veren wat ze wel en niet oppikte.
Derek was in het begin heel druk.
Hij heeft hier heel goed leren lezen,
hij zit op het niveau van groep drie.
Ik had kinderen in de klas die veel
lastiger waren".
Bij tekenen en handenarbeid
doen Vonneke en Derek met de re-
Engels
K&O start woensdagavond 6 maart van
zeven tot negen uur met een cursus ac
centloos Engels. De cursus heeft plaats
in het K&O-gebouw aan de Oude Vest
45.
Cursus
Buurthuis 'Op eigen wieken' begint
woensdagavond 6 maart van half acht tot
half tien met een cursus tekenen en
schilderen voor volwassenen. De cursus
wordt gehouden in het gebouw aan Val
kenpad 3.
Volleybal
De gemeente-afdeling sport en recreatie
en de volleybalvereniging 'Leython' or
ganiseren een introductiecursus volley
bal voor beginners. De cursus begint
donderdagavond 7 maart van kwart over
acht tot half tien en bestaat uit acht les
sen. De lessen worden in de gymzaal
aan het Leiderdorpse Kwikstaartplein
gehouden.
Manipulatie
De manipulator H van Marle vertoont op
donderdagmiddag 7 maart vanaf zes uur
zijn goochelkunsten met het kaartspel in
grand-café 'In den Leidschen Salon' aan
de Steenstraat.
Volksmuziek
Folkclub Horus organiseert vrijdagavond
8 maart vanaf half negen een open podi
um in het Waaggebouw aan de Aalmarkt.
Solisten of groepen die volksmuziek ma
ken, kunnen maximaal drie nummers ten
gehore brengen.
Steentijd
In het Rijksmuseum voor Oudheden is
van 8 maart tot en met t september een
tentoonstelling over het leven van de Ne
derlandse oermensen in de steentijd.
Vrouwendag
Jeugdcentrum 't Breehuys aan de Bree-
straat is vrijdagavond 8 maart van zeven
tot elf uur open voor meiden in verband
met de internationale vrouwendag. Er is
onder andere een hip-hop optreden en
een modeschow.
REDACTIE: EMIEL FANGMANN, TELEFOON 161444
Eerbetoon
De wieken van molen 'De Valk'
waren er afgelopen vrijdag en za
terdag speciaal recht voor gezet.
Twee witte doeken met rode let
ters op de horizontale windvan
gers droegen links de tekst Dag
Ger en rechts de tekst bedankt.
"Museum de Lakenhal verzocht
ons om deze boodschap aan te
brengen en we werkten graag
mee", verklaart de beheerder van
de molen, H. van der Lelie. Niet
zonder reden. Afgelopen vrijdag
nam de 65-jarige Ger van Wengen
na 35 jaar afscheid van het Rijks
museum voor Volkenkunde. Hij
was als hoofd van de educatieve
dienst aan het museum verbon
den en een grondlegger van der
gelijke diensten in Nederland. Ze
zijn nu nergens meer weg te den
ken. "Voor Leiden als museum-
stad heeft Ger van Wengen heel
veel gedaan", aldus de beheerder.
Vanaf het museum aan de Steen
straat moet het zicht op de molen
die dag dus extra mooi zijn ge
weest.
Mooiste I
Begin januari van het vorig jaar
stond er in deze krant een artikel
over nieuwjaarsgedichten. Daar
in kwam een kenner van zulke ge
legenheidspoëzie aan het woord,
de Leidse neerlandicus dr. Karei
Bostoen.
Op grond van het artikel zocht
de tegenwoordig in Valkenburg
woonachtige Madeleine Bosch-
Gans contact met hem. Zij had in
haar kast misschien nog wel iets
interessants voor hem. Een blad
oude handschriftjes met korte ge
dichten, opschriften leken het
wel, ja, ook over de stad Leiden.
Er er stond met negentiende
eeuws potlood iets op het blad
vermeld: 'eigenhandig schrift van
Constantijn Huygens en uit zijn
portefeuille afkomstig'.
Constantijn Huygens (1596-
1687) is natuurlijk niet de eerste
de beste. Want hij is na Joost van
den Vondel en P.C. Hooft mis
schien wel de belangrijkste dich
ter van onze zeventiende eeuw.
Ook bekend als secretaris van de
Prins van Oranje.
Dus liggen er plotseling twee
vragen. Was het blad inderdaad
van Huygens? En hoe kwam dat
oude vel dan in de Valkenburgse
woonboot van Bosch-Gans te
recht?.
Mooiste (2)
De eerste vraag wordt door Karei
Bostoen grotendeels beantwoord
in het jongste nummer van het
Nieuw Letterkundig Magazijn,
het blad van de Maatschappij der
Nederlandse letterkunde uit Lei
den.
Onder de kop Constantijn Huy
gens en de poëzie van de straat
komt Bostoen tot de conclusie,
dat de zeventiende eeuwse dich
ter ook wel eens een gewoon 'ge-
dichie' gemaakt kan hebben. In
korte verzen was Huygens trou
wens vrij goed. Vooral zijn zoge
naamde epigrammen, sneldich
ten, zijn vermaard geworden.
Karei Bostoen bestudeerde dus
het blad van mevrouw Bosch. En
ook een Huygens-specialiste
keek er op zijn verzoek naar. Op
het vel staan negen verschillende
gedichtjes in twee handschriften.
Zeven in inkt en twee in potlood.
En die laatste twee, die zouden
van Huygens kunnen zijn, vol
gens Bostoen. Maar met zeker
heid valt dit niet vast te stellen.
De negen versjes bevatten tek
sten over een aantal winkels in
grote steden. Opschriften en uit
hangborden van driehonderd jaar
geleden. Eén gaat er over Leiden,
maar dat is in ieder geval niet
door Huygens zeif opgeschreven.
Het luidt: Te Leijden buijten de
Zijl-poort I Jnt belegh van Leijden
e doe? Dat zie ik nog
sturven veel duijsend menschen
dat sal niet meer beuren want
men backt hier wafelkoeken en
krensen. (Krensen is een soort ge
bak, dat bij de geboorte van een
kind aan de buurtkinderen wordt
uitgedeeld). Dat onbekende rijm
lijkt sterk op een tweede dat Bos
toen kent. Dat komt uit de verza
meling van Hiëronymus Sweerts'
Koddige en Ernstige Opschriften.
'Luiffelschrift te Leiden op de
Breestraat' gaat zo: Hier baktmen
koekjens, krakelingen en krens-
senlln de Belegering van Leiden
stierven veel mensen/Doch om 't le
ven te behouden vindmen hier
broot, en hier naast Boekwyde
flenssen. Het is niet meer te ach
terhalen om welke bakkerswin
kels het hier gaat.
Mooiste (3)
De vrouw die Bostoen opmerk
zaam maakte op het blad, blijkt
een kleurrijke dame, die vijf jaar
terug van het Leidse Rapenburg
naar een Valkenburgse artistieke
woonboot verhuisde.
"Eigenlijk ben ik uit Leiden
weggevlucht. En ik zou niet meer
terug willen. Want al die overlast
en die afschuwelijke nieuwbouw
overal, daar kon ik niet meer te
gen", zegt Madeleine Bosch-
Gans. De voormalige Leidse
kwam in bezit van het handschrif-
tenvel, omdat de eigenaar haar
overbuurman aan het Rapenburg
was. "Dat was de neerlandicus
doctor Mak en zijn vrouw. Zij
leefden een beetje zielig, heel te
ruggetrokken en ik zocht ze veel
op". Toen het echtpaar vijftien
jaar geleden overleed, bleek er
weinig geregeld. "Ze hadden wel
kinderen maar geen erven,
slechts een paar neven en nich
ten. Zo'n neef dook na het overlij
den op en vroeg of de boeken van
oom en tante er nog stonden.
Nou, dan weet je het wel".
Omdat mevrouw Bosch veel bij
de Maks thuiskwam, nodigde een
notaris haar toen uit een en ander
te inventariseren. Want de inboe
del moest verkocht worden. "Ja
dat vel, de notaris zei zoiets van
neem maar mee. Of ik nu eigenaar
ben? Ik zou het niet weten. Laten
we zeggen: het vel is bij mij. En
wat er mee gebeurt later? Dat zien
we dan wel. Weetje trouwens dat
de burgemeester van Valkenburg
vorig jaar op de paardenmarkt
ook Huygens citeerde? Want die
schreef al over die oude markt?".
Madeleine Bosch-Gans door
liep de Haagse Tekenacademie en
trouwde met een kunstschilder.
Zelf is ze ook wel eens in een boek
voorgekomen, bekent de 71- jari
ge weduwe haast fluisterend.
"Over mij is geschreven dat ik het
mooiste meisje van Leiden was".
Op haar tafel ligt een exemplaar
van De omgevallen boekenkast
van Hans van Stratén. Een deel
uit de zogenaamde Privé-Domein
reeks van de Arbeiderspers. Een
veelzeggende naam voor een
reeks, in dit geval. Want in Van
Stratens boek valt te lezen: "Daar
was ook Walter Bosch, die met
het mooiste meisje van Leiden
(Madeleine Gans) was getrouwd,
maar zich later niettemin heeft
doodgedronken". En klopt dat,
mevrouw Bosch? "Ja, dat weet ik
niet, je kan toch van jezelf niet
zeggen of je het mooiste meisje
van Leiden bent". Nee, dat ande
re. "Ja, dat klopt, dat klopt. Het is
vijfentwintig jaar geleden. Maar
wie wilde er nog een weduwe met
vier kinderen hebben?".
Stadhuis wordt
niet drooggelegd
LEIDEN Er wordt vanavond al
cohol geschonken tijdens het stern-
feestje in de Burgerzaal van het
Stadhuis. De SP deed gisteravond
tijdens de raadsvergadering een te-
vergeefse poging om alle bezoekers
alleen frisdranken en sapjes te laten
drinken.
Een voorstel van deze partij om
gedurende een jaar geen alcoholi
sche dranken te schenken tijdens
gemeentelijke bijeenkomsten,
werd verworpen door alle andere
fracties. Geen drooglegging dus, tij
dens de bijeenkomst waarop de uit
slag van het referendum over de
vrije sluitingstijden van de horeca
wordt bekendgemaakt.
"Gezien de grote maatschappelij
ke en gezondheidsproblemen die
het drinken van alcohol veroorza
ken, moet geen slap beleid worden
gevoerd. De gemeente moet zelf het
goede voorbeeld geven en een voor
trekkersrol vervullen", verdedigde
SP'er C. Vergeer zijn voorstel.
Honger
"Wanneer is de proef eigenlijk ge
slaagd of mislukt", wilde G. Bakker
van de WD weten. "Mensen ko
men toch naar een receptie voor de
jubilaris, of om anderen te ontmoe
ten. Degenen die speciaal voor de
drank komen, zullen we niet mis
sen", zei Vergeer.
"Aha", concludeerde Bakker,
"dan is de proef dus altijd geslaagd.
Want öf er komen genoeg mensen,
öf er komen er minder. Maar de
mensen die niet komen, missen we
toch niet". Vergeer had ondertus
sen een diplomatieker antwoord be
dacht: "De proef is mislukt als het
doel van de receptie niet wordt be
reikt".
Hij kon de andere fracties echter
niet overtuigen. Die stelden dat het
beleid van de gemeente is gericht
op matiging van het alcoholge
bruik. Een ander doel is dat mensen
bewuster'met drank omgaan.
"In bepaalde gevallen bevordert
een drooglegging de bewustwor
ding", deed Vergeer nog een laatste
poging. Maar toen vond burgemees
ter Goekoop het ook tijd worden
zich met de discussie te gaan be
moeien. "Als je niet eet, krijg je ook
honger", bromde hij.
LEIDEN De gemeente Leiden
wil verenigingen die oud papier ver
zamelen acht cent per kilo geven.
De maatregel moet op 1 april in
gaan.
Op dit moment ipoeten mensen
die oud papier op halen vijf cent
toebetalen bij de handelaars. Daar
door wordt er bijna geen oud papier
meer opgehaald. De gemeente wil
die vijf cent wel aan de handelaars
betalen, zodat de kosten voor Lei
den op dertien cent per kilo komen.
De gemeente moet in het begin 90
duizend gulden op de maatregel
toeleggen. Maar uiteindelijk ver
wacht de gemeente er winst uit te
halen. Verwerking van ongeschei
den huisvuil kost de gemeente nu
28 cent per kilo. Die prijs gaat om
laag als het papier gescheiden
wordt.
Met de regiogemeenten is afge
sproken dat zij een zelfde systeem
gaan hanteren. Dit moet voorko
men dat al het oud papier naar Lei
den wordt gebracht. Steekproefsge
wijs zal worden onderzocht of het
oud-papier inderdaad uit de regio
komt en niet uit andere delen van
Nederland.
Bontwinkel
opnieuw beklad
LEIDEN De pui van een bont
winkel aan de Breestraat is gister
avond rond negen uur opnieuw met
verfbommetjes bekogeld. Dat ge
beurde voor de vierde keer binnen
een paar dagen. De eigenaar van de
zaak is gisteren opgebeld. Hem
werd anoniem meegedeeld 'dat ze
er mee door zouden gaan'. De eige
naar en de Leidse politie nemen de
zaak hoog op. Het toezicht op de
zaak wordt verhoogd, zowel van po
litie als van particuliere zijde.
Beenletsel
Haarlemmermeerse
HILLEGOM Een 42-jarige in
woonster van Haarlemmermeer is
gistermiddag gewond geraakt bij
een verkeersongeval in Hillegom.
De vrouw stond op de Olypiaweg
voorgesorteerd om linksaf de Ein-
steinstraat in te rijden. De chauffeur
van een een bestelbus, een 42-jarige
Hillegommer, die in dezelfde rich
ting reed, merkte de stilstaande
auto volgens de politie te laat op en
botste op zijn voorganger. Door de
klap schoot de wagen van de Haar
lemmermeerse op de weghelft van
het tegemoetkomende verkeer en
reed frontaal op een auto die werd
bestuurd door een 58-jarige man uit
Ermelo.
De drie auto's raakten zwaar be
schadigd. De vrouw is met onder
andere beenletsel overgebracht
naar het Spaarneziekenhuis in
Haarlem.
COLLECTE De huis-aan-huis- en
kerkcollecte voor de wereldvluch-
telingenweek 1991 heeft in Leiden
ruim 21 duizend gulden opge
bracht. Tijdens deze landelijke ac
tie, die van 17 tot 23 februari gehou
den werd, werd in 650 plaatsen drie
miljoen gulden opgehaald.
