PLO: Palestijnen in Kuwayt mishandeld Golfoorlog is gemakkelijker te winnen dan vrede Vrijgelaten soldaten in goede conditie Verzet Kuwayt trots op 'high-tecli'-strijd mm Na begin Golfoorlog 150.000 vluchtelingen Militairen VS in Irak onder meer actief als bedoeïnen Noodhulp van Nederland voor Irakezen DINSDAG 5 MAART 1991 OORLOG IN DE GOLF Van onze correspondent Wybe Pennewaard AMMAN De Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO is ernstig bezorgd over de 17.000 Palestijnen die nog in Kuwayt wonen. Op de PLO-ambassade in de Jordaanse hoofdstad blijven berichten binnenkomen over mishandeling en beroving van Palestijnen in Ku- wayt-stad, sinds de Irakezen vorige week uit Kuwayt werden verdreven. Voor zover in Amman bekend, zijn er onder de Palestijnen in Kuwayt nog geen doden gevallen, maar een PLO-woordvoerder noemde de gang van zaken 'zeer verontrustend'. I KUWAYT-STAD - Nog steeds worden Iraakse soldaten krijgsgevangen gemaakt in Kuwayt-Stad. Deze soldaat gaf zich over aan de Amerikanen omdat hij bang was in handen van het Kuwaytse leger te vallen. Later werd hij alsnog overgedragen aan Kuwaytse soldaten. (foto aim Sinds de Iraakse inval in Kuwayt op 2 augustus van het vorig jaar zijn ruim 200.000 Palestijnen Kuwayt ontvlucht. Op dit moment verblij ven er nog tussen de 17.000 en 20.000 in het oliesjeikdom. Het me rendeel van de vluchtelingen, naar schatting 150.000, verliet Kuwayt na het begin van de geallieerde lucht aanvallen op 17 januari. Zij vrees den niet alleen de bombardemen ten en gevechten in hun gastland, maar vooral represailles na een eventuele bevrijding. De onvoorwaardelijke steun van PLO-leider Yasser Arafat aan Sad dam Hussein heeft de Palestijnen in Kuwayt in een bijzonder kwaad daglicht gesteld. Zij worden, nu de oude situatie langzaam terugkeert, beschouwd als collaborateurs van het Iraakse bezettingsleger. Veel Kuwayti's aarzelen niet om de Pale stijnse gastarbeiders in hun land na te wijzen als leden van de 'vijfde co lonne', die de Irakezen voor, tijdens en na de inval hand- en spandien sten hebben verleend. De PLO- woordvoerder in Amman wijst der gelijke beschuldigingen resoluut van de hand, maar zegt niettemin te vrezen voor 'zeer harde represail les'. Neutraal In een poging om 'bijltjesdag' in Kuwayt te voorkomen, heeft het Kuwaytse staatshoofd, sjeik Jaber al Ahmad al Sabah, gisteren via Ra dio Kuwayt een bezwerende oproep gericht aan zijn landgenoten. De sjeik kondigde aan dat tegen 'pijn lijke acties jegens onze Palestijnse EG heft sancties tegen Kuwayt op BRUSSEL (AP) - De ministers van buitenlandse zaken van de Europe se Gemeenschap hebben gisteren besloten de economische sancties tegen Kuwayt op te heffen en alleen nog het handelsembargo tegen Irak te handhaven. Ook besloten de mi nisters ruim 570 miljoen gulden economische hulp te verlenen aan Israël en de bezette gebieden om de gevolgen van de Golfoorlog te hel pen ondervangen. Voorts zal deze week een hoge delegatie van de EG bezoeken brengen aan Syrië en Li bië, in een Europese poging stabili teit en veiligheid in het Midden- Oosten te bewerkstelligen. De Luxemburgse minister van buitenlandse zaken, Poos, verklaar de dat hijzelf en zijn collega's van Nederland en Italië mofgen in Da mascus vertegenwoordigers van Syrië, Egypte en de zes landen van de Golf-Samenwerkingsraad zullen ontmoeten. Vrijdag reizen de Eu ropese ministers naar Tripoli voor gesprekken met vertegenwoordi gers van Libië en andere Noordafri- kaanse landen. Mogelijk zullen daartussenin op donderdag ge sprekken worden gearrangeerd in Israël en Jordanië. De rondreis van de Europese 'troika' valt samen met de reis die de Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken, Baker, naar het Midden-Oosten maakt. Baker be zoekt vanaf morgen ondermeer Saudi-Arabië, Egypte, Syrië en Is raël. Daarna vliegt hij naar Turkije en de Sovjetunie. Baker probeert steun te vinden voor een diplomatieke campagne die de veiligheid in het Midden- Oosten na de Golfoorlog moet ver zekeren door middel van een regio naal veiligheidssysteem, wapenbe heersing, het beëindigen van het Arabisch-Israëlisch conflict en re gionale economische samenwer king. Deze punten staan ook hoog op de EG-agenda. De Britse minister Hurd verklaar de dat de ministers hebben besloten hun ambassades in Baghdad voor alsnog niet te heropenen. Zij heb ben afgesproken eerst elkaar te con sulteren voordat zij op een later tijd stip tot heropening overgaan. 'Parade is een obsceen gebaar' LONDEN (IPS) - De beslissing van de Engelse premier Major om voor Britse soldaten die terugkeren uit de Golfoorlog een parade te organi seren, is verworpen door de anti- oorlogsbeweging binnen de Angli caanse kerk. Major acht een parade een passend blijk van waardering voor de Britse troepen die in de Golf hebben gediend. De bisschop van Durham, dr. Da vid Jenkins, noemt de beslissing "obsceen". In plaats van een over winningsparade moet een parade van berouw worden georganiseerd, zo meent de bisschop. Of hij met zijn standpunt de soldaten kwetst die hun leven in de waagschaal heb ben gesteld, laat Jenkins koud: "Dat is niet belangrijk". Jenkins was een van de meest uitgesproken tegenstanders van de oorlog in de Golf. gasten' hard zal worden opgetre den. De PLO hamert ondertussen op de neutraliteit van de Palestijnen in het hele Midden-Oosten, de wei nig gelukkige keuzes van Arafat ten spijt. In de ondergrondse strijd tegen het leger van Saddam Hussayn zijn tussen augustus en januari min stens 50 Palestijnen gesneuveld en 100 gewond, aldus Salim Zaanoun, een van de Palestijnse woordvoer ders. Zij zaten klem tussen de bezet tende troepen en het Kuwaytse ver zet. Maar wat minstens zo zwaar telt, is het verlies van alle gespaarde geld en goederen. Volgens Zaanoun raakten de Palestijnen sinds de in val 13 miljard dollar kwijt, omgere kend zo'n 23 miljard gulden. Veruit de meeste van de 200.000 gevluchte Palestijnen zijn terugge keerd naar Jordanië, waar armoede en ontbering hen wachtte in de vijf grote kampen rond Amman. Onder tussen heeft de Jordaanse koning Hussein zich in een ferme speech te- Van onze correspondent Henk Dam WASHINGTON - De Ameri kaanse president Bush beloofde het eind vorige week. Hij zei dat hij net zo hard zou werken aan de oplos sing van de problemen van het Mid den-Oosten als hij had gedaan aan de bevrijding van Kuwayt. Spoedig zou echter wel eens kun nen blijken dat het verslaan van Irak een peuleschil was, vergeleken bij de taak die nu aan de beurt is: het zoeken naar permanente stabiliteit in het Midden-Oosten. Een oorlog winnen is nu eenmaal altijd gemak kelijker dan het winnen van de vre de. Donderdag zal minister Baker (buitenlandse zaken) aan een reis langs de meeste grote staten in het Midden-Oosten beginnen, in een eerste poging om na te gaan of die landen min of meer op ëén lijn zijn te krijgen. Functionarissen van het Witte Huis lieten vorige week al weten dat Baker niet zal proberen om een "Pax Americana", een door 's we relds enige nog overgebleven su permacht opgedrongen vredesrege ling, erdoor te duwen. Baker zelf zei zondag dat hij geen "blauwdruk ken" voor enigerlei regeling mee neemt. "Als we met een uitgewerkt Amerikaans plan komen, zou dat uit de lucht worden geschoten zoals een Scud door Patriot-raketten", zei hij. gebruikmakend van eigentijdse beeldspraak. gen de Verenigde Staten gekeerd, wat bestraft werd met onmiddellij ke stopzetting van vrijwel alle Ame rikaanse hulp en leningen. Het be roep op de rijke Arabische oliesta- ten .om hulp voor de immens ge groeide stroom vluchtelingen bleef tot nu toe tevergeefs. WASHINGTON (AFP) - Ameri kaanse elitetroepen, bestaande uit ruim 3000 manschappen, hebben vóór en na het uitbreken van de Golfoorlog speciale missies in Irak uitgevoerd zoals verkenningstoch ten, reddingsacties en het verrich ten van spionage en sabotagedaden. Dat meldde gisteren de Washington Post onder verwijzing naar mede delingen van Amerikaanse rege ringsfunctionarissen. De commando's zijn bij sommige missies wel 250 kilometer op Iraaks grondgebied doorgedrongen, aan gevangenneming ontkomend door zich of te verbërgen öf zich voor te Maar ondanks dat goede voorne men zullen de Amerikanen uiter aard toch proberen de wijd uiteen lopende meningen in de landen van het Midden-Oosten te sturen in de richting van gelijkvormig denken over de politieke en militaire toe komst van de regio. Troefkaarten Amerika heeft daarbij nu heel wat meer troefkaarten in handen dan in het verleden. Om te beginnen is de Amerikaanse positie sterk verbe terd door het niet voor tweeërlei uit leg vatbare resultaat van de Golf oorlog. De klinkende overwinning, het resultaat van de ontegenzeglijk grote doelgerichtheid van Bush, ge voegd bij het overtuigende vertoon van Amerika's technisch-militaire superioriteit, heeft wereldwijd res pect en misschien ook wel angst op geroepen. Dat praat voor de Amerikanen al direct een stuk gemakkelijker. Als gevolg van de oorlog is bovendien de enige grote macht in de regio die niet duidelijk aan Amerikaanse kant stond, Irak dus, geneutrali seerd. De drie landen in het gebied die nu militair het machtigst zijn, Egyp te. Turkije en Israel, zijn alle drie bondgenoten van Amerika. Daar naast heeft de veruit grootste eco nomische macht in de regio, Saudi- Arabie, alle redenen om de Ameri kanen nog lang dankbaar te zijn. Het Golfconflict heeft bovendien duidelijk gemaakt dat de Sovjetu- doen als bedoeïenen. Zij hebben een groot aantal objecten vernietigd of onschadelijk gemaakt, merkte kens achtergelaten op strategische doelwitten, militaire kampementen geobserveerd en acht Amerikaanse piloten die boven Irak waren neer gehaald opgehaald, aldus de Was hington Post. nie geen rol van enige 'betekenis meer kan spelen in het Midden-Oos ten. In het verleden hadden de Sov jets eerst in Egypte en daarna in Sy rië en Irak, een bruggehoofd in het Midden-Oosten. Dat maakte praten over geschillen extra moeilijk, om dat de toch al grote tegenstellingen alleen nog maar verder werden aan gescherpt door de rivaliteit tussen de supermachten. Dat is nu van de baan. Egypte zit al jaren in het Amerikaanse kamp en over Irak hoeft niemand zich de komende tien jaar nog zorgen te ma ken. Syrië heeft de Golfoorlog ge bruikt om potentieel winstgevende banden met de conservatieve Golf staten en Amerika te smeden. Veelbelovend Tot zover ziet het decor voor een Amerikaans vredesinitiatief er veel belovend uit. Maar het beeld wordt wat anders als men zich gaat verdie pen in de bestanddelen van zo'n vredesregeling. Want dan blijken oude tegenstellingen doorslagge vend te zijn. Om direct het grootste probleem te noemen: de Palestijnse kwestie is door de Golfoorlog niet dichter bij een oplossing gebracht. Nog altijd is sprake van zeer ver uiteenlopen de ideeën over de manier waarop iets aan het probleem kan worden gedaan. Minister Baker gaf zondag enig inzicht in de manier waarop de Amerikanen het probleem willen benaderen, door te zeggen dat hij Een Amerikaanse functionaris vertelde de krant dat "het razend- knappe werk" van de elitetroepen bij het onschadelijk maken van lan- ceerinstellingen voor Scudraketten er in belangrijke mate toe heeft bij gedragen Israel ervan te overtuigen zich afzijdig te houden van het oor logsgebeuren. voorstander is van een tweesporen beleid. Dat betekent dat hij de kwestie van de relatie tussen Israel en z'n buurlanden zoveel mogelijk -wil zien los te koppelen van het Palestijnse vraagstuk. De Amerikanen hopen dat in elk geval landen als Saudi-Arabië en Kuwayt zo dankbaar zijn voor de Amerikaanse steun die zij de afgelo pen maanden hebben gekregen dat zij positief zullen reageren op een verzoek van het Witte Huis om de staat Israël te erkennen. Daarmee zouden ze dan hetzelfde doen als Egypte in de jaren '70 al deed. Mogelijk, zo valt in Washing ton te vernemen, zou ook Israëls, tot voor kort onverzoenlijke, vijand Sy ne tot erkenning van de joodse staat willen overgaan, in ruil voor terug gave van de Golan-hoogvlakte. Maar Midden-Oostendeskundi gen in Amerika en daarbuiten noe men dit scenario veel te optimis tisch, naïef zelfs. Volgens hen is er geen kans op dat de Arabische sta ten op deze manier het Palestijnse broedervolk zullen laten vallen. Vertrekpunt En als inderdaad ook over de Pale stijnse kwestie moet worden ge praat, dan is dat het vertrekpunt voor weer een hele nieuwe reeks problemen. Om te beginnen: wie moet namens de Palestijnen pra ten? De Palestijnse Bevrijdings Or ganisatie (PLO) van Arafat heeft zichzelf ernstig in diskrediet ge- Een van de grootste successen be haalden de elitetroepen aan het be gin van de laatste oorlogsweek toen zestien Scud-lanceerinslellingen. dank zij hun speurwerk, door de Amerikaanse luchtmacht konden worden vernietigd. Geen enkele elite-eenheid is vol gens de Washington Post opgepakt. Desondanks zijn zeven militairen van de betreffende troepen om het leven gekomen. Dat gebeurde op 21 februari bij een helikopterongeluk tijdens een zandstorm in Saudi-Ara bië. Van onze AP-correspondent Greg Myre KUWAYT-STAD - Met een draag bare satelliet-telefoon heeft het ver zet in Kuwayt gedurende zeven maanden bezetting door het Iraakse leger constant contact onderhou den met een geallieerde militaire basis in Dhahran in Saudi-Arabië. Tijdens een luchtaanval op een Iraaks konvooi vorige week dins dag informeerde een verzetsstrij der, die de Iraakse terugtocht gade sloeg, via deze telefoon het gealli eerde commando over het verloop van de luchtaanval. De comman danten gaven de informatie direct door aan de piloten. Het resultaat van deze communi catie was volgens de Amerikanen vernietigend voor de Irakezen. Dui zenden uitgebrande militaire voer tuigen en luxe-wagens die de Irak ezen hadden gestolen versperren nog steeds de weg. Dit is slechts éën van de voorbeel den van de high-tech mogelijkhe den waarmee het Kuwaytse verzet was uitgerust en de strijd aanbond tegen de Irakezen. Ze maakten ge bruik van onder meer computers, autobommen, draagbare raketlan- ceerders en satelliet-telefoonver bindingen. Zo'n telefoon was zelfs uitgerust met een fax, waardoor ge detailleerde kaarten over de troe penposities van het Iraakse leger werden doorgeseind. Volgens luitenant Ahmed Al-Sa- bah werd op 2 oktober een Iraaks passagiersvliegtuig uit de lucht ge schoten met een luchtdoelraket, kort nadat het was opgestegen van af de luchthaven in Kuwayt-Stad. Alle inzittenden zouden om het le ven zijn gekomen, onder wie 126 mi litaire officieren. Om het verzet 'nieuwe stijl' te illu streren zijn veel aanvallen op video vastgelegd. Deze zijn binnenkort te zien. Hoewel er geen bewijzen zijn bracht door tijdens de Golfcrisis vóór Saddam Hussein partij te kie zen. In de Washington Post van zon dag geciteerde Saudische rege ringsfunctionarissen zeggen dat ze met Arafat geen zaken meer willen doen. Het vriendelijkste woord dat over hem in dit verband valt, is "ir relevant". Dan: welke vorm zouden ge sprekken over Israël, de Arabische staten en de Palestijnen moeten hebben? De Franse president Mit terrand pleitte gisteren opnieuw voor een grote, internationale vre desconferentie. Maar dat wil Israel niet, en de Amerikanen zijn er ook altijd terughoudend over geweest. Verder kan Israel er ooit toe wor den gebracht met een regeling ak koord te gaan waarbij de Palestij nen het in de bezette gebieden voor het zeggen zouden krijgen, in ruil voor vrede met de Arabische buur landen? Het is duidelijk dat de hui dige Israëlische regering daar niet aan wil, du? de vraag wordt of Ame rika over voldoende drukmiddelen beschikt om de Israëliërs te dwin gen. DEN HAAG (GPD) - Minister Pronk (ontwikkelingssamenwer king) stelt enkele miljoenen gul dens beschikbaar voor noodhulp aan Irak. Pronk besloot daartoe gis teren na een gesprek met Richard Jolly, plaatsvervangend directeur van het kinderfonds van de Ver enigde Naties. Unicef. Het exacte bedrag dat voor de hulp aan slacht offers van de Golfoorlog beschik baar wordt gesteld is niet bekend. Nederland komt hiermee tege moet aan een beroep dat de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef vorige week op de interna tionale gemeenschap deden. Vol gens het ministerie wordt de nood hulp in eerste instantie verleend in de vorm van onderdelen voor de verwoeste waterzuiveringsinstalla tie van Baghdad. Ook is geld be schikbaar voor chemicaliën voor de zuivering van drinkwater. Daarnaast wil Pronk een deel van de vijf miljoen gulden, die hij on langs beschikbaar stelde voor vluchtelingen in de regio, bestem men voor de opvang van vluchtelin gen in Irak. Van de vijf miljoen gul den is tot nog toe niets uitgegeven. .Amnestie deserteurs BAGHDAD (Rtr) - Irak schenkt amnestie aan deserteurs, niet opge komen dienstplichtigen en van ver lof niet-teruggekeerde soldaten. Dit heeft radio-Baghdad, onder aanha ling van de Revolutionaire Com- mandoraad, gisteren bekendge maakt. Tot voor kort wachtte deserteurs het executiepeloton. De deserteurs hebben een week de tijd om zich te melden. voor de beweringen van Al-Sabah is door veel Kuwayters melding ge maakt van ettelijke autobomaansla gen op Irakezen. De Amerikaanse militaire commandanten in Saudi- Arabie hebben de Kuwaytse ver zetsstrijders geroemd omdat ze veel waardevolle informatie hebben doorgegeven. Autobommen Al-Sabah kan nauwelijks zijn vreugde onderdrukken als hij ver haalt over de vele successen van het verzet in zijn luxueuze huis in een buitenwijk van Kuwayt-Stad, van waar hij tevens de operaties leidde. Volgens hem zijn zeker 65 autobom men ontploft in de buurt van groep jes Irakezen. Vaak werden de auto's door vrouwen gereden omdat die minder achterdocht wekten, zeker in het begin. Met behulp van personal compu ters en laser-prints werden de Ku wayters op de hoogte gehouden van de verzetsdaden. Iman, een jonge communicatie-deskundige, zegt dat de Iraakse soldaten absoluut niet wisten hoe computers werken: "Wanneer ze tijdens huiszoekingen schrijfmachines of kopieerappara ten tegenkwamen werden de bewo ners gearresteerd en de woningen platgebrand. Maar bij het zien van een beeldscherm dachten ze dat het een televisie was en vertrokken ze weer". Een andere succesvolle operatie van het verzet was de sabotage aan de telefoonkabels naar Irak. Hier door waren de Iraakse commandan ten aangewezen op radioverbindin gen met Baghdad, die de geallieer de inlichtingendienst kon afluiste ren. Ook het verkrijgen van wapens was niet al te moelijk. De meeste verzetsstrijders zaten in het leger en hadden reeds wapens. Munitie werd via de woestijn uit Saudi-Ara- bie gesmokkeld. Er is wat dit betreft maar één echt hoopvolle ontwikkeling. Israel heeft miljarden nodig om de stroom Russische joden te huisvesten en het Witte Huis heeft meer dan vol doende duidelijk gemaakt dat geld niet zomaar te zullen uitreiken. Veiligheid Problemen kunnen er ook komen bij de gesprekken over de veilig heid van de Golfstaten. Gezien het grote strategische belang van het gebied zouden de Amerikanen het liefst een vrij omvangrijke militaire aanwezigheid willen behouden In de New York Times van zon dag lichtten anonieme functionaris sen van het Witte Huis een tipje van de sluier op. Zo zouden de Amerika nen permanent een vloot in de Golf willen stationeren en gevechtsvlieg tuigen op bases in het Golfgebied gereed willen houden. Maar willen de Saudi s dat1 Zeker is dat Iran zo snel mogelijk alle troe pen uit het Golfgebied wil hebben. Opvallend is ook chit de Egyptische president Mubarak zondag pleitte voor een "Arabische oplossing" voor de veiligheidsproblemen in de Golf Kortom, er liggen voor Baker en Bush tal van horden op de weg naar zelfs maar het begin van consensus in het Midden-Oosten over vrede en veiligheid. Het enige dat je met ze kerheid kunt zeggen, is dat ze snel zullen moeten werken, willen ze nog enig resultaat boeken. BAGHDAD De eerste tien geallieerde krijgsgevangenen werden gisteren vrijgelaten. Onder grote belangstelling kwamen ze aan in het Novotel Hotel in Baghdad. uoto epai BAGHDAD (AP) De tien gealli eerde krijgsgevangenen, die gis teren door Irak werden vrijgela ten, zijn volgens journalisten in goede conditie. Ze zagen er ge zond maar vermagerd uit. Giste ren bracht het Internationale Ro de Kruis de tien vanuit Baghdad over naar Jordanië. Onder hen bevond zich de 20- jarige Amerikaanse soldate Me lissa Rathburn-Nealy. Van de 66 geallieerde soldaten, die als ver mist te boek staan, was zij de eni ge vrouw. Verder mochten nog vijf Amerikanen, drie Britten en een Italiaanse piloot kapitein Maurizio Cocciolone de Iraak se hoofdstad verlaten. Eén van de vrijgelaten Ameri kanen is marine-luitenant Jeffrey Zaun, wiens toestel op de eerste d*ag van de oorlog werd neerge haald. Zaun en Cocciolone beho ren tot de geallieerde vliegers die in januari door de Irakezen op de televisie werden getoond. De tien krijgsgevangenen zijn in de Jordaanse hoofdstad Amman aan hun respectieve ambassades overgedragen. Waarschijnlijk werden ze daarna direct op een vliegtuig huiswaarts gezet. Angelo Gnaedinger, het hoofd van de Rode Kruis-delegatie voor het Midden-Oosten en Noord- Afrika, verklaarde net als de jour nalisten dat de tien in goede ge zondheid verkeerden. Volgens het Internationale Rode Kruis willen ze niet geinterviewd wor den. Volgens officiële cijfers waren er zeker dertien geallieerde krijgsgevangenen in Irak - negen Amerikanen, twee Britten, een Italiaan en een Kuwayti. 66 gealli eerde militairen zijn als vermist opgegeven: 45 Amerikanen, 10 Britten, 10 Saudi's en 1 Italiaan. De vrijgelaten krijgsgevange nen ondergaan eerst een medisch onderzoek en krijgen psychische bijstand. Volgens Amerikaanse functionarissen zal bij de opvang van de militairen worden voort gebouwd op de ervaringen die zijn opgedaan bij de terugkeer van krijgsgevangenen uit Viet nam. De deskundigen houden er rekening mee dat de gevangenen in Irak, net als in Vietnam, te lij den hebben gehad van langduri ge ondervragingen, lichamelijk geweld en voedsel- en slaapge- brek. Een hoge geallieerde officier in Saudi-Arabië zei zaterdag dat de coalitie over inlichtingen be schikt waaruit zou blijken dat de Irakezen twee gevangen piloten hebben gemarteld en vermoord. De officier, die toegang heeft tot gevoelige inlichtingenrapporten, verklaarde dat het vermoedelijk om twee Britten gaat. Het was niet duidelijk of het de piloten zijn die officieel krijgsgevangen zijn gemaakt, of dat het gaat om vermiste militairen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 7