Nieuwe wet legt rechten van dieren vast
Nederlanders bestrijden olie in Golf
REPORTAGE
Perzische
Golf
Tucht over homo's
dankzij Z.-Holland
weer synodekwestie
'CDA vervreemdt zich
opnieuw van kerken'
DINSDAG 5 MAART 1991 I
AL JUBAYL (ANP) Een centi
meters dikke olielaag probeert zich,
opgestuwd door de wind, langzaam
in de baai van Mardumah te druk
ken. De kleine baai ligt aan de voet
van het schiereilandje Abu Ali, zo n
20 kilometer ten noorden van Al Ju-
bayl aan de Saudische oostkust. De gev
opgedreven olie maakt deel uit van steeds,
gigantische olievlek die zich leen
langs de kust uitstrekt vanaf het uit vertelt Lippe;
de Golfoorlog bekende plaatsje
Khafji tot aan Abu Ali.
Een paar in oranje en witte over
alls gestoken mannen proberen met
grote schuimspanen de olie in de
mond van een skimmer te schuiven.
Het is eb, en de skimmer, een soort
driepotige waterjuffer met een zuig-
kop net onder de oppervlakte van
de vlakke olielaag op het water,
werkt maar op een fractie van zijn
vermogen. Het meeste wat hij nu
aanzuigt is water, de oliedrab is
door het lage tij te zwaar geworden
om over de rand van de vierkante
zuigermond getrokken te worden.
Maar straks als het weer vloed
wordt, zal het beter gaan, zo verze
kert Rob Lippens van het Neder
landse bedrijf Tanker Cleaning Am
sterdam (TCA).
De Arabieren zijn zenuwachtig
geworden. De baai in het platte en
nu nog kale woestijnlandschap, is
voorbestemd als recreatiegebied,
inclusief jachthaven, voor het uit
dijende moderne industriegebied
van Al Jubayl. Een langgerekt ei
landje, bedekt met mangrovebos
jes, in het midden van de baai wordt
bovendien als pleisterplaats door
vogels gebruikt. Veel vogels zijn er
echter niet meer. Hier en daar, als je
heel goed kijkt, zie je er een liggen,
één geworden met de oliedrab.
Lippens is de operational manager
van een groep van in totaal acht Ne
derlanders die door Saudi-Arabié is
gecontracteerd om de olievervui
ling aan de kust op te ruimen. Hij is
uitgezonden door TCA, een gespe
cialiseerd bedrijf dat door het mi
nisterie van verkeer en waterstaat is
aangespoord de Arabieren te hel
pen bij het bestrijden van deze
milieuramp, veroorzaakt doordat
Irak moedwillig ongeveer anderhalf
miljoen vaten olie in de Golf heeft
laten stromen.
Het bedrijf nam de handschoen
op en probeerde met veel steun in
de rug van buitenlandse zaken en
verkeer en waterstaat de order bin
nen te slepen. "We moesten het op
nemen tegen bekende Amerikaanse
bedrijven", zo zegt Lippens. "Een
hen heeft het inmiddels opge-
inder probeert het nog
die jongens praten al-
doen verder niets", zo
Valdez in Alaska. OOPS
huurd door de stuurgroep
voorkomen dat de oliever
een bedreiging zou gaan
voor de koelwatervoorziening
het - voor de oorlog strategische
dustriegebied, dat werkt op zee
"Wij zijn op een gegev
gewoon maar aan de slag gegaan,
ook al was er nog geen contract
tekend". Wel erkent Lippens dat °''e
De opdracht van de Nederlandse
iets", zo ploeg is te proberen de olie te ver
wijderen die zich in de lagunes en
moment langs de kusten aan de noordzijde
het schiereiland heeft opge
hoopt. Met de skimmers wordt de
dikke slang i
aterstaat en dat bovendien leeggehaald door tankwagens die
de EG de vliegtuigen voor het trans- de drab
port van het materieel ter beschik- depot ergens
king heeft gesteld. Toch denkt hij eiland
dat die aanpak de doorslag heeft ge- meer dan e
centraal opvang-
idden op het schier-
Het depot is niet
geven. "De Saudi's zagen dat er wat tijngrond
gebeurde en dat er zelfs resultaat
werd geboekt".
De ploeg Nederlanders
dels ruim tien dagen aan de slag.
Aanvankelijk had het bedrijf flink dat weinig
te kampen met de bureaucratie van
de nationale overheid. "We kregen
bijvoorbeeld te horen dat
Mangrove
inmid- Een tocht met een auto langs de
kust van het schiereiland laat zien
n het natuurgebied on
aangetast is gebleven. De olie, in
vakjargon Kuwayt crude genoemd,
echter in vergelijking met bij
best onze zuigers hier op konden voorbeeld die uit de Exxon Valdez,
stellen, terwijl later bleek dat de olie relatief licht en blijft niet aan de bo-
zich 300 meter verder
pen was".
Dit soort problemen lijkt
wonnen. De ploeg maakt
melijk zelf uit waar gewerkt wordt
SAUDI-
ARABIE
Al Jubayl
Rahimah'
Dhahran
BAHRAYN
Koelwater
Wat Lippens niet vertelt
bedrijf is geholpen door een indus
triële stuurgroep uit Al Jubayl en de brand; de
Royal Commission, een soort plaat- geplakt
selijke overheid met ruil
iegdheden om Al Jubayl
Reddeloos zijn echter de lage
mangrovebosjes. De bosjes in de la
gunes die bij vloed onder water ko
men te staan, geven als ze droogval-
dat zijn len de aanblik van een gebied dat is
geteisterd door een felle heide-
■arte olie is eraan vast-
r valt geen leven meer
tussen te bespeuren.
De vele krabbeholletjes
Abqaiq
Al Hufuf
■jDoha
daarbij behorende industriegebied verlaten uit. Veel van deze lagune
tot volle wasdom te laten komen. bewoners liggen te rotten
de
rook van de oliebranden in Kuwayt.
De zon is slechts als een bleke volle
maan zichtbaar en geeft het land
schap een onheilspellend karakter.
De forse temperatuurdaling die
De stuurgroep, die kan bogen op ingang. In de kreekjes schuift de daarvan het gevolg is heeft
actieve medewerking van met
me de Koninklijke Shell-groep,
stelde namens de plaatselijke in
dustrie zware grondverzetmachines
beschikbaar om pieren aan te leg
gen en sleuven te graven voor de tij
olie heen en weer, wachtend op het voordeel. De lichte componenten
transport van de vloed. Het enige le- van de ruwe olie verdampen minder
ven dat te ontdekken viel was een snel, waardoor de olie soepeler blijft
eenzame, dik met olie besmeurde en makkelijker kan worden opgezo-
aalscholver die zijn toevlucht had gen. Felle zon verandert de olie
gezocht op een net aangelegde sneller in een zogenoemde 'chocola-
delijke opvang van de opgezogen zandpier. Het dier lit zich gemakke- de mousse', een taaiere substantie
olie. Daarnaast krijgt TCA nu ook lijk vangen en zal een kans krijgen die alleen met speciale pompen ver-
de te overleven. wijderd kan worden. De ploeg
De troosteloze aanblik wordt nog werkt de laatste dagen bijna zestien
•ersterkt door de massieve blauw- uur per dag. zegt Lippens. De olie
hulp van het bedrijf OOPS
Amerikaan O'Brien, dat onder an
dere ervaring opdeed bij het opru:
de olie van de Exxon grijze lucht, veroorzaakt door de die door de noordoosten wind de
Stranden vol olie. Alleen de temperatuurdaling, veroorzaakt door oliebranden die de zc
snel verdampt, kan het Nederlandse bedri if Tanker Cleaning Amsterdam be ter opruimen.
ver du isteren,
voordeel. Doordat de olie r,
kleinere baaien en lagunes wordt
ingestuwd, moet als het even kan
worden opgesloten, om te voorko
men dat het goedje bij een verande
ring van windrichting schoonge
maakte delen opnieuw bevuilt of
weer zee kiest.
Vangnet
De grote baai van het schiereiland
fungeert door de gunstige wind
richting en de heersende stroming
als een vangnet. Waar iedereen
bang voor is, is dat de olie om het ei
land heen wordt gestuwd. Niet al
leen de koelwatervoorziening van
het industriegebied wordt dan di
rect bedreigd, maar ook de even ten
zuiden van Al Jubayl gelegen ont-
ziltingsinstallatie. Deze installatie,
de grootste van de wereld, voorziet
niet alleen in de waterbehoefte van
Jubayl en omgeving, maar ook voor
40 procent in die van de hoofdstad
Riyad.
Lippens zou het liefst de olie al op
zee willen aanpakken, bij voorkeur
met de veegarmen die Nederland al
ter beschikking heeft gesteld. In het
ondiepe water bij de kust en in de
lagunes zijn de armen onbruikbaar,
maar op zee zouden we ze goed kun
nen gebruiken, zegt Lippens. De
wegen van de Saudische overheid
zijn echter ondoorgrondelijk en
voorlopig liggen de veegarmen nog
in Nederland. Meer hoop heeft de
ploeg gevestigd op de mogelijkheid
om de olieresten die achterblijven
na de zuigoperatie door middel van
biologische afbraak te verwijderen.
TCA heeft een week geleden in
Amsterdam met succes testen uit
gevoerd met bacteriologische af
braak van met olie verontreinigd
zand, zegt Lippens. Momenteel
wordt deze methode op de King
Fahd universiteit in Dahran door de
Saudi's onderzocht op giftige bij
verschijnselen. Komt het procédé
er goed uit dan wil TCA in samen
werking met het Britse bedrijf Alfa
BTS, dat gespecialiseerd is in het
kweken van bacteriestammen, een
grootschalige test uitvoeren in een
van de lagunes. Maar voorlopig heb
ben de Nederlanders hun handen
vol aan de lopende schoonmaak-
operatie, een karwei dat nog wel
maanden kan duren, gezien de re
gelmatige toevoer
vuiling vanuit het noorden.
"Edelachtbare, wij willen een hok"
Voor de rechter staan vijf van kou
bibberende schapen, die door hun
eigenaar waren achtergelaten in de
sneeuw. Zij zijn de mishandeling
zat en stapten naar de rechter. Die
veroordeelt de boer de schapen
onmiddellijk van een ruim, goed
verwarmd verblijf te voorzien.
Bovendien wordt de boer
opgedragen te zorgen voor goed
voer op z'n tijd en regelmatig
schoon haverstro. "Volgende
zaak", zegt de deurwaarder. Met
luid kabaal stapt een toom
kakelende kippen de rechtzaal
binnen. Zij komen protesteren
tegen de legbatterijen waarin ze
hun kont bijna niet kunnen keren.
DEN HAAG Na tien jaar praten,
debatteren en demonstreren krijgt
het dier per 1 januari 1992 eindelijk
rechten. Die rechten zijn dan vast
gelegd in een raamwet die Gezond
heids- en Welzijnswet voor dieren
heet. De Tweede Kamer zal er deze
maand waarschijnlijk het laatste
debat aan wijden. Er zijn dan niet al
leen voorschriften voor het houden
en het fokken van dieren, maar wor
den er ook strenge regels van kracht
voor het verhandelen van honden,
katten, kanariepietjes, koeien, var
kens en noem maar op. Tevens kun
nen dieren hun rechten laten gelden
op de omvang van hun hokken.
Kunnen de kippen met de wet in de
snavel hun gelijk halen als hun boer
nog wil doorgaan met de ouderwet
se legbatterij.
Het dier dat zich benadeeld, be
dreigd of mishandeld voelt kan via
een mens die rechtspersoon is. een
beroep op de rechter doen. Om de
rechten op de gezondheid en het
i dikke sneeuwlaag. De eigenaar
vond dat die schapen best tegen dat
niet zo nauw nemen. winterweer konden. Na 1 januari
De afgelopen weken verscheen in 1992 kunnen die schapen zich via ie-
de kranten een foto van een koppel mand die zich aan hun situatie er-
schapen in een wei liggend op een gert, naar de rechter stappen,
pak sneeuw en ondergestoven met Als een rode draad loopt door de
wet dat het ieder mens is verboden
iets met een dier te doen tenzij daar
voor uitdrukkelijk toestemming is
verleend. Die toestemming kan al
leen worden gegeven door de minis
ter of staatssecretaris van land
bouw, natuurbeheer en visserij
Een dergelijke raamwet biedt de be
windslieden, maar ook de Tweede
Kamer de mogelijkheid direct te re
ageren als er zich in de dierenwe
reld iets voordoet waartegen direct
maatregelen genomen moeten wor
den.
Om aan ongewenste situaties een
einde te maken, worden kabinets
besluiten genomen en richtlijnen
en Algemene maatregelen van be
stuur afgekondigd. De bewindslie
den moeten al deze beslissingen
voorleggen aan de Tweede Kamer
die dan 30 dagen de tijd heeft te rea
geren. Na die 30 dagen worden de
besluiten van kracht.
Nog dit jaar zullen de minister en
staatssecretaris van landbouw met
maatregelen komen die de huisves
ting van dieren moeten regelen. Zo
bestaat er nu de mogelijkheid om
een einde te maken aan de stress
waarmee varkens kampen wanneer
ze met te veel soortgenoten in te
kleine ruimten worden opgesloten.
Ook zullen maatregelen worden ge
nomen die dierententoonstellingen
en de handel op markten aan regels
binden. Richtlijnen zullen worden
uitgevaardigd om ingrepen bij die
ren, zoals het couperen van oren en
staarten of het afhakken van snavel-
punten bij kippen te verbieden.
Strenge controle
De Tweede Kamer vindt dat er
streng gecontroleerd moet worden
en hard dient te worden opgetreden
tegen malafide dierenhandelaars.
Dat zal overigens niet eenvoudig
zijn. De controle op naleving van de
wet is namelijk het zwakste punt.
Het is te vergelijken met de controle
op de snelheidsbeperking, de frau
de met sociale uitkeringen en de
vangstbeperkingen. Juist met dat
laatste heeft Landbouw. Natuurbe
heer en Visserij de afgelopen jaren
bepaald geen enthousiaste ervarin
gen opgedaan.
In de dierenwereld zelfheeft men
al voldoende ervaring opgedaan
met een mislukte registratieplicht
van honden. Via het Honden- en
Kattenbesluit moeten honden in
een kennel of dierenpension een
paspoort en tatoeage hebben. De fi
losofie hierachter was dat als bij ma
lafide handelaren een hond met ta
toeage werd aangetroffen te achter
halen zou zijn waar die hond van
daan kwam. In de praktijk van de
afgelopen jaren blijkt die regeling
gewoon niet te werken.
Wat de Verenigde Naties zou kun
nen betekenen voor de veiligheid
van de op deze aarde wonende
mens, moet een in te stellen Raad
voor Dierenaangelegenheden zijn
over de gezondheid en het welzijn
van de dieren. Althans, de raad
buigt zich in eerste instantie alleen
over de op Nederlands grondgebied
levende dieren. In deze raad krijgen
de belangenverenigingen die zich
mede hebben beijverd aan de tot
standkoming van de wet, een be
langrijke plaats.
Of al deze voorgenomen maatre
gelen op korte termijn succes zullen
hebben is maar de vraag. Mensen
zullen altijd in een opwelling een
huisdier aanschaffen. Leuk voor de
kinderen en het brengt gezelligheid
in huis. Maar o wee als de vakantie-
tijd aanbreekt. Dan worden we
weer geconfronteerd met aan bo
men vastgebonden achtergelaten
honden. Of wordt de kat ergens bui
ten de woonplaats uit de auto gezet.
Zoek het maar uit lief beestje; wij
zijn er niet meer voor je.
GEESTELIJK LEVEN
PKV schuift bezwaarscliiift door
STELLENDAM - In welk
geval mag een kerkeraad nu
wèl tuchtmaatregelen tegen
homoseksuelen nemen, en in
welk geval niét? Deze pran
gende vraag zit achter een be
zwaarschrift dat door de her
vormde Provinciale Kerkver
gadering (PKV) van Zuid-
Holland wordt doorgestuurd
naar de landelijke synode.
Diaken A. W. de Ronde uit Stel
lendam is degene die de hekele
kwestie opnieuw aanhangig heeft
gemaakt. De Ronde, oud-synode
lid, heeft een 'gravamen' (ernstig
bezwaar) ingediend tegen de on
duidelijkheid die nu bestaat over
de wijze waarop hervormde ker
keraden tucht moeten uitoefenen
over homoseksuelen in hun ge
meente.
De PKV was van mening dat de
vraag naar meer duidelijkheid op
dit punt dermate zinnig is. dat zij
besloot het bezwaarschift door te
schuiven naar de generale syno
de.
Zo'n kleine twee jaar geleden
ontstond er in de Hervormde
Kerk geen geringe commotie,
toen de synode een motie aannam
waarin werd uitgesproken dat
tucht tegen homoseksuelen al
leen op grond van hun seksuele
geaardheid, werd afgewezen.
Vooral in de kring van de Gere
formeerde Bond de rechter
flank van de Hei-vormde Kerk
ontstak er een storm van protest
tegen deze uitspraak, waarmee de
synode de grens van haar be
voegdheid zou hebben overschre
den. Het synodebestuur wist de
gemoederen tot bedaren te bren
gen door het synodebesluit uit te
leggen als een verzoek om "uiter
ste terughoudendheid" bij het ne
men van tuchtmaatregelen.
De situatie is er daarmee niet
duidelijker op geworden, vindt
De Ronde. Overigens is hij van
mening dat de synode-uitspraken
in strijd zijn met de Bijbel en de
kerkorde. Maar. wat die onduide
lijk betreft, juist zeer onlangs
werd de waarneming van De Ron
de bevestigd door een praktijkge
val.
De generale commissie voor
het opzicht het hoogste juridi
sche orgaan binnen de Hervorm
de Kerk keurde enige tijd te
rug een tuchtmaatregel van een
kerkeraad (van een bondsge-
meente) tegen een homoseksueel
als "pastoraal verantwoord"
goed. In alle andere gevallen,
waarmee de commissie te maken
kreeg, adviseerde zij de maatregel
te heroverwegen.
Die ene uitspraak was voor het
synodebestuur reden om zich
twee weken geleden af te vragen
of de normen voor tuchtmaatre
gelen wel duidelijk genoeg zijn.
Na rijp beraad besloot het be
stuur de kerkeraden nogmaals op
te roepen tot grote terughoudend
heid.
Het synodebestuur was van
mening dat in het bewuste geval
de criteria, zoals die in 1989 wer
den opgesteld door de synode,
nog niet goed kunnen functione
ren. Enige van die criteria: de ker
keraad moet kunnen aangeven in
hoeverre zij in andere gevallen
tucht toepast en hij moet kunnen
uitleggen wat hij heeft gedaan om
een homoseksueel zich veilig te
laten voelen in de gemeente.
Ook volgens de voorzitter van
de Provinciale Kerkvergadering
Zuid-Holland, ds. T. Zevenber
gen uit Vlaardingen, is duidelijk
heid over de kwestie gewenst.
"Hiermee zetten we wat druk op
de ketel. Het betekent echter niet
dat onze voltallige kerkvergade
ring inhoudelijk achter de bt '.wa
ren van De Ronde staat. Het be
zwaarschrift is van zodanig ge
wicht. dat wij het nodig achten
het door te sturen".
Het bezwaarschrift zal niet eer
der dan in juni door de synode
worden behandeld.
Van Iersel op 'Golfberaad' Pax Christi:
UTRECHT (ANP) - Het CDA
heeft zich door zijn opstelling in
de Golfoorlog opnieuw ver
vreemd van de vredesdiscussies
in de kerken. Dit betoogde drs.
A.H.M. van Iersel van het rk Mili
tair Pastoraal Centrum maandag
tijdens een 'Golfberaad' van Pax
Christi in Utrecht.
Geheel in de lijn van Pax Chris
ti en IKV noemde Van Iersel het
geallieerde ingrijpen "niet legi
tiem". De vreedzame middelen
waren nog niet uitgeput, alle
Iraakse claims werden bij het zoe
ken naar oplossingen categorisch
verworpen en ook de volkenrech
telijke procedure rond VN-reso-
lutie 678 was volgens Van Iersel
niet boven alle twijfel verheven.
Bovendien waren de gebruikte
militaire middelen onevenredig
zwaar voor het beoogde doel en is
de instabiliteit in de regio alleen
maar vergroot.
Dr. H.M. de Lange was het met
Van Iersel eens dat de verhoudin
gen zeker in de laatste dagen van
de oorlog volkomen zoek waren,
maar: "Ik heb niet de vrijheid om
de politici in de steek te laten", al
dus de oud-hoogleraar ethiek. Hij
wees erop dat de oorlog reeds in
augustus 1990 is begonnen. De
belangrijkste vraag is daarom
niet of er geweld mocht worden
gebruikt, maar "hoe het zit met
het tegengeweld".
Hij kreeg bijval van legerbis
schop R.Ph. Bar van Rotterdam,
die het uniek noemde dat de le
den van de Verenigde Naties tij
dens de Golfcrisis zo eensgezind
zijn opgetreden. Bar pleitte in na
volging van de laatste pausen
voor de versterking van dergelij
ke supranationale organisaties en
zag hier duidelijk een rol voor de
kerken weggelegd.
Ds. W. R. van der Zee. secreta
ris van de Nederlandse Raad van
Kerken, kon alleen maar zeggen
dat hij "een enorme kater" en
"een groot gevoel van machte
loosheid" aan de Golfoorlog heeft
overgehouden. Volgens hem
wordt het tijd dat de kerken zich
grondig gaan bezinnen op de
"masculiene macho-manier waar
op wij met elkaar bezig zijn in
deze wereld".
Veel bijval kreeg de Belgische
christen-democraat Tijl Declerq,
die zei dat Israël zijn angst voor
de Palestijnen voorgoed aan de
kant moet zetten. Als Israël in
stemt met de 'tweestatenoplos-
sing' verschaft het zich vanzelf
een "toegangsticket" tot de Ara
bische wereld. De verhouding zal
in de toekomst lijken op die tus
sen België en Luxemburg. "En
België is ook nog nooit bedreigd
door Luxemburg".
Theologie blijft
onder EH-dak,
ESJ naar buren
AMERSFOORT (ANP) - De lera
renopleiding theologie aan de
Evangelische Hogeschool (EH) in
Amersfoort blijft in afgeslankte
)rm gehandhaafd en wel onder
naam Evangelische School
>or Theologie (EST).
De Evangelische School voor
Journalistiek (ESJ), onderdeel
van de EH. heeft een samenwer
kingsovereenkomst getekend
met de sociale academie De Vij
verberg in Ede.
Met dit besluit komt het inte-
rimbestuur van de EH terug van
zijn eerdere beslissing om alle le
rarenopleidingen aan het onder
wijsinstituut af te stoten. Voor de
studenten van de lerarenoplei
ding geschiedenis en maatschap
pijleer is onderdak gevonden in
de christelijke hogeschool De
Driestar in Gouda.
Enkele maanden geleden
kampte de school met grote inter
ne problemen, waardoor de finan
ciële positie van de orthodox-pro
testantse hogeschool, die geheel
van giften afhankelijk is, sterk
verzwakte. Volgens het bestuur is
het mogelijk in de afgeslankte
vorm door te gaan.
Volgens voorzitter drs. H.J.
Beens van het interim-bestuur
blijft het aangekondigde ontslag
van zestien docenten van de lera
renopleidingen gehandhaafd,
omdat dit de financiële situatie
van de school verbetert.
De samenwerking tussen de
ESJ en De Vijverberg, die subsi
die voor de ESJ zal aanvragen,
vindt hij een "volstrekt logische
stap". Volgens hem duurt het nog
zeker een jaar of vijf, voordat de
geplande bestuurlijke samenwer
king een feit is. De ESJ blijft naar
alle waarsch^nlijkheid gevestigd
in Amersfoort.
