'Ook geallieerden overtraden regels
Golfoorlog kent vele historische parallellen
Joden en moslims
blijven in contact
i REPORTAGE i
Leidse voUtenrechtdeskundige Delissen:
-
VRIJDAG 1 MAART 199,
JiilllHililMhBBIM I
Van onze correspondent
Louis Burgers
DEN HAAG - Kuwayt 1991:
verkracht, verwoest, leeggeroofd.
Niet langer is het emiraat een rijk
en geciviliseerd staatje. Brandende
oliebronnen verduisteren de
horizon, moeders wenen om hun
verkrachte dochters en vermoorde
mannen en zonen, de steden liggen
in puin. Nu de geallieerden het
land bevrijd hebben, blijkt pas hoe
erg de Irakezen hebben
huisgehouden. Dat alles is de
verantwoordelijkheid van een man,
de Iraakse leider Saddam Hussein.
Gelukkig kan hij door een
internationaal gerechtshof voor
zijn daden veroordeeld worden.
Het hóeft niet zo te zijn dat de
'slachter van Baghdad' de conse
quenties van zijn gedrag en beslis
singen ontloopt. Dat zegt de Leidse
v olkenrechtdeskundige drs. Astrid
Delissen. Maar de kans lijkt niet
groot dat Saddam ooit voor een in
ternationale rechter zal verschijnen.
Zelfs als hij de komende woede-uit
barstingen van de Iraakse bevol
king overleeft, of de onvermijdelij
ke couppogingen, dan nog ligt een
vlucht naar een 'veilig' land voor de
hand.
Hoewel: "Iedere staat heeft de
plicht grove schendingen van het
oorlogsrecht aan te pakken. Oor
logsmisdadigers kunnen door elk
land worden gearresteerd, veroor
deeld of uitgeleverd", aldus drs. De
lissen. "Dat wordt in vier verdragen
van Geneve geregeld, en in feite gel
den die voor alle landen". Een her
haling van wat de talloze nazi-mis
dadigers na 1945 lukte, zou dus niet
mogelijk moeten zijn. Maar tussen
theorie en praktijk kan nog wel eens
een kloof gapen.
De verdragen gaan over de be
handeling van gewonde militairen
(te land en ter zee), de behandeling
van krijgsgevangenen en de be
scherming van burgers, met name
in bezet gebied. De aanvullende
protocollen van 1977 geven daar
naast een omschrijving van bepaal
de oorlogsmisdaden en verbieden
nadrukkelijk heel ernstige vormen
van misdrijven, zoals het opzettelijk
aanvallen burgerdoelen.
Gewoonterecht
Hoewel Irak en de VS de protocol
len nog niet hebben geratificeerd,
kunnen ze wel worden toegepast.
Belangrijke delen behoren inmid
dels tot het internationaal gewoon
terecht. Die regels worden door een
overgrote meerderheid van de lid
staten van de VN erkend, zegt Delis
sen.
Als Saddam gepakt wordt, dan
kun je hem verantwoordelijk stel
len. "Hij heeft zowel misdrijven ge
pleegd tegen de menselijkheid als
tegen de vrede, zoals dat is neerge
legd in de protocollen van het Tri
bunaal van Nürnberg. En hij heeft
anderen daartoe aangezet. Óok de
verkrachtingen en de martelingen
kun je Saddam daarom aanwrij
ven".
Volgens drs. Delissen kan Sad
dam vergeleken worden met Hitier.
Beiden maakten plannen en troffen
voorbereidingen om agressie te
voeren tegen onafhankelijke staten.
Zij verwerpt de bewering van presi
dent Saddam dat het oorlogsrecht
niet van toepassing zou zijn omdat
Kuwayt geen onafhankelijke staat
is. "Kuwayt wordt door de interna
tionale gemeenschap als een zelf
standige staat erkend. Daarmee is
dat argument vervallen".
Het zou echter te eenvoudig zijn
om alleen Saddam Hussein voor de
rechter te dagen. Elke soldaat is in
principe zelf verantwoordelijk voor
zijn daden. In het recht, zoals dat
zich sinds 1945 heeft ontwikkeld, is
dat nadrukkelijk vastgelegd. Het
komt erop neer dat indien een sol
daat in opdracht handelde, of onder
druk van hogerhand, hij dat hoog
stens als een verzachtende omstan
digheid kan aanvoeren.
"De geallieerden zijn nu al bezig
bewijzen te verzamelen voor de ko
mende processen. Zij zoeken gege
vens over oorlogsmisdaden, begaan
tegen burgers en krijgsgevangenen.
Zelfs worden er al getuigen ge
hoord", zegt ze.
De plunderingen, martelingen en
verkrachtingen zijn aan te pakken
volgens artikel 147 van het vierde
Geneefse verdrag. Dat verbiedt on
der meer het 'op grote schaal en
moedwillig' martelen, doden, on
menselijk behandelen, deporteren
en het zich toeéigenen van privé-be-
zit. Zo ongeveer alles wat de bezet
tingsmacht de Kuwayti's heeft aan
gedaan.
College
zijn onduidelijk over wie er moet
vervolgen. Volgens drs. Delissen
kan dat door de geallieerden gebeu
ren, maar de voorkeur verdient een
door de VN, of de Veiligheidsraad,
aangewezen college van rechters.
Wanneer de geallieerden de pro
cessen organiseren, bestaat immers
de kans dat alleen Iraakse misdrij
ven worden aangepakt, of dat alleen
Irak gedwongen wordt schadever
goeding te betalen. "In het oorlogs
recht bestaat het verschil tussen
agressor en verdediger niet. Het
recht beoordeelt alleen welke partij
de regels heeft overtreden".
Een situatie als na de Tweede We
reldoorlog, toen Amerika weigerde
Japan schadeloos te stellen voor de
atoombommen op burgerdoelen
(de steden Hiroshima en Nagasaki),
moet voorkomen worden. Japan
moest overigens wèl schade vergoe
den.
Naast de misdrijven tegen de
menselijkheid en de vrede, en de
vier Geneefse verdragen, bestaan
sinds 1977 ook regels die de moed
willige aantasting van het milieu
verbieden. De Amerikanen zoeken
mogelijkheden om Irak ook vol
gens deze bepalingen te veroorde
len voor het in brand steken van
oliebronnen en de olievervuiling
van de Perzische Golf.
Geallieerden
Ook de geallieerden hebben echter
de verdragen van Genève overtre
den, aldus drs. Delissen. Zij gelooft
niet dat er sprake is van echte oor
logsmisdaden. maar overtredingen
zijn er wel gepleegd. Alleen de aan
val op de bunker - mits deze opzet
telijk plaatsvond en bekend was dat
er zich burgers schuilhielden - zou
in de categorie oorlogsmisdrijf kun
nen vallen.
"Maar direct na de aanval zei de
Engelse bevelvoerder dat het per
ongeluk gebeurde, terwijl de Ame
rikanen later zeiden dat zij niet wis
ten noch konden vermoeden dat er
burgers in zaten". Dat was er duide
lijk op gericht een eventuele aan
klacht te voorkomen.
Ook mogen militaire doelen die
bijvoorbeeld naast een civiel doel
liggen, niet gebombardeerd wor
den. "In het algemeen kun je zeggen
dat als je aarzelt of het kan, het niet
mag. Altijd moet eerst nauwkeurig
worden nagegaan of een bepaald
doel uitsluitend militair is. Als je
aanneemt dat militairen zich ver
borgen houden in een school, maar
je weet het niet zeker, mag je het ge
bouw niet beschieten of bombarde
ren".
Dat geldt ook voor militaire doe
len, zoals bruggen of wegen, wan
neer daardoor onevenredig schade
aan civiele eigendommen wordt
toegebracht. Delissen stelt vast dat
op deze punten de geallieerden de
regels waarschijnlijk hebben over
treden. Ook het derde verdrag, dat
betrekking heeft op krijgsgevange
nen. lijken de Amerikanen overtre
den te hebben.
De Amerikanen hebben de ge
vangen genomen Iraakse soldaten
overgedragen aan de Saudi's: dat is
verboden. Een krijgsgevangene
moet onder toezicht blijven staan
van diegene aan wie hij zich heeft
overgegeven. En ook het vertonen
en interviewen van gevangenen op
de televisie, vormt een overtreding.
Belangrijk is dat de VS en Saudi-
Arabië laten zien dat zij ook de ei
gen militairen bestraffen die het
oorlogsrecht hebben overtreden.
Dat is niet zo ongebruikelijk, zegt
ze, "dan denk ik aan Vietnam, toen
deden de Amerikanen het ook".
Door Henk Voltcn
luitenant-kolonel b.d.
De landoorlog aan de Golf heeft ver
rassend kort geduurd en een uiterst
gering aantal slachtoffers geëist aan
de zijde van de geallieerde legers.
De Iraakse fronttroepen, murw ge
bombardeerd, hebben geen profijt
weten te trekken van de gevreesde
verdedigingswerken die in Kuwayt
waren aangelegd. Evenmin heeft de
gevechtskracht van de reserve, de
Revolutionaire Garde, met moder
ne tanks, artillerie en grondwapens,
een rol kunnen spelen.
Het absolute luchtoverwicht van
de alliantie is van doorslaggevende
betekenis geweest. Niet slechts
door de voorafgaande bestoking
van de vijandelijke stellingen, maar
ook door het briljante strategische
gebruik dat generaal Norman
Schwarzkopf heeft gemaakt van de
uitschakeling van de Iraakse lucht
macht. Doordat zijn troepenbewe
gingen niet konden worden waarge
nomen, slaagde hij erin zijn troepen
in het geheim over honderden kilo
meters naar de westelijke flank te
verplaatsen.
Van daaruit hebben vooral de
Zesde Franse Pantserdivisie en de
Amerikaanse 82e Luchtlandingsdi
visie dooreen verrassende en snelle
opmars naar de Eufraat diep in Irak
de omsingeling en overgave van het
'elitekorps' van de Garde afge
dwongen. Terwijl de tegenstander
zich in het oosten sterk had ge
maakt en wachtte, terwijl voor Ku
wayt Stad ten overvloede nog de
dreiging van een amfibische lan
ding staande werd gehouden, viel
de werkelijke beslissing aan het
westelijke front.
Wanneer de modelstrategie van
Schwartzkopf de krijgskundige
leerboeken bereikt, hetgeen zeker
het geval zal zijn, treft zij daar op
merkelijke historische parallellen
uit vervlogen tijden.
Metaurus
De Tweede Punische Oorlog (218-
201 v.Chr.) begint met Hannibals
beroemde tocht over de Alpen. Als
hij na de slag bij Cannae - een an
der strategisch model, dat van de
dubbele omsingeling - in Zuid-Ita-
lie rondwaart, volgt zijn broer
Hastrubal hem in 207 v.Chr. door
hetzelfde gebergte en begint in
Noord-Italië huis te houden. Rome
wordt van twee kanten ernstig be
dreigd.
De consul Nero. niet te verwarren
met zijn naamgenoot de keizer, die
250 jaar later pas zal regeren, schiet
met een betrekkelijk kleine troe
penmacht de noordelijke legeraan
voerder Livius te hulp en aan de ri
vier Metaurus komt het tot een be
slissend treffen.
De veldslag begint op de linker
flank, waar Livius een bloedig tref
fen aangaat met de Spaanse en Afri
kaanse troepen en de olifanten van
Hastrubal. evenwel zonder voort
gang te boeken. Intussen heeft Nero
op rechts tegen de Galliërs met
moeilijke terreinomstandigheden
te maken. Op het hoogtepunt van de
strijd brengt hij een brigade van zijn
beste mensen achter de eigen linies
om, van de linker- naar de rechter
flank, drijft een wig tussen Afrika
nen en Galliërs en verslaat het Cart-
haagse leger vernietigend.
Nero's manoeuvre is het spiegel
beeld van die van Schwarzkopf,
welbewust ondernomen toen de
omstandigheden er aanleiding toe
gaven, maar nog zonder de opzette
lijke voorbereiding van een mislei
ding die de Golfoorlog kenmerkte.
De slag van Metaurus (207 v.Chr.)
heeft wel feitelijk de Punische oor
logen beslist. Hannibal kan zich op
eigen kracht niet handhaven in
Zuid-Italie en moet terugkeren naar
Afrika. Bij de later volgende vrede
moet Carthago de verplichting aan
vaarden dat het geen oorlog zal voe
ren zonder Rome's toestemming.
Een goed idee voor de aan Irak en
Saddam Hussein op te leggen vre
desvoorwaarden.
Ramillies
Bijna drie eeuwen geleden stonden
in de Spaanse Successieoorlog te
genover elkaar enerzijds Frankrijk
en Spanje en anderzijds de Duitse
keizer. Engeland en de Nederlandse
republiek. De voornaamse aanvoer
der van de laatsten is Marlborough,
de voorvader van Winston Chur
chill, die op de slagvelden van Blen
heim. Ramillies, Oudenaerde en
Malplaquet. vier grote overwinnin
gen zal behalen.
Het sluitstuk van zijn campagne
in de Nederlanden vormt de Slag bij
Ramillies, een oord tussen Leuven
en Namen, dat de waterscheiding
vormt van Schelde en Maas. Op 23
mei 1706 bij het aanbreken van de
dag ziet maarschalk Villeroy vanuit
het oosten twee grote kolonnes van
tezamen 40.000 man optrekken naar
zijn linkerflank, ten noorden van
Ramillies. Hij neemt tegenmaatre
gelen en brengt reserves en andere
troepen naar het bedreigde punt
van het front.
Marlborough heeft dan al zijn on
deraanvoerder, graaf Hendrik van
Nassau-Ouwerkerk, uitgezonden
om de andere flank te verkennen.
Door een doortastend gebruik van
de Nederlandse ruiterij en mede
door de inzet van kanonnen in de
voorste linie (in afwijking van de
traditionele artillerietactiek) lukt
het Ouwerkerk de schermutselin
gen om het gehucht Taviers ten zui
den van Ramillies in zijn voordeel te
beslechten.
Dan. rond het middaguur, voert
Marlborough zijn meesterzet uit.
Hij laat de hoofdmacht halthouden
en brengt zijn gehele cavallerie
langs een terreinplooi, die de ma
noeuvre aan het zicht van Villeroy
onttrekt, over naar de eigen linker
flank. In het voetspoor van Ouwer-
kerks staatse troepen ontstaat tus
sen Taviers en Ramillies de laatste
grote Europese ruiterslag, waarbij
volgens v erschillende bronnen .tus
sen de 25.000 en 40.000 man betrok
ken zijn geweest. Maar wel met een
aanzienlijke overmacht voor Marl
borough. die de ruiterslag wint en
wiens cavallerie de hoofdmacht van
de tegenstander vervolgens vanuit
het zuiden oprolt.
De infanterie, niet van positie ver
Dank zij de krijgslisten van Schwarzkopf klonden de geallieerde tanks vrij gemakkelijk door Kuwayt opruk
ken. (foto EPA)
anderd, vormt het aambeeld waar
op de Franse troepen worden gedre
ven, ongeveer de rol die in de Golf
oorlog de bevriende Arabische le
gers - en wellicht ook Engelse
strijdkrachten vervulden in rela
tie tot de doorgebroken Amerikaan
se mariniers.
Schwarzkopf heeft Marlborough
precies nagebootst. Ook de laatste
gaf opzettelijk de indruk op een an
dere plaats te willen aanvallen dan
waar hij het werkelijk van plan was.
Hij bracht zijn troepen naar de ge
wenste positie door het waarne
mingsvermogen van de tegenpartij
uit te schakelen. De misleiding gaf
hem op het essentiële punt het over
wicht dat nodig was voor de over
winning.
Ramillies had spectaculaire gevol
gen. Heel België viel en de Neder
landen waren weer in het bezit van
al hetgeen eerder verloren was ge
gaan. Het was een beslissend mili
tair succes.
Het politieke vervolg op de mili
taire overwinning is teleurstellend
geweest. Engeland maakte al spoe
dig aanstalten zich uit de Successie
oorlog terug te trekken, de Duitse
keizer was niet meer beschikbaar
voor de Spaanse troon en het geheel
verzandde voorts, omdat de rege
ringen aarzelden voldoende oor
logsbudgetten ter beschikking te
stellen. De Vrede van Utrecht (1713)
was gunstig voor Frankrijk en Phi
lips de Vijfde kon Spanje gaan rege
ren.
Ghandi heeft eens gezegd, dat de
geschiedenis de mensen leert dat de
geschiedenis de mensen niets leert.
Wij kunnen slechts hopen dat dit in
het Midden-Oosten niet zal opgaan.
De beheerste en succesrijke strate
gie van generaal Schwarzkopf en
zijn bongenoten verdient het te
worden bekroond met een even
doeltreffende politieke regeling die
de rust aan de Golf verzekert.
Dc Sassenhcimer Henk Volten
(KMA 1954) is luitenant-kolonel bd en
was van 1972 tot 1991 algemeen-direc
teur van het Nederlands Instituut van
Register Accountants.
'Dieperliggende situatie blijft'
AMSTERDAM (ANP) - De
in de Golfoorlog ontstane
contacten tussen joden en
moslims worden voortgezet,
ook nu de oorlog afgelopen is.
Dit hebben vertegenwoordi
gers van joodse en islami
tische organisaties in Neder
land meegedeeld.
"Goede verhoudingen zijn altijd
meegenomen. De oorlog was
weliswaar de onmiddellijke aan
leiding om contact te zoeken met
moslimorganisaties, maar de die
perliggende situatie blijft ook na
de oorlog bestaan. Voor de oorlog
waren we gewoon niet op het idee
gekomen om zulke contacten op
te bouwen, maar nu ze er eenmaal
zijn. blijven ze bestaan" aldus J.
Sanders, secretaris van het Ne-
derlands-Israëlietisch Kerkge
nootschap.
De organisaties hebben inmid
dels een agendacommissie in het
leven geroepen, die gesprekson
derwerpen zal vaststellen. "We
zijn positief gestemd, en dat is het
belangrijkste", zegt N. Joemman,
woordvoerder van de moslimor
ganisaties.
Vertegenwoordigers van jood
se en moslimorganisaties hebben
sinds het uitbreken van de oorlog
Bisschop Carey. (archieffoto)
Carey betreurt
uitspraak over
vrouw in ambt
LONDEN (ANP) De toekom
stige aartsbisschop van Canter
bury, dr. George Carey, betreurt
het dat hij de opvatting dat alleen
mannen priester kunnen zijn, als
"zeer ernstige ketterij" heeft ver
oordeeld. Carey gebruikt deze
woorden in een interview in het
maartnummer van Reader's Di
gest.
In een verklaring die hij deze
week uitgaf, zegt Carey dat hij
wilde aangeven dat mensen die
eraan vasthouden, dat alleen
mannen priester kunnen worden,
de fout maken de mannelijkheid
van Christus belangrijker te vin
den dan zijn mens-zijn. "Eerder
als mens dan uitsluitend als man
identificeert Christus zich met zo
wel mannen als vrouwen en wil
hij mannen en vrouwen verlos
sen", aldus Carey.
Carey, die in april als aartsbi6d-
schop van Canterbury wordt ge
ïnstalleerd, betreurt het dat hij de
term 'ketterij' in plaats van 'theo
logische dwaling' heeft gebruikt
en dat hij daardoor onbedoeld
mensen heeft gekwetst. "Ik heb
nooit getwijfeld aan de integriteit
van degenen die zich verzetten te
gen de wijding van vrouwen tot
priester", aldus Carey. Hij
spreekt de hoop uit, dat zowel
voor- als tegenstanders elkaar
zullen eikaars mening zullen res
pecteren in het debat over de toe
lating van vrouwen tot het pries
terambt.
Ds. Arie Baas
(73) overleden
KATWIJK Deze week is in zijn
woonplaats Katwijk de hervorm
de emeritus predikant Arie Baas
overleden op de leeftijd van 73
jaar.
Baas was van 1975 tot 1982
werkzaam als geestelijk verzor
ger bij het psychiatrisch zieken
huis Overduin. Van 1963 tot 1970
was hij reeds gemeentepredikant
in Katwijk aan den Rijn.
Dominee Baas deed in 1946 zijn
kandidaatsexamen, en diende
sindsdien achtereenvolgens de
gemeentes van Baardwijk-Dru-
nen (1947), Lage Zwaluwe (1950),
Katwijk en Rotterdam-I Jssel-
monde (1970). Tot zijn emeritaat
was hij werkzaam in Overduin.
Hij wordt morgen op 'Duinrust'
begraven.
twee keer overleg gevoerd. De gt
sprekken worden beschouwd als
"een belangrijke bijdrage aan het
behoud van een tolerante samen
leving in Nederland".
De Wereldraad van Kerken
heeft verheugd gereageerd op de
beëindiging van de Golfoorlog.
Ook paus Johannes Paulus II is
opgelucht.
De Wereldraad riep de VN-Vei-
ligheidsraad op, weer een bemid
delende rol te gaan spelen. Als be
langrijkste taak na een definitieve
wapenstilstand noemt de Raad de
organisatie van een internationa
le conferentie, waarbij ook een
oplossing van het Palestijnse
vraagstuk wordt gezocht.
De Wereldraad riep tijdens de
assemblee in Canberra op tot een
staakt-het-vuren. Bij deze oproep
werd tot ongenoegen van de Ne
derlandse gedelegeerden met
geen woord gerept over Israël.
De Raad van Kerken in het
Midden-Oosten uitte zich terug
houdend over de jongste ontwik
kelingen in het Golfgebied. De
wapenstilstand is "een hoopvol
teken" zei een woordvoerder.
De paus heeft na het staakt-het-
vuren opgeroepen "de vrede te
winnen". In zijn vredeswens, die
overgebracht is aan secretaris-ge
neraal Perez de Cuellar van de
Verenigde Naties, zegt Johannes
Paulus II dat zijn gedachten zijn
bij hen die veel van de oorlog te
lijden hebben.
'Zondag van de
arbeid' in teken
van tweedeling
AMSTERDAM (ANP) - De zon
dag van de arbeid, die rond 1 mei
in de kerken wordt gevierd, staat
dit jaar in het teken van de twee
deling tussen Nederlanders en
buitenlanders. Een van de
scherpste tegenstellingen in de
Nederlandse samenleving,
schrijft voorzitter prof.dr. D.C.
Mulder van de Raad van Kerken
in Nederland in de themabrochu
re ter voorbereiding van de zon-
dag.
De zondag van de arbeid, die in
protestantse kerken veelal wordt
gevierd op de Biddag voor Gewas
en Arbeid (17 maart), wordt geor
ganiseerd door het industriepas
toraat DISK. In de brochure her
innert deze organisatie eraan dat
het nog altijd goed gaat met de
Nederlandse economie, maar dat
onder de migranten de armoede
toeneemt. Migranten nemen in de
Nederlandse samenleving een
tweede- of soms derderangsposi
tie in. Zij zijn vaak afhankelijk
van vreemdelingenrecht, voor
hen vreemde regels en uitke
ringsinstanties.
DISK vindt het „opvallend"
dat Nederlanders er zo slecht van
op de hoogte zijn dat migranten
vaak geïsoleerd en arm leven.
Achterstelling, discriminatie en
armoede zijn en worden in Neder
land geïndividualiseerd, meent
het industriepastoraat.
De kerken weten vaak te wei
nig van de economische en poli
tieke ongelijkheid waaronder mi
granten lijden, meent DISK. De
Golfoórlog lijkt deze ongelijkheid
te versterken. DISK roept de ker
kleden op „hernieuwde creativi
teit" op te doen en „zelf een in
strument te zijn van gerechtig
heid en bevrijding van de mens
en het menselijke".
Bisschop H. Ernst van Breda
schrijft in de aanbiedingsbrief,
dat uit de manier waarop gelovi
gen omgaan met mensen die hun
vreemd zijn, voor een groot deel
valt af 'te leiden, of zij in de ware
zin van het woord mens zijn. Hij
roept de gelovigen op de migran
ten op te zoeken om een beter in
zicht in hun situatie te krijgen.
Gastcolleges van
prof. T. Juhasz
LEIDEN - Prof. dr. T. Juhasz,
hoogleraar van de Hongaarstalige
hervormde kerk in het Roemeen
se Transsylvanië, zal binnenkort
in Leiden twee gastcolleges ver
zorgen.
Woensdag 13 maart spreekt hij
over de hervormde theologische
opleidingen in het Transsylvanië
van de zeventiende eeuw (Witte
Singel-Doelen complex, gebouw
1174, zaal 004, van twaalf tot twee
uur). Vrijdag 15 maart gaat
Juhasz in op het onderwerp 'Kerk
in de openheid, openheid in de
kerk' (Academiegebouw, Rapen
burg 73, van tien tot twaalf uur).
Prof. Juhasz doceert aan de
theologische opleiding in Cluj
dogmatiek en ethiek. De hoogle
raar hoort bij de toonaangevende
theologen in de hervormde kerk
van Roemenië.
Oecumenische dienst. In de Al-
phense Bonifatiuskerk wordt
zondag een oecumenische dienst
met eucharistie gehouden. Voor
gangers: pastor Velthuijse en ds.
Bogers. Aanvang 11.30 uur.
Gebruiken in de synagoge. Ir.
I. B. van Creveld spreekt woens
dag voor het Genootschap Neder-
land-Israël in de bovenzaal van de
synagoge in Leiden (Levendaal
14) over Gebruiken in de synago
ge'. Aanvang acht uur.
Drs. Astrid Delissen: "Saddam Hussein kan persoojilijk aansprakelijk worden gesteld voor alle oorlogsmisda
den die zijn troepen in Kuwayt pleegden (foto GPD)
