Grote rol van ouders
in geloofskeuze jeugd
T
Peugeot 309 GT116: wolf in schaapskleren
AUTO
LEITHON
Seat Terra met dieselmotor in trek
Bellcar
'Taboe op oorlog
nu doorbroken'
Bestelauto voor stadswerk
Onderzoek naar godsdienstige opvoeding
DONDERDAG 28 FEBRUARI 1991
Peugeot heeft het voor elkaar ge
kregen. Met de 309 GTI16 is echt de
spreekwoordelijke 'wolf in schaaps
kleren' op de weg gebracht. Afge
zien van een bescheiden vleugel-
spoilertje op de achterklep en een
set mistlampen en verstralers in de
modaal ogende luchtgeleider onder
de voorbumper is aan de wagen
niets sportiefs te ontdekken. Het
wekt dan ook de nodige verbazing,
als blijkt dat dit vehikel in 7.8 secon
den van nul naar honderd kilometer
per uur sprint en voor een topsnel
heid van 220 km/uur te boek staat.
Dan wordt opeens de uit de kluiten
gewassen prijs van meer dan 45 mil
le wat duidelijker, maar wordt daar
mee niet minder hoog.
Het zit bij de 309 GTI 16 allemaal
onder de bezadigd ogende carrosse
rie. Peugeot heeft nog wat sportieve
glamour willen toevoegen door
fraaie magnesium velgen te monte
ren met brede laagprofiel banden
'an de maat 195/55, maar het doet
allemaal wat schaapachtig aan. On
der de kap ligt echter de wolf op de
loer in de vorm van de 160 pk sterke
1.9 liter motor, bekend van de Peu
geot 405 MI 16.
Deze machine, met twee boven
liggende nokkenassen en vier klep
pen per cilinder, maakt van de bijna
tweehonderd kilo lichtere 309 een
scheurijzer. In een ralley zou met de
wagen geen modderfiguur worden
geslagen. Met 160 pk kom je nog
wat te kort, maar dramatisch ach
terop raken hoeft er niet bij te zijn.
Eigenlijk is de motor te zwaar
voor het koetswerk. Het rammelt en
het trilt allemaal, als even snel met
het gaspedaal wordt gespeeld.
Vooral de acceleratie spreekt boek
delen, zo soepel als dat gaat. Vanaf
2000 toeren/min. trekt de motor al
fors. In één vloeiende lijn met een
progressief toenemende trekkracht
gaat dat door tot pakweg 6000 toe
ren/min. Er resteren dan nog dui
zend toeren tot de rode zone, maar
de stijgende lijn is er dan wel uit. In
de eerste twee versnellingen moet
beslist met doorslaande voorwielen
rekening worden gehouden.
Het stuur vertaalt de asfaltcondi-
tie goed richting bestuurder. De
standaard bekrachting is daarbij
niet tot last, want die houdt al snel
bij het winnen van snelheid op met
assistentie. De schijfremmen, zowel
op voor- als achterwielen, zorgen
voor prima vertraging. Het was op
de testwagen alleen storend, dat die
schurende geluiden lieten horen, na
een nachtje in de vochtige buiten
lucht. Dat is wellicht te wijten aan
wat oxidatiesporen op de hardsta-
len schijven.
Imago
Het interieur past*helemaal bij het
'wolf in schaapskleren'-imago. Echt
sportieve accenten ontbreken. Er
zijn wat metertjes extra, bijvoor
beeld een toerenteller en een olie-
drukmeter, maar verder niet al te
veel tierelantijnen. In feite is het
zelfde dashboard ingebouwd als in
alle andere 309's. De armsteunen in
de portieren zijn wat klein uitgeval
len. De bediening van de elektri
sche ramen zit vooraan op de por
tiervakken en dat is eigenlijk te laag
om er gemakkelijk bij te kunnen.
Wel handig zijn de twee schuif-
knoppen tussen de voorstoelen
voor het op een kier open zetten van
de achterruiten. Dan hoef je niet
eerst achter in de wagen te kruipen
om dat met een zwaar omklap-he-
veltje te doen, zoals op veel auto's
nog te vinden is. Lastig is weer, dat
de elleboog bij het schakelen snel
de dikke lendensteun van de voor-
ADVERTENTIE
Off. Peugeot dealer voor Leiden e.o.
TALBOT
Maredijk 175, 2315 VZ Leiden, telefoon 071-212911
t.o.a. het nieuwe postkantoor
stoelen raakt. De pook staat eigen
lijk wat te ver naar achteren. De vijf-
bak schakelt redelijk. De koppeling
is van het agressieve soort. Het aan
spreekpunt is erg kort.
De ruimte in de geteste 309 GTI
16 is voor lange mensen te krap.
Vooral voorin zouden die al snel
met het hoofd tegen het dak zitten.
Dat kwam door het als extra ge
plaatste glazen schuifdak. Dat nam
wat centimeters weg. Achterin is
het in de drie-deurs koets eigenlijk
alleen voor kinderen goed toeven.
Volwassenen zitten daar èn met
hun hoofd èn met hun knieen in de
problemen. De kofferbak is met 397
liter inhoud gemiddeld in deze klas
se. Prettige bijkomstigheid is de in
twee delen neerklapbare achter
bank.
Lawaai
De 309 GTI 16 mag technisch fraai
heten en biedt hoge prestaties. De
wagen kan de strijd in dat opzicht
aan met toonaangevende GTI's van
andere merken. De Peugeot verliest
het echter op het punt geluid. Er is
iets te veel lawaai en dat past niet in
een prijsklasse van boven de veertig
mille. Daarbij heeft deze GTI van
Peugeot het non-sportieve imago
van de koets tegen, alhoewel dat
voor sommigen juist de charme is.
Die willen juist zo'n wolf in
schaapskleren, zoals de rijkspolitie
Assen.
Bij de importeur was van die zijde
erg veel interesse getoond in de 309
Door oud uiterlijk steelt de Peugeot 309 GTI-16 niet bepaald de show. Op de achterklep bevindt zich een beschei
den vleugelspoilertje.
GTI 16 om er snelheidsovertreders raties mogelijk maakt. Terugscha-
mee te lijf te gaan. Juist voor die kelen is immers nauwelijks nodig,
doeleinden scoort een niet al te op- zelfs niet in vijf, zo bleek tijdens de
vallend snelle wagen. Daarbij komt, test.
dat de soepele karakteristiek van de Technische gegevens: motor vier-
1.9 liter bijzonder snelle inhaalope- cilinder, cyl. inhoud 1905 cc, vermo- 45.325.
(foto GPD)
gen 116 kW (160 pk), max. koppel
177 Nm bij 5000 toeren/min., ver
snellingen vijf, topsnelheid 220
km/uur, acceleratie 0-100 km/uur in
7.8 sec., verbruik 1 9.8, prijs
Schijn
Het interieur van de wagen mag met
het helblauwe tapijt en de met luxe
stof beklede stoelen erg comforta
bel ogen, het is echter schijn. Wie
aangenaam en rustig vervoer zoekt,
moet beslist niet deze Peugeot aan
schaffen. De 1.9 liter motor produ
ceert een flinke roffel en die is goed
te horen. Vooral met het stijgen van
het toerental neemt het geluid forse
proporties aan. Vanaf 140 km/uur
op de snelweg is spreken al niet
meer mogelijk zonder stemverhef
fing. De liefhebber van een sport
wagen zal echter dat gesnerp in de
uitlaat waarderen.
Ook windgeruis speelt een rol.
Met de bandengeluiden valt het wel
mee. Verder is de schokdemping
bijna spijkerhard. Werkelijk elk ri
cheltje op het asfalt wordt doorge
geven. Daardoor ontstaat een goed
gevoel met het wegdek en is over-,
hellen in bochten absoluut uitgeslo
ten. Op een skelter-achtige manier
kunnen die derhalve met hoge snel
heid worden genomen.
Seat heeft met de Terra vier jaar ge
leden een aantrekkelijk compact
bestelautootje voor het stadswerk
op de markt gebracht. Dat de intro
ductie vorig jaar van een dieselver
sie goed gezien is blijkt uit de verde
ling in dit gamma. Twee derde kiest
voor de 1,3 diesel van 45 pk en dat
heeft voor een stijging van 10 pro
cent van het verwachte verkoop
aantal geleid.
De auto, die op basis van de Seat
Marbella (kopie van de Fiat Panda)
door de Spaanse autofabrikant in
het programma is opgenomen heeft
vorig jaar 825 klanten aangetrok
ken. Om het aandeel nog verder te
laten stijgen komt er nu een zwaar
dere dieselmotor van 1.4 ltr die met
48 pk iets meer vermogen levert. De
auto die ook in de benzineversie
nogal luidruchtig is, moet nu als
Terra 1.4 D door een lager toerental
voor het bereiken van voldoende
koppel een stuk stiller zijn.
De 134 cm hoge laadruimte valt
ruimschoots binnen de limiet die de
wet stelt aan auto's op grijs kente
ken. Vandaar dat hij naast een dich
te uitvoering ook met extra zijruiten
geleverd kan worden. Standaard
beschikt de Terra over achterruit-
verwarming in de twee draaideu
ren, twee rolgordels, een kunststof
ADVERTENTIE
Off. Seat dealer voor Leiden, Kust e.o.
Seat heeft met de Terra in de dieseluitvoering een aantrekkelijke stadsbesteller.
Leiden
Haarlemmerweg 49a
tel. 071-214011
Katwijk
Blokmakerstraat 4
tel. 01718-27811
bagagerek boven de cabine, verlich
ting en een rubber mat in de laad
ruimte. De afmetingen van die laad
ruimte zijn 165 x 124 x 134 cm. De
laadvloer zit 60 cm van het straatni
veau en omdat het reservewiel on
der de motorkap zit is de volledige
laadruimte te benutten. Er kan
maximaal bijna een halve ton gela
den worden in de Seat Terra. De ge
sloten versie kost 13.595 en voor
400.- worden de extra zijruiten ge
monteerd.
AUTO-ALLERLEI
AUDI heeft internationaal gezien
redelijk-gedraaid. Met hier en daar
een terugval en stabilisatie, zijn er
op belangrijke markten toch ook
verkoopstijgingen te noteren. In ei
gen land ongeveer 9 procent meer.
in Japan 11 procent stijging en in
Nederland 2,5 procent vergeleken
met '89. Ondanks een investering
van f 1,2 miljard, grotendeels voor
de nieuwe Audi 100, bleef de omzet
vrijwel gelijk.
GEESTELIJK LEVEN
IKV en Pax Chiisti bezorgd
DEN HAAG (ANP) - Het taboe
op oorlogen is doorbroken door
de "chirurgisch schone" Golf
oorlog. Vredesbewegingen
moeten zich nu bezig gaan hou
den met de vraag of oorlogen
die met een dergelijke precisie
gevoerd kunnen worden, een le
gitiem middel zijn. Dit zegt de
rooms-katholieke vredesbewe
ging Pax Christi in een eerste
reactie op de beëindiging van
de Golfoorlog.
Secretaris J. Gruiters: "Natuurlijk
zijn we verheugd dat de oorlog
voorbij is. Het succes van de oorlog
moet echter niet alleen militair,
maar ook politiek en moreel beoor
deeld worden. We moeten ons niet
alleen bezighouden met de slachtof
fers, maar we moeten ook streven
naar gerechtigheid en vrede in het
hele Midden-Oosten. Tussen Irak
en Kuwayt, maar ook voor het Pale
stijnse volk en de Koerden".
De vredesbeweging wil dan ook
doorgaan op de ingeslagen weg van
dialoog met alle betrokkenen in de
regio, ook al beseft ze dat dat grote
spanningen kan oproepen. Grui
ters: "Het is voor ons nog een open
yraag, wie het Palestijnse volk bij
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Oude-
ga (W) U. Tjalhnggii kand Groningen,
toegelaten tot de evangeliebediening
en beroepbaar: J Bellewinkel. J. Kat
tenburgerstraat 388. 1018 JP Amster
dam. tel. 020-275532. M. J. de Berg. ds.
W. A. Brakelstraat 4.8759 LS Exmorra.
tel. 05157-3334: mw. G. Houtman-Heb-
lmga. Bleucekveldlaan 49. 1980 Tervu
ren (België), tel. 02-7677088. mw. E.
van Iperen. Korreweg 150. 9715 AK
Groningen, tel. 050-776585.
Gereeformcerde Kerken: beroepen
te Steenwijk drs. J. Kooistra Friesche-
palen-Siegerswoude.
Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Meppel J. J. Dronkers Nijkerk.
de gesprekken moet vertegenwoor
digen. Arafat is zwaar politiek be
schadigd, maar zijn er alternatie
ven? De Palestijnen zullen hiervoor
eerst zelf een oplossing moeten vin
den, al denk ik dat ze de PLO nog
steeds zien als hun vertegenwoordi
ger".
IKV-secretaris Mient-Jan Faber
is blij dat er een einde aan de Golf-
oorlog is gekomen, maar "houdt
zijn hart vast" voor wat er nu zal
worden geopenbaard over de gevol
gen van de bombardementen op
Irak. Hij hoopt dat de landen van de
coalitie zich de tijd gunnen zich te
bezinnen op wat ze hebben aange
richt.
Faber zegt "diep bezorgd" te zijn
over de weg die de internationale
gemeenschap in het Golfconflict is
ingeslagen. Hij vreest dat landen na
"het grote succes" van de oorlog te
gen Irak sneller geneigd zullen zijn
conflicten met geweld op te lossen.
Over wat er nu moet gebeuren,
wil hij zich niet uitlaten. "Niets is
gemakkelijker dan om aan anderen
advies te geven". Hij hoopt dat de
media de wederopbouw van Irak en
Kuwayt met even grote aandacht
zullen volgen als ze de oorlog heb
ben gevolgd, maar vreest dat bin
nen de kortste tijd de aandacht ver
slapt.
Faber woont volgende maand in
Turkije een internationale bijeen
komst bij, waar Arabieren, Turken.
Palestijnen, joden en bewoners van
landen aan de Middellandse Zee de
toekomst van het Midden-Oosten
zullen bespreken.
Het is nog onbekend of de de
monstratie tegen de Golfoorlog za
terdag in Utrecht doorgaat, maar
Faber zal er in elk geval niet heen
gaan. "De demonstratie heeft elke
betekenis verloren, zij kan niets an
ders meer zijn dan een anti-Ameri
kaans protest".
NIJMEGEN (ANP) De godsdienstige betrokkenheid van Dogma's
jongeren wordt bevorderd, wanneer ouders zelf betrokken jongsma. zelf moeder van vier kin-
zijn bij de dienst aan God en wanneer zij in de godsdiensti- deren, beveelt ouders dan ook aan,
ge opvoeding een democratische stijl hanteren.
Billy Graham gaf
Bush geen zegen'
over Golfoorlog
LEIDEN Billy Graham heeft
president Bush geen enkel ad
vies, dus ook geen 'zegen', over de
Golfoorlog gegeven, zo bericht
het evangelisch persbureau Idea.
Woordvoerder Larry Ross van
de Graham Organisatie heeft
kranteberichten tegensproken.
dat de 71-jarige evangelist kort
voor het uitbreken van de oorlog
de president gezegd zou hebben
dat een oorlog "de minste van
twee kwaden" was. Theologen uit
Duitsland hadden in reactie hier
op Graham een brief geschreven
met het verzoek dit advies te her
roepen.
Volgens Grahams woordvoer
der was het bezoek aan Bush, dat
een etmaal duurde, "van vriend
schappelijke aard". De woord
voerder wees erop dat Graham al
sinds de regering van Harry
Truman in 1945 dergelijke ban
den heeft gehad met alle Ameri
kaanse presidenten. Hij zou daar
bij echter nooit politieke onder
werpen aangesneden hebben,
maar zich wel altijd als pleitbezor
ger van de vrede hebben opge
worpen.
Ross bevestigde dat Graham
een brief had ontvangen van bis
schop Gottfried Forck van Ber-
lijn-Brandenburg, met het ver
zoek er bij de president op aan te
dringen "het bloedvergieten di
rect te beeindigen en diplomatie
ke stappen te ondernemen voor
een allesomvattende vredescon
ferentie in het Midden-Oosten".
Tot deze conclusie komt P.E. Door het aanbieden van een bij-
Jongsma-Tieleman in haar proef- det.jdse ideologie en van identifica-
schrift 'Geloven; gewoonte of keu- tiefiguren, het tonen van waarde
ze. Een onderzoek naar het effect ring voor de eigen identiteit van jon-
van godsdienstige opvoeding onder Keren en het overleveren van riten
gereformeerde jongeren', waarop ze ^an "e kei"K de ontwikkeling van de
op 11 maart in Nijmegen hoopt te identiteit van jongeren bevor-
promoveren. Jongsma heeft onder deren. Als derde acht Enkson vrien-
369 gereformeerde jongeren in de den belangrijk voor een gezonde
stad Groningen onderzoek verricht, ontwikkeling van het eigen ik.
De promovenda komt tot de con- Jongsma heeft in haar onderzoek
clusie, dat het belangrijk is dat jon- een Pos'hef verband gevonden tus-
geren zelf een bewuste keuze ma- se" een doorleefde en onconyentio-
ken voor het geloof. Een door ou- "ele godsdienstigheid by ouders en
ders opgelegde of van anderen over- kerkelijke betrokkenheid bij hun
genomen keuze leidt vaak tot een kinderen. Ouders die veel over
verminderde betrokkenheid bij het godsdienst lezen en hun kinderen
geloof. By het nemen van een be- democratisch opvoeden, ze bijvoor-
slissing voor of tegen het geloof blij- beeld niet dwingen naar de kerk te
ken ouders, vrienden en de kerk wel ?fan_' vorid^ren^^a5rTn<eeL fc
een belangrijke rol te spelen.
Riten
In haar proefschrift gaat Jongsma
vooral in op de vraag, hoe ouders
kunnen bijdragen aan een geloofs
overdracht die gekenmerkt wordt
door commitment (betrokkenheid)
en crises (fasen waarin antwoorden
op levensvragen worden gezocht).
te laten zien dat godsdienst belang
rijk is in hun eigen leven. Ouders
moeten leren hun geloof een eigen
vorm te geven, hun geloofskeuzes
in eigen woorden te motiveren. In
alledaagse taal moeten ouders hun
geloof aan hun kinderen verklaren.
Ze erkent dat dat moeilyk zal zyn
voor veel ouders, die bang zijn om
van het 'spoor der vaderen' af te wij
ken. De mede-kerkleden kunnen
daarbij een grote steun zijn.
Volgens het onderzoek nemen ge
reformeerde jongeren een midden
positie in tussen jongeren uit ande
re kerken. In meer gesloten kerkge
meenschappen als de Gereformeer
de Bond in de Nederlands Her
vormde Kerk en de Gereformeerde
Kerken (vrijgemaakt) vinden dog
ma's meer geloof by jongeren. Maar
in deze groeperingen is een vry gro
te ongeïnteresseerdheid ten opzich
te van de kerk op te merken.
Vanuit de ontwikkelingspsycho
logische theorie van Enkson zoekt
Jongsma een antwoord op de vraag
hoe betrokkenheid met de gods
dienst tot stand komt. Enkson kent
aan drie instanties grote invloed toe
op de ontwikkeling van de identi
teit en daarmee van een gods
dienstige betrokkenheid. Ouders
moeten zelf godsdienstig zyn op
een manier die jongeren tot navol
ging uitnodigt, en jongeren moeten
respect voor en bevestiging van hun
eigen identiteit kunnen ervaren van
de kant van hun ouders.
Carey veroorzaakt opschudding
LONDEN (ANP) Nog voor zijn
officiële installatie tot aartsbis
schop van Canterbury heeft Ge
orge Carey gezorgd voor flinke
opschudding in de Anglicaanse
kerk. Hij bestempelt de mening
dat alleen mannen de eucharistie
kunnen leiden als "een zeer ern
stige ketterij".
In een interview, dat volgende
maand verschijnt in Reader's Di
gest. zegt Carey dat "de gevolgen
van die opvatting verwoestend en
destructief zyn, omdat vrouwen
zich daardoor helemaal buitenge
sloten voelen. Jezus had ook
vrouwen onder Zijn volgelingen,
zy waren zeer by Zyn dienst be
trokken en waren getuige van
Zyn opstanding. 'Er is man noch
\touw. in Christus zyn wij allen
Mn', Mi Paulus", aldus Carey in
het interview.
Zyn uitspraken hebben boze
reacties opgeroepen. De grootste
katholieke vleugel binnen de an
glicaanse kerk, de Church Union,
reageerde met "verbazing en ont
zetting". Een woordvoerder de
kerk zei, dat de geciteerde opmer
kingen geen volledig verslag ga
ven van wat Carey heeft gezegd
en van wat hy denkt.
