Saddam slecht leider
voor frontsoldaten'
Irak toch een beetje op de been houden
Actie voor mensenrechten hindert China
'Kerk Hongarije
nog te clericaal'
Smokkelaar
REPORTAGE!
WOENSDAG 27 FEBRUARI 199
Het zijn drukke tijden voor
de Midden-Oosten
deskundigen en dan moet je
keuzes maken. De arabist en
islamoloog dr.J. Jansen
verkoos gisteravond het tv-
programma NOS-Laat boven
de zaal van De Oude
Harmonie in Leiden. Daar
organiseerde de stichting
voor internationale
betrekkingen Jason, een
avond waar zou worden
gesproken over Irak en
Kuwayt na de Golfoorlog.
De op het laatste moment
opgetrommelde dr. S.
Rozemond. adjunct-directeur
van het Instituut Clingendael.
mocht de avond redden voor
de vele studenten die zich in de
bovenzaal hadden verzameld.
Rozemond hield zich echter
meer met het heden en
verleden bezig en minder met
de toekomst. Hij had echter
wel zijn vraagtekens bij een
mogelijk streven van de
geallieerde coalitie om Irak
geheel te elimineren als
militaire factor.
"Er zijn meer Saddam
Husseins in de regio. Als Irak
onderbewapend wordt dan zijn
er andere kapers op de kust die
gebruik willen maken van de
zwakte van Irak. Landen als
Iran, Turkije en Syrië zouden
in de verleiding kunnen komen
om oude aanspraken te doen
gelden. Zolang de combinatie
van Saddam Hussein en een
militaire macht voorkomen
kan worden, ben ik er voor om
Irak toch een beetje op de been
te houden".
Eerder al had Rozemond laten
weten dat het niet goed zou zijn
als Irak tot in de eeuwigheid
herstelbetalingen zou moeten
doen, daarbij verwijzend naar
het Duitsland van na de Eerste
Wereldoorlog. "We moeten ook
zeker het Israëlisch-Palestijnse
conflict niet in de ijskast zetten
na afloop van de oorlog".
De arrogantie van Israël maakt,
volgens Rozemond, dat de
landen in het Midden-Oosten
vinden dat er iets moet worden
gedaan aan het Palestijnse
vraagstuk. "Het is opvallend
dat het de Verenigde Naties
zoveel meer moeite heeft gekost
om te komen tot een
veroordeling van Israël voor het
incident bij de Tempelberg, dan
om te komen tot een algemene
veroordeling van de Iraakse
Inval in Kuwayt. En dat terwijl
er op de Tempelberg meer
doden zijn gevallen dan bij alle
Scud-aanvallen op Tel Aviv tot
nu toe.In het Midden-Oosten
wordt dit natuurlijk gevoeld als
meten met dubbele maten.
Israël weigert zich daarbij ook
terug te trekken uit de bezette
gebieden. Ik vind het dan ook
niet vreemd als mensen
parallellen zien tussen de
opstelling van Irak en van
Israël".
Rozemond ziet het ook niet tot
een Neurenberg-proces komen,
zoals na de Tweede
Wereldoorlog. "Het ligt niet
voor de hand dat een
internationaal orgaan een
proces zal voeren tegen Irak. In
dat geval doemt namelijk de
vraag op welke andere landen
ook moeten worden aangepakt
voor het overtreden van de
mensenrechten.
Dat zou
betekenen dat een meerderheid
van de landen die zijn
aangesloten bij de Verenigde
Naties zich zou moeten
verantwoorden. Een
veroordeling van Irak zou een
brevet van goed gedrag zijn
voor de landen die je niet
veroordeelt".
Politiek psycholoog over moreel Iraakse troepen
DEN HAAG De militairen aan
het front, die in de open zandvlakte
ruim een maand zwaar zijn gebom
bardeerd, zijn niet goed begeleid
door Saddam Hussein. Volgens po
litiek psycholoog Henk-Jan Rebel,
die op het ministerie van defensie
veel onderzoek heeft gedaan naar
het moreel van de soldaat, blijkt dat
fanatieke soldaten die aan het begin
van de oorlog openlijk 'de dood aan
Bush' wensten, binnen een maand
tijd totaal ontmoedigd en gedemoti
veerd zijn.
"Saddam Hussein heeft kennelijk
ingezien dat zijn soldaten aan het
front niet meer gemotiveerd zijn om
door te vechten. Hij is ook een
slecht leider voor de manschappen,
die hij onder dwang naar de gevaar
lijkste linies heelt gestuurd. Met
een karige voedselvoorraad moeten
de militairen het vaderland dienen.
Maar Hussein is niet in staat om de
soldaat aan het front het gevoel te
geven dat hij voor z'n eigen land
vecht. De Iraakse militair waagt zijn
leven, omdat de dictator daartoe be
vel geeft".
Zo legt Rebel de plotselinge op
roep van Hussein uit dat alle troe
pen zich uit Kuwayt moeten terug
trekken. De Iraakse dictator kwam
met dit initiatief nadat duidelijk
werd dat Iraakse frontsoldaten zich
massaal overgaven aan de geallieer
de tegenstanders. Uitgeput, honge
rig en dorstig stortten de Iraakse
strijdkrachten zich in de armen van
de vijand.
De oppeppende toespraken van
Hussein, waarin hij zijn 'grootse
Iraakse volk' oproept te vechten
omdat God het wil, komen niet
meer geloofwaardig over bij solda
ten wier leven op het spel staat,
meent Rebel. "Zelfs voor zijn eigen
landgenoten is hij onbetrouwbaar.
Ook de militairen zien in dat hij met
zijn wollige taal de onlusten in eigen
land probeert te verdoezelen. Tij
dens de oorlog met Iran gaf hij de
satan de schuld. Daarna waren de
joden de boosdoenders. Nu wenst
hij de dood aan Bush. Maar intussen
gaat de economie in Irak alleen
maar harder achteruit. Burgers heb
ben nauwelijks te eten en te drin
ken. Ook militairen zien dat alle el
lende wordt veroorzaakt door het
schrikbewind van hun leider".
Rebel illustreert zijn betoog met
de woorden van een Iraakse sol
daat, die zich zonder slag of stoot
overgaf aan de geallieerde vijand.
"Ik heb niets om voor te vechten. Ik
dood mijn eigen broeders. Waar ben
ik in hemelsnaam mee bezig?' De
woorden zijn typerend voor het mo
reel van de Iraakse militairen die
zich zo massaal en spontaan overge
ven. Ze kussen de vijand en zijn blij
verlost te zijn van de dictator".
Republikeinse Garde
De demotivatie om te vechten voor
het vaderland, geldt echter niet
voor de Republikeinse Garde, de
elitetroepen van Saddam Hussein,
die de dictator heeft opgericht om
het leger onder de duim te houden.
Hiervan heeft nog geen enkele sol
daat zich overgegeven. Deze man
schappen worden dan ook door hun
leider in de watten gelegd. En zo
lang deze handlangers van Hussein
nog paraat blijven, is de oorlog nog
niet afgelopen, waarschuwt presi
dent Bush.
Politiek-psycholoog Rebel verge
lijkt de Republikeinse Garde met
het Amerikaanse leger. Beiden heb
ben behalve vechten voor het va
derland nog een andere reden om
zich met hart en ziel in de bloedige
strijd te storten. "In de Republi
keinse Garde zitten veel bedoeinen.
Hun zwervend bestaan is zo goed
als beëindigd. Ze wonen niet meer
in bouwvallige hutten en hun leven
is zo zoetjes aan burgerlijk gewor
den. Juist die mensen heeft Hussein
ingelijfd in zijn Republikeinse Gar
de. Met een baan in het leger biedt
hij hun een nieuwe toekomst. Dat
geldt ook voor het vrijwilligersleger
van de Amerikanen. Ook daar krij
gen kansarmen de gelegenheid om
een goed geld te verdienen".
Als alle Iraakse frontsoldaten zich
terugtrekken, zal de geallieerde
strijdkracht dus hoogstwaarschijn
lijk te maken krijgen met een tegen
stander die wel gemotiveerd is. Wie
zijn moreel is sterker: de geallieer
den of de elitetroepen van Saddam
Hussein?
Golfoorlog leidt aandacht af van processen tegen deelnemers volksopstand
Van onze ANP-correspondent
DEN HAAG - De drie Nederlandse
organisaties die zich inzetten voor
de verbetering van de mensenrech
tensituatie in China maakt de Chi
nese regering het niet makkelijk.
Volgens China-deskundige Ardi
Bouwers komt dat mede door de
Golfoorlog, die de Chinese autori
teiten hebben aangegrepen om pro
cessen te voeren tegen mensen die
sinds het bloedige neerslaan van de
volksopstand van 4 juni 1989 vast
zitten. Veel mensen die toen zijn op
gepakt, worden pas nu berecht, ter
wijl de ogen van de wereld zijn ge
richt op het Golfgebied.
Bouwers reisde in januari naar
Beijing. Zij kon daar met enkele
medestanders vijf dagen lang aan
dacht vragen voor de mensenrech
tensituatie in China. Toen pakte de
politie van de hoofdstad haar op en
werd zij op het vliegtuig naar Hong
kong gezet. De Nederlandse zet
haar gevecht voor democratisering
in China voort in Nederland onder
de vlag van de stichting Support
China Now (Steun China nu).
Drie SCN-ers zijn vorige week in
Genève geweest om aandacht voor
China te bepleiten bij de Mensen
rechtencommissie van de Verenig
de Naties. Samen met twaalf acti
visten uit andere landen hebben
Giesjka Kaag. April Lai en Josephi
ne Chu van SCN de deelnemende
landen ertoe aangezet Chma te ver
oordelen in hun toespraak. Verder
hebben zij een verklaring opge
steld. waarin onder meer wordt ge
vraagd om een speciale VN-rappor-
teur voor China. De verklaring is
ondertekend door een twintigtal of
ficieel deelnemende niet aan rege
ringen gebonden organisaties.
"Het viel me mee dat er loveel
aandacht was voor China", zei
Kaag. verwijzende naar de Golfoor
log. Zij hoopt dat er nog resoluties
op tafel komen die pleiten voor de
mocratisering in China. De VN-
commissie vergadert tot 8 maart.
De Chinese delegatie in Genève
wilde niet horen van schendingen.
"In China kan niet zijn gemarteld,
want dat is tegen de wet", zei een
Chinees. De delegatie had de voor
vechters van mensenrechten wel
uitgenodigd voor een gesprek,
"maar dan weet je vantevoren watje
te horen krijgt", aldus Kaag. Voor
China betekent praten een verkla
ring afjgev
land oppassen als zij politieke acti
viteiten ontplooien, die op China
zijn gericht. "Als je je duidelijk pro
fileert, ben je de klos", stelde Kaag.
De Chinese ambassade in Den Haag
weigerde vorig jaar het paspoort
van Guo Yufang te verlengen.
Guo is aktiefbij SCN en bij de Ne
derlandse tak van de Federatie voor
een Democratisch China. "Zodra
wij onszelf blootgeven, zijn we in
gevaar. Als je politieke activiteiten
wil ontplooien, moet je eerst de
angst overwinnen voor de maatre
gelen die tegen je familie in China
kunnen worden getroffen. Als je
daar overheen bent, moet je nog de
angst overwinnen voor wat jezelf
kan overkomen", aldus Guo.
Zijn paspoort is niet verlengd.
omdat hij lid is van de FDC en om
dat hij zijn lidmaatschap van de
Communistische Partij van China
vorig jaar had opgezegd. De Chine
se regering beschouwt de FDC als
een contrarevolutionaire beweging,
waarvan de leden niet mogen wor
den beschermd. Een paspoort geldt
als bescherming, aldus Guo. Kaag
hoopt dat het ministerie van buiten
landse zaken de Chinese ambassa
de duidelijk maakt "dat je zulke
dingen in Nederland niet doet"
De drie organisaties SCN, DBC
en FDC Nederland werken samen
aan het opzetten van een conferen
tie op 10 mei over de gevolgen van
de volksopstand in 1989. Ook het In
stitute of Social Studies in Den
Haag neemt deel aan de organisatie.
DBC staat voor de Eindhovense
organisatie Democratie Bevorde
ring China, in de wandelgangen
'six-four' (4 juni) genoemd. DBC is
vooral gericht op de informatie
voorziening in het Chinees aan Chi
nezen in Nederland.
De grootste organisatie in Neder
land. die zich met China bezig
houdt, is de Vriendschapsvereni
ging Nederland-China in Utrecht.
Hoewel individuele leden actief zijn
in politieke organisaties, heeft de
VNC in de statuten staan dat zij niet
politiek gebonden is, aldus voorzit
ter Eykhoff. Toch heeft de VNC na 4
juni 1989 een telex gestuurd aan de
Chinese ambassade waarin het be
stuur zijn afschuw uitsprak over het
geweld in Beijing.
BERLIJN - De burgemeester van
het kleine wintersportplaatsje in
het diepe zuiden van de ex-DDR.
pal aan de grens met
Tsjechoslowakije. was vol lof over
de enige sportzaak in het dorp.
"Nog voor de val van de Muur had
Se pp de nieuwste westerse ski's en
de modernste skipakken. Hoe hij
dat regelde weet ik niet, maar hij
kreeg het wel voor elkaar".
Met een kapotte ski-binding
belandde ik de volgende morgen bij
Sepp. Eigenlijk was hij nog dicht,
maar na mijn verhaal over de
loftuitingen van zijn burgervader,
mocht ik binnenkomen. Een
vakkundige blik op het euvel: "Dat
krijg je met die kunststof delen. Is
het een keer goed koud, dan
knappen ze". Het kapotte onderdeel
had hij nieUin voorraad, maar met
enige improvisatie kon hij de
binding repareren meteen restant
uit de vroegere DDR. Enig geduld
was echter nodig. Geen probleem.
Behatve het weer was de toekomst
van dit wintersportplaatsje een
prima gespreksthema. Perslot van
rekening was ondanks het
schitterende ski-weer 90 procent
van de bedden niet bezet.
Sepp daarentegen zag een gouden
toekomst voor zijn dorp weggelegd.
Zijn lyrische beschrijving werd
onderbroken door de entree van
twee geheel in gewatteerde kleding
gestoken jongeren. Een wat
schichtige blik mijn kant
opwerpend, vroegen ze in gebroken
Engels waarom Sepp een paar
dagen tevoren niet was verschenen.
De sportwinkelier lichtte mij in.
Het zijn twee Tsjechische mannen,
die hij in een hut pal aan de grens
heeft ondergebracht. Ze willen een
klusje voor mij opknappen, zei hij.
Wat de twee voor hem van plan zijn
te doen en, tiaar uit de summiere
mededelingen bleek, ook al hadden
gedaan werd snel duidelijk:
smokkelen. Maar de zaken
stagneerden doordat de Tsjechen
geen woord Duits spreken en de
winkelier helaas het Engels niet
machtig is. Wat ligt dan meer voor
de hand dan een Nederlander in te
schakelenEn dat gebeurde. Sepp
legde uit dat de Oostduitsers sinds
de invoering van de harde D-mark
een begeerd volkje zijn geworden in
het groene-grensgebied.
"Daa r is het pu re ellende en omdat
ze geen harde valuta hebben, wordt
de Tsjechische kroon nu zwart
GEESTELIJK LEVEN
Secretaris bisschoppenconferentie:
UTRECHT (ANP) - De
Rooms-Katholieke Kerk in
Hongarije is volgens de secre
taris van de bisschoppencon
ferentie nog half-feodaal. "We
slepen onze geschiedenis met
ons mee. We zijn nog zeer cle
ricaal in die zin dat we denken
alles met priesters te kunnen
oplossen".
Ondanks de geweldige mogelijk
heden die het einde van de com
munistische dictatuur de Hon
gaarse Kerk biedt, ziet mgr. As-
ztrik Varszegi nog vele proble
men. De hulpbisschop van Esz-
tergom was onlangs in ons land
om zich op het jeugdwerk te ori
ënteren.
Bijna de gehele infrastructuur
van de RK Kerk in Hongarije
moet van de grond af aan worden
opgebouwd. "Enerzijds moeten
we veel aan de vorming van leken
doen, anderzijds moeten we leren
dezelfde taal als onze tijdgenoten
te spreken".
Het traditionele beeld dat de
gelovigen van de kerk hebben,
speelt ook een rol bij de voorbe
reiding van het pausbezoek in au
gustus. "De grote angst is dat de
gelovigen verwachten dat de op
lossing van alle problemen 'van
boven' komt", zegt medewerker
Andras Szeibert.
Varszegi drukt zich wat diplo
matieker uit. De bisschoppen ho
pen dat de paus zijn Petrusambt
als broeder in het geloof zal waar
maken en dat hij de rooms-katho-
lieken in hun geloof zal verster
ken. "De bisschoppen wachten
met vreugde op de komst van de
paus. Maar dat wil niet zeggen dat
er geen oppositie tegen het be
zoek is", aldus Varszegi.
"Wij hebben vergeten hoe een
missionaire kerk er uitziet", aldus
Varszegi. "Daar lijd ik dagelijks
onder". "Onze kerk heeft de afge
lopen eeuwen alleen maar voor
zelfbehoud gestreden. De staat
heeft ons ook als zodanig ge
bruikt. Dat was zo en dat is trou
wens nog zo. Kortom, de kerk
moet haar identiteit en haar mis
sionaire opdracht hervinden".
Daarbij is het volgens hem bij
zonder belangrijk dat de kerk oog
krijgt voor het pluralistisch ka
rakter van de samenleving. De be
volking moet op haar beurt wor
den 'bevrijd' van verkeerde voor
stellingen over de Kerk. De men
sen hebben angst voor de kerk
omdat ze denken dat die een
machtsfactor binnen de samenle
ving wil zijn.
Daar zijn volgens mgr. Varszegi
wel enkele redenen voor aan te
voeren. Veertig jaar heeft de kerk
zich niet vrijelijk kunnen uiten.
Soms worden er nu uit het oude
arsenaal nog wapens gehaald die
voor de buitenwacht verouderd
en soms zelfs lachwekkend zijn.
De dialoog met de wereld is daar
om heel belangrijk.
Bisschop Varszegi is vooral on
der de indruk van de spiritualiteit
van grote groepen jongeren. Hun
sacramenteel leven is veel dieper
dan van veel jongeren in het Wes
ten. "Daar weten ze niet wat ze
hebben weggegooid".
De Hongaarse Kerk is volgens
mgr. Varszegi niet door de uiter
lijke zaken overeind gebleven,
maar door de diepte van het ge
loof en van de Godservaring der
gelovigen.
Hervormden
in Hongarije
kiezen leiders
FRANKFURT AM MAIN (EPD)
De Hervormde Kerk in Honga
rije heeft nieuwe leiders gekozen.
Als bisschoppen zijn benoemd
Istvan Meszaros, Lorant Hegedüs
en Mihaly Markus. Elmer Kocsis
werd herkozen als bisschop, maar
moet zijn functie als voorzitter
neerleggen. Als zijn opvolger
wordt Meszaros genoemd.
De verkiezingen zijn volgens
een waarnemer eerlijk verlopen.
Alleen de tegenkandidaat van
Kocsis werd monddood gemaakt.
Een 'schoonheidsfoutje', was ook,
dat in het presbyterium net als
vroeger verscheidene léden zaten
die door de regering benoemd
zijn, aldus de woordvoerder, Gyu-
la Barczay.
De verkiezingen hebben ver
nieuwingsgezinde krachten meer
invloed gegeven binnen de Her
vormde Kerk. De oude kerklei
ders werd verweten dat zij te nau
we banden hadden met het vroe
gere communistische bewind in
Hongarije. Daardoor zouden ze
zich verwijderd hebben van de
basis van de kerk.
Meer priesters. Het aantal rk
seculiere priesters (priesters in
dienst van een bisdom) is in 1989
licht (0,2 procent) gestegen. Dit
blijkt uit het Jaarboek 1991 van
het Vaticaan. Het jaarboek signa
leert eveneens dat het aantal se
minaristen met 1,3 procent is ge
stegen. Vooral in Azie (6,6 pro
cent) en Afrika (6,3) meldden zich
meer kandidaten voor het pries-
terambt. In Europa nam het aan
tal seminaristen af met 2,9 pro
cent. Door een afneming van het
aantal priester-religieuzen met
0.6 procent daalde het totaal aan
tal priesters met 0,1 procent.
Geestelijk. Bij het oplossen I
van internationale geschillen
moet de rol van geestelijke activi- I
teit meer aandacht krijgen, zo
vindt het hoofdkwartier van de i
wereldwijde Christelijke Weten- I
schap in het Amerikaanse Bos-
ton. De Eerste Kerk van Christus, I
Wetenschapper, zoals de kerk of- I
ficieel heet, gelooft dat zowel de
bijbel als de koran een basis voor
"gemeenschappelijk respect en
begrijpen" biedt.
Paasnummer Open Deur. Het
paasnummer van het oecume
nisch tijdschrift Open Deur is ver
schenen. Exemplaren verkrijg
baar bij Boekencentrum, postbus
84176, 2508 AD Den Haag.
Beroepingswerk
AMSTERDAM De financiële
actie van de Stichting vrienden
van de Portugeest-Israëlietische
Synagoge in Amsterdam, gaat
nog inverminderd door. Voor het
herstel van het in verval geraakte
gebouw is ruim 7,5 miljoen gulden
nodig. Naast de vier miljoen aan
overheidssubsidies, heeft de fond
senwervingsactie nu ongeveer 1,5
miljoen opgeleverd, zo maakte de
stichting eerder deze week be
kend. Op de foto: de vrouwengale
rij in de synagoge. Betreden er
van is momenteel levensgevaar
lijk. (foto Wil Tjoa)
Rebel: "Bush is een perfei
misleidende ideologieën".
Rebel, nadenkend: "Er zal bloed
vloeien, veel bloed. Militairen van
de Republikeinse Garde zijn bereid
hun leven te geven. Sterven voor
het vaderland ligt niet in de aard
van de geallieerden. Toch kan het
moreel van de Republikeinse Garde
ook al zijn gezakt. Al ruim een
maand houdt een groot deel zich
schuil in de bunkers. Ondanks hun
harde houding, leven ze op de top
pen van hun zenuwen. Aan alle kan
ten worden ze bedreigd met bom
bardementen. maar ze kunnen niet
zien wat er werkelijk gebeurt. Daar
wordt ieder mens gek van".
"Door de voortdurende spanning
stijgt het adrenalinepeil in het bloed
Ier. Hij maakt zich niet schuldig aan
en dat kost veel energie. Geestelijk
en lichamelijk kunnen ze zich nau
welijks ontspannen. Ik denk dat
door deze uitputtingsslag de Repu
blikeinse Garde zich eerder zal
overgeven dan de geallieerden".
De geallieerde krijgsmacht zal
ook moreel beter gesteund worden
door hun leider, meent de politiek
psycholoog. "Bush is een perfecte
aanvoerder. Hij houdt zijn man
schappen één doel voor ogen: de in
ternationale rechtsorde moet wor
den hersteld. De Amerikaanse pre
sident maakt zich niet schuldig aan
misleidende ideologieën. Hussein
doet dat wel. Op den duur wreekt
die wartaal zich. Dat hebben we ge
zien bij zijn eigen frontsoldaten".
De schrik moet erin blijven: soldaten laten zich duidelijk zien op straat in Peking.
Berlijn
Hans Hoogendijk
gewisseld voor een koers van eén op
20. En wij willen gewoon die arme
mensen een beetje helpen", voegde
hij er met zalvende stem aan toe.
De humanitaire hulp betekent in
dit geval dat de twee Tsjechen met
zwart gewisselde kronen in
Tsjechoslowakije spotgoedkoop
sportartikelen kopen, zoals hockey
en kunstschaatsen. Sepp verkoopt
die dan weer met dikke winst in
zijn winkel. De toevallig aanwezige
Nederlandse journalist, die zowel
het Engels als het Duits machtig is,
is een geweldige uitkomst. Maten
worden opgeschreven, hoeveelheden
besproken en natuurlijk een
tijdstip waarop de slimme
winkelier zijn lucratieve handel in
STANDPLAATS:
de boshut zal afhalen. De oogjes
van deze Saksische
overlevenskunstenaar glimmem
achter zijn brilleglazen. Nee. de
twee hoeven niet eerst een paar te
laten zien, hij vertrouwt ze.
Zichtbaar tevreden nemen beide
zijden afscheid van elkaar. Geen
woord van dank aan mijn adres.
Sterker nog. Sepp haalt mijn
intussen gerepareerde ski en zegt
zonder blikken of blozen: "Das
macht 16,50 mark en nog veel
plezier
Zaken zijn zaken.
