'Eén Europa geen ramp voor milieu'
Wereldrecord nationale supercomputer
\vwj i =iwh m
Kraters Venus te noemen
naar beroemde vrouwen
Misbruik neushoorns is
een 'culturele tragedie'
Kernsmelting Hoge Flux
Reactor Petten mogelijk
Relatie kerncentrales/volksgezondheid niet hard te maken
Aboriginals ontberen
medische voorzieningen
Groeibevorderaars in
urine kalveren gevonden
Zin in seks belangrijker dan
lichamelijke belemmeringen
Internationaal onderzoek betere
behandeling kinderen met leukemie
Mr. Diender onderzocht effecten van integratieproces
WOENSDAG 27 FEBRUARI 1991
EINDREDACTIE HANS SONDERS
die betrokken
zijn bij het ruimtesonde-on
derzoek naar Venus hebben
voorgesteld de ongeveer 100
kraters op de planeet te ver-
beroemde vrou-
De schrijfsters Pearl Buck.
Rachel Carson. Gertrude
Stein, toneelschrijfster Lillian
Hcllman, antropologe Marga
ret Mead, de Schotse koningin
Mary zijn enkelen van de be
roemdheden die volgens geo
loog Gerald Schaber in aan
merking zouden komen om
hun naam te lenen aan een
krater. De kraters op Venus
zijn veroorzaakt door de inslag
van meteorieten.
Schaber is verbonden aan
het Magellan-project, een on
derzoek naar Venus door mid
del van een naar de ontdek
kingsreiziger Magalhaes ge
noemde ruimtesonde. De Ma
gellan, die de planeet door
middel van radar-opnamen in
kaart moet brengen, heeft er
inmiddels ruim de helft van
zijn werkzaamheden op zitten.
De onderzoekers hebben ge
zegd dat het instrumentarium
van de sonde te lijden heeft
van extreem hoge temperatu
ren. In verband hiermee heeft
men de stand van de zonnepa
nelen van het ruimtevoertuig
gewijzigd. Stof of roestvor-
ming op de spiegels die het
zonlicht moeten afketsen heb
ben tot de hittevorming bijge
dragen.
NAIROBI <AP) De Chine
zen zijn schuldig aan een 'cul
turele tragedie' omdat ze
doorgaan met het gebruiken
van rinoceros-hoorns voor de
aanmaak van medicijnen. Dat
heeft Esmond Bradley Martin,
deskundige op het gebied van
de handel in hoorns en slag
tanden van olifanten, gezegd.
Bradley Martin, die opereert
vanuit Kenya, vergeleek de si
tuatie met het uitsnijden van
een Renoir om de lijst, alsme
de roet het kapotslaan van een
Russische ikoon om tanden
stokers te maken. De expert
zei dat in China veel antieke
spullen, die tijdens de Ming-
en Ching-dynastieen van 1368
tot 1911 zijn gemaakt, nu ver
malen worden tot medicijn.
China vernietigt niet alleen
kunstvoorwerpen, maar gaat
volgens Bradley Martin ook
door met het gebruiken van
neushoornprodukten. waar
door de jacht op de dikhuiden
in Afrika en Azië wordt voort
gezet.
De hoorn van i
bestaat uit zeer dicht op elkaar
geperst haar. In China worden
de hoorns al meer dan 2.000
jaar verpulverd tot medicijn
tegen koorts en andere kwa
len. China is het enige land ter
wereld dat zich nog met die
praktijk bezighoudt en in pak
huizen ligt zeker tien ton ma
teriaal opgeslagen. Behalve
antieke voorwerpen zitten
daar ook dolkheften tussen,
voornamelijk opgekocht van
Yemen, waar plastic inmid
dels zijn intrede heeft gedaan.
Een hoorn van een rinoceros
brengt, afhankelijk of het om
Afrikaanse of Aziatische waar
gaat, tussen de 2.000 en 18.000
dollar op.
Van 1970 tot 1987 verminder
de de neushoornpopulatie op
de wereld met 85 procent van
70.000 naar 11.000 dieren. In
1987 riep de Conventie over de
Internationale Handel in Be
dreigde Diersoorten alle lan
den op de handel in hoorns te
staken.
Na een gynaecologische kan
kerbehandeling is het sek
sueel functioneren ernstig
verstoord, maar over een pe
riode van twee jaar wordt dit
weer aanzienlijk hersteld.
Overigens blijken lichamelij
ke factoren bij seks van min
der belang dan tot nu toe w^rd
aangenomen. Psychologische
aspecten wegen zwaarder en
verdienen daarom meer aan
dacht.
Dit zijn de belangrijkste re
sultaten en aanbeveling van
het onderzoek naar beleving
van seksualiteit na een gynae
cologische kankerbehande
ling. Drs. H.B.M. van de Wiel
en drs. W.C.M. Weijmar
Scbultz promoveren hierop
eind deze maand tot doctor in
de geneeskunde aan de Rijks
universiteit Groningen.
Belangrijker dan welke li
chamelijke belemmering dan
ook blijkt de motivatie om na
een behandeling aan baarmoe
derhals en/of schaamlippen
weer seksueel contact te heb
ben. Onder deze omstandighe
den blijken vrouwen eerder
geneigd zich aan te passen dan
hun mannelijke partners. De
tevredenheid die men over het
seksueel functioneren uit is
daarbij meer een uiting van
tevredenheid over het intimi
teitsaspect van de seksuele re
latie dan over het opwindings
aspect.
De bevindingen van de beide
onderzoekers hebben conse
quenties voor de begeleiding
zowel voor, tijdens als na de
behandeling.
Al is het veiligheidrapport van
de Hoge Flux Reactor in Pet
ten nog niet openbaar, toch
zijn er aanwijzingen dat een
dergelijke onderzoeksreactor
wel degelijk het toneel kan
w orden van een kernsmelting.
Dat blijkt uit een onderzoek
naar een vergelijkbare kleine
re reactor in Berlijn. De Duit
se onderzoeksinstelling Oko-
Institut in Darmstadt komt tot
de conclusie dat een kern
smelting van de Berlijnse on
derzoeksreactor mogelijk is.
De reactor in Berlijn bevat
zes kilo hoog verrijkt uranium
en heeft een vermogen van 10
Megawatt. (De reactor in Pet
ten heeft elf kilo uranium in de
reactorkern en een vermogen
van 45 Megawatt. Bovendien
bevindt zich nog eens 60 kilo
brandstof in het opslagbassin.)
Het hoog verrijkte uranium
van beide reactoren zit in alu
minum pijpen.
Het Oko-Institut wijst erop.
dat deze pijpen bij veel lagere
temperatuur uit elkaar vallen
dan het materiaal waar de
brandstof van een kerncentra
le als Dodewaard in is ver
werkt. Daarom zullen er bij de
onderzoeksreactoren sneller
radioactieve stoffen worden
geloosd in de omgeving. Het
ministerie van VROM studeert
al jaren op mogelijke ongeval
len met de Hoge Flux Reactor
in Petten.
In oktober vorig maakte mi
nister Alders bekend dat er
een veiligheidsrapport was. In
dit rapport komen eventuele
maatregelen als evacuatie,
schuilen en uitdelen van jodi-
umtabletten aan de orde. Het
rapport is evenwel niet open
baar. Het Duitse rapport is dat
wel.
Daaruit blijkt dat na een on
geluk met de Berlijnse reactor
een gebied tot vier kilometer
moet worden ontruimd. Tot 47
kilometer van de reactor moet
de bevolking binnen blijven en
schuilen voor de overtrekken
de radioactieve wolk. Het is
aannemelijk dat de gevolgen
van een ongeval in Petten nog
iets groter zullen zijn.
Er wordt op internationaal niveau met een onderzoek begonnen
naar betere behandelingsmethoden van leukemie bij kinderen. Het
onderzoek wordt gericht op de bruikbaarheid van de zogenaamde
MTT-laboratoriumtest. Daarmee is het mogelijk om op grote schaal
de gevoeligheid van leukemiecellen van kinderen voor cytostatica
(kanker remmende middelen) te meten.
Het internationale onderzoek en de twee landelijke onderzoeken
die momenteel al plaatshebben, vloeien voort uit een onderzoek dat
R. Pieters heeft verricht aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Pieters promoveert 1 maart op zijn proefschrift "Drug resistance in
childhood leukemia".
Aanleiding tot het onderzoek van Pieters was de vraag waarom
sommige kinderen wel genezen en andere niet, terwijl ze dezelfde
chemotherapie krijgen. De ontwikkeling van de MTT-test heeft nu
reeds een aantal belangrijke aanwijzingen opgeleverd, blijkt uit
het proefschrift van Pieters.
Van onze correspondent
Ben Apeldoorn
In de tweede helft van de jaren tach
tig ontstond grote opschudding
toen Britse deskundigen wereld
kundig maakten dat rond enkele
Engelse kerncentrales, te Sellafield
en nabij de Schotse plaats Dounray
waar nucleair materiaal wordt op
gewerkt. meer gevallen van kanker
voorkwamen dan gemiddeld elders
het geval was. Met name onder kin
deren die in de onmiddellijke omge
ving van kerncentrales woonden
zou het aantal gevallen van leuke
mie groter zijn dan gemiddeld.
Door de Dienst Volksgezondheid
van de Amerikaanse staat Massa
chusetts werd al jaren daarvóór een
neutraal onderzoek gehouden waar
bij van zo veel mogelijk
al dan niet voorkomende kwalen
werden genoteerd alsmede het pre
cieze woongebied. Daaruit kwam
onder meer naar voren dat mensen
die, vóór 1984, in de buurt van de
kerncentrale van Pilgrim in die
staat woonden een viermaal zo hoge
kans hadden om leukemie te krij
gen dan elders in de staat.
Eind 1990 verscheen in de Ameri
can Journal of Epidemiology een
verslag van een onderzoek dat door
de Columbia-universiteit was geor
ganiseerd waarbij een groot aantal
mensen werd ondervraagd die tij
dens het ongeluk met de kerncen
trale Three Mile Island (1979) in de
buurt van de centrale woonden. Tij
dens dat ongeluk kwam, zo luidde
het van overheidswege zwaar ge
screende persbericht 'een stoom
wolk vrij die waarschijnlijk licht ra
dioactief was'. Het Columbia-on-
derzoek liet zien dat bij mensen die
de hoogste stralingsdoses hadden
geïncasseerd meer longkanker en
kanker aan de lymfeklieren voor
kwam dan gemiddeld.
Veel stralingsdeskundigen en
ook medici zetten zo hun vraagte
kens bij de genoemde onderzoeks
resultaten. Zo zou het ontstaan van
gezwellen in lymfeweefsel juist niet
veroorzaakt worden door stralings
doses terwijl bij het Columbia-on-
derzoek niet het aantal rokers in
kaart zou zijn gebracht. Zoals be
kend verhoogt roken ook de kans
op longkanker.
Onzinnig
Onderzoekers van het Amerikaanse
National Cancer Institute pakten
het probleem vanuit statistisch oog
punt aan. Zij brachten alle overlij-
densgevallen in 107 gebieden rond
kerncentrales en opwerkingsfabrie
ken in kaart en vergeleken de resul
taten met die in bijna 300 gebieden
waar niet met nucleair materiaal
werd gewerkt. De statistieken laten
geen 'link' zien, zo luidde de conclu-
'Een onzinnig onderzoek' vinden
met name tegenstanders van het ge
bruik van kernenergie, onder wie
een groot aantal wetenschappers.
Men wijst erop dat alleen het aantal
sterfgevallen in kaart werd ge
bracht terwijl er ook heel wat soor
ten kanker zijn waaraan men. op
korte of lange termijn, niet persé
dood hoeft te gaan. Daarnaast is een
groot aantal kerncentrales nog niet
voldoende lang operationeel om
een statistisch duidelijke relatie af
te kunnen leiden, zo zeggen critici
Het zal overigens een hele toer
zijn om een dergelijke relatie on
dubbelzinnig te kunnen bewijzen.
In een aantal gevallen is inderdaad
sprake van zoiets als 'verdachte om
standigheden" maar het aantal aan
slagen te land. ter zee en in de lucht
op de algemene volksgezondheid is
inmiddels zó vermenigvuldigd dat
een enkele oorzaak nauwelijks zal
zijn aan te wijzen. Factoren alfl ro
ken, alcohol, te weinig beweging,
stress, ongezond eten. bodem-,
lucht- en watervervuiling zijn bo
vendien net zo levensbedreigend
als onklaar rakende kerncentrales.
"De Europese eenwording per 1
januari 1993 is geen ramp voor
het milieu, zoals soms wordt ge
zegd. Het milieubeleid wordt
weliswaar steeds meer door de
Europese Gemeenschap in
Brussel uitgezet, maar daar
naast blijft het Nationale
Milieubeleids Plan van belang.
Wil je strengere milieu-eisen
dan die van de EG, dan moet je
dat als land echter wel uitprobe-
Aldus mr. Henk W. Diender, weten
schappelijk medewerker bij de vak
groep Europees en Economisch
Recht van de Rijksuniversiteit Gro
ningen. Samen met mr. J. Jans van
de Universiteit van Amsterdam
heeft Diender de studie 'Effecten
van het Europese Integratieproces'
gemaakt in opdracht van de Centra
le Raad voor de Milieuhygiëne, het
belangrijkste adviesorgaan van de
minister van Milieu.
De twaalf lid-staten van de Eu
ropese Gemeenschap (EG) zijn
overeengekomen per 1 januari 1993
een zogeheten interne markt tot
stand te hebben gebracht. Dat is een
gebied zonder binnengrenzen waar
in het vrije verkeer van goederen,
-personen, diensten en kapitaal is
gewaarborgd. Om dit vrije verkeer
te garanderen, mogen de afzonder
lijke landen geen belemmering op
werpen. Elk land moet soortgelijke
wetgeving hebben: harmonisatie.
Verschillen in milieuwetten kun
nen de vrije handel belemmeren.
Stel dat in het ene land auto's met
asbest-remvoeringen verboden zijn
en in het andere niet. Dat maakt
vrije handel in deze remvoeringen
Mr. Henk Diender: "Lidstaten hebben ruimte voor eigen beleid
onmogelijk. Daarom moet de
milieuwetgeving in de landen van
de EG op elkaar afgestemd, gehar
moniseerd. worden. "Men vreest,
vanwege de grote verschillen in
milieueisen, dat de EG bij wijze van
compromis een laag niveau van
milieubescherming vaststelt, waar
bij de lid-staten niet verder mogen
gaan. Immers, voor Spanje en Grie
kenland gaan de milieu-eisen al snel
te ver, en voor landen als Nederland
en Duitsland zijn strengere eisen
nog aanvaardbaar. De vraag is dan:
kunnen wij, als Nederland, verder
gaande milieu-eisen stellen?",
werpt Diender op.
De EG heeft op milieugebied zo n
175 wetten, richtlijnen of verorde
ningen geheten, die in twee groepen
verdeeld kunnen worden. Ten eer
ste zijn er regelingen met eisen die
vanuit milieu-overwegingen aan
produkten worden gesteld. Ten
tweede zijn er pure milieubescher
mingsrichtlijnen. zoals bijvoor
beeld voor de bescherming van vo
gels.
Bij de eerste groep richtlijnen is
sinds 1987 een artikel van kracht,
dat ondanks de harmonisatie van de
milieuregels, de afzonderlijke lid
staten strengere eisen mogen stel
len. Tot 1987 was bij stemmingen
over richtlijnen in de EG-minister-
raad vereist dat iedereen het met el
kaar eens was. Sindsdien is het vol
doende dat een duidelijke meerder
heid voor een richtlijn is. Een lid
staat die strengere milieu-eisen wil
stellen, zou in de ministerraad der
halve overstemd kunnen worden.
Als tegemoetkoming werd toen be
paald. dat een afzonderlijk land
strengere eisen mag stellen.
Bij de tweede groep richtlijnen
gaat het om minimum-richtlijnen,
die de afzonderlijke landen per defi
nitie de ruimte geven tot strengere
"Er is een verschuiving in de
milieuwetgeving, met bevoegd-
heidsverlies van 'Den Haag' naar
'Brussel', maar dat wil niet zeggen
dat niets meer zou mogen. Wil je
strengere eisen stellen, du mort je
dit uitproberen, zoals bij de kata
lysator voor auto's gedaan is. Ne
derland wilde auto's fiscaal bevoor
delen die vrijwillig aan de trengere
Amerikaanse normen voldeden. De
EG vond dit concurrentieverval
send. Toch is men omgegaan van
wege de druk van Nederland en an
dere landen. Strengere normen en
fiscale bevoordeling bleken nu wel
mogelijk. Dus als lid staten tegen
gas geven, kan er wat positiefs uit
de bus komen", zegt Diender, en hij
voegt eraan toe: "Er is dus enige
ruimte voor een eigen milieubeleid
zoals in het Nationaal Milieube
leidsplan, maar je moet die ruimte
wel willen benutten".
SYDNEY (IPS) - De ontwikkeling
van de medische wetenschap in
Australië staat op een hoog niveau
en de voorzieningen zijn navenant.
Maar dit geldt niet voor de oor
spronkelijke bewoners van het con
tinent, de aboriginals. Medisch ge
zien leven de aboriginals niet in de
Eerste, maar in de Derde Wereld, zo
concludeert een onlangs gepubli
ceerd rapport.
Het onderzoek, dat is uitgevoerd
in opdracht van de regering van de
deelstaat New South Wales, is gena
deloos in zijn conclusies. De medi
sche voorzieningen voor de aborigi
nals staan op een "beschamend"
laag niveau, aldus de onderzoekers,
die pleiten voor een radicale koers
wijziging in de gezondheidszorg.
De cijfers in de studie liegen er
niet om. Zo is de kindersterfte on
der aboriginals tweeëneenhalf keer
zo hoog als het gemiddelde in
Australië. Ongeveer 25 van elke
1.000 aboriginalkinderen sterven
voordat ze een jaar oud zijn, een cij
fer dat vergelijkbaar is met sterfte
cijfers in "erkende" Derde-Wereld
landen, zoals Malaysië en Panama.
Uitgeroeid
De levensverwachting voor manne
lijke aboriginals is 56 jaar, 22 jaar
onder het Australische gemiddelde,
aboriginal-vrouwen leven gemid-
deld 65 jaar, ook nog 15 jaar minder
dan het gemiddelde. De onderzoe
kers constateren eveneens dat er in
aboriginal-gemeenschappen ziek
tes heersen die al langer dan vijftig
jaar zijn uitgeroeid in de blanke ge
meenschappen.
Australië telt ongeveer 15 miljoen
inwoners, 1,5 procent hiervan be
staat uit aboriginals. Zij bevolkten
het continent al eeuwen voordat de
eerste blanken in de achttiende
eeuw voet aan wal zetten. Ironisch
genoeg komen de aanbevelingen
van de onderzoekers vrijwel naad
loos overeen met de aanbevelingen
die Derde Wereld-landen gewoon
lijk krijgen van internationale ont
wikkelingsorganisaties.
Uiterst bedenkelijk is ook dat de
onderzoekers een regen aan klach
ten hebben binnengekregen over
discriminatie en racisme binnen de
gevestigde medische instituties. Zo
wordt in veel gevallen geweigerd
om ambulances te sturen naar afge
legen aboriginal-dorpen of worden
mensen botweg naar huis terug ge
stuurd als ze om medische hulp
aankloppen.
Volgens de taakgroep, die bij wij
ze van uitzondering wordt gevormd
door aboriginals, moet er vooral op
gemeenschapsniveau gewerkt wor
den aan verbetering van de medi
sche zorg. Veel aboriginals wonen
in afgelegen en geïsoleerde streken,
waardoor zij nauwelijks gebruik
kunnen maken van de medische
voorzieningen die geconcentreerd
zijn in de stedelijke gebieden. De
onderzoekers bevelen daarom aan
om basisgezondheidsvoorzienin
gen in verafgelegen gebieden te ves
tigen als een soort medische voor
posten. Deze voorposten moeten
worden gerund door de aboriginals
zelf. Daarnaast moet er meer aan
dacht komen voor de huisvesting
van aboriginals en moeten er betere
kansen voor hen komen op de ar
beidsmarkt. De taakgroep heeft
tientallen huizen van aboriginals in
stedelijke gebieden onderzocht en
concludeert dat slechte huisvesting
een belangrijke oorzaak is van de
slechte gezondheid van deze bevol
kingsgroep.
BILTHOVEN (ANP) - Neder
landse kalverhouders maken nog
steeds gebruik van groeibevorde-
rende middelen als salbutamol en
clenbuterol. Dat is gebleken uit
steekproeven van het Rijksinsti
tuut voor Volksgezondheid en
Milieuhygiëne (RIVM) in Biltho-
ven. Inmiddels is tevens geble
ken dat de verboden middelen
voor mensen gevaarlijk kunnen
zijn.
In opdracht van de Veterinaire
Hoofdinspectie van de Volksge
zondheid (VHI) onderzocht het
RIVM honderd monsters urine,
gal, vlees en niervet afkomstig
van runderen en kalveren op de
aanwezigheid van hormonen en
bèta-agonisten, zoals salbutamol
en clenbuterol. Daarbij werd in
drie gevallen salbutamol aange
troffen en in één geval clenbu
terol.
Verder werden bij vijf kalveren
verhoogde concentraties zoge
naamde lichaamseigen hormo
nen aangetroffen. Het gebruik
van lichaamseigen hormonen is
in de EG verboden, maar wordt
niet als gevaarlijk beschouwd.
De resultaten van het RIVM-
onderzoek zijn inmiddels gepu
bliceerd door de VHI. De Veteri
naire Hoofdinspectie constateert
dat het gebruik van bèta-agonis-
ten in Nederland nog steeds een
probleem oplevert. Uit het oog
punt van volksgezondheid is dat
ontoelaatbaar, aldus de VHI.
Inmiddels is in Spanje geble
ken dat het gebruik van beta-ago-
nisten in de veehouderij gevaar
kan opleveren voor de volksge
zondheid. Tot nu toe was dat nog
steeds niet duidelijk. Volgens on
derzoeker K Sttpnany I In we
tenschappelijke literatuur ver
slag gedaan van een geval waarbij
enkele mensen ziek werden na
het eten van runderlever. De ziek
teverschijnselen, zoals hartklop
pingen. leken sterk op de bijver
schijnselen die kunnen optreden
bij het gebruik van béta-agonis-
ten.
AMSTERDAM (ANP) De nieuwe nationa
le supercomputer, die minister Ritzen van
onderwijs en wetenschappen vorige week in
Amsterdam officieel in gebruik heeft ge
steld, heeft al een gigantische prestatie gele
verd. Voor het eerst is het gelukt met ëen
computer een getal van meer dan honderd
cijfers in priemfactoren te ontbinden in een
rekenti jd die zestig maal korter is dan geleer
den tot nu toe voor onmogelijk hielden.
Dit deelde de Stichting Mathematisch
Centrum in Amsterdam mee aan het begin
van het wetenschappeli jk symposium dat de
stichtingen Academisch Rekencentrum
Amsterdam (SARA) en Nationale Computer
Faciliteiten (NCF) ter gelegenheid van de
komst van de nieuwe supercomputer had
den georganiseerd.
De aanschaf van de computer, die be
stemd is voor het technisch en wetenschap
pelijk onderzoek in heel Nederland, werd
mogelijk gemaakt door een subsidie van
ruim 23 miljoen gulden van de Nederlandse
Organisatie voor Wetenschappelijk Onder
zoek (NWO).
Het door de computer ontbonden getal
van 101 cijfers behoort tot de top-30 van ge
zochte getallen, waarvan de ontbinding in
priemfactoren met andere methoden tot nu
toe niet was gelukt. Priemfactoren zijn getal
len die alleen door zichzelf en door 1 deel
baar zijn. De mathematici van het Reken
centrum haden bijna drie weken nodig om
het getal te kraken. Ze maakten daarbij
slechts gebruik van een van de vier professo
ren van de nieuwe supercomputer. Als ze al
le processoren hadden gebruikt, hadden de
wiskundigen hun rekenwerk in vijf dagen
kunnen doen.
Het huidige resultaat toont volgens het
Rekencentrum aan dat het ontbinden van
getallen in priemfactoren veel sneller kan
dan verwacht. Enkele jaren geleden schatte
de vooraanstaande Amerikaanse getaltheo
reticus Carl Pomerance. dat voor de ontbin
ding van een getal van 101 cijfers op een
computer, zoals die nu in Amsterdam staat
opgesteld, een rekentijd van ongeveer negen
maanden nodig zou zyn.
In het verleden zijn al getallen tot 116 cij
fers gekraakt Maar dat was slechts mogelijk
met vele honderden computers over de ge
hele wereld, die men met elkaar liet samen
werken. De mathematici in Amsterdam zijn
de eersten die erin zijn geslaagd een getal
van meer dan 100 cgfers op een enkele com
puter m priemfactoren te ontbinden.
Het in Amsterdam bereikte record toont
aan dat getallen van 100 cijfers al niet meer
veilig zijn. Grote getallen worden onder
meer gebruikt voor geheime codes. Een ge
tal zoals nu in het Mathematisch Centrum is
gekraakt, fungeert dan als openbare sleutel
van de code. Voor de ontcgfering daarvan is
de ontbinding in priemfactoren nodig. Zo
lang computers hier jaren aan zouden moe
ten rekenen, kan men spreken van een veili
ge code. Dat is nu niet meer het geval
De razendsnelle supercomputer, een Cray
Y-MP 4. komt in de plaats van de zes jaar
oude Cyber 205, waarover het Amsterdamse
Rekencentrum tot voor kort beschikte. Met
de Cray. die 1,3 miljard berekeningen per se
conde kan maken, zal SARA tien keer zo
snel kunnen rekenen als voorheen. De nieu
we computer heeft een geheugen van 64 mil
joen woorden (64 bits) en een extern geheu
gen van 128 miljoen woorden
Het computerconcern IBM in Amsterdam
maakte tegelijkertijd bekend dat weten
schappelijke medewerkers van het bedrijf
de snelste geheugenchip met een grote capa
citeit hebben ontwikkeld. Deze experimen
tele chip met de codenaam 'Lightning' (blik
sem) kan 8 miljard bits per seconde verzen
den of ontvangen Dit is de hoogste snelheid
die ooit voor een chip bij de verwerking van
gegevens werd bereikt.
