Moskou betreurt begin grondoorlog Sovjetunie was al eerder op hoogte van ultimatum VS 'Bush heeft kans op vrede gemist' 'Bevrij tling Kuwayt nu in laatste fase* Positieve èn woeste reacties op offensief 'VS-plan voor terugtrekking niet van tafel' Israëliërs bang voor wanhopige Saddam Uitgaansverbod Fransen vielen voor startsein Irak binnen IjCHpiMd MAANDAG 25 FEBRUARI 1991 MOSKOU (AP/(Rtr/AFP) De Sovjetunie heeft gisteren zeer teleurgesteld gereageerd op het begin van het grondoffensief in de Golfoorlog. Volgens Moskou lagen de standpunten van de VS en Irak helemaal niet ver meer uit elkaar en heeft de Amerikaanse president Bush overhaast gehandeld met het "instinct voor een militaire oplossing". Volgens de verklaring, die werd batsjov heeft er alles aan gedaan om voorgelezen door woordvoerder Vi- de Amerikanen ertoe te bewegen door Irak uitgesproken bereidheid woordvoerder Vitaly Ignatenko i om zich uit Kuwayt terug te trekken ten. Gorbatsjov had zaterdag kort het aflopen van het Ameri kaanse ultimatum nog een half uur lang zijn collega George Bush aan kwalitatief nieuwe situatie ge- crëeerd en de weg geopend voor eer politieke regeling". Er bestond eer w w w "zeer reële kans" op een vreedzaam de telefoon. De woordvoerder einde van de oorlog. Maar die kans niet hoe Bush op het pleidooi is door de Amerikaanse keuze x een militaire oplossing gemist wij in de Sovjetunie betreuren dat", met de leiders van Groot-Brittan- even bij elkaar, maar ging na ruim een kwartier weer uiteen. Er bleek geen vergelijk mogelijk tussen de Amerikaanse eisen aan Irak en het Sovjet-plan, waarin Irak 21 dagen de tijd kreeg zich uit Kuwayt terug te trekken. Voor zondag en maan dag zijn vooralsnog geen nieuwe bijeenkomsten van de Veiligheids raad gepland. WASHINGTON (Rtr) - Presi dent George Bush legde zaterdag avond (zondagochtend Nededer- landse tijd, red.) de volgende ver klaring af over het begin van het grondoffensief. "Gisteren na overleg met mijn nationale veiligheidsadviseurs en volgend op uitvoerig overleg met onze coalitiepartners, werd Sad dam Hussein, in zeer expliciete bewoordingen, de laatste kans ge boden om te doen wat hij meer dan zes maanden geleden had moeten doen: zich terugtrekken uit Kuwayt zonder voorwaarden en zonder uitstel, in volledige overeenstemming met de resolu ties van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Spijtig genoeg passeerde de deadline zonder een toezegginig van de Iraakse regering dat de ei sen van resolutie 660 van de Vei ligheidsraad voor onvoorwaarde lijke terugtrekking zouden wor den ingewilligd op de nauwkeurig omschreven door de coalitie. Wat we daarentegen hebben ge zien is een verdubbeling van Sad dam Husseins pogingen om Ku wayt en de Kuwaytse bevolking geheel te vernietigen. Ik heb om die reden generaal Norman Schwarzkopf opgedragen in sa menwerking met de geallieerde strijdkrachten alle beschikbare President George Bush'. troepen waaronder de grondtroe pen in te zetten om het Iraakse le ger uit Kuwayt te verdrijven. Nogmaals, dit was een beslissing die is genomen na uitvoerig over leg met onze coalitiepartners. De bevrijding van Kuwayt ver keert nu in de eindfase. Ik heb volledig vertrouwen in het ver mogen van de coalitie-troepen om voortvarend en beslissend hun missie te voltooien. Vannacht terwijl deze coalitie van landen probeert te doen wat juist en rechtvaardig is, vraag ik slechts dat u allen stopt met de dingen waarmee u bezig bent en bidt voor alle coalitietroepen en in het bijzonder voor onze man nen en vrouwen in uniform die op dit ogenblik hun levens op het spel zetten voor hun land en voor ons allen. Moge God ieder van hen zegenen en beschermen en moge hij de Verenigde Staten van Amerika zegenen". BAGHDAD (Rtr) President Saddam Hussein van Irak heeft zondag zijn troepen aangespoord zich te verzetten tegen het gron doffensief van de geallieerden. Saddam Hussein: "In de naam van God. de mededogende. de ge nadige. O groot Iraaks volk. O heldhaftige mannen van onze heldhaftige strijdkrachten. Trouw en eerbaar volk. waar u ook bent. Op het moment dat be sloten was dat de Veiligheidsraad bijeen zou komen om zich te bui gen over het Sovjetvredesintia- tief, dat wij steunden, hebben Bush en zijn smerige agent Fahd, en anderen die zich met hen heb ben verbonden in het begaan van misdaden, en agressie, verraad gepleegd. Zij hebben verraad gepleegd en vanochtend hun grootscheeps grondoffensief gelanceerd tegen onze strijdende troepen. Hun doel is duidelijk geworden voor allen aan wie dat tot dan toe nog niet duidelijk was. Zij hebben verraad gepleegd naar hun gewoonte en hoedanig heden. Zij hebben zelfs diegenen verraden die samen met hen de schandelijke resoluties tekenden die de Veiligheidsraad had aange nomen nog voor de militaire agressie tegen ons land. zichzelf wijsmakend dat zij door die reso- President Saddam Hussein t Oorlog eindigt eervol, met roem en triomf luties de internationale legitimeit verdedigden. Zij hebben iedereen verraden, maar God staat boven iedereen. Hij zal hun verraad terugslaan en hen tot schande maken totdat hun gelederen en falende horde teruggeslagen zijn. Van meet af aan hebben de kwaden deze weg bewandeld, de weg van vijandelijkheid en kwaad, om het Iraakse volk te kwetsen. Vervloekt zijn hun be doelingen en hun daden. "Vecht tegen hen omdat na hun nederlaag u voor de poort staat van de verovering van alle ver overingen. De oorlog zal eindigen met waardigheid, roem en triomf voor de mensen, het leger en het volk. Als het tegenovergestelde gebeurt, wat God verhoede, zal er alleen de diepe afgrond zijn waar in de vijand u wil duwen". aldus de verklaring. "De verschillen tussen de formu- Syrië, Egypte le waar Irak mee had ingestemd en meerde hen de voorstellen staten Frankrijk, Duitsland, Japan, n Iran. Hij infor- de stand van zaken aantal ande- rond het door Irak aanvaarde Sov- niet groot meer. jet-voorstel om binnen uiterlijk 21 Daar kan alsnog overeenstemming dagen uit Kuwayt te vertrekken. komen op een bijeenkomst van de Veiligheidsraad binnen 24 daan tot 48 uur. Het is nog niet te laat dat te doen. De Veiligheidsraad meenschap dient zonder uitstel de nieuwe si tuatie die zich heeft aangediend, in ogenschouw te nemen," aldus de verklaring. 'De Sovjetunie heeft er veel a Irak zover te krijgen en pleitte er bij de internationale ge- die gelegen heid aan te grijpen om te voorko men dat het conflict zou escaleren in een bloedigere fase," aldus de verklaring van Tsjoerkin. Irritatie De Sovjet-gezant bij de VN, Yoeli De verklaring illustreert de in Mos- Vorontsov, deed er zaterdag nog al- kou toegenomen irritatie over het les aan om met een spoedzitting van volgens het Kremlin te snel geno- de Veiligheidsraad een compromis men besluit tot een grondoorlog, te bereiken. De Veiligheidsraad Sovjet-president Michail Gor- kwam zaterdagavond weliswaar NEW YORK (AP) - Op de eerste be richten over een snelle voortgang van het geallieerde grondoffensief is in het algemeen positief gerea geerd, vooral in de westerse landen. Maar de Sovjetunie, India, Indone sië en China onthielden hun steun. Een snelle overwinning maakt en kele landen, waaronder het buur land Iran, bezorgd over het soort vrede dat de VS zal opleggen aan Irak en er heerste ook bezorgdheid dat de Amerikaanse doelen verder gaan dan het bevrijden van Kuwayt. De Tehran Times, een Engelstali ge krant die in de regel de mening weergeeft van de regering van Rafs- anjani, noemde het grondoffensief "niet legitiem" en zei dat het onver mogen van de Veiligheidsraad van de VN om de actie te stoppen het belang van de organisatie in de nieuwe wereldorde vermindert. In landen van de anti-Irak coalitie werd het uitbreken van het gron doffensief in het algemeen positief beoordeeld. De Australische Daily Telegraph Mirror schreef de oorlog toe aan de "bloedige arrogantie" van Saddam. WASHINGTON (DPA/AFP) - Het plan van de Verenigde Staten een terugtrekking wayt is volgens minister Baker (bui- In de Arabische wereld was de opinie verdeeld en het wdren vooral de landen die deel uitmaken van de v coalitie die hun steun uitspraken, Irafc uit Ku' terwijl de leiders van Jordanië, Tu- i Algerije de i val tenlandse zaken) nog steeds actu- deelden. In het Pjo-Iraakse Yemen eel. Baker verklaarde gisteren dat 6,n8en het voorstel niet wordt ingetrok ken. De Amerikaanse regering echter bewijzen willen als die zou verklaren het plan voor een aftocht te aanvaarden "om ze ker te zijn dat het eerlijk gemeend de hoofdstad Sa' zenden mensen de straat op en pre- sident Ali Abdullah Saleh verklaar- Hussein de dat de actie niet gericht op de bevrijding van Kuwayt, i het vernietigen van het menselijke en militaire potentieel van Irak. De Sovjetunie, India, China en Minister Baker uitte zich tevre- Indonesië hebben hun steun al onthouden. De Indonesi sche minister van buitenlandse za ken Ali Alatas zei dat een militaire oplossing "diepe littekens" zal ach terlaten en tot een moeilijke na-oor- logse situatie zal leiden. De Financiële markten reageer den positief op de eerste berichten 1 oppaKKen en rerecni- over de laatste fase van operatie De- stellen van Kuwaytse burgers. Een sert Storm. De beurzen gingen den over het verloop tot dusver van de militaire actie, maar waarschuw de ervoor dat een aantal van de 'bes te troepen' van Irak nog niet bij de strijd zijn betrokken. Over het tijd stip van het offensief minister naar de "politiek TEL AVIV - In Israel is met te vredenheid en opluchting gerea geerd op het begin van het landof- fensief in de Golfoorlog. Premier Shamir heeft de geallieerden steun toegezegd en succes gewenst. Tot het laatste moment bestond in Jeruzalem de vrees dat de Iraakse president Saddam Hussein gevolg zou geven aan het Amerikaanse ul timatum, waarna het Iraakse leger met zijn wapentuig uit Kuwayt had kunnen vertrekken. De Israëlische regering heeft er nooit een geheim gemaakt dat ze meent dat de met explosieve ladingen, landden plaatsen de afgelopen nacht zonder schade aan te richten in het zuiden van het land. volgens de legerwoordvoer- ders in onbewoond gebied. De Israëlische legerleiding acht box- de kans dat Irak chemische koppen woestend laatste salvo in de rich ting van Israel, al of niet met chemi sche ladingen. De Israëlische bevolking heeft dan ook het dringende advies ge kregen de veiligheidsvoorschriften stipt m acht te nemen en het gas masker constant mee te dragen. De economie draaide gisteren vrijwel normaal en alle scholen waren open. De woordvoerder van premier De Amerikanen hebben Israel Shamir. Avi Pazner. sprak gister- ond Israëlische steun uit voor het gisteren opnieuw verzekerd dat r Israël bestemde raket- we hopen dat t Iraakse militaire capaciteit moet op zijn Scuds gaat monteren groter ten worden afgevuurd. Volgens Is- fers zullen zijn aantal van hen zouden lijk schild" worden vastgehouden. Volgens de nationale-veiligheidsad- viseur Robert Gates zijn in Kuwayt nu ongeveer 300 olieputten in brand gestoken. Baker sprak van ",twee oorlogs doelen": de aftocht van de Irakezen en het herstel van de legitieme Ku waytse regering. Als "politiek doel" in de VN-resoluties noemde hij her stel van de vrede en stabiliteit in de Golf. "het zou een heel stuk eenvou diger zijn als hij (Saddam Hussein) en deze leiding niet meer in Irak aan de macht zouden zijn". NICOSIA (IPS) - Enkele uren na het uitbreken van de grondoorlog in Kuwayt hebben de Israëlische auto riteiten gisteren een uitgaansver bod opgelegd aan de Palestijnen in de door Israël bezette gebieden. De maatregel is genomen uit vrees voor protestdemonstraties van de 1.8 miljoen Palestijnen in de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. De Palestijnen in Israel sympatiseren met de Iraakse leider Saddam Hus- A1 sinds het uitbreken van de Golfoorlog heeft de Israëlische re gering de Palestijnen op de bezette gebieden beperkingen opgelegd in hun bewegingsvrijheid. Volgens bronnen in de bezette gebieden heeft dat geleid tot een kritieke si tuatie. Op sommige plaatsen zou sprake zijn van voedseltekorten omdat mensen geen inkopen kun nen gaan doen, hun land niet kun nen verbouwen en niet naar hun werk kunnen. Ook medische hulp verlening wordt ernstig bemoeilijkt door het uitgaansverbod. overal flink omhoog". .-orden vernietigd. Twee minuten voor het aflopen van het Amerikaanse ultimatum ex plodeerde in de buurt van Tel Aviv de 37ste tegen Israel gelanceerde Scud. De raket had een conventio nele lading, er waren geen slachtof fers en er was slechts lichte schade, ocuds naarmate de grondoorlog vordert, raëlische militaire bronnen is tot r "Saddam zal snel met zijn rug tegen toe niet meer dan een derde de muur staan en als hij in de rats Iraaks mobiele lanceerplaatsen v zit, stijgt de kans dat hij chemische woest. Dat betekent dat er n. wapens gebruikt", zei gisteren staf- schatting nog ten minste twaalf v. chef Dan Shomron. In Israel wordt borgen worden gehouden. Het opnieuw gespeculeerd c mogelijk dat die pas tevoorschijn i het Israëlische leger, gericht worden gehaald als Irak vindt dat op het opruimen van Scud-lanceer- de tijd is gekomen voor een ver- Amerikanen en hun bondgenoten. Wij zijn geen deelnemer in de coali tie tegen Irak, dus we zullen geen advies geven, maar wij menen dat na afloop Saddam niet langer presi dent van Irak moet kunnen blijven en dat hij niet meer moet kunnen beschikken over de enorme strijd macht die hij nu heeft". PARIJS/DHAHRAN (AP) - Fran se eenheden zijn gisteren vijftig ki lometer in Irak binnengedrongen. Zij zouden beduidend veel Iraaks materieel hebben weten te vernieti gen en 1.000 Iraakse militairen krijgsgevangen hebben gemaakt, verklaarde de Franse militaire be velhebber Roquejeoffre. Volgens Franse bronnen vielen de troepen zeker een uur voor de Amerikaanse troepen het startsein kregen Irak binnen. De Franse militairen vechten mee in de voorhoede van het grondof fensief voor de bevruding van Ku wayt. Tot nu toe zou tijdens de aan val onder de Franse eenheden slechts een gewonde zyn gevallen. De opzet van de Fransen lijkt om via een omtrekkende beweging om Kuwayt heen op te rukken naar de stellingen van de elitetroepen van de Iraakse Revolutionaire Garde bij Baghdad en Basra. Zekerheid daar over bestaat echter niet. omdat de Fransen net als de Amerikanen en Britten een complete informatie stop hebben ingesteld. Verrassend is dat de Fransen het offensief in Irak op zich hebben ge nomen. Aan het begin van de oorlog wilde Frankrijk met zijn lucht macht aanvankelijk niet meedoen aan bombardementen in Irak en zich geheel concentreren op de ver drijving van Irak uit Kuwayt. zoals in de resoluties van de VN is vastge legd. Duizenden militairen van het Vreemdelingenlegioen en andere Franse eenheden drongen gis terochtend al twintig kilometer diep in vijandelijk gebied door zon der op veel verzet te stuiten. "De vorderingen van onze strijdkrach ten gaan geheel volgens plan", zei een militaire zegsman in Saudi-Ara- bie. "Het verzet is veel geringer dan we hadden verwacht." Infiltrant doodt Israëlische soldaat JERUZALEM Rtr/AFPi raelische militair, die deel uitmaak te v.in een J>.it r> in li J i» tt. westelijke oever van de Jordaan. is zaterdagavond doodgeschoten door een infiltrant. De man. die de grens vanuit Jordanië was overgestoken, verwondde ook MB mdM I mi schr s'il'i.i.it verwondde. Hij werd onmiddellijk daarop zelf neerge schoten door de patrouille. De Fa- t.ih mtit.ida van kolonel Abu Mous- sa heeft zich gi.strren in D—m I verantwoordelijk gesteld voor de actie. MOSKOU - Heeft Sovjet-presi dent Gorbatsjov een vredesplan voor de Golf gelanceerd in de we tenschap dat het geen succes zou hebben? Het heeft er alle schijn van. Maandenlang heeft Moskou gepro beerd Saddam Hussein tot terug trekking uit Kuwayt te bewegen. Gorbatsjovs speciale afgezant Jev- geny Primakov reisde er verschei dene malen voor naar Baghdad, de Iraakse minister van buitenlandse zaken Aziz was viermaal in Moskou. In die onderhandelingen heeft het Kremlin, zonder iets terug te ne men van de Sovjet-Amerikaanse verklaring van 2 augustus waarin Irak als agressor wordt gebrand merkt. Hussein min of meer in be scherming genomen. Zeker nadat in december minister van buiten landse zaken Sjevardnadze van het politieke toneel verdween. Toen ook werd. door Primakov bijvoorbeeld, voorzichtig een rela tie gelegd tussen de Iraakse terug trekking en de oplossing van ande re conflictpunten in het Midden- Oosten. zoals de Palestijnse kwes tie. Bovendien wekte hij voortdu rend de indruk dat met Saddam Hussein zaken waren te doen. Was hington en de andere partners in de anti-Irakcoalitie zagen dat tot op de dag van vandaag anders. Irak moet uit Kuwayt, onvoorwaardelijk. En de hele militaire opbouw, plus de bombardementen op Iraks grond gebied maken duidelijk dat de be vrijding van Kuwayt niet het enige doel is. Afgewezen Saddam Hussein moest een koekje van eigen deeg krijgen. Op 15 febru ari werd een aanbod van Baghdad om zich terug te trekken afgewezen juist vanwege de erbij vermelde voorwaarden. Drie dagen later pre senteerde Gorbatsjov zijn vredes plan. Het moest geheim blijven. Al leen het Duitse sensatieblad Bild zei op de hoogte te zijn. Het presen teerde een vier-puntenplan. Dat week op onderdelen af van een ver sie die de Londense Times donder dag publiceerde, waarbij de sugges tie werd gewekt dat het uit de koker kwam van Sovjet-ambassadeur Leonid Zamjatin. Zowel in de Bild- als in de Times- versie kwam het punt voor: bespre kingen over het Arabisbh-Israeli- sche conflict. De reacties uit de hoofdsteden van de anti-Irakcoali tie waren dan ook afwijzend. Die dag arriveerde de Iraakse mi nister van buitenlandse zaken Tariq Aziz in Moskou. Primakov was kort daarvoor in Baghdad geweest en opnieuw met een optimistische boodschap naar Moskou terugge keerd. "Er zijn tekenen van hoop". Vrijdag kwam uit nachtelijke be sprekingen tussen Aziz en Gor batsjov en vervolgens tussen Aziz, Primakov en minister van buiten landse zaken Bessmertnych, een achtpuntenplan, dat zich concen treerde op de Iraakse onvoorwaar delijke terugtrekking en de onmid dellijk daaraan verbonden gevol gen. De relatie met andere Midden- Oostenkwesties was verdwenen, maar Washington wees het plan af: er werd geen tijdschema voor terug trekking vermeld en het economi sche VN-embargo tegen Irak moest worden opgeheven zodra tweeder de van de troepen weg zou zijn uit Kuwayt. Ultimatum Vrijdagmiddag kwam Bush met zijn ultimatum. Het Kremlin moest daarvan hebben geweten, want een 's morgens al aangekondigde pers conferentie van Gorbatsjov was al voor de aankondiging van Bush af gelast. Gorbatsjovs woordvoerder Vitaly Ignatenko verscheen een paar uur na het stellen van het ul timatum echter wel: na verdere on derhandelingen met Aziz was een zespuntenplan uit de bus gekomen het opheffen van de sancties was verdwenen en er werd een tijdsche ma van 21 dagen voor de terugtrek king gesteld. 'Tot verdere conces sies konden we Baghdad niet bewe gen", liet het Kremlin weten, impli ciet een erkenning van de verschil len die er nog zijn tussen ultimatum en Sovjet-plan. Ignatenko meende echter dat het mogelijk was dit plan te verenigen met het Bush-ultimatum. De ver schillen waren niet zo groot. De ge sprekken met Irak waren afgeslo ten. Het wachten was slechts op de formele goedkeuring van Hussein, die op de kortst mogelijke termijn werd verwacht. Dat bleek pas zater dagmorgen te zijn. Het Kremlin was zich er terdege van bewust dat Was hington vastbesloten was, maar bleef volhouden dat vrede mogelijk is. Primakov waarschuwde: "Als nu toch een grondoffensief volgt, ligt de schuld bij degene die het initia tief neemt". Daarna verdween Aziz uit Mos kou. Ignatenko. somber over de Amerikaanse afwijzing van ook het zespuntenplan. Een paar uur later toverde hij op vragen van het pers bureau Reuters "een mogelijke ver andering van het Iraakse standpunt ten opzichte van het Iraakse ultima tum" uit de hoge hoed. Dat volgde op mededelingen van Sovjet-am bassadeur Vorontsov m de Veilig heidsraad dat Irak bereid was som mige eisen van Washington te ac cepteren. Een bericht overigens dat onmiddellijk door radio Bagdad werd ontkend. Toen het grondoffensief eenmaal was begonnen, gistermorgen in alle vroegte, op Mn Wil lati-r uit een verklaring van het Witte Huis bleek al twee weken eerder vastgesteld tijdstip, was het rollenspel voltooid. Gorbatsjov had toen al met de halve wereld gebeld (en van de anti-Irak- coalitie nul op het rekest gekregen). Wat Ignatenko een dag eerder liet doorschemeren, gebeurde. De reac tie van het Kremlin was er een van Het Kremlin accepteerde het gela ten: men meldt waardering en be grip voor eikaars activiteiten Hds- sein was nu eenmaal mél tot verde re concessies te bewegen. Geen ver oordeling dus van een grondoorlog die het Kremlin van meet af aan niet leek te willen en tot op het laatst wil de uitstellen. Maar wel op basis van de nooit door Bagdad, maar slechts door Moskou uitgesproken ver wachting dat Hussein zich zou voe gen naar de besluiten van de Veilig heidsraad. Gorbatsjov heeft nu nog "j"-n H:) k.in g.-m.itigd.- kritiek op Washington (laten) oefe nen, maar vrienden blijven met Bush. Htj kan die kritiek tevens gebrui ken om de conservatieven en mili tairen te paaien, die om een hardere aanpak van de Amerikanen vragen omdat "het imperialisme" uit is op blijvende alleenheerschappij in het Midden-Oosten. Dus mag defensie minister Jazov roepen dat Washing ton het met hulp van Moskou van de YYilighiudsraad verkregen g> - weldsmandaat' verre te buiten gaat Als Washington een snel succes boekt met het grondoffensief is er mets aan de hand en kan al spoedig over een nieuw vengheidsregime in het Golfgebied worden gesproken. Blijft zo n succes uit. dan is Bush in de problemen en zal Gorbatsjov de eerste zijn, met verwijzing naar de vredelievende opstelling van de Sovjet-Unie. uit te varen tegen bij voorbeeld al te grote verwoestingen in Irak Bovendien heeft Moskou zich Bh nwa whndw pmakl in de Arabische wereld Met Jordanië is de relatie verbeterd. Egyptes Mu barak, waarmee de verstandhou ding ook inniger is geworden, toont nu al reserves tegen militair optre den in Irak MÜ M h« t |f nu-t on waarschijnlijk dat Saudi-Arabie ook die kant opgaat Moskou heeft zich. zonder zelf op militair avon tuur te gaan. vaste voet gezet in het Midden-Oosten. Daar valt het even tuele verdwijnen van de wispelturi ge bondgenoot Saddam Hussein te gen weg.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 5