Mark van de Veerdonk wint 'inflatoir' Leids Cabaret Festival Hugo-Clausfestival in Amersfoort 'Hebben jullie nog geen spijt van je zes guldens?' Tumult, jazz en poëzie in Rotterdam Wijziging artistieke leiding Toneelgroep Amsterdam KUNST Expositie: Schilderijen van Diederik Gerlach in LAK-galerie, Cleveringaplaats 1 in Lei den. Tot 23 maart te bezichtigen op maan dag tot en met vri|dag van 10.00 tot 22.00 uur en op zaterdag en zondag van 14.00 tot 22.00 uur. LEIDEN - Het is even slikken als je ze ziet, de schilderijen van de Diederik Gerlach. Niet omdat ze experimenteel zijn of zo, inte gendeel, het zijn degelijke olie verfschilderijen. Maar in eerste instantie blijven er onsamenhan gende, grillige vormen in sombe re kleuren op je netvlies hangen. Dat was althans mijn eerste in druk. Diederik Gerlach exposeert tot 23 maart een twintigtal schilderij en in de LAK-galerie. Het zijn tra ditionele genres, zoals stillevens, landschappen, huiselijke tafe reeltjes (genrestukken) en por tretten. Maar Diederik Gerlach geeft de zichtbare werkelijkheid in zijn werk vervormd weer. As sociaties worden door de kunste naar geordend tot een eigen logi ca. En dat kan wel eens verwar rend zijn. De Haagse kunstenaar ge bruikt verschillende standpunten m een schilderij. Dat wil zeggen dat hij bijvoorbeeld een tafel van onderaf laat zien terwijl de stoel daarnaast van bovenaf gezien wordt weergegeven. De vormen zijn grillig, scherp van contour, vlak en overwegend abstract. Maar sommige vormen flirten met de werkelijkheid: bij nadere beschouwing herken je meubels, een vuilnisemmer of iemand die in een bed ligt te slapen. Diederik Gerlach gebruikt vooral aard kleuren met slechts af en toe wat accenten in zuivere en heldere kleuren. Het werk van Gerlach doet in verschillende opzichten denken aan het Synthetisch Kubisme uit de jaren 10 van deze eeuw. Kun stenaars als Juan Gris en Pablo Picasso koesterden ook een voor keur voor stillevens en portret ten, waarin net als bij Gerlach sprake is van verschillende stand punten, aardkleuren en vervor ming. Maar Gerlach's vormen zijn niet hoekig, eerder organisch.- Naar titels of jaartallep laat de LAK-galerie de bezoekers voorlo pig nog even raden. De bijschrif ten zijn nog niet opgehangen. In een begeleidend zaalblad wordt aleen verklapt dat de schilderijen ontstaan zijn in de jaren 1987 tot en met 1990. LISETTE OOMEN hommage aan een duivelskunstenaar dag in het professionele circuit te recht. Voor de jury was het dit jaar een punt van overweging. Daarom had de jury bij monde van haar voorzit ter sympathie voor de derde fina list Andre Westra. Alleen in zijn ge val gaat de amateurstatus zonder meer op. Dat is trouwens aan zijn optreden ook goed te merken. Hij vertelt in flink tempo een verhaal dat houterig en nog echt als uit het hoofd geleerd overkomt. Deson danks oogstte hij waardering bij de jury die bij hem het nodige, nog te ontwikkelen talent aanwezig acht. Zijn echte amateurstatus maakte het voor André Westra in elk geval extra moeilijk om het op te moeten nemen tegen de professioneel ge schoolde Dulle Roeckers of tegen Mark van de Veerdonk die de afge lopen jaren in het kleine zalencir- cuit al de nodige routine heeft kun nen opdoen. In 1987 won Mark van de Veerdonk namelijk al de per soonlijkheidsprijs op het Camaret- tenfestival. Dat laatste geeft overi gens te denken en relativeert als het ware zijn onomstreden overwin ning op het Leids Cabaret Festival van dit jaar. Miste hij toch de kwali teiten om ondanks zo'n Camaret- ten-erkenning echt door te breken of is de festivalinflatie al zo ver voortgeschreden dat je tenminste bij twee festivals moet opvallen al vorens een professionele cabaret- carrière te kunnen starten'' WIJNAND ZEILSTRA Met een gondel door grachten AMSTERDAM (ANP) - Een tour door de Amsterdamse grachten met een niet alledaags vaartuig. Dat kan vanaf eind mei bij het Nederlands Scheepvaart Museum, waar ieder een terecht kan voor een tochtje met een traditionele Venetiaanse gondel. Dat heeft het museum giste ren bekendgemaakt. Vanaf 9 maart tot 17 juni is in het museum, in het kader van de mani festatie Amsterdam-Venetié, ook een tentoonstelling over de Veneti aanse gondel te zien. De expositie biedt veel informatie over het ver voermiddel. Zo duurt de bouw van een gondel, die ongeveer 11 meter lang en 1,5 meter breed is. ongeveer vier tot vijf weken. Voor de fabrica ge worden verschillende soorten hout gebruikt waaronder walnoot en eiken. Pianist Mukayama wint Gaudeamus Concours 1991 ROTTERDAM (ANP) - De Japan se pianist Tomoko Mukayama heeft gisteren het Internationaal Gau deamus Vertolkers Concours 1991 in Rotterdam gewonnen. Aan de eerste prijs is een geldbedrag ver bonden van 5.000 gulden. Een week lang streden 48 solisten en ensembles uit veertien landen in drie ronden om de prijzen De jury bestond uit Lieuwe Visser. James Fulkerson, Stefano Scodanibbio en Alexej Ljubimov, De tweede prijs (3.000 gulden) van het concours is gewonnen door de Amerikaan Michael Lowenstern op de basklarinet. De derde prijs (1.500 gulden) was voor Karoline Schmutz op accordeon. De speciale prijs voor vocalisten werd niet toe gekend. omdat de deelnemende vo calisten in de ogen van de jury niet het voor deze prijs vereiste niveau haalden. Doffe dreun op hoofd mogelijk doodsoorzaak W. A. Mozart NEW YORK (AP) - Een zware hoofdwond en niet reumatische koorts of vergiftiging is de mogelij ke doodsoorzaak van Mozart. Dat concludeert de Fr.in antropoloog Pierre-Frangois Puech van de uni versiteit van Provence na onder zoek van de schedel die aan de in 1791 overleden componist zou heb ben behoord. Puech meldt zijn bevindingen in het maart-nummer van het tijd schrift Archeologie. De antropoloog ontdekte dat in de linkerslaap van de schedel een scheurtje zit, moge- luk veroorzaakt door n ,il l'uo h zegt aanwijzingen gevonden te heb ben dat na de verwonding hevige bloedingen zijn opgetreden, waar aan de hoofdpijnaanvallen en flauwtes te wijten zouden zijn waar aan de componist enige tijd voor zijn dood op 35-jarige leeftijd leed. Tot nu toe werd aangenomen dat Mozart de reumatische koortsen had teruggekregen waaraan hij in zijn jeugd leed. Die koortsen en de overvloedige aderlatingen, waaraan artsen zich in die tijd vaak te buiten gingen, zouden teveel zijn geweest voor Mozart. De ziekte van Mozart en zijn snel le aftakeling gaven indertijd voed sel aan geruchten dat hij vergiftigd zou zgn, een theorie die de laatste jaren, onder meer door de film 'Amadeus', weer de kop opstak. singen wist hij de zaal van begin tot eind uiterst behendig te bespelen. De publieksprijs kon hem eigenlijk al niet meer ontgaan. Wat de jury zou beslissen, was echter nog iets minder zeker. Het damesduo Hilde de Roeck en Ingnd Dullens (samen De Dulle Roeckers) met hun pianist Martin Jansen kon den immers nog voor concurrentie zorgen. Hun optreden bij de finale was in elk geval minder dan zij eer der die week hadden laten zien. Achteraf bleek dat een vooral op het podium merkbare geluidsstoring als gevolg van de radio-opnamen voor de VARA daar debet aan is ge weest. Voor deze finalisten is het bijzonder triest, wanneer zij voor hun gevoel door externe factoren niet optimaal hebben kunnen wer ken. Of het technisch mankement doorslaggevend is geweest voor hun verlies, valt zeer te betwijfelen. Dankzij hun professionele scho ling kunnen de beide dames zich uitstekend op het podium presente ren. De inhoud van het programma is echter zeer zwak. Ze streven naar een verrassende, licht-absurde combinatie van een aantal op zich zelf staande nummers. Die afzon derlijke onderdelen dienen hun meerwaarde te ontlenen aan de con text die een eigen herkenbare lijn zou moeten hebben. Tijdens de drie optredens in de festivalweek heb ben ze hun bedoelingen daarom trent onvoldoende duidelijk kun nen maken. Inflatie Opvallend vaak - hoogstwaarschijn lijk op aandringen van de organisa tie - werd er dit jaar op gehamerd dat het bg het Leids Cabaret Festi val om amateurs gaat. Dat is natuur lijk een poging om de hooggespan nen verwachtingen ten aanzien van festivalkandidaten enigzins te tem peren. Toch is dat grotendeels on zin: vele deelnemers zijn niet echt amateur, vrijwel iedereen koestert professionele ambities en wie ook maar enigzins bij een festival op valt, komt van de ene op de andere LEIDEN - Trio Heil afkomstig uit Friesland doet zaterdag het L.V.C. in Leiden aan. Niet alleen maakt dit kwintet aanstekelijke up-tempo feestmuziek, door de heren zelf'Folkabilly' genoemd, maar tevens wordt er ruimte in gebouwd voor de pure gitaar- popsong. Het in het begin van de set gespeelde 'Elenore' is daar een prachtig voorbeeld van. Een heldere melodie, ge dragen door de akoestische slaggitaar van Eric Ennema en aangevuld met een lekkere solo van Kees Dijker. De stem van Menno Hatz- mann is weliswaar krachtig maar niet geheel zuiver, m door zijn expressiviteit en inzet maakt hij veel goed. In 'Ain't it hard' ontaardt zijn optreden echter in regelrechte egotrippe rij. De overige bandleden hadden het er zichtbaar moeilijk mee 'Cheerio' en 'All pretty .girls don't walk' wordt de op folk richte muziek, met een knipoog naar de rockabilly voornamelijk door het vrij simpele strakke slagwerk van Gilbert Terpstra, versterkt met banjo en tin whistle. Dit laatste instrument was overigens maar beperkt hoor baar. Vooral Eric Ennema rea geert zijn frustraties over een niet geheel gelukt optreden met te weinig publiek nogal onpro fessioneel af op de zaal. Op de ir ritante vraag "Hebben jullie nog geen spijt van de zes gulden die je betaald hebt?", kan het ant woord alleen maar 'nee' zijn. Maar dit levert Trio Heil in Leg den zeker geen nieuwe fans op. HANS KEIJZERS Mark van de Veerdonk: al eerder winnaar Camarettenfestival. Culturele Raad: AMERSFOORT (GPD) - Binnen enkele dagen niet minder dan twee wereldpremières van toneelstuk ken van Hugo Claus: Amersfoort heeft overduidelijk de volledige medewerking van de man aan wie deze gemeente van 18 tot en met 26 april een groots opgezet festival wijdt. Met belangstelling wordt uit gekeken naar de toneelproduktie 'Richard het Everzwijn' dat op 18 april in een grote theatertent aan de Abraham Kuyperlaan (vervanging van theater De Flint dat onlangs uit brandde) voor het eerst wordt opge voerd en wel door het Nederlands Toneel Gent (NTGj in een regie van Eddy Vereycken. Claus heeft dit werk uit 1990 gebaseerd op Richard de Derde van Shakespeare. De andere première is op 21 april in theater De lieve vrouw en het gaat daarbij om een tot éénakter omgewerkt verhaal uit de bundel 'De zwarte keizer' ('58). Claus heeft nóg een verhaal uit dit boek voor to neel bewerkt dat eveneens in Amersfoort is te zien: beide stukken behoren tot zijn laatste toneelwerk ('91) en zijn geschreven in opdracht van de NOS. Verder worden er in het kader van het festival voorstellingen gege- ven van 'Een bruid in de morgen' door de stichting Cervelaat in een regie van Marcelle Meuleman, 'Inte rieur' gebaseerd op de roman 'Om trent Deedee' door de Gezamenlijke Amersfoortse Toneelverenigingen in een regie van Henny van Schaik, 'Phaedra' door het Vlaams Conser vatorium, geregisseerd door Dora van der Groen, en 'Zomernacht' door het Antwerpse theatergezel schap 't Gebroed (regie: Jan De- clair). Een bijzondere theaterproduktie belooft 'Het huis van Labdakos' te worden, waaraan ex-scholieren uit LEIDEN Mark van de Veerdonk heeft de jury- en publieksprijs van de dertiende editie van het Leids Cabaret Festival gewonnen. Daar mee nam de jury, bestaande uit the aterdirecteur Marten Putman, caba retier Bavo Galama en recensent Frank Verhallen, een beslissing waarover vrijwel iedereen in de propvolle Leidse schouwburg het eens leek te zijn. Tijdens de eerste, begin vorige week gehouden, voor ronde was al duidelijk dat Van de Veerdonk een grote kanshebber zou zijn. Mark van de Veerdonk beschikt over een expressieve mimiek, heeft beslist vocale kwaliteiten, en zijn begeleiders Marcel Schmidt en Carl Daleboudt (in de originele bezetting van pianist en trompettist) zorgen voor pittige muziek. Hij is het type van de olijke grappenmaker die amusementscabaret met een heel licht snufje engagement wil bren gen. Zo bestaat bijvoorbeeld zijn sterke openingsnummer uit een hoop flauwekul met af en toe een zweempje milieuproblematiek. Twee diepvrieskippen op stok zor gen er daarbij voor dat de vrolijke gekte ook visueel wordt geaccentu eerd. Eenzelfde geslaagde truc wordt toegepast in de scène waarin trom pettist Daleboudt met een hamer op zijn helm beukt: 'Vergeet het maar- /vergeet het maar/ze rammen het in je kop/voor nop/voor nop'. En de verdedigingsmonoloog van de man met de nylonkous over het hoofd doet het eveneens bijzonder goed. Bij eerdere optredens in de festival- week zakte het niveau van zijn bij drage na deze succesnummers lang zaam maar zeker weg. Die fout maakte hij echter tijdens de Finale avond niet. Door een paar aanpas- ROTTERDAM (GPD) Zaterdag se avond. Aan het begin de tweede •se Jazz Poetry Night gonst het in en Thelonious al van de geruchten: het lk® is zeer de vraag of en zo ja hoe laat de twee 'hoofdacts' van de nacht zullen arriveren. Linton Kwesi j Johnson, de door reggae geinspi- j reerde dichter uit Jamaica, zou en- in- kele uren geleden in Amsterdam in ot-'the Red Light District' zijn gesigna- la'leerd en Jalal Nuriddin, ooit lid van !n' de illustere groep 'The Last Poets', lp. i zou voor het laatst zijn gezien in een ne dubieuze Rotterdamse coffeeshop, ip. Het begon dus al goed, en het zou alleen maar beter worden. Terwijl en buiten bij de kassa de laatste kaart- r0" jes in rap tempo de deur uit vliegen nl' bijt Simon Vinkenoog voor een af- jj® geladen zaal het spits af, begeleid door de broers Jacques (gitaar) en :h- Bert (bas) Palinckx. Van een 'rond- m-| uit overweldigende jazz poetry- recital', zoals zijn optredens in '89 en '90 in Tilburg in de programma- folder worden omschreven, is ech ter geen sprake. Het publiek rea geert navenant: er wordt welwil lend geapplaudisseerd, maar men kent Vinkenoogs kunstje zo langza merhand wel. Het eerste gedonder aan de bar begint: een paar dronken lui beginnen te schreeuwen en te brallen. Er wordt vooralsnog weinig aandacht aan besteed. Remco Campert dwingt meer res pect af. Rustig en met een perfecte timing laat hij de zaal genieten en nog eens genieten. Van zijn (dag- )dromen, waarin hij steeds zelf De Ster is, als jazztrompettist ("God, wat was ik goed!") of als De Onmis bare Topvoetballen Van zijn prach tige gedicht over Charlie 'Bird' Par ker en zijn warme verhalen over Chet Baker. Campert blijft goed, al wordt-ie honderd, döof en blind. Dan is het tijd voor wat de verras sing van de Jazz Poetry Night zal blijken: de jonge zwarte dichter Lemn Sissay (geboren in Manches ter in 1967). Bloednerveus, wat de kracht van zijn optreden alleen maar ten goede komt. Als een onge temd paard staat hij daar, het wit van z'n ogen is tot achter in de zaal te zien. Zijn stem bruist, hamert, zweept, fluistert, slijmt, hapert, ran selt. Het gelazer aan de bar heeft in middels niet te tolereren vormen aangenomen. Sissay wordt erdoor uit z'n concentratie gebracht. Hij stopt, vraagt om wat rust in de tent, klaagt over het felle gele podium- licht. Daarna is hij duidelijk uit ba lans. Voorin bij de bar speelt zich een onduidelijke scène af: even la ter vliegen drie heren de straat op. Eén van hen heeft, zoals later blijkt, aan de bar staan kotsen. Waarom zo iemand naar de Jazz Poetry Night gaat en daar waarschijnlijk ook nog twintig gulden voor betaalt is mij duister. Tegen drie uur 's nachts, na een' redelijk goed maar te lang durend optreden van het inmiddels zeer be kende Paul Middellijn Sextet, ver schijnt eindelijk de lang verwachte Linton Kwesi Johnson op het to neel. Met zijn hoed en puntbaard lijkt hij meer dan ooit op Thelo nious Monk. Er zijn geen tapes, geen musici. Alleen die hypnotise- rende'stem en de langzame feggae- beat van zijn poezie. Poèzie van een wezenloze schoonheid, zoals in 'Sonny's Letter' en 'Bass Culture'. Maar of het nu aan de vermoeid heid van het publiek ligt of aan het feit dat veel mensen toch op een muzikaal ondersteund optreden hadden gehoopt, Rotterdam moet er weer massaal doorheen ouwe hoeren. Het heeft iets van een triest soort bokswedstrijd: Rotterdam versus Linton Kwesi Johnson. Ouwe rot LKJ stoort zich er niet aan. In tegenstelling tot zijn minder ervaren collega Seml Sissay maakt hij onverstoorbaar zijn optreden af, zelfs de uitdrukking op zijn ge beeldhouwde gezicht verandert geen moment. "Thank you, good night." De eerste paar rijen hebben kippevel, de rest van de aanwezigen heeft geen woord gehoord. Misschien is het raadzaam om bij een volgende Jazz Poetry Night te proberen «dichters als Nu riddin en Johnson, die veel concen tratie vergen en geen 'wekradio' in de vorm van een band bij zich heb ben, wat eerder op de avond te pro grammeren. Vooropgesteld dat ze niet op de Wallen of in de Kroeg zit ten, natuurlijk. BERNADETTE NEELISSEN schooltheatergroepen, studenten van de Hogeschool Midden Neder land en semi-professionele acteurs uit Amersfoort meewerken. Ook het dichterschap van Hugo Claus wordt belicht. Dat gebeurt - op 23 april, 's middags en 's avonds - tijdens een theatraal poëziepro gramma, 'Van Claus tot Claus', te re gisseren door Wim Meuwissen. Te vens wordt er dan een integrale op voering gegeven van 'Het teken van de hamster'. Twee dagen later wordt opnieuw de poèzie van Claus onder de loep genomen, en wel door Rein Bloem, met medewerking van Jacques Commandeur die verzen van Claus zal voordragen. Claus' binding met de (speel)film komt tijdens het festival eveneens aan de orde. Door hem geregisseer de films zullen worden vertoond, maar ook Films die gemaakt zijn naar zijn boeken (onder meer Het Sacrament, De Leeuw van Vlaande ren, Vrijdag, Palliter, Het gezin Van Paemel). Een tentoonstelling in De Zonne hof (van 19 april tot en met 26 mei) tenslotte toont de ontwikkeling van Hugo Claus als beeldend kunste naar over een periode van meer dan veertig jaar. 'Door spraakmakende festivals te organiseren streeft de Amersfoortse Culturele Raad ernaar om in onze prachtige oude stad het cultureel le ven een injectie te geven', meldt de directeur van de raad. Dat in dit ver band de keuze van Hugo Claus als festival-'onderwerp' een min of meer toevallige is, ontkent een woordvoerder van de raad met kracht. Dit eerste grote culturele festival is vooral bedoeld als een 'hommage' aan de Vlaamse 'duvels- kunstenaar'. Riccardo Chailly blijft nog vier jaar AMSTERDAM (ANP) - Riccardo Chailly verlengt zijn contract met het koninklijk Concertgebouwor kest met vier jaar. Dat heeft het be stuur van het orkest gisteren be kendgemaakt. Overeengekomen is. dat Chailly tot 1 augustus 1996 jaarlijks mini maal 45 concerten in binnen- en bui tenland zal leiden. Chailly is vanaf 1988 chefdirigent van het Concert gebouworkest. Daarnaast heeft hij de muzikale leiding van het Teatro Comunale in Bologna. Hngo Claus: twee nieuwe toneelstukken. AMSTERDAM (GPD) Gerardjan Rijnders is ook voor de nieuwe sub sidieperiode beschikbaar als artis tiek leider van Toneelgroep Am sterdam. Voor een termijn van vier jaar, dat augustus 1992 ingaat, laat hij zich artistiek vergezellen door Lidwien Roothaan en Titus Muize- laar. Rijnders verbindt geen den aan zijn aanblijven als artistiek leider. "Wel til ik er zwaar aan dat er eindelijk een middentheater in Am sterdam wordt gebouwd", zegt hij, "maar ik weet niet of je dat een voorwaarde kunt noemen. Ik blijf omdat het goed gaat met Toneel groep Amsterdam. Het ensemble wordt steeds beter. Wat ik ook leuk vind, is dat we steeds vaker uitnodi gingen krijgen om onze produkties in het buitenland te spelen. En ver der is het zo, dat ik er niet gerust op ben wat er gaat gebeuren als ik wèl zou vertrekken. Ik geef allerlei enge ideeën maar liever geen kans". Sam Bogaerts vertrekt met in gang van komend seizoen op eigen verzoek uit de artistieke raad van Toneelgroep Amsterdam. Hij heeft een subsidieaanvraag ingediend voor een eigen gezelschap. Wel is hg volgend seizoen nog beschikbaar voor gastregies bij Toneelgroep Amsterdam. Lidwien Roothaan is op dit mo ment nog artistiek leidster van thea tergroep Carrousel. Haar eerste gro te regie dateert uit 1984, toen Ge rardjan Rijnders haar bij Globe de kans gaf om Elisabeth Andersen in 'Savannah Bay' van Marguerite Du- ras te regisseren. Andere memora bele voorstelling van haar zijn: 'Een onderwereldse glimlach', Twaalf gezworenen' (beide bij Toneelgroep Amsterdam) 'Biedermann en de brandstichters', 'L'amour la mort' en 'Bloedbruiloft' Titus Muizelaar is vooral bekend als acteur. De laatste jaren maakte hij deel uit van Maatschappg Discordia, de groep van Jan Jons Lamers. Hg wil zich bg Toneel groep Amsterdam meer als regis seur gaan profileren. 'Titus en Lidwien zijn toe aan een nieuwe stap", zegt Rgnders, "En ik heb altijd bijzonder plezierig met ze samengewerkt. Ik weet dat het som mige mensen bevreemdt dat ik Ti tus in de artistieke leiding wil Maar waar staat geschreven dat alleen een regisseur voor deze functie in aanmerking komt? Waarom zou een acteur geen stempel kunnen druk ken op het artistieke beleid?"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 25