Junta: democratie
in half jaar terug
Oppositie Albanië ziet 'coup'
Generaal Suchinda, de sterke man in Thailand
Proces tegen Bulgaarse
dictator Zhivkov begint
Moskou voor en tegen
Gorbatsjov en Jeltsin
MAANDAG 25 FEBRUARI 1991
BUITENLAND
PAGINA 23
Coup Thailand wipt eerste gekozen premier
Van onze correspondent Bob Mantiri
SINGAPORE/BANGKOK (GPD) De generaals die zaterdag in Thailand zonder bloed
vergieten de regering van premier Chatichai Choonhavan in een coup hebben gewipt, heb
ben gisteren aangekondigd dat zij binnen zes maanden de macht zullen teruggeven aan
het volk.
In de hoofdstad Bangkok is de toe
stand intussen weer normaal. De
troepen die in het weekeinde rege
ringsgebouwen en andere strategi
sche plaatsen bewaakten, zijn naar
de kazernes teruggekeerd.
Legerbevelhebber generaal gesteld. De functie
Suchinda Kraprayoon verklaarde hebber Sunthorn
gisteren op een persconferentie in
Bangkok dat de staatsgreep is ge
pleegd om de "democratie te be
schermen". Volgens generaal
Suchinda, die als 'sterke man' uit de
coup is te voorschijn gekomen,
werd de democratie ondermijnd
door wat hij noemde 'parlementaire
dictatuur'.
De generaal beloofde binnen een
half jaar verkiezingen en een nieuw
grondwet. De nieuwe constitutie
moet een politiek systeem garande
ren dat een constitutionele monar
chie combineert met een parlemen
taire democratie, zo zei hij. Als lei
der van een voorlopig kabinet
treedt opperbevelhebber generaal
Sunthorn Kongsompang op. Vol
gens generaal Suchinda heeft de
junta de zegen van koning Bhumi-
BUDAPEST (GPD) - In Sofia be
gint vandaag het proces tegen de
voormalige communistische partij
leider Todor Zjivkov. Ruim vijftien
maanden nadat hij door een paleis
revolutie ten val werd gebracht,
moet hij zich verantwoorden voor
corruptie en machtsmisbruik.
De aanklacht. 22.000 bladzijden
lang en 108 boekbanden dik. be
perkt zich uitsluitend tot beschuldi
gingen in de criminele sfeer. De 79-
jarige Zjivkov wordt voorgeworpen schenen over de weelde waarin de
dat hij 26 miljoen leva (rond de 15,5 partijleider leefde, viel dat in werke-
niljoen gulden volgens de officiële lijkheid wel mee. Het Bulgaarst
erdonke- giem hield ervan grootscheepse
groot openbare manifestaties te organise-
Zjivkov zelf leefde rede-
wisselkoers) heeft
remaand. Verder zou hij
aantal huizen en dure westerse
to's op kosten van de staat hebben Ujk bescheiden,
aangeschaft, niet alleen voor zich
zelf. maar ook voorpartijgenoten
Hem wacht maximaal dertig jaar.
paleizen waarin de Roemeense dic
tator Ceausescu zich ophield.
Dat hij een vette bankrekening in
Zwitserland heeft, heeft de Bul
gaarse regering nooit hard kunnen
maken. En de parlementaire onder-
antwoordehjk gesteld voor de ge
dwongen assimilitatie van Turken
in Bulgarije en voor de slaafse wijze
waarop Bulgarije de Sovjetunie
heeft nagevolgd. Maar die beschul
digingen heeft men inmiddels laten
vallen, omdat de strafwet geen mo
gelijkheden kende om hem daarop
te veroordelen. Ook zijn verant
woordelijkheid voor de tienduizen
den doden die in de Bulgaarse goe-
lagkampen zijn omgekomen, komt
niet aan de orde.
Zjivkov was van 1954 tot 1989 par
tijleider Hoewel hu aanvankelijk
als tamelijk onbekend politicus een
onbetekenende rol speelde, wist hij
zijn positie in enkele jaren z
Zijn ambtswoning had twaalf ka- Zjivkov moest lev
zoekscommissie die de bewijzen perken, dat hij va"af
de persoonlijke verrijking 1 jfi
Ondanks de dikke stukken is de
aanklacht tegen de ex-dictator ta
melijk zwak. Hoewel in de Bulgaar
se pers regelmatig verhalen zijn ver
ifiers, een werkkamer, tw
vangstruimtes, een zwembad, een
sauna en een filmzaal, geen overdre
ven woning voor de hoogste
het land en geen vergelijking
echt in geslaagd.
twist de hoogste man in het land
was. In een interview dat hij novem
ber vorig jaar gaf. zegt hij inmiddels
spijt te hebben van de afgelopen ja
ren. Hij vindt dat hij meer dan der-
op politieke punten worden aange- tig jaar lang "leiding heeft gegeve
de kïaagd. Hij wordt persoonlijk
zondig systeem"
Hij kondigde aan dat de regering Chatichai zou nog gevangen
China wil Dalai Lama uit Mongolië weren
premier Chatichai ten val 1
gebracht, de grondwet was opge
schort, het parlement ontbonden,
de staat van beleg in het land was af
gekondigd en perscensuur was in-
opperbevel-
den gehouden in het hoofdkwartier
van de luchtmacht. Generaal Chati
chai kwam in 1988 aan het bewind.
Hij was de eerste democratisch ge
kozen premier.
De Amerikaanse regering heeft
nistratieve. In tegenstelling tot le
gerbevelhebber Suchinda heeft
Sunthorn geen troepen onder zich.
puur admi- de staatsgreep scherp veroordeeld.
Zij kondigde aan dat de militaire e
financiële hulp van meer dan zes
tien miljoen dollar onmiddellijk
De 71-jarige afgezette premier wordt opgeschort.
PEKING (Rtr) - China probeert
het bezoek tegen te houden dat de
Dalai Lama, in juli aan Mongolië
wil brengen. Dit is gisteren verno
men uit officiële Mongolische
bronnen.
China heeft president Ochirbat
gevraagd het bezoek van de Tibe
taanse geestelijke leider af te zeg
gen, aldus deze bronnen. China
zou hebben gedreigd dat als de
Dalai Lama naar Mongolië gaat.
president Yang Shangkun van
China zijn bezoek aan Mongolië
zou afzeggen.
De Dalai Lama is uitgenodigd
door het boeddhistische Ganden-
klooster en dat voelt er volgens de
zegslieden niet veel voor de uitno
diging in te trekken.
Deze maand zou de Dalai Lama
een bezoek brengen aan Nepal.
Maar China, dat zich zorgen
maakt over het toenemend presti
ge van de de geestelijk leider, wist
dit bezoek te voorkomen. De
Dalai Lama vluchtte in 1959 uit
Tibet nadat Chinese troepen een
opstand tegen het communisti
sche bewind hadden neergesla
gen.
Corruptie
Suchinda wees de suggestie
hand dat Thailand op weg
een militaire dictatuur zoals in Bur
ma. Als redenen voor hun staats
greep noemden de militaire macht
hebbers de voortwoekerende cor
ruptie in de regering, de groeiende
parlementaire dictatuur, het treite
ren van ambtenaren door politici,
ondermijning van de militaire een
heid en het hinderen varreen onder
zoek naar beschuldigingen over een
moordaanslag op onder meer een
lid van het koningshuis.
Maar critici van het 200.000 man
sterke leger zeggen dat de militaire
leiders zelf corrupt zijn en uit puur
eigenbelang handelen, ondanks
hun bewering dat zij de hoeders van
de natie zijn. De generaals hebben
een aandeel in de economische
hausse en hebben miljarden belan
gen in de bouwsector, houtindus
trie, bankwezen en gronden.
De staatsgreep was klassiek van
opzet. Troepen, ondersteund door
legerwagens, bezetten zaterdag
rond 6.30 uur Nederlandse tijd alle
radio- en televisiestations, rege
ringsgebouwen en kranten. Even
later verscheen opperbevelhebber,
generaal Sunthorn Kongsompong,
voor de televisie, geflankeerd door
de bevelhebbers van het leger, de
luchtmacht er
Kogels in Georgië
MOSKOU (AP) Troepen van het
Sovjet-ministerie van binnenlandse
zaken hebben zaterdag hun inspan
ningen opgevoerd om militante na
tionalisten en separatisten in de re
publiek Georgie te ontwapenen. De
centrale regering in Moskou stelde
eerder de onafhankelijkheidsbewe
gingen in Georgie voor zaterdag een
ultimatum om een einde te maken
aan hun activiteiten of de afkondi
ging van de noodtoestand in de re
publiek te riskeren.
Een woordvoerder van het Geor
gische ministerie van binnenlandse
zaken zei zaterdag dat militante se
paratisten in Zuid-Ossetië al twee
dagen in het wilde weg aan het vu
ren waren en probeerden de bevol
king te intimideren.
Nieuwe leider:
Solidariteit wordt
echte vakbond
GDANSK (AP) Het congres van
het Poolse vakverbond Solidariteit
heeft zaterdag Marian Krzaklewski
tot nieuwe voorzitter gekozen. De
man die Lech Walesa opvolgt heeft
gezegd dat hij zich zal concentreren
op het zekerstellen van de rechten
van arbeiders, in plaats van politie
ke activiteiten. 'Nl dl politieke
successen moeten wij nu vakbonds
successen behalen", zei hij.
Krzaklewski won in de derde en
beslissende stemronde met gemak
van vice-voorzitter Lech Kaczvnski
De 41-jange, uit Opper-Silv.-ie ld
komstige Krzaklewski kreeg 222
van de 433 uitgebrachte stemmen,
tegen Kaczynski 174.
Krzaklewski bezwoer dat Solida
riteit onder zijn leiding een garantie
zou blijven voor de hervormingen
die in Polen hebben plaatsgehad.
Hij beloofde het vakverbond de
voornaamste anti-communistische
kracht te zullen maken en riep de
regering op. haast te maken met het
inperken van de macht van de oude
communisten en de vele bedrijven
die nog onder hun invloed staan.
Een soldaat op een tank bewaakt
de straat vlakbij het hoofdkwartier
van het militaire opperbevel in de
Thaise hoofdstad Bangkok, nadat
het leger de macht in de staat had
den overgenomen. (foto epa»
Buitenland kort
Burgerforum valt
in tweeën uiteen
PRAAG (AP) Binnen Burger
forum, de beweging die 14
maanden geleden aan de wieg
stond van de hervormingen in
Tsjechoslowakije, heeft zich za
terdag een scheuring voltrok
ken. De twee groepen hebben
evenwel toegezegd met elkaar te
blijven samenwerken tot de ver
kiezingen van volgend jaar.
Het congres van Burgerforum
stemde met 161 tegen drie en
drie onthoudingen voor de ver
deling in een conservatieve par
tij en een liberale burgerbewe
ging. De samenwerking tussen
beide groepen krijgt gestalte in
een tien leden tellende coördi
nerende raad, vijf voor beide
vleugels.
TIRANA/WENEN (GPD/AP) De noodtoestand zal uitroepen als de
Albanese oppositiepartij DPA be- wetten niet worden geëerbiedigd.
schuldigen militairen v
moufleerde poging tot staatsgreep'.
Leden van de militaire academie,
waar de afgelopen dagen werd ge
schoten op demonstranten hebben
na de verwijdering van de beelden
van ex-dictator Hodzja een 'natio
naal comité ter bescherming
'geca- Voor de derde achtereenvolgende zal hij
handreiking doen
Maar ondertussen wor
den alle uitvalswegen van de hoofd-
schoten zijn gelost en explo- regeldheden.
de militaire B
academie in Tirana, v
Hans Geleijnse
MOSKOU Tienduizenden de
monstranten hebben dit weekeinde
in Moskou hun politieke leiders ver
oordeeld en toegejuicht. Op het Ma-
nezj-plein, in de schaduw van het
Kremlin, klonken zaterdag kreten
van afkeuring over 'pseudo-demo-
craten als Boris Jeltsin. die onze
Unie ten gronde richten'. Zondag
waren er op dezelfde plek scheldka
nonnades aan het adres van Michail
Gorbatsjov.
Beide demonstraties trokken
minder mensen dan de organisato
ren hadden verwacht. Voor zater
dag hadden verschillende centrum
rechtse organisaties 300.000 men
sen voorspeld, die hun steun voor
'de onverbrekelijke band tussen le-
gereB
echter gepeperd. Een oorlogsvete
raan sprak over de 'fascisten in de
Baltische republieken', op spandoe
ken werd Jeltsin uitgemaakt voor
een Zionist, Amerika voor moorde
naar en Israel de gemeenschappelij
ke vijand van Arabieren en Russen
genoemd.
Een fiink deel van de aanwezigen
was in uniform. Hoewel de chef van
de generale staf, Moissejev, had ont
kend dat er orders waren uitgevaar
digd aan de kazernes om afvaardi
gingen te sturen, zeiden militairen
desgevraagd dat ze waren verplicht
hun vrije dag op te offeren aan de
demonstratie.
Zondag was de roep om Jeltsin
als nieuwe Sovjet-president luid
"Communisten, handen af van Jelt
sin", klonk het herhaaldeluk. Jelt
sin zelf heeft echter al laten weten
i het
i groep
Cholera Peru
De ministers van gezondheidszorg
van zes Zuidamerikaanse landen
zullen woensdag in Lima in spoed
beraad bijeenkomen om een strate
gie te ontwerpen waarmee Peru's
toenemende cholera-epidemie te
lijf kan worden gegaan. De epide
mie heeft tot dusverre 150 mensen
levens geeist en het aantal ziektege
vallen nadert de 30.000. (AP)
Exodus Sovjets
Sovjet-frontlijnsoldaten zijn giste
ren begonnen aan hun vertrek uit
Duitsland. In Neuruppin, een garni
zoensstad van het Sovjetleger in
Duitsland ten noordwesten van
Berlijn, hebben zich zaterdag forse
rellen voorgedaan tussen Duitse
'skinheads' en Sovjetsoldaten. Er
vielen ettelijke gewonden en 13 per
sonen zijn gearresteerd. (Rtr)
Budget België
De Belgische regeringstop heeft
gisteren een overeenkomst bereikt
over een maatregelen om de begro
tingsdoelstelling te bereiken. Met
de maatregelen zou een bedrag van
(omgerekend) 2,5 miljard gulden
aan geschrapte uitgaven
inkomsten gemoeid zijn. (ANP)
Geen Arron
De voormalige Surinaamse vi
president Henck Arron stelt zich generaal Arthit Kamlang-ek tot
niet kandidaat bij de verkiezingen waarnemend minister van defensie,
van 25 mei. "Ik stel me niet beschik- was voor de generaals kennelijk de
baar voor politiek bestuurlijke laatste druppel die de emmer deed
functies. Ik wil me slechts wijden overvloeien. Generaal Chatichai
aan mijn taak als voorzitter van de was van plan om ingrijpende wijzi-
Nationale Partij Suriname (NPS)", gingen te brengen in de legertop en
aldus Arron gisteren op een verga- zou dit hebben willen doen met de
dering van de NPS. (ANP) hulp van Arthit.
r, c De bevelhebbers vreesden voor
GeWCld Sri Lanka hun positie. Arthit is een ex-opper-
Bij een offensief van het regerings- bevelhebber. Hij is niet populair,
leger tegen Tamil-rebellen in het vooral niet onder de generaals van
oosten van Sri Lanka zijn 15 rebel- de Lichting 5, van wie generaal
len gesneuveld, heeft het leger za- Suchinda de exponent van is. Deze
terdag bekend gemaakt. Bij de ac- 57-jarige generaal wordt be-
tie, in het oostelijke district Battica- schouwd als de sleutelfiguur achter
loa, werden wapens en munitie op de succesvolle staatsgreep van za-
de rebellen buit gemaakt. (APj terdag.
Moordaanslag g X
Een gepensioneerde grenswachter 1958 afstudeerde aan de prestigieu-
heeft zaterdagavond geprobeerd de ze Chulachomklao Koninklijke Mi-
voormalige Argentijnse president litaire Academie. Tot deze groep be-
Raul Alfonsin neer te schieten ter- hoort ook de voormalige legerbe-
wijl deze een politieke bijeenkomst velhebber en ex-minister van de-
toesprak. maar aanhangers van de fensie generaal Chavalit Yong-
ex-president wisten de grenswach- chaiyud. De meesten van deze
ter te overmeesteren toen diens wa- groep hebben nu de rang bereikt
pen weigerde. (ANP) van generaal en sinds de jaren ze-
het vaderland' opgericht. De groot- militante officieren zich krachtda-
ste oppositieparti j vindt dat de mili
tairen zich met deze eis boven
staat plaatsen.
Volgens de laatste berichten is
toestand in en rond de militaire a
demie weer normaal. De minister
dig verzet tegen de democratisering
en de1 politieke hervormingen die
Albanië min of meer in de greep
hebben. Gisteravond zijn nieuwe
arrestaties verricht. Oppositieleden
,'ertellen dat tegen de honderd me-
Einde Warschaupact
demonstratie van de oppositionele bliek. De Russische president heeft,
groepering Democratisch Rusland, na zijn uitval tegen Gorbatsjov op
r Boris Jeltsin werd toegejuicht de televisie vorige week. inmiddels
i succesje geboekt.
i defensie in het pas benoemde destanders zijn opgepakt
WENEN/BUDAPEST
PA/ANP) - De Sovjetunit
voormalige Oosteuropese bondge
noten zullen binnenkort het War-
overgangskabinet, Kico Jani
Mustaqi, zou greep hebben gekre
gen op het militaire opleidingsinsti
tuut. Daarnaast is de door president
Alia ingestelde presidentiële raad
met verregaande bevoegdheden
uitgerust en heeft premier Fatos
Nano aangekondigd dat hij de
In e
itoespraak
het Albanese volk heeft pre
sident Alia zaterdagavond op on
dubbelzinnige wijze partij getrok
ken voor zijn voorganger Hodzja.
De slopers van het Hodzja-monu-
ment noemde hij
risten'.
(Rtr/D- Democratisch Rusland-woord-
haar voerders hadden tevoren gezegd
dat hun betoging minstens twee
keer zo massaal zou zijn als die van
Radio Tira- schaupact als militair bondgenoot- zaterdag De meeste reden tot kla
gen hadden echter de conservatie
ven. Met 'kopstukken' als defensie
minister Jazov, minister
schap begraven. Tijdens een bijeen
komst in de Hongaarse hoofdstad
Budapest worden vandaag de
bereidingen getroffen om de 36 jaar nenlandse zaken Poego en KGB-
oude alliantie op 1 april 1991
haar militaire structuren te ont
doen.
chef Krjoetskov op het podium
bleef de stemming lauw. De gebe
zigde taal en de spandoeken waren
SINGAPORE (GPD) - Het boterde
al lang niet tussen premier Chati
chai Choonhavan en de militaire lei
ders. Het conflict sluimerde al sinds
juni. De generaals waren ontevre
den over de keuze van Chatichai
van zijn ministers en de steun die
hij gaf aan ex-officieren die in het
verleden betrokken waren bij
staatsgrepen. De benoeming
ventig vormen deze officieren de in
vloedrijke fractie binnen de Thaise
strijdkrachten.
Generaal Suchinda was de man
die zijn kameraden samensmeedde
tot een machtige, compacte eenheid
in het leger, die als tegenwicht
moest dienen voor de invloed van
de groep van rebellerende officie
ren die bekend stonden als de 'Jon
ge Turken'. De Jonge Turken waren
een formidabele macht in het leger,
die in oktober 1977 een coup uit
voerden en generaal Kriangsak
Chomanand aan de macht hielpen.
Knapste kop
Twee jaar later brachten zij generaal
Prem Tinsulanond, eveneens via
een staatsgreep aan het bewind.
Een nieuwe coup in april 1981 en
ook in 1985 werden echter verhin
derd door klasse 5' officieren, die
er daarna in slaagden om hun in
vloed te vergroten. Toen generaal
Prem generaal Arthit Kamlamg-ek y»
als legerbevelhebber ontsloeg en in K
diens plaats generaal Chavalit jpntj'p „n
Yongchaiyud benoemde, kwamen
de tijdgenoten van Chavalit even
eens in aanmerking voor promotie.
Tegen 1984 waren de bevelhebbers
van 11 van de 14 divisies militairen
van de dezelfde lichting als Suchin-
legde
persconferentie
in Bangkok nog
het nodig was de
regering van
premier Chati
chai af te zetten.
Generaal Suchinda wordt be
schouwd als de knapste knop van
zijn klas. Hij studeerde op een beurs
in Fort Leavenworth in de VS. was
militair attache op de Thaise ambas
sade in Washington. Hij werkte zich rang van luitenant-generaal. In april
van divisiehoofd van de inlichtin- vorig jaar volgde hu generaal Cha-
ting 5, zoals de bevelhebber w ,.u„u
zei-strijdkrachten admiraal Prapat bureau"tMeiiT vertelden"ïournal
Protest Kroaten
voor vrijlating
van partijleden
BELGRADO (Rtr/AFP) Tiendui
zenden mensen zijn gisteren naar
het bureau van de militaire openba
re aanklager in Zagreb gemar
cheerd om de vrijlating van plaatse
lijke functionarissen te eisen, zo
hebben ooggetuigen verteld. De
functionarissen zijn gevangengezet
door Joegoslavische militairen
De oproerpolitie hield de demon
stranten op honderd meter
Krasnachan, luchtmachbevelheb-
ber Kaset Rojananil en generaal Is
sarapon Nondpadk
van Suchinda. Generaal Suchinda
heeft in de junta de belangrijkste
portefeuilles in handen: die van de
fensie, binnenlandse zaken, com
municatie en justitie.
Diplomatieke waarnemers gelo
ven dat de generaals voorlopig nog
wel aan de macht blijven; in elk ge-
val langer dan de zes maanden d,e '^n incidïntol" gë™!d
ten per telefoon vanuit Zagreb, de
hoofdstad van de weerspannige
Joegoslavische republiek Kroetai
De betogers kwamen eerder bijel-
kaar op een van de pleinen van Za
greb, waar zij luisterden naar toe
spraken van Kroatische leiders en
leuzen schreeuwden als 'Wy zullen
Kroatië niet opgeven'. 'Op naar de
strijd' en 'Laat de onschuldigen
Bij de manifestatie werden
zij zichzelf hebben gegev
hebben het land zo stevig
greep, dat zij
Zij
Der
igte eiste de vrijlating v
ten minste drie function.i: i
niets hoeven te regt.rencje Kroatische Democra-
De slaat van beleg verb.edt „sche Un.e Z.J werden door het
politieke bijeenkomsten. Overtre- Joegosl,v,sche lcger gevangenge-
ders krijgen een gevangenisstraf
van zes maanden of een boete
3.300 gulden Hoofdredacteuren
op beschuldiging
beramen van een gewapende op
stand en het vermóórden van een
alle kranten moeten hun be- aanUl federale militairen
v alit op als bevelhebber van het le-
richten eerst aan een militaire
sor laten lezen. Radio en televisie
zun gekoppeld aan de legeromrot p
D»- dtaiitsuran van putkulkn
banken mogen alleen transacties
doen na overleg met de militairen.
Andere aanwijzingen dat de mili
tairen niet van plan zijn om op korte
termijn weer de legerbarakken op
te zoeken zijn de ontbinding van
het parlement en het opstellen van
een nieuwe grondwet. Verwacht
wordt, dat in de nieuwe grondwet
de positie van de militairen zal wor
den versterkt en de invloed van po
litieke partuen wordt ingeperkt.
Generaal Suchinda heeft zijn afkeer
Kroatië en de naburige republiek
Slovenie zijn in een heftig menings
verschil verwikkeld met de Joego
slavische federale autoriteiten en
Servie, de grootste republiek van
het land. De twee rebellerende re
publieken willen dat JoCf
een losse unie van soevereine staten
wordt in plaats van een centraal ge-
Iridr u-u r.itir en /u dreigen zich af
te scheiden als zo n unie er niet
komt. Eind vorige week besloten de
leiders van de deelrepublieken, die
gezamenlijk het presidentschap
van de federatie vormen, dat Slove
nië en Kroatië hun eigen weg mo
gen gaan. Slovenie wijzigde afgelo-
dat
LfÜ? 1°"!^S^!ierl pen woensdag zijn grondwet
m ~"m het een eigen buitenlands en defen
siebeleid kan voeren.
