Front-politici voor Gemenebest-plan Kaapverdië kiest voor democratie Kroatische afgevaardigden gewapend naar parlement Proces Mandela teken aan wand Sovjetunie boos op IJsland Polen wil Sovjet-soldaten snel kwijt VRIJDAG 15 FEBRUARI 1991 BUITENLAND PAGINA 7 Surinaams Front ruikt verldezingsoverwinning PARAMARIBO (GPD/ANP) Het uitgelekte Nederlandse plan om met Suriname een 'Gemenebest-relatie' aan te gaan, is door politici van het afgezette Front voor Democratie en Ontwikkeling enthousiast ontvangen. Zowel voorzitter Lachmon van de Verenigde Hindoestaanse Partij (VHP) als ondervoorzitter Jessurun van de Nationale Partij Surina me (NPS) verwacht een klinkende verkiezingsoverwinning voor het Front wanneer nau were banden met Nederland worden beloofd. In politieke kringen in Paramaribo wordt de vergelijking gemaakt met de verkiezingen van 1987. Toen won het Front de verkiezingen met de aangekondigde hervatting van de ontwikkelingshulp. Ook waren de Surinamers ervan overtuigd dat de positie van het leger verzwakt zou worden na een overwinning van het Front. Het plan van Lubbers voor een "Gemenebest-relatie' bevat onder meer een monetair akkoord, af schaffing van de visumplicht en dubbele paspoorten: in de visie van het Front dé stemmentrekkers. Jes surun (NPS): "Over een Gemene best-relatie zou na de verkiezingen een referendum gehouden kunnen worden. Of, als het Front meer dan een tweederde meerderheid be haalt, kan er ook over besloten wor den iri de Nationale Assemblée". In het plan is ook ruimte voor Ne derlandse invloed op het justitiële apparaat in Paramaribo. Nederland zou zeggenschap willen hebben in de benoeming van een "opperrech ter". De sfeer op het openbaar mi nisterie in Paramaribo zou namelijk al lange tijd verziekt zijn, zodanig zelfs dat de Surinaamse procureur- generaal, Cecil de Randamie, giste ren zijn ontslag indiende bij de rege ring. Twee officieren van justitie na men bovendien voor langere tijd verlof. Fred van Russel, voorzitter a vakcentrale Dé Moederbond, bang dat door het plan van Lubbers kerstcoup. Eerder deze week zei een woordvoerder van buitenland se zaken in Washington echter dat ten onrechte zullen de regering blij was met de aankon- diging van verkiezingen in Surina me. "Eerlijke en vrije verkiezingen voerd dan een falend beleid. Ze heb- bieden hoop op terugkeer van bur- ben het slecht gedaan. Er is niet gerlijk bestuur in Suriname", aldus Iran/Rushdie Een vooraanstaande Iraanse geeste lijke heeft gisteren verklaard dat het doodsvonnis tegen de schrijver Salman Rushie onherroepelijk is. Volgens de islamitische geestelijke Mohammad Vaez-Zadeh Khorasani kan de uitspraak van ayatollah Kho meini van twee jaar geleden door geen enkele andere geestelijke te niet worden gedaan. (AP) Cambodja In grote delen van Cambodja wordt weer slag geleverd door troepen van het regeringsleger en het verzet. Het Cambodjaanse staatspersbureau werden SPK meldde gisteren dat legereen heden op verschillende plaatsen in het centrum en noordwesten van het land aan een groot offensief zijn begonnen tegen strijders van de Ro de Khmer en van de verzetsgroep het volk geluisterd. En de 1987 beloofde ontwikkelingshulp is ook niet gekomen. Iets dergelijks gaat nu weer gebeuren". Van Russel heeft zijn leden al op geroepen dit keer niet op het Front te stemmen, ook al werkt zijn partij tot nu toe nauw samen met Arrons NPS. "We zijn de afgelopen driejaar niet vergeten", aldus Van Russel. In de Nationale Democratische Partij (NDP) van Bouterse wordt al langer gediscussieerd over een Ge menebest-relatie tussen Suriname en Nederland. Aanleiding was een debat in de Tweede Kamer, waar de WD-er Bolkestein voorstelde om de banden met Suriname nauwer aan te halen. Juist omdat het Front een eventuele Gemenebest-relatie naar zich toe wil trekken, zal de NDP zo'n plan niet bij voorbaat af wijzen, zo wordt verwacht in Para maribo. Als Lubbers opzetje inderdaad de 'breedst mogelijke steun' verwerft in Suriname, zal zich straks een bont gezelschap melden op de stoep van het Catshuis: de oude politieke leiders Arron, Lachmon en Soemita in het gezelschap van Bouterse. Ambassadeur De Verenigde Staten sturen toch een nieuwe ambassadeur naar Suri- John Leonard zou in januari al in Suriname geaccrediteerd wor den maar de Amerikaanse regering zag hiervan af als gevolg van de Margaret Tutwiler. Ze voegde toe dat Washington de ontwikkelin gen in Suriname nauwlettend in de gaten houdt. DEN HAAG (ANP) - De kiezers in Kaapverdië kunnefi zondag voor het eerst sinds de onafhan kelijkheid van dit Westafnkaanse land 1975 naar de stembus voor vrije presidentsverkiezingen. Daarmee zet Kaapverdië als éen van de weinige Afrikaanse landen een belangrijke stap verder op weg naar de democratie. Vorige maand werden al de eer ste vrije parlementsverkiezingen gehouden, waar voor het eerst meerdere partijen aan konden deelnemen. De Kaapverdiërs maakten van de gelegenheid ge bruik om na vijftien jaar alleen heerschappij de regerende Afri kaanse Partij voor de Onafhanke lijkheid van Kaapverdië (PAICV) naar huis te sturen. Zondag dingen er twee presi dentskandidaten naar de gunst van de 160.000 kiesgerechtigden. De voormalige opperrechter An tonio Manuel Mascarenhas neemt het als onafhankelijk kandidaat op tegen zittend president Aristi- des Pereira. Monteiro wordt ge steund door de eind januari be noemde premier Carlos Veiga en zijn Beweging voor Democratie (MPD), die negen maanden gele den werd opgericht. De MPD wist bij de parlementsverkiezingen vorige maand 56 van de totaal 79 zetels binnen te halen. Toch betekent de zege van de MPD bij de parlementsverkiezin gen niet dat de partij zeker kan zijn van de overwinning van haar presidentskandidaat. De 67-jarige Pereira, die zijn land geleid heeft naar het meerpartijenstelsel kan onder de bevolking nog altijd re kenen op een zeker respect. Daar naast is het grote verlies aan par lementszetels van de PAICV vooral te wijten aan het optreden van vorige maand afgetreden pre mier Pedros Pires. Veel Kaapver diërs vinden de ex-premier te au toritair. Daartegenover staat de steun die de MPD heeft heeft van de ka tholieke kerk, waarvan 98 pro cent van de bevolking lid is. De katholieke oppositiekrant Terra Nova haalt regelmatig uit naar de autoritaire heerschappij van de PAICV, die zich tot februari vorig jaar marxistisch noemde. Een onzekere factor bij de ver kiezingen van zondag vormt het stemgedrag van de aanhangers van de twee kleine oppositiepar tijen, de Onafhankelijke en De mocratische Kaapverdische Unie (UCID) en de Volksunie voor de Onafhankelijkheid van Kaapver- die (UPICV). Beide partijen heb ben niet deelgenomen aan de ver kiezingen vorige maand. Een alli antie van deze partijen met Mon teiro kan voor de PAICV fataal zijn en een einde maken aan de zestienjarige heerschappij van de Werkloosheid De PAICV kwam in 1975 aan de macht na de 'Anjerrevolutie' in het koloniale moederland Por tugal. De Kaapverdische strijd te gen de Portugese machthebber was nauw gekoppeld aan die van de op het Afrikaanse continent gelegen Portugese kolonie Gui- nee-Bissau. De PAIGC (Partij voor de Onafhankelijkheid van Guinee-Bissau en Kaapverdië) voerde een succesvolle guerrilla strijd, met name in Guinee-Bis- Na de onafhankelijkheid staatsgreep in Guinee-Bissau in 1980 gingen de twee landen hun eigen weg. De PAIGC veranderde in Kaapverdië haar naam in PAICV De archipel Kaapverdië bestaat uit vijftien eilanden, die voor de Portugese overheersing niet wer den bewoond. Het land, dat ligt in de Sahel-zone, is een van de arm ste landen ter wereld en heeft een enorme werkloosheid. De vroe ger toch al niet zo groene Kaap is in de loop der eeuwen steeds grauwer geworden door de lang durige droogten, het op grote schaal kappen van bomen en de daarop volgende erosie. De ongeveer 350.000 Kaapver- diers zijn vooral werkzaam in de landbouw en visserij. Toch kan het land niet in de eigen voedsel- behoefte voorzien. Op zoek naar een beter bestaan zetten veel Kaapverdiers koers naar West- Europa, waar er meer wonen dan in het Westafrikaanse land zelf. Ook in Nederland, een van de belangrijkste donorlanden van de Westafrikaanse staat, hebben Kaapverdiers een thuishaven ge vonden. Rotterdam is duidelijk populair. Hier wonen naar schat ting tussen de tien en vijftiendui zend Kaapverdiers. die veelal werkzaam zijn in de scheepvaart. Het geld dat de emigranten naar huis sturen is welkom bij de fami lie en vormt een belangrijke bron van inkomsten voor Kaapverdië. Indonesië meldt doden cholera JAKARTA/LIMA (AFP/AP) - Tientallen bewoners van Indonesi sche eilanden zijn in de afgelopen maanden door cholera om het leven gekomen. Dat heeft het Indonesi sche persbureau Antara gisteren ge meld. Op de Molukkenarchipel december vorig jaar 98 doden geteld terwijl op de naburige eilanden Lakor en Luang Timur in januari 84 personen aan cholera overleden. De cholera-epidemie in Peru breidt zich inmiddels verder uit. i prins Norodom Sihanouk. Door Woenstiag zijn negen de hernieuwde strijd lijkt het i zame overleg over het VN-vredes- plan voor Cambodja geheel op een dood spoor te komen. (AP) Vliegtuigkaping Een als grap bedoelde opmerking tegen een stewardess over een bom in zijn tas kan een Japanner op tien jaar gevangenisstraf en een forse schadeclaim komen te staan. De 48- jarige Hiromu Kato, wiens 'grap' woensdag de terugkeer naar Tokyo veroorzaakte van een Amerikaans vliegtuig dat' onderweg was naar San Francisco, is formeel in staat van beschuldiging is gesteld. Kato wordt overtreding van een anti-ka- pingswet ten laste gelegd. Voor die overtreding kan tien jaar cel wor den gegeven. (Rtr) Ontslag aanvaard De Peruaanse president Fujimori leden, waardoor sinds eind januari in totaal 86 mensen aan de ziekte zijn bezweken. Er werden 1500 nieuwe gevallen van cholera ge meld; sinds eind januari zijn meer dan 12.000 mensen ziek geworden- als gevolg van de epidemie. BELGRADO (AP) - Veiligheids mensen hebben gisteren in Belgra do bij het parlement vijf handvuur- 'aarop ook de Kroatische afgeva igde Ivan Mikulic een pistool ov legde. Vuckovic zei dat voortaan da- beslag genomen bij gelijks controles uitgevoerd zullen twee Kroatische afgevaardigde: hoofdstad, waar ook de vierde c legronde tussen de presidenten va deelrepublieken op niets i Volgens Jovan Vuckovic, functionaris van het federale mi terie van binnenlandse zaken, handvuurwapens Spegelj aangetroffen op het prominente Kroatische parlementslid Glavas en zijn twee lijfwachten. Veiligheids personeel nam de wapens in beslag, vorden bij het parlement en dat De wapenvondst wijst op de toe nemende spanning tussen de sepa ratistische Joegoslavische republie- in stand wil houden. De naam van Glavas werd vorige maand ge noemd in een geheime documentai re van het federale leger, waarin de Kroatische defensieminister Martin beschuldigd werd Staatsschuld Bij het overleg tussen de deelrepu blieken had de Sloveense president Kucan volgens de Joegoslavische media zijn collega's een plan van elf punten voorgesteld, waaronder het handhaven van de huidige binnen landse grenzen en het verdelen van de staatsschuld over de zes deelre publieken. Kucan wil Slovenie zo geleidelijk ontkoppelen van de rest van het land. De president acht het ook wijse lijk om eventuele geschillen voor te leggen aan een Joegoslavisch-Slo- veense arbitrageraad of aan het In ternationaal Gerechtshof in Den Haag. De zitting van woensdag werd verdaagd met als enige af spraak dat er op 22 februari een vijf de ronde volgt in Sarajevo, de hoofdstad van de deelrepubliek Bosnië-Hercegovina. Het invloedrijke Sloveense dag blad Delo zei dat Slovenie van nu af aan alleen nog zal onderhandelen over afscheiding. Het is niet waar- MOSKOU (UPI) De Sovjetunie heeft zijn ambassadeur in Reykjavik te- schijnlijk dat de deelstaten Kroatië, ruggeroepen en een krachtig protest gestuurd naar de IJslandse regering Bosnie-Hercegovina en Macedonië tegen het besluit van het parlement om Litouwen te erkennen als zelfstan dige staat. Dit heeft een woordvoerder van het ministerie zaken in Moskou gisteren bekendgemaakt. Volgens de wbordvoerder zal de ambassadeur in de Sovjetunie blij' voor consultaties totdat Reykjavik Moskou opheldering heeft verschaft Slovenie gezegd dat de deelstaat "over de poging om zich in te laten met binnenlandse aangelegenheden dicht bij de onafhankelijkheid van de Sovjetunie". Het IJslandse parlement besloot afgelopen maandag Litouwen te erken nen als staat en droeg de regering op zo spoedig mogelijk diplomatieke be trekkingen aan te knopen. Het was de eerste keer dat een Westers land een dergelijke stap zette sinds Litouwen zich vorig jaar maart onafhankelijk verklaarde van de Sovjetunie. IJsland heeft de annexatie van de drie Balti- sche staten (Estland, Letland, Litouwen) in 1940 door de Sovjetunie nooit erkend. complot op touw te hebben ge zet om in geval van burgeroorlog militaire officieren en hun gezinnen om te brengen. de federatie zullen blijv t buitenlandse Slovenie daar geen deel meer van uitmaakt, aldus de krant. Kucan had woensdag bij zijn terugkeer i wil onderhandelen gemeenschap ne staten. "We willen onze schepen niet achter ons verbranden...omdat we als buren naast elkaar verder zullen leven", zo zei de president. Slovenie kondigde woensdag aan de bijdragen aan de federale begro- JURQUES, FRANKRIJK - Volgens de laatste Parijse mode uitgedost weerstaat deze charmante dromedaris de kou die momenteel ook in Frank rijk heerst. Haar speelmaatje lijkt het maar een vreemde bedoening te vin den. «foto AFP) JOHANNESBURG (GPD) - Het verloop van het proces tegen Win- Mandela dat donderdag werd ontslag aanvaard. Het vertrek van aaneenschakeling Hurtado Miller, die ook minister kelijke incidenten. economische zaken was, houdt tevens het aftreden in van het vol tallige Peruaanse kabinet. Presi dent Fujimori heeft inmiddels e In december vorig jaar verdwe- ïen vier mede-verdachten, leden 'an haar beruchte lijfwacht, de voetbalclub' Mandela United. Zon- minister van economische dag werd een kroongetuige, Gabriel zaken benoemd: de 40-jarige zaken man Carlos Bolona. (AFP/Rtr) Roekeloos rijden De Belgische rijkswacht heeft giste ren een beschuldigende vinger uit gestoken naar vrachtwagenchauf feurs die in de huidige barre weers omstandigheden "al te roekeloos rijden". Op een aantal in beslag ge nomen tachografen stonden snelhe den van 85 km/per uur en meer. De kritiek volgde op een reeks ketting botsingen die zich' gistermorgen bij zeer dichte mist voordeden op de E- 19, de snelweg tussen Antwerpen en Breda ter hoogte van St.Job-in- 't-Goor. Daarbij vielen drie zwaar- en zeven lichtgewonden. De mate riële schade was enorm. (ANP) McGovern kandidaat George McGovern (68), de Demo cratische presidentskandidaat bij de verkiezingen van 1972, staat klaar om aan de presidentsverkie zingen van volgend jaar mee te doen. Hij heeft dat gisteren via een ingezonden stuk in de New York Ti mes laten weten. McGovern werd in 1972 tot veler verrassing de presi dentskandidaat van de Democrati sche Partij met een programma, waarvan de Amerikaanse terugtrek king uit Vietnam het hoofdbestand deel was. Maar hij verloor zwaar van de Republikein Nixon. (GPD) onder het schrikbewind van haar terreurbrigade, haar aureool als de 'moeder van de natie'. De gang van zaken heeft de voor oordelen van vele blanken jegens een toekomstige ANC-regering op nieuw bevestigd. De vrouw van misschien de eerste zwarte presi dent van Zuid-Afrika staat kenne lijk boven de wet. Onder de apart heid was de rechtspraak in zeer veel gevallen een aanfluiting. De hoop dat dit onder een zwarte meerder heidsregering zal veranderen, is nu al op voorhand, ook bij vele blanke tegenstanders van de apartheid, de bodem ingeslagen. Maar de meeste schade is zonder twijfel in de zwarte gemeenschap aangericht. Bijna iedereen in Orlan- do-west, de wijk in Soweto waar Winnie haar terreur heeft uitgeoe- Mekgwe 'opgehaald' door drie als ANC-aanhangers bekend staande mannen van zijn tijdelijke onder dak, een kerk in Soweto. Volgens persberichten zou hij zich nu in Zimbabwe ophouden. Woensdag verklaarden de twee overgebleven kroongetuigen, Ken neth Kgase en Thabo Mono, dat zij, na de verdwijhing van Mekgwe, te bang waren om hun voor Winnie Mandela belastende verklaringen af fend, had gehoopt op een eerlijk te leggen. Zelfs het dreigement rechter Stegmann dat hun weige- zwarte bevolking ring hen op langdurige gevangenis- rechterlijke macht straf kan komen te staan, kon hen niet op andere gedachten brengen. De twee zijn gisteren na bekend proces. Het vertrouwen - blanke met reden nooit groot geweest. Nu moeten ze beleven dat de rechtsgang wordt ge saboteerd door wat in de wandeling worden van het uitstel onder poli- wordt genoemd de'mafia rond Win tiebescherming ondergebracht in nie Mandela' Johannesburg. Je hoeft geen liefhebber van com plottheorieën te zijn, om vast te stel len dat dit allemaal wel heel toeval lig in het voordeel werkt Het kan niet anders of het ANC, en ook Nelson Mandela, komen met een gehavende reputatie uit deze verwikkelingen te voorschijn. Bin- het ANC wordt gevreesd, dat de Nomzamo Winifred Mandela, zoals geloofwaardigheid haar dagvaarding heet. Winnie Mandela staat terecht we gens de ontvoering en mishande ling van vier jonge mannen, de eer der genoemde getuigen en de toen 14-jarige 'activist' Stompie Moeket- sie, die door de leider van haar lijf wacht, Jerry Richardson, is ver moord. Door deze affaire verloor zij ook buiten de zwarte gemeenschap in Soweto, die al langer gebukt ging ging zo'n knauw heeft gekregen vele leden zullen opzeggen, mand gelooft dat een kongsi ANC-kopstukken de hand heeft de verdwijning intimidatie var maar het feit dat 'oncontroleerbare elementen' binnen de beweging op ik herinner eigen houtje opereren, is een teken troepen op de bewe- WARSCHAU (Rtr) - Polen wil snel dat komst sluiten met Moskou over de terugtrekking van Nie- de 50.000 man sterke Sovjet-troepen die in Polen zijn gestationeerd. Als zo'n overeenkomst er niet komt kan Warschau de toestemming voor hun aanwezigheid in- i de wand Mekgwe en de trekken, zo waarschuwde de Poolse minister Kgase en Mono, tenlandse zaken Krzysztof Skubiszewski gisteren. -jMf- "Een snelle overeenkomst is de beste manier, maar aan dat stationering van buitenlandse grondgebied de instemming die ooit het land hoopt te besturen. i organisatie Poolse staat vereist", zei Skubis r het parlement. "Het is Polen dat besluit c "Het besluit van IJsland om diplomatieke betrekkingen aan te knopen ting en strijdmacht te zullen met Litouwen als onafhankelijke republiek is touwen een van de Unie-republieken blijft", teerde uit de protestbrief die woensdagavond aan de IJslandse ambassa- wordt, zodat het eigen deel afbe- deur in Moskou werd overhandigd, "De Sovjetunie wil IJsland erop wij- taald zou kunnen worden, wat een zen dat de betrekkingen met de Baltische staten gebaseerd moeten zijn op belangrijke stap op weg naar onaf- de grondwet van de USSR en dat ze tegen ieder mogelijk misbruik van de hankelijkheid zou betekenen, diplomatieke kanalen en andere internationale contacten is, Misbruik van De Kroatische president Tudj- de kant van IJsland kan ernstige repercussies hebben", aldus de brief. man heeft volgens het persbureau HINA woensdag tijdens de onder handelingsronde gezegd dat zijn deelstaat zich eveneens zal afschei den als Slovenie daartoe besluit. Zijn Bosnische ambtgenoot Izetbe- govic waarschuwde na de vergade ring dat onafhankelijkheidsstrij ders wel anders zullen gaan denken "als ze de financiële rekening gepre senteerd krijgen". Bosnie-Hercego vina en Macedonië zullen op 22 fe bruari een compromisplan indie nen, maar details daarover zijn nog niet bekend. NAVO schort CFE-overleg voorlopig op WASHINGTON (Rtr) - De Ver enigde Staten en zijn bondgenoten binnen de NAVO hebben besloten om onderhandelingen met de Sov jetunie over vermindering van troe penaantallen in Europa voorlopig op te schorten. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft dat gisteren gezegd. De besprekingen in Wenen zijn een vervolg op eerdere onderhande lingen tussen NAVO en Warschau Pact over conventionele ontwape ning in Europa. Vorig jaar werd in Parijs door de staatshoofden en re geringsleiders van de betreffende landen een eerste CFE-akkoord (Conventional Forces in Europe) ondertekend. Sindsdien zijn tussen de NAVO en de Sovjetunie verschillen van mening ontstaan over de manier waarop Moskou het akkoord "uit legt" Het voornaamste menings verschil handelt over de indeling van drie Sovjet-legerdivisies bij de zeestnjdkrachten «inclusief dui zend tanks) waardoor ze buiten de werking VU het verdrag vallen. Voormalige bondgenoten van de Sovjetunie hebben zich gisteren aangesloten bij de kritiek van het Westen op dat land. Het standpunt van de Oosteuropese landen illu streert de toenemende isolatie van de Sovjetunie in Europa. Blij om naar huis te gaan? Drie Sovjet-soldaten nemen afscheid van Hongarije. De Sovjetunie kan echter alle terugkerende militairen geen huisvesting bieden, waardoor de terugtrekking uit Oost-Europa wordt vertraagd vski i rede er het tijdstip waarop stationering nodig is". Polen wil dat de Sovjet-militairen voor het eind van dit jaar naar hun vaderland terugkeren. Warschau heeft een voorstel van de Sovjetunie afgewezen waar in zij aanbood in mei dit jaar met de terugtrekking te beginnen die dan medio 1994 voltooid zou zijn. De Sovjetunie zegt dat de aftocht van de militairen niet versneld kan worden omdat zij hen geen onderdak kan bieden. Daarnaast wil Moskou dat er een aantal eenheden in Polen achterblijven om de doortocht van de 380.000 Sovjet-militairen die uit Duitsland naar huis terugkeren te controleren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 7