NGG NIET ZÓ GOEDKOOP!
Taiievenoorlog in de
luchtvaart gaat door
FNV: 'Koppeling geen dwangbuis voor ons
Gigantische verliezen bij
General Motors en Ford
Antillen springplank
Hollandse bedrijven
'Verhaal Sovjet-premier
financiële coup onzin'
Rente nieuwe
staatslening
ligt half
procent lager
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1991
ECONOMIE
PAGINA 5
Ondanks verbod Amerikaans ministerie van transport
NEW YORK/AMSTEDAM/DALLAS (UPI/ANP/Rtr) Ondanks een verbod van het Ame
rikaanse ministerie van transport gaan de Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen Ameri
can Airlines, Pan Am en Trans World Airlines (TWA) hun vliegtarieven toch flink verlagen.
WILLEMSTAD (GPD) - Europese
en Nederlandse bedrijven kunnen
de Nederlandse Antillen en Aruba
gebruiken als springplank voor
Zuid-Amerika. Dat blijkt uit een
studie van de Marketing Associatie
Rotterdam die is uitgevoerd door
twintig studenten van de Erasmus
Universiteit in Rotterdam.
Het rapport 'Caribische cocktail
van bedrijvigheid' is gisteren in het
winterse Willemstad in Noord-Bra
bant gepresenteerd. Het eerste
exemplaar zou worden aangeboden
aan minister E. Hirsch Ballin, die
echter vanwege besprekingen in
het kabinet over de tussenbalans
was verhinderd. In zijn plaats nam
F. Palm, directeur van het kabinet
van Nederlands Antilliaanse en
Arubaanse zaken de studie in ont
vangst. Ook de gevolmachtigd mi
nisters van de Nederlandse Antillen
De studenten hebben in het kader
van dit studieproject met name de
sectoren distributie, financiële off
shore (belastingfaciliteiten) en het
toerisme onder de loep genomen.
Telkens zijn de sterke en zwakke
punten op een rijtje gezet. Welis
waar zijn er wat knelpunten, onder
meer in de infrastructuur, die nog
moeten worden verbeterd.
Daarnaast zijn in opdracht van
acht ondernemingen studies ver
richt. De resultaten daarvan zijn
Palm zei namens de bewindsman
dat de eilanden in de West bij uit
stek geschikt zijn als springplank
naar Latijns-Amerika. "Europese
en Nederlandse bedrijven kunnen
vanuit een steunpunt op de Antillen
deze markten bewerken". Palm
noemde, evenals de samenstellers
van het rapport, de band met Neder
De reducties gelden voor binnen
landse vluchten en voor transatlan
tische vluchten tussen de Verenig
de Staten en grote steden op het Eu
ropese continent. De kortingen gel
den niet voor vluchten naar Lon-
den.
British Airways (BA) kondigde
zondag aan dat zij haar tarieven
voor het traject New York-Londen
met 33 procent wilde verlagen. Deze
stap, die onmiddellijk werd gevolg
II door diverse andere Europese en
Amerikaanse 'carriers', werd echter
»s- verboden door het Amerikaanse
an ministerie van transport. Het minis-
is- terie vreesde voor een verder ver-
el- slechtering van de financiële situa
tie bij de toch al noodlijdende Ame
rikaanse maatschappijen. Ook was
de maatregel Volgens insiders be
doeld om de Britse regering onder
druk te zetten de verkoop van lan
dingsrechten van TWA en Pan Am
goed te keuren.
De Amerikaanse luchtvaartmaat
schappijen hebben daarom gezocht
land een pluspunt. Verder wees hij
er op dat de Antillen en Aruba als
deel van het Koninkrijk zijn geasso
cieerd met de Europese Gemeen
schap. "Ze maken straks deel uit
van het verenigd Europa".
In de studie wordt de onderlinge
concurrentie tussen de eilanden
aangemerkt als een knelpunt. Ge
volmachtigd minister Jaclé van
Aruba zei dat concurrentie ook ver
sterkend kan werken. "We becon
curreren elkaar, maar we vermoor
den elkaar niet en zijn goede vrien
den". Jesurun noemde de studie
reis van de studenten historisch.
"Het is nog nooit eerder gebeurd
dat een groep aanstaande econo
men een studie heeft verricht op de
Antillen". Hij betoogde dat de be
kendheid van en de belangstelling
voor de Antillen in Nederland toe-
Personeel van
Hoogovens kan
met 55 jaar weg
IJMUIDEN (GPD) - De directie
Staal en de vakbonden hebben
overeenstemming bereikt over een
afvloeiingsregeling voor oudere
werknemers bij Hoogovens in
IJmuiden. Uittreding is mogelijk
vanaf 55 jaar, al blijft de nadruk lig
gen op afvloeiing vanaf 57,5 jaar.
De bonden zijn tevreden over het
feit dat er na maanden praten een
akkoord is bereikt. De regeling
voorkomt dat tijdens de uitvoering
van het zogeheten Masterplan de
komende vier jaar ontslagen vallen.
De komende jaren worden enkele
duizenden arbeidsplaatsen overbo
dig. Om dat op te vangen waren de
VUT en het natuurlijk verloop niet
voldoende.
De nieuwe regeling betekent ove
rigens niet dat alle werknemers van
55 jaar en ouder naar huis worden
gestuurd. Zo komen alleen mensen
in aanmerking van wie de arbeids
plaats boventallig is geworden.
Werkloosheid stijgt
De werkloosheid in het Verenigd
Koninkrijk is in januari dit jaar ge
stegen met 46.200 mensen tot 1,89
miljoen. Daarmee zit 6,6 procent
van de beroepsbevolking zonder
werk. In december vorig jaar had
6,5 procent van de beroepsbevol
king geen werk. Dit heeft het Britse
ministerie van werkgelegenheid
gisteren bekendgemaakt.
Raffinaderij dicht
De olieraffinaderij op Aruba is we
gens het gebrek aan voorraden ru
we olie tijdelijk gesloten. Naar ver
wachting zal de raffinaderij in april
weer in bedrijf worden gesteld. Dit
heeft Michael Renfrew, de vice-pre
sident van Coastal Oil gisteren in
Oranjestad meegedeeld.
Coastal Oil, die de raffinage al se
dert dinsdag stillegde, had overeen
komsten lopen met bedrijven in
Irak en Kuwayt voor de levering
van ruwe olie. Door de oorlog in de
Golf is de toevoer van ruwe olie
vanuit deze landen naar Aruba al
geruime tijd afgesloten.
Nedlloyd
Het in problemen verkerende trans
portconcern Nedlloyd houdt op 14
maart een buitengewone algemene
vergadering van aandeelhouders.
Zo heeft het bedrijf donderdag la
ten weten.
Nedlloyd heeft tot de bijeen
komst besloten op aandrang van
onder meer de Stichting Bescher
ming Risicodragend Kapitaal en
grootaandeelhouder Marine Invest
ments, de investeringsmaatschap
pij waarbij de Noorse reder Torstein
Hagen de scepter zwaait. De 'gewo
ne' jaarvergadering staat pas voor
30 mei op de agenda. ''Dat duurt ons
te lang", aldus P. Knottenbelt, se
cretaris van de raad van bestuur bij
Nedlloyd.
Tegenvoorstellen
De Copa, de overkoepelende Eu
ropese boerenorganisatie, is van
plan om met tegenvoorstellen te ko
men voor de hervorming van de Eu
ropese landbouw. Volgens Jan Hin-
nekens, voorzitter van de Belgische
Boerenbond, zijn die voorstellen te
gen half mei te verwachten.
De Copa en de Boerenbond zijn
het met de Europese Commissie
eens dat er iets moet gebeuren om
de sterk stijgende landbouwuitga
ven weer in de hand te krijgen. Vo
rig jaar kostte de Europese land
bouw ruim 61,6 miljard gulden.
Voor dit jaar is een plafond van
75,75 miljard gulden vastgesteld.
Personeel bang
voor bonusreis
naar Florida
TILBURG (ANP) - De trip die
117 'gezonde' werknemers van
het Tilburgse bedrijf Turbine
Support Europe (TSE) in mei
naar Florida zouden maken is in
verband met de Golfoorlog voor
onbepaalde tijd uitgesteld. Het
bedrijf hield een peiling onder
het personeel, waaruit is geble
ken dat het merendeel van de
deelnemers onder de gegeven
omstandigheden bevreesd is om
naar de Verenigde Staten te vlie
gen.
De vakantiereis werd begin
1990 door de bedrijfsleiding be
dacht om het ziekteverzuim te
rug te dringen. Alle werknemers
die zich in 1990 niet éën keer
ziek hebben gemeld of ver
zuimd, mochten twee weken
met hun partner naar Florida. In
de praktijk werden twee van de
drie werknemers een keer ziek
en gaat dus één op de drie perso
neelsleden op reis. De 'bonus op
gezondheid' kreeg veel kritiek
van vooral de vakorganisaties.
"Als wij bij de vorige cao-ronde
niet hadden ingezet met een ste
vige vier-procentsloonsverho-
ging, had iedereen ons gepas
seerd. Dan waren we nog veel ho
ger uitgekomen. Een lagere inzet
was bovendien zelfmoord voor de
bond geweest". Aan het woord is
cao-coördinator Henk Krul van de
Industriebond FNV. Hij spreekt
over verantwoordelijkheid, het
kabinet en een centraal akkoord
en de lichte jaloezie als hij naar
onze Oosterburen kijkt.
AMSTERDAM (GPD) - "We heb
ben vorig jaar aan de vooravond van
het Najaarsoverleg tussen sociale
partners en kabinet tegen Stekelen
burg gezegd: Je hebt onze zegen
voor een centraal akkoord, maér er
moet wel boter bij de vis in de vorm
van afspraken over werkgelegen
heid en het aanpakken van het ziek
teverzuim. Hij had mandaat. Maar
als het kabinet de politieke moed
ontbeert om het zelfs maar aan te
kaarten tijdens het overleg, dan
houdt het op".
Henk Krul, cao-coordinator van
de Industriebond FNV heeft nog
steeds het gevoel dat het kabinet de
vakcentrale FNV die 22e december
in de kou heeft laten staan. Dat Lub
bers nu het centraal akkoord op
nieuw uit de kast haalt, is 'spijtop
tanten-gedrag'. "De man is voor dit
jaar gewoon te laat. De cao-trein is
in gang gezet".
Het kabinet acteert op dit punt so
wieso tegenstrijdig. De minister
van sociale zaken en werkgelegen
heid, Bert de Vries, gelooft heilig in
de werking van de markt. Sociale
partners moeten zelf in decentrale
onderhandelingen afspraken ma
ken over werk en inkomen.
"Hij zegt nu eens dat wij met het
voeren van acties meer banen had
den kunnen scheppen en vervol
gens moet een centraal akkoord
voorkomen dat de loonstijging
meer dan drie procent bedraagt.
Dat is het zwarte pieten-spel, waar
in juist het CDA sterk is. Daarom
leggen zij de nadruk op decentraal
overleg. Zij creëren een buffer,
waarachter zij zich kunnen ver
schuilen. De verantwoordelijkheid
wordt gelegd bij de sociale partners.
Maar als ik nu weer lees dat De
Vries een systeem van straffen en
belonen zou moeten ontwikkelen
om werkgevers en werknemers te
binden aan een gematigde loonont
wikkeling, dan is het kabinet weer
bezig met uitdelen van zwarte pie
ten".
Nadat het najaarsoverleg was
'mislukt' (er zijn op twee punten
deelafspraken gemaakt, te weten
integratie van minderheden en te
rugdringen van het ziekteverzuim -
red.), is de Industriebond rond de
tafel gaan zitten. Welke gevolgen
moest het hebben voor de cao-eisen
van de over het algemeen trendset
tende bond. "We hebben toen een
stevig 'betrokkenheid-debat' ge
voerd. Uiteindelijk hebben we toch
gekozen voor een verantwoorde in
zet. Naast loon veel aandacht voor
zaken die de kwaliteit van de arbeid
aangaan. Voor zaken als een vrije
vijfde mei, voor verlaging van de
vut-leeftijd en voor arbeidstgdver-
korting. Dat is nuttig voor onze le
den en verantwoord.
Duits model
Nog voordat een vraag in die rich
ting is gesteld, stelt Krul zich te
weer. "Iedereen die koert dut wjj
hiermee het Duitse model van hoog
inzetten navolgen, heeft het mis. We
kiezen voor een verantwoord pak
ket". Dat betekent 4 procent aan
loon; 0,45 procent aan extra's in de
salarissfeer en 1,22 procent aan im
materiële zaken. Bij elkaar een eis
van 5,67 procent.
Slechts het regelmatig aanhalen
van de situatie in Duitsland ver
raadt de stille wens van Krul. Daar
teelt vakbroeder IG Metaii de 36»
urige werkweek op termijn al bin
nen gehaald. En ook dit jaar wordt
weer niet geaarzeld om in te zetten
op tien procent.
Krul wordt moe van het 'zwarte
pieten', waar het kabinet zich steeds
opnieuw van bedient. "Steeds op
nieuw wordt herhaald dat de kop
peling onbetaalbaar wordt als de
looneisen te hoog zijn". Het pro
bleem wil or by ftnu ntot In. "Ais
een loonsverhoging de koppeling
voor uitkeringsgerechtigden onbe
taalbaar maakt, dan betalen we daar
zelf voor met een hogere premie. En
dan krijgen we de handen van leden
ook nog op elkaar". De koppeling
ziet hij dan ook meer als een dwang
buis voor het kabinet dan voor de
vakbeweging. "Het is de overheid
die zijn huishoudboekje niet op or
de heeft".
Vorig jaar gaf de bond de voor
keur aan poen-contracten. Het sala
ris kreeg voorrang boven immate
riële zaken. "Hadden we het niet ge
daan, dan waren we links en rechts
ingehaald. We hadden dan als vak
bond aan zelfmoord gedaan"
De onderhandelingen bij de
'kleinmetaal' stemmen weinig
hoopvol. Ook in de tweede ronde is
weinig resultaat geboekt. Het over
lag sit vaat op luist tel brada pakket
dat Krul voorstaat, waaronder een
verbetering van de WAO-uitkenng.
Krul biyil opttmi ill i h gi lama
"Ik kan me niet voorstellen dat ze
halstarrig weigeren afspraken te
maken over terugdringen van het
ziekteverzuim en de WAO". Even
laait de strijdlust op. "Als ze dat vol
houden, organiseren ze hun eigen
loongolf'. Maar het vuur dooft snel
Krul heeft er geen behoefte aan te
polemiseren aan de vooravond van
de onderhandelingen. Hij wil niet
de suggestie wekken dat de bond
zich aan het warm lopen is bij de fa
bnekspoorten. "Als de werkgevers
niet bereid zijn afspraken te maken
over werkgelegenheid, vut en atv,
wordt er geen cao ondertekend
Dan gaan we druk uitoefenen".
KOFFIE WAS DE AFGELOPEN 15 JAAR
ONZE LAGE PRIJS L J ONZE LAGE PRUS L I ONZE LAGE PRIJS L J ONZE LAGE PRUS [7^) ONZE LAGE PRIJS ONZE LAGE PRUS
naar alternatieven. American Airli
nes beet gisteren het spits af met
een prijsreductie van zestig procent
op enkele binnenlandse en interna
tionale vluchten. Een retourtje Chi-
cago-Parijs, dat nu een prijskaartje
draagt van 618 dollar, zal dan nog
slechts 318 dollar kosten. De tickets
moeten wel voor 1 maart worden ge
kocht. American Airlines is er ten
volste van overtuigd dat de autori
teiten de nieuwe plannen goedkeu-
Ook Pan Am heeft een nieuwe
stunt bedacht. Wie nog beschikt
over het recu van een oud vliegtic
ket, mag voor ongeveer 119 dollar
van de oost- naar de westkust in de
VS of naar Europa vliegen. Iets later
volgde TWA eveneens. Vluchten
naar Europa vanaf Amerikaanse
steden ten oosten van Denver gaan
bij TWA 318 dollar kosten. Wie ten
westen van Denver opstapt, betaalt
voor zo'n retourtje honderd dollar
De prijzenslag kon volgens som
mige deskundigen wel eens ave
rechts werken. Door de hogere
brandstof- en verzekeringskosten
stonden de marges van de onderne
mingen toch al onder druk. Het
wegblijven van de passagiers op
vooral de transatlantische routes
door de terreurdreiging maakte de
Financiële zorgen nog wat groter.
Luchtvaartmaatschappij Transa-
via Airlines wil volgens de Ver-
voersbond FNV de tweejarige cao,
die tot het einde van dit jaar geldt,
openbreken. Volgens de Vervoers-
bond heeft de leiding van Transavia
voorgesteld de 3 procent prijscom-
pendatie voor het grond- en cabine-
persponeel te laten vervallen.
CHICAGO (KRF/ANP) - De Ame
rikaanse automobielconcerns Ge
neral Motors (GM) en Ford hebben
in het vierde kwartaal van vorig jaar
enorme verliezen geleden als ge
volg van het inzakken van de auto
verkoop in de VS, zo blijkt uit giste
ren gepubliceerde cijfers. GM had
een negatief saldo van maar liefst
1,62 miljard dollar (2,67 miljard gul
den), terwijl Ford 519 miljoen dollar
(855 miljoen gulden) verloor.
GM, het grootste industriële con
cern in de VS, verdiende in het vier
de kwartaal van 1989 nog 700 mil
joen dollar en Ford 314 miljoen dol
lar. Het laatstgenoemde resultaat
zou veel beter zijn geweest als geen
voorziening van 424 miljoen dollar
was getroffen voor de verkoop van
Rouge Steel Company.
Over het gehele afgelopen jaar
leed GM een verlies van 1,98 miljard
dollar tegen een winst van 4,22 mil
jard dollar in 1989. Het resultaat om
vat een voorziening van 2,1 miljard
dollar ten laste van het derde kwar
taal voor de kosten van fabrieksslui-
tingen. Ford zag de nettowinst over
1990 met 77 procent kelderen van
3,83 miljard dollar tot 860 miljard
dollar.
De twee autoconcerns hadden
eerder al aangekondigd verliezen te
verwachten over het vierde kwar
taal, maar de omvang daarvan is
veel groter dan was verwacht. GM
zag ook de omzet afnemen, van 31,4
tot 29,9 miljard dollar in het vierde
kwartaal en van 126,9 tot 124,7 mil
jard dollar (205 miljard gulden) over
het hele jaar. Ford boekte nog een
lichte groei. De omzet nam in het
vierde kwartaal toe van 24,1 tot 24,2
miljard dollar en over het hele jaar
van 96,1 tot 97,6 miljard dollar (160
miljard gulden).
De twee autogiganten schrijven
de verliezen vooral toe aan terug
houdendheid bij autokopers we
gens de economische recessie in de
VS en de Golfcrisis. President-di
recteur Robert Stempel van GM
stelde gisteren vast dat het moeilijk
is de kosten net zo snel te verminde
ren als de afzet afneemt. Hoewel
GM zijn marktaandeel wist te ver
groten, was de verkoop in het vierde
kwartaal de kleinste in die periode
sinds het recessiejaar 1982. Voor het
eerst sinds dat jaar lag het niveau
ook onder dat van het derde kwar
taal.
WASHINGTON (AP) Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse za
ken heeft gisteren de beschuldiging van Sovjet-premier Valentin Pavlov,
dat westerse banken in samenwerking met Sovjet-banken hebben gepro
beerd vanuit het buitenland een soort financiële staatsgreep te plegen, be
lachelijk genoemd.
Woordvoerster Margaret Tutwiler van het ministerie noemde de be
schuldiging "een doorzichtige poging van de Sovjet-autoriteiten om bui
tenlanders de schuld te geven van financiële en economische problemen
die in de eerste plaats voortkomen uit het door de Sovjetunie gevoerde
binnenlandse beleid".
Pavlov zei dinsdag dat Europese banken van plan waren geweest de
Sovjet-economie met miljarden roebels te verstikken en daardoor hyper
inflatie te veroorzaken, waardoor president Michail Gorbatsjov ten val zou
komen. De Sovjet-regering had deze "staatsgreep" volgens Pavlov nog net
kunnen verijdelen door alle bankbiljetten van 50 en 100 roebel uit de roula
tie te nemen.
Volgens Ed Hewett, die als deskundige op het gebied van de Sovjet-eco
nomie is verbonden aan het Brookings Instituut in Washington, heeft Pa
vlov dit verhaal bedacht als dekmantel, toen zijn beslissing om de briefjes
van 50 en 100 uit de roulatie te nemen achteraf een onjuiste bleek.
TOKYO Een man bedient een
robotarm door middel van sensoren
die zijn opgenomen in de hand
schoen die hij aan zijn rechterhand
draagt. Dit nieuwe bedieningssys
teem wordt getoond op een interna
tionale ruimtevaart-expositie in
Tokyo. Het Japanse concern Hari-
ma ontwikkelde deze afstandbedie
ning voor ruimte-robots. (foto afp>
Diesel goedkoper
ROTTERDAM (ANP) - Een liter
diesel is vandaag 4 cent goedkoper
geworden. De prijzen voor benzines
blijven gelijk. Dat hebben Shell en
de Novok (de vrije pomphouders)
gisteren bekendgemaakt.
DEN HAAG (ANP) - De minister
van financien heeft vanmorgen een
nieuwe tienjarige staatslening aan
gekondigd met een rente van 8,5
procent. Dat is een half procent
minder dan de 9 procent van de eer
ste lening van het Rijk van dit jaar.
De lening bestaat weer uit twee
gedeelten, een vast deel en een
toonbankafgifte. Tot en met 19 fe
bruari kunnen beleggers via het
tendersyteem inschrijven op het
vaste deel. Hierbij geven zij zelf de
gewenste koers op. Inschrijvingen
hoger dan de op 19 februari vast te
stellen afgiftekoers worden geheel
toegewezen. De eerste afgiftekoers
voor het toonbankgedeelte wordt
op 20 februari vroeg in de ochtend
bekendgemaakt.
De ontwikkelingen op de kapi
taalmarkt zijn voor de levensverze
keringsmaatschappijen aanleiding
de rente op nieuwe hypotheken met
0.2 procent te verlagen. Met ingang
van maandag 18 februari komt de
basisrente voor hypotheken op 9.4
procent. Deze geldt voor hypothe
ken met gemeentegarantie of hypo
theken tot maximaal 90 procent van
de executiewaarde.
De adviesprijs voor een liter die
sel aan de zelftankpomp komt daar
mee op 122,8 cent. De dieselprgs
was woensdag nog met drie cent
omhoog gegaan.
De prijswijziging
is het gevolg van de ontwikkeling
van de internationale produktnote-
ringen.
