3
KLM in prijzenslag
op VS en Canada
Dollar koerst af op nieuwe dieptepunten
Tarieven tot 30 procent omlaag
DONDERDAG 14 FEBRUARI 1991
AMSTELVEEN (GPD/DPA/Rtr) De KLM gaat in navolging van andere grote lucht
vaartmaatschappijen de vliegtarieven op routes naar de Verenigde Staten en Canada tot 30
procent verlagen. De korting geldt uitsluitend voor de toeristenklasse. De tariefsverlaging
is afhankelijk van goedkeuring door de regering.
BOGOTA/SAN JOSE (IPS) - Ver-
tegenwoordigers van bananenpro-
ducerende landen komen aanstaan
de morgen bijeen op het Colom
biaanse eiland San Andres om de si
tuatie op de bananenmarkt te be
spreken. De grote vraag zal zijn hoe
zij als exporteurs uit de greep van
multinationals kunnen blijven en
zelf wat meer aan hun bananen te
verdienen.
De vergadering is georganiseerd
door de Unie van Bananen-Expor
terende Landen (UPEB). Tot de bij
eenkomst is opgeroepen door de
Colombiaanse president Cesar Ga-
viria, om gezamenlijk buitenlandse
kopers te benaderen en de export,
met name die naar Europa, verder
te stimuleren. Behalve Colombia
maken Costa Rica, de Dominicaan
se Republiek, Guatemala, Hondur
as, Nicaragua, Panama en Vene
zuela deel uit van de UPEB.
Volgens recente cijfers brengt
een doos bananen van ruim 18 kilo
op de wereldmarkt tussen de 16 en
Bananenlanden
vrezen greep
multinationals
18 dollar op. De produktielanden
ontvangen echter slechts gemid
deld 4,3 dollar. Als daar alle kosten
van worden afgetrokken resteert
een zeer kleine winstmarge, die
voor de verschillende varieert van 5
dollarcent (Nicaragua) tot 1,99 dol
lar (Honduras).
Costa Rica heeft van 1985 tot 1989
jaarlijks elf procent meer bananen
geproduceerd. Verlieten in 1985
nog 44,3 miljoen dozen het land, in
1990 waren dat er 67.5 miljoen. Mo
menteel overweegt de regering om
grote stukken land aan de kust van
de Stille Oceaan weer geschikt te
maken voor de grootschalige ver
bouw van bananen. Deze oude plan
tages werden in 1984 verlaten door
multinationale ondernemingen na
dat ze door een staking waren lam
gelegd.
Toch is er sinds de vorming van
de UPEB in 1974 een en ander ver
anderd. Er is niet langer een enkele
onderneming die de bananenhan-
del beheerst. United Brands, voor
heen een monopolist, heeft nu te
maken met concurrentie van ande
re multinationale ondernemingen
en verscheidene lokale bedrijven.
In Nicaragua is de bananenpro-
duktie ondergebracht bij lokale be
drijven sinds de multinationals het
land halverwege de jaren tachtig
verlieten. Nationale bedrijven heb
ben ook een belangrijke plaats op
de markt weten te veroveren in Co
lombia. Costa Rica en Ecuador. Dit
betekent dat deze landen over meer
buitenlandse valuta kunnen be
schikken, hetgeen de ongeveer
250.000 werknemers in de bananen-
produktie direct ten goede komt.
Aan de nieuwe tarieven zijn beper
kende voorwaarden verbonden. De
reis moet voor 1 mei zijn geboekt en
betaald. Eenmaal geboekte reizen
kunnen niet worden gewijzigd. De
nieuwe tarieven uiteenlopend
van 1000 tot 1400 gulden - zijn al
leen geldig uit Nederland. De tarie
ven uit Canada en de VS blijven on
gewijzigd. De kortingen gelden op
de bestemmingen: New York, Bal-
timore, Chigago, Atlanta, Orlando,
Los Angeles, Toronto, Ottawa, Hali
fax, Calgary en Vancouver. De ver
laging variëren van 171 gulden (re-
tour Halifax en Vancouver) tot aan
685 gulden (retour naar Baltimore-
/Washington).
Er is een ware prijzenoorlog uit
gebroken op de transatlantische
routes. Veel maatschappijen vlie
gen met halfvolle toestellen sinds
het uitbreken van de Golfoorlog. De
prijzenslag op de Verenigde Staten
is in gang gezet door British Air
ways. BA verlaagde begin deze
week de tarieven op een groot aan
tal routes met 33 procent. De Ameri
kaanse maatschappij TWA volgde
Leva inwisselbaar
SOFIA (Rtr) Bulgarije wil zijn
munteenheid, de leva, binnen enke
le weken vrij inwisselbaar maken
tegen westerse valuta. Er wordt dan
dagelijks een officiële koers vastge
steld die in de plaats komt van de
chaotische reeks wisselkoersen die
nu geldt. De waarde van de Bulgaar
se munteenheid variëert nu van drie
leva per dollar voor bepaalde han
delstransacties tot vijftien leva voor
toeristen. Op de zwarte markt werd
tot voor kort ongeveer dertig leva
betaald voor een dollar.
met een tariefsverlaging van maar
liefst 50 procent. De TWA-tickets
moeten voor 18 februari worden ge
kocht en de korting geldt tot 31 ok
tober.
Ook Pan Am en Delta Airlines be
sloten hun tarieven op enkele rou
tes tussen Londen en de Verenigde
Staten te verlagen. En ook Lufthan
sa voert tariefsverlagingen in. De
noodlijdende Belgische maatschap
pij Sabena staakt zelfs een groot
aantal vluchten naar de Verenigde
Staten vanwege de financiële malai-
De KLM voelt zich nu gedwon
gen de concurrentie te volgen, hoe
wel de maatschappij dat ontkent. Er
zou volgens een woordvoerder
slechts sprake zijn van een actieta
rief. De transatlantische route is
echter relatief belangrijker voor de
KLM dan voor de andere maat
schappijen. Daarom ligt het voor de
hand dat de KLM de concurrentie
volgt. Overigens geldt in het
hoogseizoen een toeslag van 200
gulden op de actietarieven van de
KLM.
Het Amerikaanse ministerie van
transport heeft overigens gisteren
plannen van British Airways (BA)
om de vliegtarieven tussen New
York en Londen te verlagen, gro
tendeels verboden. BA mag van de
Amerikanen de tarieven alleen ver
lagen in de periode van 6 tot en met
30 april. BA wilde de tariefsverla
gingen gedurende het gehele voor-
en hoogseizoen handhaVen.
Volgens luchtvaartexperts is de
maatregel van de VS een antwoord
op het besluit van de Britten om de
geplande verkoop van landings
rechten op Londen door Pan Am en
TWA voorlopig tegen te houden.
Polen begint
uitverkoop van
staatsbedrijven
WARSCHAU (Rtr) - Polen wil dit
jaar veertig staatsbedrijven verko
pen aan binnenlandse en buiten
landse investeerders. Twintig be
drijven zullen in april worden ver
kocht. de rest later. Dat heeft een
woordvoerder van het Poolse mi
nisterie van privatisering gisteren
bekendgemaakt.
Van de twintig bedrijven die in
april voor verkoop in aanmerking
komen worden er dertien direct aan
buitenlandse en binnenlandse ge
gadigden verkocht. De andere ze
ven te privatiseren ondernemingen
krijgen door middel van een veiling
een nieuwe eigenaar.
Volgens de regeringsfunctionaris
behoren bij de dertien ondernemin
gen die rechtstreeks worden ver
kocht de Zywiec-brouwerij. twee
scheepswerven en bruggenbouwer
Mostostal. De minister van privati
sering. Janusz Lewandowski,
noemde al eerder negen namen van
bedrijven die met de voorbereidin
gen voor privatisering zijn begon
nen. Dat zijn onder andere de auto-
fabriek FSM, machinefabriek Ce-
gielski en de reisorganisatie Orbis,
onder meer eigenaar van de groot
ste hotelketen in Polen.
De minister zei verder dat de
meeste van de 500 grootste bedrij
ven in Polen worden geprivatiseerd
via de uitgifte van aandelen. Op dit
moment is in Polen nog sprake van
onvoldoende kapitaal om de emis-
vol te laten verlopen.
Het nieuwe Beosystem 2500
te zien en te horen bij:
Bang&Olufsen
Firma G. W. Roest
I Lange Voort 11, Tel. 071-174940
fsen
GEEST
BOVENKARSPEL - Bloemisten
leggen de laatste hand aan de aan
kleding van de 58ste Westfriese Flo
ra. Morgen is de opening van de gro
te bloemenexpositie in de Noordhol
landse plaats. Tonnen zijn er gaan
zitten in de tentoonstelling, die dit
jaar de veilinghallen een ware bloe
menzee heeft veranderd, (foto anp>
Het nieuwe Beosystem 2500 Bang&Olufsen
te zien en te horen bij
Nic. de Tombe Audio-Video-CD
Pieterskerkchoorsteeg 11. Tel. 071-122184
en I
orj
DREXEL De Amerikaanse belas
tingdienst heeft 5,2 miljard dollar
aan achterstallige belastingen ge
vorderd van het ter ziele gegane ef
fectenconcern Drexel Burnham
Lambert. Het gaat om belastingen,
inclusief boete en rente, over de pe
riode 1980 tot 1990. De vordering is
ingediend bij de rechtbank die het
faillissement van Drexel afwerkt.
Dales en bonden
Een dreigend conflict tussen minis
ter Dales en de ambtenarenbonden
over de minifnum uitkering voor
werkloze ambtenaren is gisteren tij
dens overleg in Den Haag op de val
reep voorkomen. Was dat niet ge
lukt, dan zouden de bonden naar de
advies- en arbitragecommissie Al-
beda zijn gestapt. ACOP (FNV),
CCOOP (CNV) en het Ambtenaren-
centrum, hebben hun bezwaren te
gen de 'bodemvoorziening' uitein
delijk laten vallen.
Havenslepers
De brief van Smits Havensleep
diensten aan reders en scheeps
agenten, waarin staat dat de concur
rent Adriaan Kooren niet voldoen
de sleepboten heeft en dat daardoor
problemen kunnen ontstaan bij het
binnen- of buitenbrengen van sche
pen in de Rotterdamse haven, is
minder gelukkig en het staat
Kooren vrij dat oordeel naar buiten
te brengen. Dit heeft de Rotterdam
se rechtbankpresident mr. C. Boot
gisteren geoordeeld in kort geding.
Omzet veilingen
De omzet van groenten en fruit bij
de Nederlandse tuinbouwveilingen
is in 1990 met bijna 13 procent ge
stegen tot ruim 3,81 miljard gulden.
Dat blijkt uit cijfers van het pro-
duktschap voor Groenten en Fruit.
De tweede helft van het jaar was ui
terst succesvol. De droogte in ande
re EG-landen en de gestegen export
naar Duitsland waren daarvoor de
belangrijkste oorzaken.
Geld voor sub-Sahara
De Europese Gemeenschap zal een
miljard ecu (ruim 2,3 miljard gul
den) bijdragen aan het vervolg van
het speciale bijstandsprogramma
voor Afrika. Het geld komt uit het
fonds dat de Gemeenschap ter be
schikking stelt van 69 ontwikke
lingslanden in Afrika, het Caribisch
gebied en de Stille Oceaan. Het is
vooral gericht op landen vlak onder
de sub-Sahara.
Jenever duurder
Gedistilleerde drank van bekende
merken wordt duurder. Zo ver
hoogt het Bols-concern de bodem
prijs (de prijs waarvoor de winkelier
moet verkopen) van jonge Bols en
jonge Bokma dit weekeinde met
1.50 gulden tot 21,45 gulden. Het
steekt de winkeliers dat de prijzen
van de merkartikelen nu flink om
hoog gaan zonder dat hun marge
verbetert.
Taiwan hdtv
Taiwan is van plan om geld uit te
trekken voor de ontwikkeling van
High Definition Television (HDTV).
Over een periode van zes jaar wil
het industriële-ontwikkelingsbu-
reau van Taiwan 220 miljoen dollar
investeren.
AMSTERDAM De centrale
banken zijn weer in de arena aange
treden. Zo nu en dan komen ze van
de tribune om eensgezind de dollar
bij de horens te vatten. Dat is de af
gelopen twee weken opnieuw ge
beurd. Met als resultaat dat de munt
gisteren uit de put werd getrokken
en sindsdien een beetje overeind is
gekrabbeld. Maar voor een langer
aanhoudende koersstijging is het
nog te vroeg.
In de winter van 1985 bereikte de
dollarkoers zijn historisch hoogte
punt. Op 26 februari noteerde de
munt in Amsterdam niet minder
dan 3,94 gulden. De Europese cen
trale banken grepen toen ook geza
menlijk in. Ze gingen op grote
schaal dollars verkopen, waardoor
de koers begon te dalen. Daarna is
de dollar nooit meer in de buurt van
de vier gulden geweest.
Nu, zes jaar later, is de situatie
omgekeerd. In de afgelopen twee
weken hebben de centrale banken
in Europa, de Verenigde Staten en
Japan bergen dollars opgekocht om
de val van de munt af te remmen. Zo
werd de dollar gisteren van zijn
jongste dieptepunt 1,6260 gulden
Maar de munt laat zich niet ge
makkelijk temmen. De koers van de
dollar wordt voornamelijk bepaald
door beleggers, die geen ander doel
voor ogen hebben dan het hoogste
rendement voor hun beleggingen.
Ze kopen dollars als de rente in de
VS hoger is dan elders, of als ze ho
ge verwachtingen hebben van de
Amerikaanse economie. Hiervan is
echter geen sprake. Ingewijden vre
zen dat de dollar best tot 1,50 gulden
verder zal zakken.
In een aantal Europese landen,
waaronder Duitsland en Nederland,
is de rente hoger dan in de VS. Mar
ken en guldens leveren een hoger
rendement op dan dollars, waar
door de vraag naar dollars afneemt.
Bovendien komen uit de VS on
heilspellende berichten over een
naderende recessie.
Grillen en nukken
De grillen en nukken van beleggers
zijn van veel grotere invloed op de
dollarkoers dan het internationale
betalingsverkeer. Dat neemt niet
weg dat het tekort op de Ameri
kaanse de handelsbalans een steen
tje bijdraagt aan de zwakke dollar.
De VS voeren meer goederen en
Het nieuwe Beosystem 2500
te zien en te horen bij:
Bang&Olufsen
Swaak Beeld Geluid
Haarlemmerstraat 279, Tel. 071-215151
)EN
diensten in uit andere landen, dan
ze zelf exporteren. Die produkten
worden met dollars betaald, waar
door Europa en Japan veel meer
dollars ontvangen dan ze nodig heb
ben om hun importen uit de VS te
betalen. En omdat de vraag kleiner
is dan het aanbod, gaat de koers
naar beneden.
Voor het uitbreken van de Golf
oorlog leek het even alsof de dollar
koers zou gaan stijgen. Bij het eer
ste schot in de oorlog, was de ver
wachting, zou de olieprijs omhoog-
schieten. En omdat een vat olie in
dollars wordt afgerekend, zou de
vraag naar dollars evenredig stij
gen. Bovendien ging men er vanuit
dat beleggers de verwarring optde
Europese markten niet zouden af
wachten en hun toevlucht zouden
1 Het nieuwe Beosystem 2500
te zien en te horen bij:
Bang&Olufsen 1
1 TV/Radio de Ru
J Voorstraat 25. Tel. 01717-2616
VOORSCHOTEN
nemen tot een veiliger haven: de
dollar.
Maar de reactie op het uitbreken
van de oorlog viel op vrijwel alle fi
nanciële markten mee. In Amster
dam ging de koers van de dollar in
derdaad met een stuiver omhoog
maar dat heeft nog geen 24 uur ge
duurd. Daarna ging de koers weer
naar beneden. De centrale banken,
die op het vinkentouw zat>en om een
sterke koersstijging van de dollar af
te remmen, konden weer gerust
achteroverleunen.
Geen interesse
De olieprijzen stabiliseerden zich
niet lang na het uitbreken van de
Golfoorlog en de aandelenbeurzen
raakten zelfs helemaal niet onder de
indruk van het conflict. Toen de
woestijnoorlog bovendien na een
paar dagen begon te kabbelen, ver
loren beleggers hun interesse voor
de Golf. Ze richtten zich op de ach
terliggende oorzaken van de lage
dollarkoers: de naderende recessie
in de VS en de kloof tussen de rente
in Europa en de Verenigde Staten.
Die kloof werd twee weken gele
den groter dan ze al was, doordat
Het nieuwe Beosystem 2500 Bang&0lufsen
I te zien en te horen bij:
Van Cleef Bang&Olufsen Center
Botermarkt 25, Tel. 071-122669 i fihpn
kort na elkaar de Duitse Bundes
bank de officiële rentetarieven ver
hoogde en de Amerikaanse centrale
banken precies het omgekeerde de
den.
De Fed, het bestuur van de Ame
rikaanse centrale banken, probeert
al sinds de zomer de Amerikaanse
economie weer vlot te trekken door
de officiële rentetarieven te verla
gen, In de afgelopen drie maanden
hebben de Amerikaanse centrale
banken het disconto al twee keer
met een half procent verlaagd
van zeven naar zes procent.
Er gaan geruchten dat er nog
meer renteverlagingen op komst
zijn, nadat Bush het beleid van de
Fed deze week uitbundig heeft ge
prezen. Door de gewone banken
minder rente te laten betalen als ze
bij haar komen lenen, hoopt de Fed
te bereiken dat deze banken hun
kredietverlening uitbreiden. Als de
banken die lagere rente vervolgens
aan hun klanten doorberekenen,
wordt het voor bedrijven aantrek
kelijker om te investeren.
Goede reden
De renteverlaging in de VS kwam
één dag nadat de Duitse Bundes
bank' haar disconto had verhoogd,
op de voet gevolgd door een aantal
andere Europese landen, waaron
der Nederland. De Duitse rentever
hoging komt voort uit een grote be
hoefte aan kapitaal om de Duitse
eenwording te betalen. Tegelijk wil
het land de dreigende inflatie de
kop indrukken. Duitsland had dus,
net als de VS, goede redenen om de
officiële rente bij te stellen.
Speculanten onder de beleggers
hebben echter geen boodschap aan
de interne problemen van verschil
lende landen. Voor hen telt alleen
dat de Duitse mark vandaag een be
ter beleggingsobject is dan de dol
lar. Zo bedraagt de rente op een be
langrijke staatslening, de tienjaars
overheidspapieren, op dit moment
in de VS 7,75 procent en in Duits
land 8,5 procent. Het grotere ver
schil tusssen de Duitse en de Ameri
kaanse rente zorgde er voor dat de
dollar nog verder wegzakte.
Totdat de centrale banken vorige
week maandag begonnen in te grij
pen. Met uitzondering van één of
twee dagen hebben de centrale ban
ken in de afgelopen twee weken el
ke dag grote hoeveelheden dollars
gekocht om de koers op te drijven.
De Nederlandsche Bank heeft vori
ge week (tot en met donderdag)
voor ongeveer 100 miljoen gulden
dollars gekocht, zo valt uit haar
laatste weekstaat op te maken.
Broosheid
Het effect van deze gecoördineerde
interventies is heel broos. Werd de
dollarkoers dindag nog door de cen
trale banken omhooggetrokken uit
zijn dieptepunt, gisteren noteerde
de munt al weer iets lager dan de
slotkoers van gisteren.
Meer dan een kleine koersstijging
zullen de centrale banken samen
niet veroorzaken. Het zijn de beleg
gers die bepalen wanneer de dollar
weer wind in de zeilen krijgt. En se
rieuze beleggers die geen tijd heb
ben om zich bezig te houden met tij
delijke schommelingen van de va
lutakoersen, laten zich niet afleiden
door de recente renteverlaging in
Groot-Brittannie. Zij wachten met
het kopen van dollars tot dat het
weer beter gaat met de Amerikaan
se economie. En dat kan nog wel
even duren.
Het nieuwe Beosystem 2500
te zien en te horen bij:
Bang&Olufsen 1
I Hoogeveen Beeld Geluid
1 Noordpletn 15-17, Tel. 01713-12891
ROELOFARENOSVEEN 1
Exportverbod
voor varkens van
'zieke' bet bij ven
DEN HAAG (ANP) - Nederland en
Duitsland hebben besloten voorlo
pig geen fok- en slachtvarkens te
exporteren afkomstig van bedrij
ven die zijn getroffen door het mys
terieuze varkensvirus. Nederland
en Duitsland hebben dat in Brussel
aan de overige EG-lidstaten be
loofd. zo heeft een woordvoerder
van het ministerie van landbouw
woensdag meegedeeld.
Het Permanent Vetenniar Comi
té van de Europese Commissie ver
gaderde gisteren in Brussel over de
virusziekte, die inmiddels honder
den bedrijven heeft getroffen. Vol
gens de woordvoerder van Land
bouw gaat het om een besluit dat
Nederland en Duitsland vrijwillig
hebben genomen. Als tegenpresta
tie zullen de overige EG-lidstaten in
elk geval tot 20 februari hun gren
zen openhouden voor varkens uit
de beide landen. Op 20 februari ver
gadert het Permanent Veterinair
Comité van de Europese Commis"
sie weer over de varkensziekte.
In Nederland zijn inmiddels on
geveer honderd varkensfokkerijen
de dupe geworden van de virusziek
te. In Duitsland gaat het om onge
veer zevenhonderd bedrijven. Wat
voor virus de ziekte veroorzaakt is
nog steeds niet duidelijk. Bij dra
gende zeugen leidt de virusbesmet
ting tot spontane abortus, waardoor
biggen dood ter wereld kunnen ko
men. Komen de biggen gezond ter
wereld dan blijken ze na een paar
dagen alsnog het loodje te leggen.
Benzine betalen
met pin-pas gaat
extra geld kosten
BUNNIK (ANP) - De branche-or
ganisatie Bovag heeft de houders
van benzinepompen alsnog geadvi
seerd om de kosten van het elektro
nisch betalen in rekening te bren
gen van de klanten. Die kosten vari
eren van 27 tot 44 cent per transactie
en daar komt 18,5 procent btw bij,
aldus de Bovag.
Eind vorig jaar schortte de Bovag
een dergelijk advies op in afwach
ting van de uitkomst van overleg
over het betalingsverkeer tussen
ondernemers en consumentenorga
nisaties enerzijds en de banken an
derzijds. De Bovag vindt nu dat re
sultaten van dat overleg te lang uit
blijven.
Eerder kwam de Bovag in aanva
ring met het ministerie van Econo
mische Zaken, toen sprake zou zijn
van een afspraak om twee kwartjes
in rekening te brengen. De direc
teur economische mededinging van
dat ministerie vindt dat niet alleen
harde prijsafspraken, maar ook fei
telijke gedragingen van onderne
mers als strijdig met het algemeen
belang zullen worden beschouwd.
Toch ziet het er niet naar uit, dat de
Economische Controledienst nu zal
ingrijpen.
Vakbond eens met
plan Hoogovens
IJMUIDEN (ANP) - Vakbonden
hebben gisteren met het staalcon
cern Hoogovens in principe over
eenstemming bereikt over een soci
aal plan voor de uitvoering van het
zogeheten Masterplan, dat regeling
voor werknemers van 55 jaar en ou
der bevat.
Eind februari komt er duidelijk-
held over het Muteiplen, een oorl
toekomstplan voor de komende ja-
ren. Bij uitvoering daarvan zullen
geen ontslagen vallen, zo was al eer
der toegezegd Via dit plan wil
Hoogovens (16.000 werknemers)
zijn concurrentiepositie versterken
