Macaber spel met Cambodjanen
'Onwil kerkeraad
oorzaak vertrek'
HARTJES
Manager moet specialist
en arts bij elkaar brengen
Emnnasm
Honderdduizenden vluchtelingen speelbal in uitzichtloze machtstrijd
STANDPLAATS:
WASHINGTON - Valentijnsdag?
Daar doe ik mooi niet aan mee.
Aan mijn lijf geen polonaise.
Walgelijk gedoe. Die Amerikanen
proberen zelfs uit zoiets moois als
vriendschap en liefde een
commercieel slaatje te slaan.
Alien (mijn vrouwen ik roepen het
ieder jaar.
Maar ja. Als ouder heb je geen keus.
Zowel Maria (7) als Arthur (bijna
4) kregen vorige week van hun
school een lijst mee. Daarop
stonden de namen van alle
kinderen in hun klas. Plus de naam
van de lerares. "Te gebruiken bij
het uitschrijven van Valentijns-
kaarten", stond erboven.
En dus ben ik zuchtend naar de
winkel gegaan, waar ik zuchtend
40 Valentijnskaartjes heb gekocht.
Want dat hoort zo: ieder kind krijgt
van alle kinderen in zijn klas een
kaart op 14 februari. Dat is zo
geregeld om te voorkomen dat alle
mooie en atletische kinderen stapels
kaarten krijgen, en alle dikke,
roodharige en bebrilde
pukkelkoningen niks
Dus krijgen Andrew Dziuk, Darrell
Honest [i. Ka fie Zebatto en hoe ze
verder ook allemaal mogen helen,
van Maria een kaart, met als thema
Barbie, want daar doet ze aan.
En de kinderen in het peuterklasje
van Arthur krijgen allemaal een
kaart met als thema Nmja Mutant
Teenage Turtle (ofNinja Teenage
Mutant Turtle. ofNinja Turtle
Teenage Mutant, weet ik veel),
j want daar is hij gek op. Hij slaapt
DELFT (GPD) "Als huisarts en
specialist beter samenwerken, is de
specialist af van vervelende routi
necontroles die de huisarts ook kan
doen en de huisarts hoeft niet bang
te zijn dat hij zijn patiënt niet meer
terugziet. De behandelingsmetho
den worden beter op elkaar afge
stemd en uiteindelijk is de patient
beter af'.
Het kost medisch directeur W.
Schellekens van het Reinier de
Graafgasthuis in Delft weinig moei
te de voordelen op te sommen die
hij verwacht van het aantrekken
van een marketing manager' voor
zijn ziekenhuis. Ieder vaart er wel
bij. zo meent hij. En ook de ver
wachtingen van de huisartsen uit
het verzorgingsgebied van het zie
kenhuis zijn hoog gespannen. De
Landelijke Huisartsenvereniging
LHV juicht het initiatief toe "want
er schort nog heel wat" aan de on
derlinge samenwerking in de medi
sche wereld.
De LHV-woordvoerster toont
zich enthousiast na consultatie van
enkele leden uit deze regio. Ze ziet
mogelijkheden om patiënten langer
thuis te verzorgen en eerder uit het
ziekenhuis te ontslaan omdat de be
handelmethoden beter op elkaar
zijn afgestemd. De Landelijke Spe
cialistenvereniging kan zich echter
niet zo snel een oordeel vormen en
wil nog niet reageren.
Als eerste in ons land wil het
Delftse ziekenhuis een speciale
functionaris aantrekken om de con
tacten tussen artsen en specialisten
nog soepeler te later verlopen. "Die
contacten zijn niet slecht. Integen
deel", haast Schellekens zich te ver
klaren "als de relatie niet zo goed
was, zou het benoemen van een
marketing manager zinloos zijn".
Hij wijst erop dat artsen en specia
listen al enige tijd via computers
rechtsteeks informatie uitwisselen.
Het is de bedoeling dat de marke
ting manager een ervaren huis
arts ervoor zorgt dat er klinkende
afspraken komen over de behande
ling van veel voorkomende kwalen
als hoge bloeddruk, astmatische
aandoeningen en bijvoorbeeld sui
kerziekte. Iedereen is gebaat bij uit
wisseling van kennis en ervaring,
betoogt Schellekens. ook de pa
tiënt. "Maar de afspraken moeten in
goed overleg tot stand komen, want
de professionele autonomie van de
arts blijft overeind. De dokter is uit
eindelijk zelf verantwoordelijk voor
zijn doen en laten. We willen dat de
huisarts praat over 'mijn' zieken
huis, een plek waarvan hij weet wat
er gebeurt. Het moet niet de raadsel
achtige zwarte doos zijn waar pro
bleemgevallen heengaan die er naar
verloop van tijd gezond weer uit ko
men zonder dat de dokter weet wat
daar gedaan is".
Meer overleg kan ook leiden tot
het opheffen van knelpunten zoals
de vervelende wachttijden en
Schellekens sluit evenmin uit dat in
goed overleg met de huisartsen
nieuwe specialismen worden aan
getrokken. "We willen weten wat
onze markt denkt".
DONDERDAG 14 FEBRUARI 19
Treurniet over aftouw Buurten Werk:
LEIDEN Drs. Erna Treur
niet, ziet haar afscheid van het
Pastoraal Buurten Werk Lei
den (PBWL) in de Transvaal-
buurt, als het gevolg van on
wil van de Kerkeraad Alge
mene Zaken (KAZ). Zij kan
geen verontschuldiging vin
den voor diens standpunt dat
voortzetting van het werk niet
mogelijk is.
Treurniet schrijft dit in een grim
mig getoonzet afscheidsartikel in
het hervormd-gereformeerde
'Leids kerkblad'. Sinds begin
deze maand werkt zij in Rotter
dam. Zij heeft daarheen gesollici
teerd, omdat haar contract in Lei
den dat in juni zou aflopen, niet
door de KAZ verlengd zou wor
den.
Ds. Henk E. Schouten, voorzit
ter van de KAZ. schrijft elders in
hetzelfde kerkblad dat het vijfja
rige contract met Treurniet, die
part-time in de Transvaalbuurt
werkte, slechts mogelijk was
door een legaat. "De keuze voor
het handhaven van vier wijkpre-
dikanten maakt de financiële
marges te klein", zo legt hij uit.
Treurniet schrijft: "Ik begrijp
dat de zorg om de toekomst van
de Gereformeerde kerk in Leiden
groot is. Maar wanneer de KAZ
weinig tijd nodig heeft om te be
sluiten vertrekkende wijkpredi-
kanten te vervangen, tegelijker
tijd het PBWL maar een zeer mi
niem begrotingspostje is, zie ik
het als onwil en niet als onvermo
gen dat het PBWL in de Trans
vaalbuurt niet wordt voortgezet".
"Waar ben je als kerk nog mee
bezig, wanneer er zelfs geen krui
meltje aan personele en financië
le middelen meer van de kerkta-
fel kan vallen voor mensen die
geen lid zijn", aldus Treurniet, die
het vooral gestoken heeft dat in
de discussies over de voortzetting
van het werk de bewoners van de
Transvaalbuurt voortdurend uit
het zicht zijn gebleven.
Met als slogan 'de kerk uit, de
buurt in' gaf Treurniet samen met
drs. Martin van der Velden, die
werkzaam is in de Slaaghwijk, het
PBWL gestalte. "En dan kom je
uit bij maatschappelijk gezien
vergeten en maginale mensen".
Op de mededeling dat het werk
geen vervolg zou krijgen ont
moette Treurniet haar laatste we
ken in de buurt "ongeloof en
kwaadheid".
Schouten heeft in een reactie
laten weten persoonlijk zeer te
betreuren dat er geen vervolg van
het werk komt, maar dat hij daar
voor intussen geen oplossing ziet.
Raad van Kerken:
Samen met moslims
racisme bevechten
AMERSFOORT (ANP) - De
Raad van Kerken wil met de mos
lim-organisaties in ons land blij
ven strijden tegen vooroordelen,
discriminatie en racisme.
"Met U willen we blijven wer
ken aan een samenleving waar al
len op gelijkwaardige wijze deel
van uitmaken", schrijft de raad in
zijn jaarlijkse brief aan de mos
lims ter gelegenheid van het be
gin van de vastenmaand Rama
dan op 17 maart.
De raad stelt vast dat er in vele
plaatsen goede contacten bestaan
tussen kerken en moskeeën.
Maar er zijn onder invloed van de
Golfoorlog ook minder positieve
geluiden te horen.
Zeker 38 doden
op Aswoensdag
in dorp Mexico
MEXICO-STAD (GPD) - De
jaarlijkse viering van Aswoens
dag in het Mexicaanse dorpje
Chalma (tachtig kilometer van
Mexico-stad) heeft aan zeker 38
mensen het leven gekost, terwijl
zo'n vijftig mensen gewond raak
ten.
Zoals ieder jaar stonden er 's
ochtends vroeg zo'n vierduizend
mensen te dringen voor de poort
van de imponerende kerk van
Chalma, beroemd in de wijde om
trek vanwege de wonderen van
de daar ondergebrachte ikoon, de
'Cristo' van Chalma. Iedereen van
de bedevaartgangers, van boeren
tot geslaagde zakenlieden, wilde
zeker zijn van een askruisje en
persten zich door de ingang. In
het geweld werden mensen letter
lijk platgedrukt.
Tegenkandidaat
voor dr. K. Blei
bij Wereldraad
CANBERRA (GPD) Jongeren-
afgevaardigden op de Assemblee
van de Wereldraad van Kerken
willen dat de hervormde zetel in
het nieuwe Centrale Comité (be
stuur) ingenomen wordt door een
jongere. Ze hebben het Neder
landse delegatielid Bernard
Reitsma naar voren geschoven
als tegenkandidaat voor dr. K.
Blei.
Reitsma, theologiestudent is
gereformeerde bonder en een
schoonzoon van dr. Blei's collega
ds. J. Haeck, heeft de steun van
enkele Nederlandse delegatiele
den. De gereformeerde kandidaat
voor het bestuur is drs. A. Westra,
oecumenisch consulent in de drie
noordelijke provincies.
De jongeren zijn boos dat
slechts twaalf van de kandidaten
voor het bestuur jonger zijn dan
27. Behalve Reitsma zijn ook en
kele jongeren uit andere landen
naar voren geschoven als tegen
kandidaten.
De verkiezing van een nieuw
bestuur draait bij de Wereldraad
altijd uit op een stoelendans, om
dat gestreefd wordt naar even
wichtige vertegenwoordiging van
mannen en vrouwen, theologen
en leken, jongeren en ouderen en
mensen uit verschillende kerken
en landen.
Binnen de delegaties van een
aantal landen is echter met ont
stemming gereageerd op de eer
ste kandidatenlijst. Vooraan
staande kerkleiders zijn uit de
boot gevallen en gevreesd wordt
dat de leidende rol van de Wereld
raad in de oecumene daaronder
zal lijden. In de tweede versie van
de lijst is geprobeerd aan dat be
iwaar tegemoet te komen, met als
gevolg dat er weer minder vrou
wen en jongeren op staan.
In de Hervormde Kerk is het
gebruikelijk dat de secretaris-ge
neraal wordt afgevaardigd naar
de Wereldraad.
Moker. De kerkelijke omroep
Moker besteedt in de uitzending
van vanavond (aanvang zeven
üur) aandacht de Raad van Ker
ken in Sassenheim. Ontvangst via
FM 105.7 of kabel FM 88.1.
De slachtoffers van het drama, onder wie veel kinderen, werden opge
baard m een school nabij de kerk. AFP>
In het grensgebied tussen Thailand en Cambodja leven naar schatting 400.000 Cambodjaanse
vluchtelingen, verspreid over diverse kampen. Gevlucht voor het schrikbewind van de commu
nistische Rode Khmer, later verdreven door de bezettende Vietnamezen of weggetrokken van
wege gebrek aan water, voedsel en medische zorg. Ze hebben één ding gemeen: ze zijn slachtof
fers van de nu al jaren durende strijd tussen vier rivaliserende partijen, de Rode Khmer van Pol
Pot, de Funcinpee van prins Sihanouk en de KPNLF van ex-premier Son Sann aan de ene kant
en de huidige regering onder leiding van Hun Sen aan de andere kant.
Vele internationale instanties verlenen hulp aan de 400.000 Cambodjanen. Onder hen de Ne
derlandse Stichting Vluchteling. Verslaggever Gerard Chel reisde tien dagen door de grens
streek. Een gebied waar het begrip vrede slechts tot schampere reacties leidt. "Met menselijk
leed wordt geen rekening gehouden."
AR ANY APR ATH ET - Onder
het toeziend oog van de
internationale gemeenschap
woedt in de Thaise grensstreek
met Cambodja een uitzichtloze
machtsstrijd. Over grond, maar
vooral over mensen. Vele
honderdduizenden
Cambodjaanse vluchtelingen
leven al jarenlang in een
niemandsland. Op de meesten.
officieel niet als vluchteling
erkend, zijn de mensenrechten
niet van toepassing. Zij zijn de
displaced persons, de tijdelijk
ontheemden, want in theorie
kunnen ze terug.
Juridisch onbeschermd zijn ze
vooruitgeschoven posten
en onder-
handelingswaar van de
vechtende
partijen. Er wordt een w<
:*1 zeer ma-
caber spelletje ping-ponj
gespeeld
dat alleen maar verliezer
kent: de
Khmers, het volk van Car
nbodja. al-
thans wat er nog van ove
r is.
Internationale hulpverl
eners - er
zijn er vele honderden ii
Thailand
- moeten lijdzaam toezi
en hoe de
vluchtelingen worden
misbruikt.
Genegeerd en geïsoleerd door de in
ternationale politiek. Er wordt han
del gedreven in kinderen, voorna
melijk jonge meisjes uit de kampen,
kampbewoners dienen als menselij
ke mijnenvegers, gidsen laten zich
duur betalen voor vluchtroutes, de
wapenhandel bloeit, magazijnen
met hulpgoederen worden geplun
derd. er wordt druk gesmokkeld en
vele. vele Thais verdienen grof geld
aan het leed van de Cambodjanen.
Controle
De internationale gemeenschap
slaagt er door tegenstrijdige belan
gen niet in een oplossing te vinden
voor het zich voortslepende conflict
over het Zuidoostaziatische land.
Bovendien, als de drie oppositie-be
wegingen niet tegen de regering
van Hun Sen vechtei
i, bestrijden ze
elkaar. In de jungle
van Cambodja
leggen ze mijnen, v
echte
n om elk
stukje grond, strijde
"Hoe meer men ei
gebied dat je beheer
t. hoe
meer in-
vloed je kan uitoefe:
p de vre-
desonderhandelingei
•lt de Ne
derlandse arts Mit
k va
il Joost.
werkzaam voor het
Inter
nationale
Comité van het Rode Kr.i
lis in het
kamp Khao I Dang. i
nu hl)
er vast. "t
Is heel simpel: als er
ooit
gen worden gehouden i.s het belang
rijk datje gebieden en mensen eon-
Dat uitgangspunt leidt tot bizarre
situaties. Rondom Aranyaprathet.
een door de vele hulpverleners aar
dig uit de kluiten gewassen grens-
plaatsje. liggen zeven vluchtelin
genkampen. Slechts een daarvan,
Khao I Dang (14.000 vluchtelingen),
wordt beheerd door de UNHCR. de
United Nations High Commissio
ner for Refugees, de VN-organisatie
voor vluchtelingen. De andere zes
grenskampen worden gecontro
leerd door één van de drie verzets
bewegingen.
Officieel zijn het Thaise kampen,
met Thaise bestuurders, een Thais
bewakingsleger en Thaise politie,
maar de guerrilla-bewegingen heb
ben het voor het zeggen. Het zijn de
basiskampen van waaruit het verzet
wordt geleid en waar soldaten voor
de drie legers vrijwillig' worden ge-
recruteerd.
Veilig
Pol Pot s Rode Khmer houden drie
kampen in hun greep; 55.000 men
sen; de Funcinpee van Sihanouk
(Front Uni National pour un Cam-
bodge Independant. Neutre et Co
operative) beheert een kamp (60.000
mensen): de KPNLF van Son Sann
(Khmer People's National Libera
tion Front) twee kampen met
190.000 vluchtelingen.
Volgens Pierre Josseron. hoofd
van het Internationale Comité van
het Rode Kruis in Khao I Dang. zijn
de afgelopen twee jaar 100.000 Cam
bodjanen door de Rode Khmer ge
dwongen terug te keren naar hun
geboorteland, "terwijl het daar al
lesbehalve veilig is". De hulpverle
ners in het gebied zeggen het niet
hardop, maar uit hun woorden
blijkt dat juist de Rode Khmer de
meeste tirannie uitoefent. Bn veel
vluchtelingen zit de angst uit de pe
riode '75-'79. toen de Rode Khmer in
Cambodja aan de macht was en 1.3
nog steeds in.
"Je moet niet vergeten", zegt Er
na Henriksen, sinds 1979 in Ara
nyaprathet hoofd van het UNHCR
veldwerk, "dat de meeste mensen
door alles wat ze hebben meege
maakt weinig zelfvertrouwen meer
hebben. En ze zijn erg snel bang te
maken". Anderen bevestigen dat
beeld: de kampbewoners zijn door
gaans passief, afwachtend.
Ontvoerd
Tragisch is het verhaal van het Thai
se grenskampje Borai. waar de Ro
de Khmer in een nacht 10.000 vluch
telingen ontvoerde. In militaire
kampen net over de grens in Cam
bodja worden ze nu geacht het guer
rilla-spelletje mee te spelen. Jos
seron: "Hun nieuwe thuis zijn zoge
noemde geliberaliseerde gebieden.
Streken waar echter helemaal niks
is. Niemand gaat daar vrijwillig
naar toe. Na verloop van tijd komen
enkelen dan ook terug naar de
grenskampen om te eten of om me
disch verzorgd te worden. De Rode
Khmer laat nooit hele families gaan.
want anders is er geen dwang om
weer naar die gebieden terug te
gaan. Het is allemaal onacceptabel
wat er gebeurt, maar we kunnen er
niks tegen doen".
Veel van die 'gegijzelde vluchte
lingen' trekken, al dan niet onder
dwang van een van de guerrilla-be
wegingen. later toch weer de Cam
bodjaanse jungle in om te vechten.
Niet zelden lopen ze op een mijn.
Het aantal gehandicapten in de
kampen is dan ook relatief enorm
groot, overal strompelen eenbeni-
gen op zelfgemaakte krukken of
protheses door het kamp. "Tussen
de verzetsgroepen ontstaat zo in ie
der geval de amputatie als gemeen
schappelijke noemer", karikaturi
seert de Belg Peter de Roo. "Diege
ne met de langste stomp komt er 't
beste vanaf'. Soms worden de ge
handicapten als mijnenveger ge
bruikt. moeten ze met hun houten
poot de grond aftasten. Een plof be
tekent een twee amputatie.
Vuurwerk
Ook spelende kinderen op zoek
naar vuurwerk, jongens op sprok-
keltocht. mannen illegaal op weg
naar werk en uiteraard soldaten,
stappen op de waarschijnlijk hon
derdduizenden landmijnen die alle
partijen in de loop der tijd hebben
gelegd. Anderen worden door ver
dwaalde kogels getroffen. De
stroom gewonden neemt maar niet
af. alleen in de maand januari kwa
men er in het hospitaaltje van Khao
I Dang al 269. Het is er bomvol, niet
alleen vanwege de patiënten, maar
ook door de aanhang.
Een gewonde vader ligt in een
hangmat aan de infuus, moeder en
in de talrijke kampen is voor de Cambodjanen ongewi.
"In de kampen is het in feite een
beschermde omgeving", zegt de
Amerikaanse fysiotherapeut Mar-
cia Skiff, "met name kinderen we
ten niet beter. Dat levert ook weer
problemen op. Het kamp is voor
hen normaal, ze hebben geen benul
van de buitenwereld. Voor hen
komt rijst uit zakken, beseffen niet
dat dat verbouwd wordt, dat je daar
moeite voor moet doen".
In kamp Site 2 tref je niet alleen
alles wat ook in een 'vrij dorp' in
Thailand te vinden is. zoals een bor
deel. 'maar zelfs meer: een video
theek. Maar Site 2 is dan ook van
Son Sann en die worden, evenals de
Sihanoukisten. gesteund door de
Amerikanen, haasten hulpverle
ners eraan toe te voegen. In de kam
pen zelf kan het contrast erg groot
zijn. Marcia Skiff: "De éen heeft
niks. bij de ander zie je een compu
ter of een tv-set. Als je maar geld
hebt. zo niet dan is er geen perspec
tief. ben je een willoos slachtoffer
van anderen. Verbazingwekkend
en schrijnend tegelijk".
Soldaten van de Rode Khmer, in het grensgebied met Thailand water
drinkend uit bamboestokken. De Rode Khmer heeft de afgelopen jaren
100.000 vluchtelingen gedwongen terug te keren naar Cambodja. (fotoAFP)
kind zitten ernaast, bekommeren
zich zorgzaam over papa. 's Nachts
moet je over de lichamen stappen,
want iedereen mag er blijven sla
pen. Aangrijpend is het beeld van
zwaargewonde kinderen. De een
mist een oog. een ander een arm,
een derde een been. Moeders ver
troetelen ze. Een triest beeld, waar
aan je je zo snel mogelijk wilt ont
trekken. Ondertussen wordt een 18-
jarige jongen binnengebracht, ker
mend van pijn. een flinke mijn-
scherf in z'n rug.
De internationale hulporganisa
ties verlenen in alle kampen hulp.
waardoor zij echter indirect de mili
taire strijd ondersteunen. Dit is het
dilemma van de hulpverleners: om
humanitaire redenen blijven hel
pen. maar daardoor de oorlog laten
voortduren. Ja maar. zo roepen alle
helpers in koor. je kunt mensen
toch niet laten doodbloeden of ver
hongeren?
Beeld
Het beeld dat de verschillende kam
pen oproepen is zeer divers. Het ene
is een kamp met prikkeldraad,
wachttorens en strenge controles,
in het andere heerst meer vrijheid.
Een paar hebben wel wat weg van
een kleurige camping. In alle kam
pen heerst een, naar omstandighe
den. redelijk ontspannen sfeer. Het
zouden alle pittoreske Cam
bodjaanse dorpjes kunnen zijn met
romantische bamboe-huisjes, een
schooltje, een marktpleintje, kleine
privé-winkeltjes. een bioscoopje. Er
zijn speeltuintjes. er is een dorps
plein waar de nieuwtjes worden uit
gewisseld. er wordt zelfs Jeu de
Boules gespeeld.
Washington
Henk Dam
zelfs in een Ninja...etc. pyjama.
Toen ik de kaarten met Arthur en
Maria kocht, dacht ik: Alien denkt
vast dat ik voor haar ook een
Valentijnskaart koop. Dus dan
gaat ze er ook een voor mij kopen.
Dus kan ik maar beter inderdaad
er eentje voor haar kopen.
Zo gaan principes verloren.
En gezegd moet worden: het valt in
Amerika ook met mee om NIET mee
te doen aan de Valentijnsdag-rage.
Elk jaar versturen de Amerikanen
onderling 900 miljoen Valentijns-
kaarten. Het is het beste feest voor
de kaarten-industrie na de Kerst.
Je hebt speciale Valentijns-kaarten
voor iedere doelgroep: voor vaders,
moeders, zoons, dochters, vrienden,
ooms, buren, schoonmoeders zelfs.
De boodschap op de kaarten
varieert van sentimenteel tot bijna
pornografisch tot ronduit
jou goed zou staan?". Dan draai j
de kaart om. waar het antwoord
luidt: "Mijn bed".
Bij kaarten blijft het met.
Amerikanen geven elkaar ook
onderbroeken met rode hartjes, dito
stropdassen, dito sokken, kettingen
met rode plastic hartjes waarin een
flikkerend lampje zit. Het minste
datje moet doen is je lover een doos
chocola in de vorm van een hart
geven, en natuurlijk rode rozen.
Wie dat laatste doet. moet een tijdje
flink gespaard hebben. Ik weet niet
wat rozen in Nederland kosten,
maar hier gaan ze deze dagen weg
voor 70 dollar per dozijn.
Omgerekend is dat tien gulden per
Bah. Ik haat het. die uitbuiting van
de tederste gevoelens die wij
mensen kunnen opbrengen. Nee.
dan Arthur. Die is tenminste
eerlijk. Gisteren kwam hij met een
rood papieren hart thuis. Had hij
op school gemaakt.
"Hier", cei hij tegen Alien. "Voor
jou". "Waf mooi", riep Alten blij
uit. "Wat is het?" Arthur haalde z'n
schouders op. "Weet ik met. Moesten
we van de juffrouw maken".
