'Bis men kort ben ik crimineel-af
Duo hakt meertjes leeg voor roomijs
Bijles voor artsen
met oog op oorlog
Bush meer onder
vuur dan Hussein
iREPORTAGE
ROTTERDAM - "Moet jij nog naar de Golf?", is een fragment uit een
telefoongesprek tussen anesthesist F. Rutten van het Rotterdamse
Dijkzigt Ziekenhuis en één van de artsen die hij heeft opgeleid. Rutten
is hoofd van de afdeling Spoedeisende Hulp.
Twee van Ruttens ex-leerlingen zijn zojuist teruggekeerd uit de Golf
na een vier maanden lang verblijf op de fregatten Hs. Ms. Pieter Florisz
en de Hs. Ms. Witte de With. Alle Nederlandse marine- en luchtmacht
artsen doen op de afdeling van Rutten drie maanden lang praktijkerva
ring op. Een civiel ziekenhuis blijkt bijzonder goed aan de vragen van
het leger te voldoen. "Schotwonden en dergelijke komen ook hier bin-
Een hele openbaring voor de militaire artsen was dat in de reguliere
praktijk voldoende ervaring wordt opgedaan met chemische midde
len. waarvan de 'zusjes en broertjes' ook op het slagveld worden ge
bruikt. "In principe kom je de stoffen die in chemische wapens ver
werkt zitten ook hier in de omgeving tegen. De chemicaliën in wapens
verdampen beter en zijn gemakkelijker te verspreiden. Maar als in de
Botlek een bepaalde opslagtank explodeert, krijg je te maken met
soortgelijke verwondingen als die optreden na een gasaanval", weet
Rutten.
Kanker wordt in de chemotherapie onder meer bestreden met stof
fen die zijn afgeleid van mosterdgas, waarvan Saddam Hussein zulke
grote hoeveelheden heeft. "Het is een heel gevaarlijke vloeistof die het
vijandige kankerweefsel aantast".
Stoffen verwant met zenuwgas, een ander massavernietigingswapen
van de Iraakse leider, kennen ook een veel gebruikte medische toepas
sing. Rutten: "Met dit middel wordt het centrale zenuwstelsel uitge
schakeld. Dat is in feite hetzelfde wat gebeurt bij
Eerste zwarte boer in blank gebied Zuid-Afrika
JOHANNESBURG - Danny
Mackay drijft al vier jaar een
boerderij in het groene,
glooiende land ten zuiden van
Johannesburg. Ilij is trots op
zijn tien hectare grote
bedrijf. Opstallen en
woonhuis verkeren in
perfecte staat. De gewassen,
voornamelijk maïs, staan er,
zelfs voor een leek
waarneembaar, prima bij. De
veestapel, koeien en schapen,
blaakt van gezondheid.
Financiële problemen heeft
hij niet en de toekomst ziet
hij vol vertrouwen tegemoet.
Niets onderscheidt hem, kortom,
van andere succesvolle boeren.
Maar MacKay. 37. slank, energiek,
is in meer dan een opzicht geen
doorsnee-boer. Hij is volgens de
Zuidafrikaanse wet een misdadi
ger: hij is zwart en zaait en oogst al
vier jaar in een gebied, waar alleen
blanken mogen boeren.
Daar komt nu verandering in. Op
1 februari kondigde president De
Klerk het schrappen van drie wet
ten aan, die als de hoekstenen van
de apartheid gelden. Twee van deze
wetten, de groepsgebiedentvet. die
zwarten verbiedt in blanke wijken
te wonen, en de landwetten, die hen
verbiedt (landbouw)grond in blan
ke gebieden te hebben, zijn regel
recht van toepassing op MacKay.
"Toen ik de toespraak van De
Klerk hoorde, zei ik tegen mijn
vrouw: ons leven gaat nu drastisch
veranderen. We zijn binnenkort
geen criminelen meer".
Jongensdroom
"Ik ben van huis uit computerspe
cialist. maar toen ik vier jaar gele
den werd overgeplaatst naar Johan
nesburg. zag ik de kans schoon om
een jongensdroom te verwezenlij
ken. Mijn vrouw Jasmin komt uit
een boerenfamilie en kent dus het
klappen van de zweep".
Ze vonden binnen een paar we
ken een boerderij, die ideaal leek.
De eigenaar wilde verkopen, de fi-
was geen punt, restte al
leen nog de administratieve afwik
keling. En daar dreigde het avon
tuur te stranden: tot twee maal toe
weigerden de apartheids-appa
ratsjiks de nodige vergunningen te
verstrekken. Een zwarte mag niet in
een blank gebied wonen en boeren.
MacKay liet zich echter niet uit
het veld slaan. Een welwillende ma
kelaar bracht hem in contact met
een bejaard Duits echtpaar, dat wel
van hun boerderij af wilde. Een
nieuwe confrontatie met de apart
heidsbureaucratie wilde hij vermij
den en dus besloot MacKay gebruik
te maken van de sluipweg die de
meeste zwarten nemen die onroe
rend goed in blank gebied willen
kopen. Hij schakelde een blanke
stroman in. die voor 150.000 Rand,
(ongeveer 100.000 gulden), een spot
prijs, de boerderij kocht. MacKay
had geluk, want zijn stroman was
zijn ex-werkgever, die voor het zet
ten van zijn handtekening niet het
gebruikelijke, exorbitante percen
tage van de koopsom eiste.
"Toen konden we eindelijk aan
de slag. Ik liet twee knechten, Mi
chael en Petrus, overkomen uit
mijn geboortedorp. Zij runnen
overdag de boerderij. Tot we winst
gevend draaien, blijf ik nameli jk als
computerspecialist freelancen".
Buren
Het feit dat de 'Duitse hoeve' plotse
ling werd bewoond door een zwart
gezin, kon natuurlijk niet verbor
gen blijven voor de kleine, blanke
gemeenschap. Toen MacKay op een
avond thuiskwam, vertelde zijn
vrouw dat hij zich op het hoofdbu
reau van politie in Johannesburg
moest melden. De inspecteur had
zijn kaartje achtergelaten. MacKay:
"Ik ben de volgende dag met lood in
mijn schoenen naar Johannesburg
gegaan. Als ze wilden, konden ze
me zo van de boerderij schoppen.
De inspecteur was godzijdank zeer
geschikt. Ik was aangegeven door
een van mijn buren. Jaloezie, zei hij.
Hij was daarom niet van plan er
werk van te maken".
Twee keer nog zou Mackay stui
ten op de vooringenomenheid van
zijn buren. "Een keer waren scha
pen door de omheining gebroken
en op het land van de buurman te
rechtgekomen. Michael had het ge
zien en wilde ze terug drijven. Hij
werd weggejaagd mét de bood
schap dat de schapen voortaan van
hem, de buurman waren. Ik ben er
toen zelf op afgegaan, heb me uitge
put in excuses en kon de beesten
voor een symbolisch bedrag terug
kopen".
Geen subsidie
De relaties met de buren zijn nu ge
normaliseerd en kunnen in ee:
kei geval zelfs hartelijk worden ge
noemd. Men leent eikaars gereed
schap, er is een levendige ruilhan
del in eikaars produkten, en geva
ren die hen allemaal bedreigen,
zoals veldbranden, worden geza
menlijke bestreden. "We zijn nu ge
accepteerd door de gemeenschap",
zegt Jasmin. "Onze zoon Jehan van
14 is net als eerste zwarte leerling
hier op de blanke middelbare
school toegelaten. En als er plaatsen
op de lagere school vrijkomen, zijn
onze dochters Sharmin (11) en Sha-
naaz (9) ook welkom".
De vooroordelen van zijn buren
mag MacKay nu hebben overwon
nen, in de slag met de agrarische bu
reaucratie en de standsorganisaties
trekt hij nog steeds aan het kortste
eind. Aan de uitpuilende subsidie-
ruif, waarmee de regering de poli
tiek belangrijke boeren paait, mag
hij niet eens ruiken. "Als een blanke
boer wil investeren, kan hij lenin
gen krijgen tegen een rente van 4
procent. Als ik wil lenen, moet ik
het volle pond, 21 procent, betalen".
Fict Arp
BLOEMENDAAL - In de Bloe-
mendaalse duinstreek wordt dezer
dagen ijs geoogst. Twee natuurlief
hebbers bewaren, voor het eerst
sinds zeventig jaar, weer flinke
brokken natuurijs die uit vijvers,
meertjes en vaarten zijn gezaagd.
Die voorraad belandt in een Bloe-
mendaals ijskeldertje, waar het koel
genoeg is om het ijs zeker tot de ko
mende winter te bewaren.
Het verzamelde ijs wordt straks
gebruikt voor ecologisch onderwijs
op scholen. Initiatiefnemers Kees
Duinker en Rob Haverkamp willen
zo aantonen dat het ijs. door de goe
de isolatie in de kelder, maar heel
langzaam smelt. Tegen de zomer,
zodra iedereen weer meer trek
krijgt in consumptie-ijs dan in
tochtjes over het natuurijs, wordt
een deel van de voorraad gebruikt
bij de fabricage van roomijs.
"Weet je, het water hier in de
duinrand is in het algemeen al heel
zuiver. Daarnaast is het teveel aan
natrium en calcium weggevroren
en de bacteriën in het oppervlakte
water zijn dood door de kou. Het ijs
zou dus geschikt moeten zijn voor
consumptie. Of dat werkelijk het
geval is laten we afhangen van on
derzoek door het laboratorium van
het Provinciaal Waterleidingbedrijf
Noord-Holland." verklaart Duin
ker. Verder is het ijs bruikbaar voor
het koelen van levensmiddelen.
Haverkamp, Duinker en een aan
tal vrijwilligers van de Haarlemse
stichting Ecologisch Beheer begon
nen eind vorige week met het uitza
gen van de blokken natuurijs. Na
een hele ochtend werken lag op de
bodem van het ijskelclertje van De
Rijp in Bloemendaal eigenlijk maar
een miezerig laagje oogst. Er zal nog
heel wat moeten worden gezaagd
voor de kelder vol is.
vorst het keldertje weer in gebruik
te nemen. In Nederland werden de
keldertjes vroeger vooral gebouwd
bij landgoederen. Er zijn enkele
exemplaren bewaard gebleven.
Niet alleen in de omgeving van
Haarlem, ook bij Utrecht en Arn
hem vind je ze nog. Geen enkele
wordt meer gebruikt voor opslag
van ijs. Van de gemeente Bloemen
daal. de eigenaar van het kleine mo
numentje. was snel toestemming
losgepeuterd. Het wachten was ver
volgens op winterse temperaturen.
Op het landgoed Elswout verza
melden de geharde vrijwilligers
zich vrijdagmorgen voor het eerst.
De aanwezige originele ijszaag
werd uitvoerig bewonderd Die
heeft zo'n zeventig jaar vergeten op
een zolder in dit immense landgoed
gelegen. Elders is ander gereed
schap opgehaald, zoals een rieten
mand voor het bergen van de brok
ken ijs, een ijsbijl en klompen met
ijzerbeslag. De vrijwilligers hante
ren de ijszaag maar af en toe. Voor
de televisiecamera's van het Jeugd
journaal, voor die van Van Gewest
tot Gewest en voor Avro's Land in
Zicht bijvoorbeeld. Het grootste
deel komt los met behulp van gemo
toriseerde kettingzagen.
Duinker, na de eerste voorzichti
ge zaagpogingen en het vissen van
de zware ijsklompen uit het water:
"Wij zijn er natuurlijk niet zo bedre
ven in. Dit soort werk is in geen ze
ventig jaar gedaan".
In hoog tempo worden de brok
ken met de hand door de nauwe toe
gang van het keldertje gedragen en
in de diepte gestort. De indrukwek
kende hoeveelheid op de laadbak
van de vrachtwagen lijkt op de bo
dem van de kelder lang niet meer zo
imponerend. Uiteindelijk hopen
Haverkamp en Duinker de kelder
met een capaciteit van 35 ton wel
vol te krijgen. "Als we echt op gang
komen is de kelder in een paar da
gen wel vol', voorspelt Haverkamp.
"Of we dit een volgende winter
nog eens doen? Dat weet ik nog
niet. Het vergt heel veel organisa
tie", zegt Duinker. Zondagmiddag
laat hij tussen half twee en half vijf
voor één keer belangstellenden in
de met ijs gevulde kelder aan de
Mollaan in Bloemendaal kijken.
"Zelfs als daarna de burgemeester
er om vraagt gaat het keldertje niet
meer nodeloos open", verklaart
Duinker.
rm-i.dMi'.iu'K'i
Israël laat Wereldraad onverschillig
CANBERRA (ANP) - Er
heerst in de assemblee van de
Wereldraad van Kerken in
verregaande mate onverschil
ligheid tegenover Israël. Die
beschuldiging uitte de secre
taris van de Internationale
raad van christenen en joden
(ICCJ), dr. J. Schoneveld. tij
dens een hoorzitting van de
Wereldraad over de Golf.
De Nobelprijswinnaar Elie Wie-
sel citerend, zei Schoneveld dat
het tegenovergestelde van liefde
niet haat, maar onverschilligheid
is. Tijdens de anderhalf uur du
rende zitting namen alleen Scho
neveld en de Anglicaanse bis
schop Barry Rogerson het voor
Israël op. Verder werd er bedui
dend meer kritiek op Bush dan
op Saddam Hussein geuit.
De weigering van bijna alle
Arabische landen om Israël te er
kennen. is een van de oorzaken
van de crisis in het Midden-Oos
ten. aldus Schoneveld. Pas als Is
raël erkend wordt, zal het zich
veilig genoeg achten om mee te
werken aan een oplossing van het
Palestijnse vraagstuk. Een matig
applaus was zijn deel.
Veel meer applaus kreeg de As-
syrische metropoliet van Bagh
dad, Mar Gewargis Sliwa, die in
tegenstelling tot de andere spre
kers niet drie minuten maar veer
tien minuten het woord voerde.
Hij sprak over duizend onschul
dige kindertjes in Baghdad die
hem voor zijn vertrek (twee dagen
voor het begin van de Operatie
Woestijnstorm) hadden gevraagd
de Wereldraad te vertellen dat zij
van de geur van rozen hielden en
niet van de stank van de dood.
"Hoeveel van hen zullen nog in le
ven zijn als ik terug kom," zo riep
de metropoliet uit. Hij maakte
geen melding van de 200 babies
die in Kuwayt direct na de inval
door Irakese soldaten uit hun
/erden gehaald.
Op een hoorzitting eerder op de
dag had Duane' Epps, medewer
ker van de Amerikaanse Raad
van Kerken, gezegd dat de inter
nationale gemeenschap door een
"liefdesaffaire met Israël de Holo
caust van de Palestijnen vergeet".
De Palestijnse Quaker Jean
Zaru uit Israël noemde niet alleen
de bezetting van Kuwayt af
keurenswaardig, maar die van al
le gebieden in het Midden-Oos-
'Kerk kan niet
zonder oudere'
UTRECHT (ANP) - Ouderen
zijn volgens de Nederlandse bis
schoppen onmisbaar en onver
vangbaar in de Rooms-Katholie-
ke Kerk. "Zij kennen het verschil
tussen het absolute, dat verwijst
naar het eeuwige leven, en de be
trekkelijke en tijdelijke waarde
van de dingen om hen heen".
De bisschoppen schrijven dit in
hun vastenbrief 1991, waarin ze
aandacht besteden aan de moge
lijkheden en problemen van de
ouderdom, de verhouding tussen
ouderen en de kerk en de afslui
ting van het leven.
Ouderen hebben volgens de
bisschoppen een andere verbon
denheid met het leven. Vaak heb
ben ze door hun vele ervaringen
gevoel voor het goede en het juis
te. Iri hun leven heeft rust en stilte
een grote plaats, waardoor er
ruimte is voor bezinning. De bis
schoppen roepen ouderen dan
ook op niet te blijven steken in
hun moeilijkheden en klachten.
De bisschoppen geven aan, dat
het beleid van de kerk ten aanzien
van ouderen nog steeds in ont
wikkeling is. In de huidige situa
tie van ontkerkelijking zijn juist
de ouderen geroepen volgens hun
overtuiging te leven en zo een
voorbeeld te zijn voor anderen.
"Door de volharding van ouderen
zal Gods trouw aan zijn kerk
zichtbaar worden", menen zij.
ten. Begint Amerika ook een oor
log om ons Palestijnen te bevrij-
den, zo vroeg zij. De Palestijnen
worden al 23 jaar onderdrukt. "Is
dit de wil van God? Wat hebben
wij misdaan? De intifada is in het
algemeen geweldloos en negentig
procent van de bevrijdingsstrijd I
is geweldloos".
De Armeense aartsbisschop
Aram Keshisian uit Libanon
noemde een onmiddellijk staakt-
het-vuren zonder voorwaarden
het beginpunt van elk streven
naar vrede. De Verenigde Naties
moeten doen wat ze nalaten, na
melijk alle mogelijkheden onder
zoeken om via onderhandelingen
de crisis tot een oplossing te bren
gen.
Geen van de sprekers ging in
op de toespraak van Saddam
Hussein waarin hij duidelijk
maakte niets voor een staakt-het-
vuren te voelen. Ook was er nie
mand die opkwam voor de bewo
ners van Kuwayt die nog in het
land wonen. Ninan Koshy, direc
teur internationale zaken van de
Wereldraad, erkende tegenover
het ANP dat het niet mogelijk is
hen te raadplegen. Het is jaren
lang een principe van de Wereld
raad geweest geen actie te onder
nemen of uitspraak te doen als
niet de slachtoffers worden ge
hoord.
De assemblee zal volgende
week een verklaring over de Golf
crisis uitgeven. De verwachting is
dat deze in de lijn zal liggen van
die van het dagelijks bestuur van
dë Wereldraad, dat vorige week
voor een staakt-het-vuren zonder
condities pleitte.
Kaarten voor Tel Aviv. Mede
werkers van Christenen voor
raël en de EO zijn gisteren naar Is
raël vertrokken met 70.000 kaar
ten ter bemoediging van de irn
ners van Tel Aviv. De kaarten
worden huis aan huis verspreid
door kinderen van een kinderte
huis aldaar. Drie weken geleden
werden EO-luisteraars opgeroe
pen kaarten te bestellen. Op de
kaarten staan teksten uit het
Oude Testament in het He
breeuws en het Nederlands.
Week voor Leven. De Neder
landse bisschoppen met ingang
van dit jaar elk jaar een 'Week
voor het Leven' organiseren. De
eerste Week vindt in juni plaats
en staat in het teken van de be
scherming van het ongeboren le
ven. De komende jaren denken
de bisschoppen aan onderwerpen
als euthanasie, de milieuvervui
ling en het verkeer.
Verder willen de bisschoppen
dat de financiering van de mis:
bureaus in de zeven bisdommen
stroomlijnen. Zij zouden graag
zien, dat de bisdommen bij de be
kostiging van de bureaus dezelf
de normen hanteren. Daarom
hebben zij besloten een comn
sie in te stellen die hen daarover
van advies moet dienen.
RICHMOND (Rtr) Een ont
roerde Tammy Bakker staat ver
slaggevers te woord, nadat be
kend werd dat de veroordeling
van haar man Jimmy tot 45 jaar
gevangenisstraf moet worden
herzien. Dat heeft het hof van be
roep in Richmond bepaald.
De drie rechters van het hof zijn
het erover eens dat de tv-predi-
kant en oprichter van het 'Praise
the Lord'-station zich schuldig
heeft gemaakt aan grootscheepse
fraude en samenzwering. Maar
uit de opmerkingen die rechter
Robert Potter tijdens het proces
maakte, leiden zij af, dat deze
misschien bevooroordeeld is ge
weest.
Tijdens het proces in oktober
1989 zei Potter dat Bakker zich
niet had bekommerd om zijn
slachtoffers en er niet aan had ge
dacht dat de mensen zonder gods
dienst belachelijk werden ge
maakt als "onnozele halzen voor
naar geld graaiende predikanten
■of priesters". Volgens het hof van
beroep kan een rechter beklaag
den niet straffen voor het kwetsen
van zijn godsdienstige overtui
ging. (foto AP)
symbolisch bedrag terugkopen'
(foto GPD)
Danny Mackay: "Ik moest mijn weggelopen schapei
