Brecht in het Poolijs bizarre uitdaging Emile Fallaux directeur Filmfestival Rotterdam Nederlands Studenten Kamerkoor in Leiden Theatermakers aan het werk in Lapland 'De dikke drummer wegmoffelen dat is natuurlijk hartstikke fout' Vanavond première nieuw programma Scapino WOENSDAG 13 FEBRUARI 1991 KUNST PAGINA 21 Weinig Nederlanders op Art Franldurt FRANKFURT (ANP) - De kunst beurs Art Frankfurt, die van inter nationale betekenis is voor de he dendaagse kunst, zal dit jaar van 19 tot en met 23 april worden gehou den. Op de Frankfurtse kunstbeurs zijn onder de ruim tweehonderd deelnemers slechts vijf Nederland se galerieën vertegenwoordigd. Art Affairs uit Amsterdam komt met werken van tien kunstenaars naar de beurs. De eveneens Amsterdam se galerie Bettini - Martie Brum- melkamp toont naast werken van twee Japanners ook de produkten Ook uit Amsterdam komt galerie Brinkman, die met zes kunstenaars van wie vijf Nederlanders vertegen woordigd zal zijn. Galerie Van Kranendonk uit Den Haag toont werken van onder meer Aart Houtman en Jos van Me- rendonk. Ten slotte zal galerie Te- genbos uit het Brabantse Heusden een enorme stand vullen met wer ken van Karei Appel, Lucebert, Schoonhoven en Herman de Vries, voornamelijk gemaakt in de jaren zestig. ROTTERDAM (ANP) - Emile Fal- laux (46) is benoemd als directeur van het Film Festival Rotterdam. Hij volgt Marco Müller op, die di recteur van het Filmfestival in Lo carno wordt. Er gingen al enige tijd geruch ten dat de Italiaan Müller, die in mei 1989 de in 1988 overleden Huub Bals opvolgde, niet in Rot terdam zou blijven. De resultaten van het twee weken geleden ge houden festival, dat voor het eerst geheel onder Müller's verant woordelijkheid viel, moesten hiervoor de doorslag geven. Volgens een gisteren uitgege- ven verklaring heeft Müller om familie-redenen besloten naar Locarno te vertrekken. Voor hij naar Rotterdam kwam, was hij di recteur van het filmfestival in de Italiaanse stad Pesaro. Fallaux, die op 1 april bij het filmfestival in dienst treedt, is sinds 1981 programmamaker bij de VPRO-televisie. Hij maakte onder meer de videobrieven 'Post Managua' en 'Post Irkoetsk'. Ook werkte hij mee aan 'Het gat van Nederland' en was hij eindredac teur van 'BGTV'. Voordat hij bij de VPRO kwam, werkte hij in New York als onafhankelijk fil mer voor diverse televisiestations in Amerika en Europa. Van onze correspondent Eric van der Velden UTRECHT Een toneelstuk van Brecht, meneer? Ja, maar dan alleen als het ijs- en ijskoud is. Met deze variatie op een bekende reclameslogan kan een wel zeer uitzonderlijke produktie worden aangekondigd. Twee Utrechtse theatermakers reisden onlangs af naar het meest noordelijke gebied van Skandinavië om daar met Noorse, Lapse en Nederlandse acteurs aan de enscenering van Brechts leerstuk 'De Goede mens van Sezuan' te wer ken. Zaterdag 9 maart is de première. Niet in een gerieflijk theater, maar in de diepvrieskou van een desolaat land schap, met het Laplandse stadje Kautokeino als dichtst bij- zijnde pleisterplaats. maturg/bewerker Hans de Wolf Nationale Toneel) werd via via ge- hebben zichzelf die vraag natuurlijk vraagd voor dit project door de Ne- ook gesteld. Dankzij een eerdere derlandse actrices Coby Omvlee en workshop, vorig jaar op dezelfde Johanna van der Veer, die beiden plek gehouden, weten zij inmiddels zeker dat het om meer gaat dan een bizarre uitdaging alleen. "Het confronteert je met vragen over de essentie van theater", zegt Jos Groenier vlak voor zijn vertrek naar Lapland. "Een schouwburg is toch een vorm van luxe. Je biedt het publiek een comfortabele stoel, en je maakt het de acteurs makkelijk met een goede akoestiek. Vallen deze hulpmiddelen weg dan zul je op zoek moeten gaan naar de kracht van de beperking. In het stuk, datje zult moet indikken tot de kern, om dat je niet kunt verwachten dat het publiek zich langer dan maximaal vijf kwartier aan de snijdende kou bloot stelt. En in het acteren, dat veel directer zal moeten zijn. Je keert terug naar de wortels, naar het punt van waaruit het moderne thea ter zich heeft kunnen ontwikke len". Geliefde "Gebaren en handeling", zo ver volgt Jos Groenier, "die in de schouwburg de gewoonste zaak van de wereld zijn blijken in de ijskou opeens een onverwacht grote im pact te krijgen. Om een voorbeeld te geven: als je binnen op het toneel ie mand over z'n hoofd aait, zal het pu bliek dat herkennen als aardig, maar redelijk normaaj. Trekt ie mand daarentegen bij min veertig graden zijn handschoen uit om zijn geliefde over de wang te strelen, dan wordt dat een enorme daad die relatief veel meer spanning en ont roering met zich meebrengt". Groenier, die vooral als vormge- bij het Noorse Studio Theater uit Trondheim werken. Deze groep had al twee keer eerder met het spelen in decors van ijs geëxperimenteerd, en vond het nu tijd om dit idee met beduidend meer ambitie aan te pak ken. Toen Groenier eenmaal had toegezegd, haakten nog drie andere professionele theatergroepen aan, twee uit het Noorse Troms, en één uit het Lapse Kautokeino. De be kendste Lapse beeldende kunste naar, Aage Gaup, werd voor het ont werp van het ijsdecor aangetrok ken. De Noorse multi-media kun stenaar Inghild Karsen, die ook in ternationaal enige faam geniet, zeg de toe de kostuums te ontwerper- Draait deze co-produktie niet op' een mislukking uit, dan zal De goe de mens van Sezuan waarschijnlijk opgenomen worden in het culturele programma van de Olympische Winterspelen 1994 in Lillehammer. Sprookje Waarom is er gekozen voor dit voor oorlogse stuk van Bertolt Brecht? "De mensen van het Studio Theater dachten in de eerste instantie aan het brengen van een sprookje", zegt Jos Groenier, "Begrijpelijk, omdat ijs en sneeuw zich natuurlijk goed lenen voor het creeëren van een fee ërieke sfeer. Ikzelf vond het spann ender om contrastrerende elemen ten bij elkaar te brengen. Als het landschap sprookjesachtig is, moet je niet ook nog eens een sprookje willen vertellen. Dat is dubbel op, dat is witte rozen wit verven. 'De Goede Mens van Sezuan' stond al lang op mijn plank van 'ooit te regis seren stukken'. Ik heb er een prach tig versie in het Holland Festival van gezien. Wat me vooral aansprak was de wijze waarop Brecht de menselijke nietigheid toont. We vinden onszelf allemaal eerlijk en menselijk, maar als het werkelijk om overleven gaat, dan is geen leu gen en geen gruweldaad ons te dol. Ik wist dat dit thema altijd actueel zal blijven, maar zo actueel als nu kon ik ruim een jaar geleden na tuurlijk niet bevroeden. De reden waarom ik toen dit stuk voorstelde en niet een van mijn andere favorie ten, was dat het in zekere zin toch tegemoet kwam aan het oorspron kelijke uitgangspunt van de men sen die me benaderd hebben. Brecht baseerde zijn stuk op een oude Chinese fabel, in zekere zin toch een sprookje dus". In hoeverre de Golfoorlog zal doorwerken in de uiteindelijke en scenering kan Groenier nu nog niet zeggen, maar wel staat vast dat de Lapse lokatie nadrukkelijk zijn in vloed zal doen gelden. Groenier is er inmiddels achter gekomen dat feeë riek niet het juiste woord is om de uitgestrekte vlakte van noordelijk Skandinavië te beschrijven. "Als je in die oneindige uitgestrektheid staat, dan gebeurt er iets raars met je. Je denkt: als ik nu doorloop dan los ik op. Dan is er niets meer, nie mand zal iets vragen, je verdwijnt gewoon. De mens is inderdaad nie tig. Dat ervaar je daar meer dan waar ook. Met dat gegeven moet je als westers theatermaker natuurlijk iets doen. We hebben gekozen voor een speelplek zonder bomen. Al leen maar vlakte. En in die vlakte hebben wé een eruptie gemaakt van menselijk handelen". De overweldigende Lapse natuur werkt uiteraard ook door in de cul tuur van de bevolking. "Als je voort durend onder je neus krijgt gewre ven dat je nietig bent, dan valt ook de behoefte weg om je anders of be ter voor te doen dan je in werkelijk heid bent. Je komt dichter te staan bij wat misschien wel de essentie is van het menselijke bestaan: eten, seks, dood en drank als remedie te gen het verloren gevoel. Er wordt daar enorm gezopen. Schaamte loos, zonder enige gêne. Want waar om zou je je anders voordoen dan je bent? Het is typerend dat het Laps geen woord kent voor wat wij 'be leefdheid' noemen. Daar kwamen we tijdens de besprekingen met de Lapse vertaler achter. Het Laps kent wel tien woorden voor sneeuw, maar 'beleefdheid' komt in hun vo- cabulair niet voor. En niet aleen in hun vocabulair". Op een makkelijke repetitieperio de rekent Groenier zeker niet. "Het wordt in meerdere opzichten een confrontatie. Niet alleen met de na tuur. Van de ervaring met de work- GPD) shop weet ik al dat het er heftig aan toe kan gaan. Hooglopende ruzies. Acteurs die wegens dronkenschap niet komen opdagen. Ik zal het alle maal meemaken. Vorige keer hoor de ik bijvoorbeeld plotseling dat ik met een andere lichtontwerper zal moeten werken. 'Waarom?', vroeg ik. 'Hij woont nu in Oslo', was het antwoord. 'Hoezo Oslo?, ging ik ver der. 'Dat moest, hij werd met de dood bedreigd', klonk het laconiek, en meer kreeg ik niet te horen. Ja, dan heb je het wel over een ander werkklimaat dan dat van het Natio nale Toneel uit Den Haag". Jong Bijkomend uitdaging is dat de twaalf acteurs zoals al gezegd van vier verschillende groepen komen, die ook ieder weer een eigen achter grond hebben. "De cast laat een soort doorsnee van het Noorse thea ter zien", aldus Groenier. „Troms is het Parijs van het noorden. De spe lers die daar vandaan komen zijn jong, en hebben een mentaliteit zoals je die bij ons bij een groep als De Trust aantreft. Ik weet niet hoe zich dat gaat verhouden met de Lapse spelers. Ik weet wel dat het verdelen van de rollen al veel ge donder heeft gegeven". Hij is blij dat Hans de Wolf hem vergezelt. Als dramaturg, en als vriend. "Ik weet niet of ik het alleen aangedurfd zou hebben'. LEIDEN - Het Nederlands Stu denten Kamerkoor onder leiding van de dirigent Daniel Reuss geeft op vrijdag 15 februari een concert in de Hartebrugkerk aan de Haarlem merstraat 106 in Leiden. Het con cert is genoemd naar een regel uit het oeuvre van de dichter Gerrit Achterberg: 'Een taal waarvoor geen teken is'. Gespeeld worden composities van Ton de Leeuw ('Cinq Hymnes', 1989), Robert Hep- pener ('Bruchstucke eines alten Textes', 1990) en Carlos Michans ('Herbstlieder', 1989). Voorts heeft Ed de Boer in opdracht van het NSK het stuk 'Cantita Mortis' ge componeerd op teksten van Tho- Manfred de Graaf leidt schouwburg DEN HAAG (GPD) - De acteur Manfred de Graaf is door het ge meentebestuur van Rijswijk aange trokken als interim-manager van de in aanbouw zijnde schouwburg in die plaats. De Graaf krijgt tot taak de organisatie van het nieuwe thea ter op poten te zetten en de verpach ting van het bijbehorende restau rant te regelen. Het moet in septem ber worden geopend, waarna de taak van de interim-manager er op schouwburg in Rijs wijk omvat een grote zaal met 650 plaatsen, met een toneeltoren van 21 meter hoog, en een kleine zaal voor 150 bezoekers. De kosten be dragen zo'n tien miljoen gulden. De Rijswijkse schouwburg heeft op het moment anderhalve vacatu re. Het geld dat met die onderbezet ting is bespaard, wordt gebruikt om de als dokter Lansberg uit de tv-se- rie 'Zeg 'ns Aa' bekende acteur te kunnen betalen. Schrijfster Marjan Berk houdt lezing in Oegstgeest OEGSTGEEST De schrijfster Marjan Berk geeft op 21 februari een lezing in de Openbare Biblio theek aan de Homeruslaan 7a in Oegstgeest. Berk is lange tijd werk zaam geweest in de wereld van ca baret, musical, toneel, radio en tele visie. In de jaren tachtig is zij begon nen met het schrijven van korte ver halen, romans en cursiefjes. Ze de buteerde met de verhalenbundel 'Liefde en haat'. Daarna volgden 'Een blonde rat', 'De dag dat de mayonaise mislukte', 'De feminist', 'De zelfvergrootster', Rook in de ribben', 'Glinsteringen', 'Oud is in' en 'De kracht van de liefde of Hallo daar ben ik weer'. Voor dit laatste boek kreeg Maijan Berk, die wel 'De Koningin van het Lichte Boek' wordt genoemd, lovende kritieken in dag- en weekbladen. Aanvang: 20.15 uur. Kaarten ver krijgbaar aan de zaal en bij K&O Leiden, Oude Vest 45 te Leiden (071-141141), en K&O Oegstgeest, Drieluik, Geversstraat 37 (071- 155868). mas More, Jacob Balde en Joachim Camerarius. Bij de composities van Ton de Leeuw en Ed de Boer wordt gebruik gemaakt van twee vleugels en slagwerk. Daniel Reuss dirigeerde naast het NSK nog vele andere koren in Ne derland. Hij is artistiek leider van Capella Amsterdam en was in 1990 als docent verbonden aan de Kurt Thomas-cursus. Het Nederlands Studenten Ka merkoor, dat ieder jaar na de audi ties weer opnieuw wordt samenge steld, is slechts twee maanden van het jaar actief. In die periode wordt intensief aan één projekt gewerkt, waarna acht concerten worden ge geven. Dit jaar zal het koor, dat zijn zeventiende tournee door Neder landse steden maakt, ook in Keulen optreden. Aanvang van het concert in de Hartebrugkerk: 20.15 uur. Première Mozarts Rondo lev 371 in volledige versie DEN HAAG (GPD) - Solohoor nist Herman Jeunssen en het Residentie Orkest geven vrijdag de Europese premiere van Mo zarts rondo KV 371, met inbe grip van de 60 maten die in de tot nu toe bekende versie ont braken. Het muziekstuk is daar mee compleet, maar de instru mentatie is door Mozart nooit voltooid. De ontdekking van het manuscript met de ontbrekende maten is vorige week tijdens een Mozart-congres in Salzburg door de Amerikaanse musicolo ge dr. Mary Rolf wereldkundig gemaakt. De eigenaar van het terugge vonden manuscript heeft Phi lips drie jaar lang de opname- rechten verleend. Een opname van het rondo KV 371 zal dit na jaar verschijnen in een uitwer king van Eric Smith. Hoornist Jeurissen was al eni ge tijd op de hoogte van de vondst. Dr. Rolf stelde hem fac similes ter beschikking en van de eigenaar van het manuscript heeft hij toestemming gekregen deze in zijn eigen reconstructies te verwerken. Bovendien zal hij betrokken zijn bij de publikatie van het werk door de uitgever Barenreiter aan het eind van dit jaar. Een geheel herziene versie van het hoornconcert KV 370bf371 zal komende winter in de abonnementseriee van het Residentie Orkest worden uit gevoerd. Wat vrijdag a.s. (herha ling zaterdag 16 febr.) ten gehore wordt gebracht, verschilt hier en daar sterk van de Smith-ver- Muzikantencentrum Via Ritmo helpt popgroepen op weg ROTTERDAM "Je hoort zo vaak: 'Waarom worden we niet bekend, terwijl we zo goed zijn?' Maar met alleen goed spelen, kom je er niet. In Rotterdam zijn al meer dan dui zend popbandjes. Wil je opvallen, dan moet je je als groep onderschei den". Eelco Kloosterhuis, medewerker bij muzikantencentrum Via Ritmo in Rotterdam, weet er alles van. Hij heeft zelf jarenlang in bands ge speeld, maar is volgens eigen zeg gen nooit verder gekomen dan mar ginale optredens. Veel popgroepen hebben er last van dat ze niet aan de bak komen. Via Ritmo, een trefpunt voor pop muzikanten, houdt op 19 februari een voorlichtingsavond om pop groepen te informeren over het ma ken en krijgen van publiciteit. Hoe kom je verder op de maatschappe lijke ladder van de popwereld? Eelco: "Van belang is dat je het spel achter de schermen leert ken nen. Het gaat om contacten met zaaleigenaren, journalisten en ra dio- en tv-makers. Maar ook dat je het belang inziet van een goede de mo en de organisatie van de band behoorlijk op poten zet". "Een veel voorkomend probleem bij popgroepen is, dat ze geen oog voor detail en geen lef hebben. Je moet bij een zaaleigenaar binnen durven stappen. Jezelf presenteren. En als je een demonstratietape op stuurt naar een platenmaatschappij of radiostation, verdwijnt de tape in de meeste gevallen op de grote hoop. Voor jou hebben honderden bands ook hun tape gestuurd. Dus moet je bellen en nog eens bellen. Persoonlijk langs gaan en natuur lijk je telefoonnummer op die tape zetten. Het komt regelmatig voor, dat onduidelijk is van welke groep zo'n bandje afkomstig is. Dan kun je het als popgroep wel schudden, zo'n demo verdwijnt regelrecht de prullebak in, zelfs al is het een goe de". Fer Abrahams Grote prijs van Nederland, muziekblad Oor) gaat de cursus verzorgen. Eelco: "Abrahams heeft die cursus al der tig maal gegeven. Hij heeft honder den concerten en festivals georgani seerd, zoals rockavonden in de Melkweg en zes afleveringen van de Grote Prijs van Nederland. Abrahams is ook actief als platen- producer van onder meer verzamel platen als 'Uitholling Overdwars' en Rhythm Rhyme. Hij weet waar hij over praat". Is één avondje niet erg kort om al die onderwerpen te behandelen? Eelco: "Mensen die bij Via Ritmo komen moetje niet lastig vallen met lange cursussen. Daar zijn ze niet in geïnteresseerd. Kort en krachtig moet het zijn. En je moet niet verge ten dat het een aanzet is. Als pop groepen zich bewust worden hoe het spel in elkaar zit en dat er iets meer bij komt kijken, dan alleen op je gitaar rammen, zijn wij al tevre den". "Een voorbeeld dat Abrahams laatst aanhaalde over publiciteits- gevoel bij bands, betrof een Lim burgse popgroep meteen dikke drummer. Er moest een groepsfoto worden gemaakt. De dikke drum mer werd achter in de groep ge plaatst en weggemoffeld tussen de anderen. Hartstikke fout, daar moet je juist een gimmick van maken. Zo'n man moet vooraan zitten en het liefst in het midden. Dat is het opvallendste van de band: een gro te, dikke drummer. Als je met dit soort kleine, details kunt spelen, dan onderscheid je je van die duizenden anderen groe pen. Met dit soort voorbeelden wil len we duidelijk maken hoe het ook anders kan werken". Fluisteren Via Ritmo is een centrum waar pop groepen elkaar treffen. Achter gele, groene en blauwe deuren wordt, in de voormalige bunker onder de Boompjes, druk geoefend. In de op namestudio staat de nieuwe 'Jac ques Brei' een demo te maken. De producer fluistert voortdurend wat de technicus wel en niet moet doen. Het is net echt. "Het is echt," meldt Eelco voor alle duidelijkheid. We zijn een paar jaar geleden als muzi kantencentrum begonnen, omdat er een schreeuwend tekort aan oe fenruimte was. Het loopt als een trein, voor het komende jaar is de oefenruimte helemaal volgeboekt en hebben we zestig bands op de wachtlijst staan. Met allerlei faciliteiten proberen we het popklimaat te verbeteren. Bands proberen we te begeleiden en mogelijkheden aan te biedën om zich aan het 'kelder'-gebeuren te onttrekken. Uiteindelijk gaat het er om dat je in een zaal speelt en niet bij je moeder in de kelder. Al blijft het een illusie om te denken, dat je van popmuziek kunt leven". Adres: Muzikantencentrum Via Ritmo, Boompjeskade 10, 3011 XE Rotterdam, tel: 010 4145288. AMSTERDAM - De bronzen leeuw van Venetië hing gistermiddag in de Amsterdams Historisch Museum en het Gemeentearchief hebben de lucht om even later in het Paleis op de Dam te worden geplaatst als middel- exposities in het kader van de manifestatie Amsterdam-Venetie moeten punt van een tentoonstelling over de leeuw in het kader van de manifesto- aanpassen omdat de komst van bruiklenen uit Italië nog steeds niet zeker tie Amsterdam-Venetië. De leeuw, afkomstig uit het Dogenpaleis in Vene- tië, is 4,4 meter lang en weegt 2800 kilo. De expositie is vanaf 21 februari &e Italiaanse overheid heeft een tijdelijk verbod op de uitvoer van kunst voor het publiek geopend. werken uitgevaardigd in.verband met de Go IJ--oorlog. «rot* anp> Van onze correspondent Frank van Dijl ROTTERDAM - Scapino Ballet Rotterdam vermeldt het briefhoofd, maar brieven moeten nog altijd naar de Luchtvaartstraat in Amster dam en de fax- en telefoonnummers beginnen als vanouds met 020. Het Scapino Ballet is, kortom, nog steeds niet in Rotterdam gevestigd: de naam lijkt meer en meer naar de verre toekomst te verwijzen. Het feit dat de Rotterdamse Schouw burg is gekozen als locatie voor de wereldpremière van Parts, het nieu we ballet van huischoreograaf Ed Wubbe doet daar niets aan af. "Onze plannen voor onze huis vesting hier waren klaar", vertelt Ed Wubbe, die zelf al acht jaar in Rotterdam woont, "maar die bleken voor de gemeente te duur te zijn. Dus nu worden die plannen herzien en dat duurt heel lang. Daardoor gaat dat hele proces enorm traag". Over zijn nieuwe choreografie, die morgenavond in de Rotterdam se Schouwburg in premiere gaat (voorpremière vanavond), zegt Ed Wubbe: "Ik heb een stuk gemaakt, niet zö lang, op muziek van Bat^h: Partita's voor viool. Het is eigenlijk een voorstudie voor een groter stuk dat ik volgend seizoen ga maken, een onderdeel ervan. Voor dat avondvullende ballet ga ik samen werken met de Rotterdamse beel dende kunstenaar Hans Wap. Parts bestaat uit een aantal duetten zon der conclusie; 'parts' is Engels voor brokstukken, onderdelen, en zo zijn die duetten onderdeeltjes van het geheel. Die partita's heb ik gekozen omdat het heel zuivere muziek is, met een soort strijd en harmonie te gelijkertijd. Spannende muziek om te gebruiken voor dans. Heel ab stract, brokstukken ook, en dat is het sleutelwoord geworden voor dit stuk". "Het wordt mijn eerste avondvul lende stuk. Het moet als ballet ei genlijk bewegende beeldende kunst worden, vandaar dat ik wil sa menwerken met Hans Wap Het is voor mij een stadium in mijn ont wikkeling". Voorstelling: Scapino Ballet Rotterdam met drie choreogra fe n Parts van Ed Wubbe (wereld première) op muziek van Johann Sebastian Bach; Pa Norrbottcn van Mats Ek (Nederlandse pre mière) op volksmuziek uit Noord- Zweden; Inner move van Nils Chrlste (Rotterdamse première) op muziek van Ludwig van Beethoven. Te zien In de Rotter damse Schouwburg. 13 en 14 fe bruari, 20.15 uur. Op 16 maart te zien in de Leidse Schouwburg.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 21