'Mijn leven is een aardig sprookje Galeriehouders: 'Subsidie aan Stelling niet eerlijk' mmmmm Verrukkelijke Annie M.G. Schmidt Expositie over 'ijdeltuit' Hans Christian Andersen POP bijdragen: Wim Koevoet, Erna Straatsma High tech-disco Kinderlijk Terugkeer Zes uit twaalf Sluiting dreigt voor filmhuis in Amsterdam Dichtersmiddag Prijzen voor Leidse architecten PAGINA 35 Henny Orri en Carol van Herwijnen in e< toneeldebuut van Annie M.G. Schmidt dat sie weer op de planken wordt gebracht. n scène van 'En ik dan' het t een gemoderniseerde ver- 'En ik dan?', blijspel Schmidt in de regie van Berend Boudewijn. Gezien op 8 februari in de Leidse schouw burg, Aldaar nog vanavond te zien. LEIDEN Toen bekend werd dat het eerste echte toneelstuk (uit 1968) van Annie M.G. Schmidt in reprise zou gaan, is er in de voorpubliciteit nogal tobbe- rig gedaan over de vraag, of het misschien niet een beetje achter haald zou zijn. Wat een nodeloos gezeur achteraf, want mevrouw Schmidt zou zelf één van de eer sten zijn geweest om hier in te grijpen. Hooguit enkele details moesten naar verluidt worden aangepast. Zo vertelde acteur Dick van den Toorn in een in deze krant gepu bliceerd interview dat bijvoor beeld het verdonkeremaande be drag in 'En ik dan' van dertig- naar tachtigduizend gulden is verhoogd. Alleen dit soort infla tiecorrecties waren kennelijk op hun plaats, want verder staat dit stuk als een huis. Annie M.G. Schmidt schreef een verrukkelijk blijspel dat bij deze cast. in vak kundige handen is. Henny Orri speelt de spil van het stuk om wie alles draait. Als Nora Reuling is zij de moeder van de jonge» boekhouder die in de boeken van de stichting 'Nieuw Positief heeft zitten knoeien. Om zoonlief te helpen grijpt ze naar het middel van de persoonsver wisseling waardoor er de nodige verwarring ontstaat. En met grote speltechnische vaardigheid weet zij het effect van zulke komische situaties optimaal te benutten. Geloofwaardigheid van het per sonage door het nauwgezet ver mijden van overdrijving staat daarbij centraal. Dat geldt ook voor de andere spelers, of het nu gaat om Dick van den Toorn als de bangeschijterige boekhouder, Carol van Herwijnen in zijn prachtige creatie van kwezelach tige leider van 'Nieuw Positief, Ryan van den Akker als jonge schrijfster of Ingeborg Elzevier in haar lekker gekke bijrol van de zonderlinge juffrouw Bats. Hoewel eigenlijk alleen maar typiste en beslist geen kattenlief hebster heeft deze juffrouw Bats onder de gegeven omstandighe den de zorg voor de poezen op zich genomen. "Ik heb hart voor de katten", zegt juffrouw Bats. En niemand die beweert dat zij géén hart voor de katten zou hebben. Alleen bedoelt zij vers hart van de slager. Oerhollandse spraakver warring rond een huis-tuin-en- keuken-probleem temidden van beslommeringen over een groot financieel schandaal. Zulke tek sten van Annie M.G. Schmidt zijn alleen leuk als ze terloops worden meegedeeld. Juist met dat essen tiële gevoel voor detail en precisie wordt hier vakwerk verricht. WIJNAND ZEILSTRA LEIDEN - Het Galerie Overleg Leiden heeftwethouder Van Dongen (cultc. haar ongenoe gen kenbaar gemaakt over de subsidie die de Stichting Stel ling Galerie ontvangt van de ge meente Leiden. Volgens een aantal galeriehouders is er geen reden te bedenken waarom één galerie jaarlijks 15.000 gulden krijgt en de andere niets. De ga leriehouders hebben bij de wet houder opheldering gevraagd over één en ander en gepleit voor het principe 'gelijke mon niken, gelijke kappen'. Deze week werd door de politiek ook al felle kritiek geuit op de onge lijke situatie. Raadsleden signaleer den dat geen enkel zicht bestaat op de aan de subsidie verbonden voor waarde dat Stelling inkomensvor mend moet zijn voor Leidse kunste naars. "Als dat het geval is heb ik er verder geen probleem mee", aldus het VVD-raadslid Geertsema. Controle Het Galerie Overleg Leiden heeft de kwestie aangekaart bij wethouder Van Dongen. "Wij willen wel eens weten op welke gronden subsidie is verleend aan Stelling. Inkomens- vormend voor Leidse kunstenaars is Stelling niet", meent Maria Tille- ma van Galleria Propitia. "Althans, niet meer dan de meeste andere Leidse galeriën. Wij zouden ook weieens willen weten hoe de ge meente dit controleert. Als een gale rie zo'n grote subsidie krijgt mag je toch verwachten dat ook wordt ge keken naar de naleving van de voor waarden". Tillema benadrukt dat het er niet om gaat Stelling dwars te zitten. "Waar ik voor pleit is een gelijke be handeling. Andere galeries kunnen maar net, of net niet, het hoofd bo ven water houden en krijgen geen cent van de gemeente. Dat is niet eerlijk". Van de kant van de gemeente is gesuggereerd om galeriehouders die werk van Leidse kunstenaars exposeren een bedrag van 500 gul den per expositie te geven, met een maximum van 2 keer per jaar. Tille ma wijst dat aanbod van de hand. "Het is niet eerlijk ten opzichte van galeriën zoals Amber, die Japanse kunst exposeert, of Liga Nieuw Beelden, die toch ook heel interres- sant voor Leiden is. Ik zou liever zien dat het Galerie-overleg een subsidie krijgt voor een jaarlijkse gemeenschappelijke manifestatie om het galenewezen in Leiden te stimuleren". Aanpak Peter Willemse. bestuurslid van ga lerie Stelling, is er van overtuigd dat Stelling wel voldoet aan de voor waarden die de gemeente stelt. "Er is het afgelopen jaar een gigantisch bedrag aan Leidse kunst omgezet en we hebben altijd veel werk van Leidse kunstenaars in huis. Maar. als de politiek stelt dat we elke maand werk van een Leidse kunste naar moeten exposeren, ongeacht kwaliteit, zeggen we: dan maar niet. We gaan niet om de subsidie de kwaliteitsnorm verlagen of voor de tiende keer dezelfde Leidse kunste naar in huis halen. Het gaat ons er ook om dat Leidse kunstenaars bui ten de stad komen. Daar zyn we kei hard voor aan het knokken". "Stelling heeft eerder meer subsi die nodig dan minder", stelt Wil lemse. "Met meer subsidie kunnen we meer documentatie uitbrengen van onze kunstenaars. De jaren tachtig, toen alles op z'n Janboeren fluitjes kon. zijn voorbij. In de jaren negentig is een zakelijke aanpak no dig en moet je documentatie kun nen overleggen aan andere gale- Willemse: "We zijn met een nieuw bestuur bezig een landelijk goed programma op te zetten met een in ternationale uitstraling. Dus, als de gemeente haar subsidie intrekt ver liest ze wel de bekendste galerie van Leiden". DEN HAAG (GPD) - Er wa ren eens in Denemarken, be gin negentiende eeuw, twee arme jonge mensen. Ze wa ren verliefd en woonden in het idyllische plaatsje Oden- se. De man was schoenlap per. Op een dag kwam er een kindje, een jongetje. Het bed waarin hij geboren werd was getimmerd van een lijkkist waarin een overleden graaf naar zijn laatste rustplaats gedragen was. Stukjes zwar te stof zaten nog aan het hout. De vader van het kind stierf jong. zodat de weduwe als wasvrouw in haar onderhoud moest voorzien. Het vreemde, nerveuze kind speel de graag met zijn poppentheater. Op 14-jarige leeftijd al vertrok hij naar Kopenhagen, 'om beroemd te worden'. Door de bescherming van vermogende stadgenoten werd hij in staat gesteld zijn schoolopleiding te voltooien. Een universitaire stu die maakte hij echter niet af. Hans Christian Andersen (1805- 1875) begon zijn autobiografie niet voor niets met de woorden 'Mijn le ven is een aardig sprookje'. Deze re gel is ook gekozen als titel voor de expositie die nog tot en met 22 fe bruari in de Koninklijke Biblio theek in Den Haag IS te zien. Andersens roem als schrijver be gon eigenlijk pas in 1835, toen zijn autobiografische roman 'De impro visator' uitkwam. Ook de eerste bundel sprookjes van zijn hand ver scheen in dit jaar. Andersen was toen dus 30 jaar oud: een gevoelige, wat eenzame man, die veel reisde, overal vrienden had, maar nooit een eigen huis inrichtte. Familie had hij nauwelijks, trouwen deed hij even- Ijdeltuit Een ijdeltuit moet hij geweest zijn, die Hans Christian. Op de expositie is een deel van de fotoportretten te zien die tijdens zijn leven van hem gemaakt zijn. Volgens een begelei dend tekstje was hij de meest gefo tografeerde man uit de negentiende Een kleurenportret toont een ta melijk lelijke man met een mager gezicht, een grote neus en waterige ogen. Het is niet moeilijk je voor te stellen hoe in die melancholieke ogen gemakkelijk tranen van ont roering opwelden. Overigens is niet vermeld van wanneer dit portret is, en wie het maakte. De hele exposi tie veronderstelt een grote mate van zelfwerkzaamheid bij de bezoeker. Front 242 - 'Tyranny for you' (RRE/PIAS) Het Belgische viertal Front 242 maakt high tech-disco, of, zoals dat in de jaren negentig ook wel heet: electronic body music. Hun eerste album 'Front by front' was een re gelrechte culthit en 'Tyranny for you' is daarvan de opvolger. De groep maakt dwingende en monotone synthesizer-muziek die een beetje doet denken aan de be ginjaren van New Order. De vier le den van Front 242 treden altijd in uniforme gevechtskledij op en wer den in het begin van hun bestaan nogal eens verdacht van fascistoïde sympathieën. Niets is minder waar; de band wil alleen muziek maken waarvan discogangers 'uit hun bol' gaan. En daar slagen de jongens tot nu toe aardig in. Intrigerende klan ken komen er uit computergestuur de instrumenten met vervreemden de geluiden, een beetje eng cd-hoes- je en titels als 'Neurobashing' en 'Anatomy of a shot'. Front 242 maakt in feite hele doodse kille mu ziek, maar wel van het soort dat in je geheugen blijft hangen. E.S. Susanna Hoffs - 'When you're a boy' (Columbia/Sony) Na negen jaar bij de Bangles ge speeld te hebben heeft Susanna Hoffs besloten solo verder te gaan. Ongetwijfeld is het succes van de door haar gezongen monsterhit 'Eternal flames' (1989) van grote in vloed geweest op die beslissing. Overigens is de Amerikaanse geen nieuwe muzikale richting ingesla gen. 'When you're a boy' staat vol zoetsappige ballades, waarvan er minstens tien sprekend op 'Eternal flames' lijken. De kleine zangeres met hoge 'schattigheidsfactor' borduurt in haar eentje voort op het Bangles-re- cept. Vrolijke lichtvoetige liedjes over liefde en af en toe een gelikt rockdeuntje. De titel van het album is ontleend aan de afsluiter 'Boys keep swinging', een ironische ver sie van een van David Bowie's jaren zeventig hits. 'When you're a boy' is niet echt bijzonder, maar ook niet onprettig om naar te luisteren. De kinderlijke vocalen van Hoffs gaan op den duur wel wat vervelen. Ook de samen zang waar de Bangles het patent op hadden wordt soms gemist. E.S. Gloria Estefan - 'Into the light* (Epic/Sony) Gloria Estefan staat sinds kort weer op het podium. Een tijd gele den brak ze haar rug bij een ver keersongeval. Wonderwel is alles 'goed gekomen en heeft de voorma lige Cubaanse een nieuw album op genomen. 'Into the light' staat een beetje in het teken van die terug keer. De opener 'Comin' out of the dark' is een heuse gospel met bijbe horend kerkkoor over Het Licht dat Mrs. Estefan heeft teruggevonden. Even verderop richt de zangeres het woord tot haar zoontje Nayib, dat ze uitlegt dat het leven niet altijd even prettig is en soms zelfs onbegrijpe lijk Een beetje klef allemaal, maar gezien de voorgeschiedenis van dit album wel te begrijpen. Jammer is het wel dat de conga's op 'Into the light' niet worden ge bruikt en spetterende blaaspartijen achterwege blijven. Hoewel er veel up-tempowerk staat op dit album overtuigt Estefan deze keer niet. Ook echte mooie balllades ontbre ken op 'Into the light*. E.S. Queen - 'Innuendo' (EMI) Zes uit twaalf scoort het Britse rockkwartet op zijn zeventiende al bum. En toch komt 'Innuendo' voor een zeer ruime voldoende in aan merking. De zes zwakke nummers worden bijna allemaal gered door een gitaristische ingreep van Brian Het eerste dat in het oog valt is een reeks kleurige, modern aan doende Andersen-illustraties van Sabine Friedrichson. Ik kende deze platen niet, en wist ook niet uit wel ke boeken ze kwamen, of wie de il lustratrice is. Omdat ook hier toe lichtende tekst ontbrak, zocht ik het op in de catalogus. De originelen van Sabine Friedrichson bleken ge maakt te ziin voor een tweedelige Duitse uitgave uit 1985. Hoewel het prettig is als er een ca talogus bij een expositie te koop is, als aandenken en informatiebron voor de bezoekers, is deze catalogus zeker geen aanrader. Hij geeft geen overzichtelijke feiten die je bij de Queen. May, wat mij betreft nog altijd een der meest onderschatte gitaristen. De cd, met een speelduur van een klein uur, opent formidabel met de titelsong. Het flitsende middenrif met complexe overgangen roept herinneringen op aan de beste Queen-song aller tijden, Bohemian Rhapsody. Op 'I'm going slightly mad' bewijst de groep nog altijd ori gineel uit de hoek te kunnen ko- Daarna is het even doorbijten ge blazen. 'Headlong' en 'I can't live without you' namelijk gaan het ene oor in en het andere weer uiten ko men duidelijk uit het Queen-kopi- eerapparaat. Helemaal de mist in gaat Queen met het opera-achtige 'Alle God's People', een zwaar over- geproduceerd nummer van massief eikenhout en een moraal waar je van door je knieen zakt. 'Delilah', het pamperlied van Freddy Mercury doet niet wat een ode aan een baby zou moeten doen: ontroeren. En het 'spacy' instru mentaaltje 'Bijou' laat May op zijn gemakzuchtigst horen. Zulke din gen kan hij beter aan Joe Satriani overlaten. De afsluiter The show must go on' is ijzersterk. Het is duidelijk dat Queen zich deze 'light' vorm van hardrock niet wenst te laten ontne men door een band als Europe. Wat een geweldige zanger Mercury is en blijft is vooral te horen op het dra matische 'Don't try so hard'. Heel spannend is 'Ride the wild wind', een nummer dat aanzet tot onver- schrijding van de maximumsnel heid. 'The Hitman' mag er ook we zen. Weer verkeerd gaat het op het oude-mannen-lied These are the days of our lives'. Gelukkig stelt May aan het eind orde op zaken. WK AMSTERDAM (GPD) - Voor het Filmhuis Rialto aan de Ceintuur baan in Amsterdam dreigt nog dit jaar het doek definitief te vallen. De gemeente Amsterdam gaat niet in op het verzoek van het filmhuis om een jaarlijkse subsidie van 132.000 gulden. Rialto-staflid Raymond Walravens vindt de zaak 'schanda lig'. "Vergeleken met de vier andere grote steden draagt Amsterdam een schijntje bij aan de niet-commercië- le Film". Rialto ontvangt 24.000 gulden per jaar subsidie. Filmhuizen in Rotter dam, Nijmegen, Utrecht en Den Haag krijgen gemeentelijke bijdra gen tussen twee en zeven ton. De gemeente Amsterdam betaal de destijds drie ton mee aan de re novatie van de vroegere buurtbio- scoop Rialto-Rivoli. Bovenop deze drie ton Financierde het ministerie van WVC nog eens 1,5 ton. De extra 100.000 gulden, die Rialto leende bij een bank, dreigt de bioscoop de das om te doen: het Filmhuis komt per jaar 90.000 gulden tekort. De verbouwing wierp destijds haar vruchten af. Vorig jaar nam het aantal bezoekers toe met maar liefst 60 procent. Het bezoek steeg in 1990 tot 57.000 bezoekers, tegen 38.000 in het jaar voor de verbouwing. De alternatieve Films die tegen woordig ook in commerciële bio scopen te zien zijn vindt Walravens geen bedreiging voor het alternatie ve circuit: "We hebben zeker nog toekomst. Alleen al vanuit het oog punt van spreiding van cultu"*"' RECORD - Ondanks de sluiting van twee maanden wegens een ver bouwing heeft het Van Goghmuse- um het afgelopen jaar een record aantal van 1,2 miljoen bezoekers ge trokken. Het grootste deel daarvan kwam naar de herdenkingsexposi tie voor Vincent van Gogh, name lijk 890 000. hand kunt houden bij het doorlo pen van de expositie, en ziet er abo minabel uit: slechte druk, lelijke lay-out, teksten in kromtaal. Overzicht Deze catalogus meldt wel wat de op zet is geweest van de expositie: een overzicht geven van 150 jaar Ander- sen in Nederland. Hoewel de roem van Andersen zich eerder in Duits land verspreidde dan in ons land, was Nederland er met vertalingen toch tamelijk snel bij. Een tweedeli ge uitgave van het eveneens auto biografische "t Was maar een speel man' kwam uit in 1840. En in 1846 verscheen de roman 'De improvisa tor' in een vertaling van mr. C.J.N. Nieuwenhuis. Oude en nieuwe boeken in vitri nes bieden doorgaans een weinig opwindende aanblik. Toch is dit de hoofdmoot van de expositie. Werk van studenten van de Akademie Beeldende Kunsten uit Maastricht, die sprookjes als 'De sneeuwkonin gin', 'De kleine zeemeermin'. 'Het meisje met de zwavelstokjes' en 'De tondeldoos' opnieuw illustreerden, is langs de kant gezet alsof het elk moment weer in de koffer moet. Natuurlijk zijn er mooie boeken te zien, mooie illustraties ook voor al. Uit eigen land het klassieke werk van Rie Cramer, de prachtige An- dersen-prenten van Lidia Postma en zeer fraaie eigentijdse Andersen- uitgaven van De Vier Windstreken. Ook de originele platen van Elisa beth Nyman zijn oogstrelend. Maar wat er te genieten valt, zinkt hulpe loos weg bij de irritatie over de ge brekkige presentatie. Expositie: Mijn leven is een aardig sprookje. Over Hans Chris- LEIDEN - Tijdens de dichtersmid dag morgen in Sociëteit de Burcht in Leiden zullen behalve de Leidse dichter Willem Brand twee dichters uit Rotterdam en een kunstenaar- /schrijver uit Leidschendam hun opwachting maken. Optredens vallen te verwachten van Stanislaw Tremor (Rotterdam) en diens stadgenoot Joz Knoop. A.P.C. van den Burg, geboren Leidenaar, maar nu woonachtig in Leidschendam, is van dichter lang zamerhand schrijver van serieus proza geworden. Willem Brand laat tijdens deze Verbaal Signaal een deel van zijn nieuwe programma zien. Anderhalf jaar geleden was hij hier ook te gast. De middag wordt muzikaal om lijst door contrabassist H.J. Wolfert. tian Andersen. Te Zien: Konink lijke Bibliotheek Den Haag, Prins Willem Alexanderhof 5. Tot en met 22 februari. LEIDEN - De Leidse architect Jaap Franso heeft de Europa Nostra-prijs voor architectuur gekregen voor zijn renovatie- ontwerp van het door Jan Wils ontworpen woningcomplex 'De Papaverhof in Den Haag. De Papaverhof. gebouwd in 1920, wordt beschouwd als een van de bekendste ontwerpen van architect Wils die geïnspi reerd werd door het vormenide- aal van De Stijl. De 128 wonin gen werden in 1989 door het ar chitectenbureau Franso Part ners gerenoveerd. Franso oogst vooral waardering voor de zorg vuldige en respectvolle aanpak van dit project. De Europa Nostra-prijs wordt jaarlijks door een internationale jury uitgereikt aan winnaars uit diverse Europese landen die zich hebben ingezet voor de be scherming en het behoud van Europa's culturele erfgoed. De prijs bestaat uit een plakkaat dat aan het woningcomplex wordt bevestigd en een medaille met diploma voor de architect. Het Leidse architectenbureau Verheijen, Heuer, De Haan is onderscheiden door de Europe se Eternit-maatschappijen voor een nieuwbouwcomplex van 30 woningen aan de Agaatlaan te Leiden. Deze prijs is bedoeld om goede architectuur te signa leren en te belonen. Het project kreeg onlangs ook al een eerste prijs. De architecten Jan Splin ter en Art Nieuwpoort, respec tievelijk uit Den Haag en Delft, werden onderscheiden voor hun ontwerp van een particulier woonhuis in Noordwijkerhout. De genoemde ontwerpen wor den. samen met nog een aantal internationale winnaars, van 8 tot en met 15 februari geexpo- seerd in het gemeentehuis van Voorburg. Caroline Gresnigt en Ardi Brouwer Zwarte spatten, warme kleuren n werken op papier van Ardi ne Gresnigt, te zien bij Coup d'Arl, Nieuwe Rijn 27, Leiden maarl geopend van woensdag tot en met vrij dag van 10 00 tot 18.00 uur. donderdag van 10.00 tot 21.00 uur. zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur. Het werk in gemengde techniek van Caroline Gresnigt spat behoorlijk van de muur af en vier grote pastel tekeningen van Ardi Brouwer han gen alsof ze nooit meer weg willen op de tentoonstelling bij Coup d'Art. Hoewel beide Haagse kunste naars gebruik maken van dezelfde werkwijzen, gemengde inkt- en krijt steendrukken en pastelkrijt met andere materialen op papier en beiden de beeldopbouw vooropstel len boven een preciese weergave van het onderwerp, is het resultaat heel verschillend. Bij het werk van Ardi Brouwer gaat het om herinneringen aan feite lijke zaken als torens, spoorwegen en welvingen in het landschap die een duidelijke stempel drukken op het aangezicht van de omgeving. Vanuit een bijzonder - hoog - stand punt laat zij die de beeldrichting van haar werk bepalen een plein recht van boven, drie torens schuin van boven en rondingen van spoor wegen genaamd 'Centraal Station'. Dit alles werkt zij zorgvuldig uit in pastelkrijt met warme kleurschake ringen als oranje, groen donkere tinten, rood en beige. Het werk van Caroline Gresnigt daarentegen gaat steeds voort op een vrouwenfiguur, een werk van enkele jaren geleden genaamd 'Va riatie op een dame', waarvan ze de vorm in elke litho en elk vrij werk op papier verder probeert te vereen voudigen, zodat alleen nog een S- vormige beweging overblijft. Ge wend als ze is aan een bepaald for maat papier en behept met 'een wijds gebaar' schiet ze regelmatig bijna van het papier af. waardoor de tekeningen ingelijst zijn metfp band en al. Ze krijgen hierdoor een documentachtig karakter. Haar rui ge werken op papier bestaan uit houtskool, acrylverf, Oost-Indische inkt, pastel- en Siberisch krijt, dit alles om ze zwarter dan zwart te ma ken. De sterke vorm knjg er boven dien een grote diepte door. De steendrukken van zowel Ardi Brouwer als Caroline Gresnigt zijn verfijnd van kleur en vormgeving en door gebruik, naast krijgt en inkt, van een transparante vloeistof ontstaan tussen-kleuren op de over- klappende delen. De drukken zyn steeds in zeer kleine oplagen, bij Gresnigt zelfs vaak maar één, om dat ze zo blijft doorexperimenteren dat er uiteindelijk maar één dezelf de overblijft. Dat het inrichten van een exposi tie ook een kunst is, blijkt wel uit deze tentoonstelling. Die zou ster ker zijn als er niet zoveel werken hingen. Met een kwart minder zou deze tentoonstelling aan kracht hebben gewonnen. EDWINE FELSER

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 35