Crisis of niet,
Schiphol
bouwt door
ZATERDAG 9 FEBRUAR11991
PAGINA 21
F.XTRA
^^^^^^BULAG^MHl^^EIDSCH/ALPHEN^JAGB^D
Schiphol wil in de toekomst blijven behoren tot de belangrijkste luchthavens
van Europa. Om die reden zijn forse uitbreidingsplannen gemaakt. De luchtha
ven wil in 2003 voldoende capaciteit hebben om 30 miljoen reizigers per jaar
te verwerken, bijna twee keer meer dan nu. En in 2015 zullen het er mogelijk
zelfs 50 miljoen zijn. Omwonenden zien de bui hangen. Zij vrezen dat geluids
overlast en luchtverontreiniging alleen maar erger zullen worden. "Het is tijd
dat er eens naar de milieu-aspecten wordt gekeken".
door Ron Kragten
Een vliegtuig van de Zwitserse lucht
vaartmaatschappij Swissair verstoort
bruut het gesprek met Kitty Hogeveen
bij haar woning aan de Aalsmeerder-
weg in Rozenburg. De Kaagbaan, een
van de vier start- en landingsbanen van
de luchthaven Schiphol, ligt in haar
achtertuin. Om de paar minuten gaan
vliegtuigen de lucht in. Dag in, dag uit,
en ook 's nachts klinkt het gebrul van
motoren.
Kitty Hogeveen maakt zich er niet
echt druk om. "Je raakt eraan gewend",
zegt ze als de stilte even is terugge
keerd. "In huis merken we niets van de
herrie, omdat onze woning vijf jaar ge
leden op kosten van het rijk goed is geï
soleerd. Alleen 's zomers, als we in de
tuin zitten, is het wel eens hinderlijk.
Gesprekken worden dan voordurend
gestoord. Een enkele keer ook draaien
de vlieguigen precies over ons huis
heen. Dat is vreselijk".
Drukker
Veertien jaar woont Kitty Hogeveen al
aan de rand van de startbaan. Het lucht
verkeer is in die jaren flink toegenomen
en de verwachting is dat het nog druk
ker wordt in haar achtertuin. Schiphol
wil drastisch uitbreiden. Verwerkt de
luchthaven nu nog 16,5 miljoen passa
giers per jaar, in 2003 moeten dat er der
tig miljoen zijn en in 2015 zelfs vijftig
miljoen. Het vrachtvervoer moet van
0,6 miljoen ton toenemen tot 2 miljoen
in 2003 en 4,5 miljoen in 2015.
De ministeries van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieubeheer,
verkeer en waterstaat, economische za
ken en binnenlandse zaken, de provin
cie Noord-Holland, de gemeenten Am
sterdam en Haarlemmermeer, de NV
Luchthaven Schiphol en de KLM heb
ben deze streefcijfers opgenomen in
hun gezamenlijke 'Plan van aanpak'.
Doel van dit 22 miljard gulden kosten
de plan is Schiphol te ontwikkelen tot
een van de belangrijkste luchthavens
van Europa. Het moet de status krijgen
van mainport, een voorname schakel in
het intercontinentale en het Europese
luchtverkeer.
Slaagt die opzet, dan heeft dat vol
gens het Nederlands Economisch Insti
tuut tot gevolg dat het aantal arbeids
plaatsen met 70.000 kan toenemen.
Glijdt Schiphol echter na de Europese
eenwording af tot een vliegveld met een
regionale functie, dan zou dat op den
duur banen kunnen gaan kosten.
Wie de luchthaven dezer dagen be
zoekt krijgt allerminst de indruk dat ze
hard aan uitbreiding toe is. Toch wordt
volgens de prognoses het huidige sta
tionsgebouw in de nabije toekomst te
klein. Berekend is dat het aantal passa
giers dit jaar tot 16,5 miljoen zal groeien
en dat in de komende jaren de 18 mil
joen, de huidige capaciteit, zal worden
overschreden. Daarom is inmiddels-
een begin gemaakt met de bouw van
een tweede stationshal.
Opvallend
Maar de Golfoorlog en de oproep van
Saddam Hussein terreuracties te ple
gen in landen die in het geweer zijn ge
komen tegen Irak hebben de mensen
vooralsnog uit het vliegtuig gejaagd. In
de vertrekhal is het de laatste weken
Zwaar be
wapende
agenten tus
sen het pu
bliek bij een
van de in-
checkbalies.
fotoGPD)
erg rustig. Des te opvallender zijn de
extra veiligheidsmaatregelen die in
verband met de terreurdreiging zijn ge
troffen. Agenten in kogelvrije vesten en
gewapend met karabijnen en machine
geweren staan op de balkons boven de
incheckbalies en bij de meeste ingan
gen. Hun ogen bespieden onophoude
lijk het publiek. De rijkspolitie heeft op
de oprit voor de vertrekhal een wegver
sperring aangebracht. De agenten be
kijken de inzittenden van elk voertuig.
Marionna van der Goot van de NV
Luchthaven Schiphol gaat er voorlopig
van uit dat de rust van tijdelijke aard is.
Er is volgens haar geen sprake van dat
de groeiplannen worden bijgesteld,
ook niet nu tal van grote luchtvaart
maatschappijen waaronder de KLM
door de crisis in de problemen zijn
gekomen.
Niet zonder trots verwijst ze naar de
eerste resultaten van de groeiplannen
die inmiddels op het luchthaventerrein
zijn te bewonderen. Een splinternieu
we, strak ontworpen verkeerstoren
steekt hoog boven de overige bebou
wing uit. Verder is B-pier gedeeltelijk
verlengd, zodat meer vliegtuigen kun
nen worden geparkeerd.
Crisis
Crisis of geen crisis, de bouw gaat op
Schiphol gewoon door. Er wordt hard
gewerkt aan de eerste fase van de nieu
we stationshal, die in 1993 klaar moet
zijn. Ook wordt nu een nieuwe pier (de
E-pier) aangelegd, om het parkeren van
nog meer vliegtuigen mogelijk te ma
ken. In opdracht van de Nederlandse
Spoorwegen worden de spoortunnel en
het ondergrondse spoorwegstation uit
gebreid tot respectievelijk vier en zes
sporen. Het bovengrondse gedeelte van
het station wordt gesloopt. Het nieuwe
spoorwegstation wordt bij de aan
komsthallen van de luchthaven getrok
ken via overkapping van het voorplein.
Voor de toekomst zijn nog de bouw
van nieuwe parkeergarages, een hotel,
veel kantoren en verdere uitbreiding
van het nieuwe stationsgebouw en
nieuwe pieren gepland. Omdat de af
standen groot worden, komt er voor
passagiers mogelijk een geavanceerde
monorail.
Schiphol is nu al berekend op het
verwerken van massa's mensen. Alles
is zo efficient mogelijk ingericht. Het
inchecken, passeren van de douane en
instappen in de vliegtuigen moet zo
soepel mogelijk verlopen. Het wachten
wordt veraangenaamd door de aanwe
zigheid van een van de meest complete
belastingvrije winkelcentra ter wereld.
Ook het uitstappen en ophalen van de
bagage moet gesmeerd gaan. Meestal
lopen de eerste koffers reeds op de
band op het moment dat de passagiers
arriveren in de aankomsthal. En wie
overstapt (30 procent van de reizigers)
hoeft zich op Schiphol geen zorgen te
maken over de bagage. De koffers wor
den keurig van het ene naar het andere
vliegtuig gebracht.
Faam
Op het gebied van efficiency heeft
Schiphol inmiddels grote faam opge
bouwd. De luchthaven mag dan wat be
treft het aantal passagiers op de vijfde
en wat betreft de hoeveelheid vracht op
de vierde plaats van Europa staan, voor
veel zakenlieden is zij de nummer één
van de wereld. De afgelopen jaren werd
de ene na de andere onderscheiding uit
gereikt, onder andere door de lezers
van het Amerikaanse tijdschrift Busi
ness Traveler International. Een niet
onbelangrijk wapenfeit voor Schiphol
in de concurrentie met andere Europe
se luchthavens.
Efficiency en gezelligheid gaan vaak
niet samen, zeker niet als een groot pu
bliek moet worden bediend. Boven in
restaurant 'De wijde wereld' is dat goed
te merken. De stoeltjes zitten er via een
merkwaardig draaisysteem vast aan de
tafeltjes. Wanneer deze hindernis is ge
nomen, blijkt dat het zojuist gekochte
saucijzenbroodje koud is en de koffie te
slap.
Bij het raam tuurt vliegtuigspotter
Edwin Kal uit Rotterdam door zijn ver
rekijker naar het platform. Zijn interes
se gaat uit naar een splinternieuwe Fok
ker 100 die over de uitgestrekte asfalt-
vlakte taxiet. Snel noteert hij het num
mer, dat nog niet op zijn lijsten voor
komt.
Edwin is een geregelde bezoeker van
Schiphol. Vaak is hij er in de weekein
den te vinden. Ditmaal heeft hij echter
een vrije dag van militaire dienst benut
om een doordeweekse visite te bren
gen. 'Daar ligt de fabriek van Fokker",
zegt hij, terwijl hg naar het platform
wijst. "Daar komen geregeld nieuwe
toestellen naar buiten om proef te
draaien of te vliegen. In het weekeinde
is de fabriek dicht en zie je zelden iets
van dat nieuwe spul".
De vliegtuigspotter zit in 'De wijde
wereld' lekker hoog en droog, maar ge
zellig vindt hij het er niet. De sfeer van
Schiphol spreekt hem in het geheel niet
aan. "Het is me te massaal, te druk. Ik
vertoef liever op zo'n klein vliegveldje
waar iedereen op hetzelfde vliegtuig zit
te wachten. Dat is gezellig. Hier op
Schiphol gaat iedereen zo'n beetje zijn
eigen gang. Alles gaat langs elkaar
heen".
Natte neuzenwand
Massaal of niet, de vertrekhal en de aan
komsthal van Schiphol hebben wel
hun eigen emoties. Boven worden de
wat zenuwachtige reizigers uitbundig
uitgezwaaid door familieleden, vrien
den of zakenrelaties en beneden staan
altijd drommen mensen te wachten om
hun vrienden of familieleden die terug
keren in de armen te sluiten.
De aankomsthal is er als gevolg van
de veiligheidsmaatregelen tegen terro
risme niet gezelliger op geworden. De
glazen 'natte neuzenwand' die de wach
tenden scheidt van de net aangekomen
reizigers is afgeplakt met melkwit plas
tic. Tot voor kort stonden hier de afha
lers nog met hun neuzen tegen het glas
gedrukt om al vast een glimp op te van
gen van hun dierbaren. Hen rest nu
slechts de mogelijkheid snel een blik
naar binnen te werpen op het moment
dat een passagier door een van de
schuifdeuren naar buiten komt.
Wanneer een jongetje van ongeveer
vijf jaar door die deuren zijn vader te
voorschijn ziet komen, rent hij snel weg
achter een betonnen pilaar. Pa ziet het
tafereel teleurgesteld aan. Hij had zich
duidelijk een enthousiaster onthaal
voorgesteld. Voorzichtig benadert hij
zijn zoon, die eerst verder wegkruipt,
maar na een goede minuut alsnog in
zijn armen vliegt.
Supersnel
Het kost enige moeite je in de aan
komsthal voor te stellen hoe de situatie
in de toekomst zal zijn, wanneer je zo
doorloopt naar het dan vernieuwde
spoorwegstation. Twee supersnelle
treinen richting Keulen en Frankfurt
en richting Parijs moeten er volgens
het 'Plan van aanpak' stoppen. Ze bie
den de doorgaande reiziger op Schip
hol alternatief en milieuvriendelijk ver-
Het 'Plan van aanpak' gaat er vanuit
dat de supersnelle treinen het op de
middellange Europese trajecten steeds
meer gaan winnen van de vliegtuigen.
Naar Parijs gaat straks per spoor (zon
der inchequen en andere formaliteiten)
net zo snel als per vliegtuig, met als
voordeel dat je direct in het centrum
aankomt.
De twee supersnelle treinen zijn niet
de enige milieuwensen die in het 'Plan
van aanpak' zgn opgenomen. De sa
menstellers van het plan vinden ook
dat zo snel mogelijk een vijfde start- en
landingsbaan moet worden aangelegd,
hoewel die eigenlijk niet nodig is voor
de uitbreiding van Schiphol. De
'milieubaan' moet er voor zorgen dat de
geluidsoverlast van Schiphol meer
wordt gespreid.
Verder is het onder meer de bedoe
ling dat nachtvluchten zo veel mogelijk
via de Kaagbaan en straks via de nieu
we vijfde baan zullen opstijgen en lan
den. Er hoeft dan niet over grote woon
kernen te worden gevlogen. De Kaag
baan wordt 150 meter verlengd, zodat
ook de zwaardere toestellen er kunnen
landen en opstijgen.
Verontreiniging
Omwonenden en milieu-organisaties
hebben zo hun bedenkingen bij de
milieu-maatregelen in het plan van aan
pak. Zij vinden dat te veel is uitgegaan
van de wensen van de luchthaven
Schiphol en dat hun belangen op de
tweede plaats komen. De uitbreiding
van de luchthaven zal volgens hen ge
paard gaan met meer geluidsoverlast
en meer luchtverontreiniging.
De lucht is nu al fors verontreinigd, al
worden volgens TNO geen normen
overschreden. Opvallend is dat de ver
vuiling op en rondom Schiphol nu
voornamelijk door auto's wordt veroor
zaakt. Ze stoten vier keer zoveel kool-
monoxyde uit als vliegtuigen. Gaat de
groei van de luchthaven volgens plan
door, dan zal in 2015 de luchtverontrei
niging ongeveer gelijk zijn aan die van
nu: het aandeel van de auto's zal zijn af
genomen als gevolg van het gebruik
van katalysatoren en dat van de vlieg
tuigen zal zijn toegenomen. Zodat bei
de vervoermiddelen dan een even groot
aandeel hebben in de vervuiling.
Adviesbureau Twgnstra en Gudde
verwacht dat de geluidshinder de ko
mende jaren minder wordt, doordat er
meer geluidarme vliegtuigen komen.
Maar dat effect zal door de groei van de
luchtvaart deels weer te niet worden ge
daan.
Kitty Hogeveen ligt er in haar woning
langs de Kaagbaan niet wakker van.
Wel vindt zij het een goede zaak dat er
sprake is van verzet tegen de plannen.
"Het gevolg zal zijn dat eindelijk ook
eens naar de milieu aspecten wordt ge
keken Dat is hard nodig Want van éen
ding ben ik wel overtuigd; wy wonen
hier niet gezond".
