'Er is geen veilige plek te vinden
Veiligheidsdienst Irak
scli rikt voor niets terug
Onkerkelijkheid
nergens zo groot
Runcie weg als hoofd
van Anglicaanse kerk
DINSDAG 5 FEBRUARI 1991
OORLOG IN DE GOLF
Vluchtelingen uit Baghdad keren weer terug naar hun huizen
HILLA (Rtr) "Er is geen
veilige plek in Irak, je kunt
nergens heen". Hadi Sultan,
een 56-jarige inwoner van
Baghdad verwoordt de
gevoelens van veel Irakezen
die de hoofdstad in het
begin van de oorlog
ontvluchtten, in de richting
van wat hun veiliger oorden
leken. "Ik ging naar Hilla na
de eerste aanval op
Baghdad, in de
veronderstelling dat het er
veilig was omdat daar geen
installaties van militaire
waarde zijn", zegt hij. "De
volgende dag, bang!!"
De ruime villa waar Sultan, zijn
zoon, zijn twee dochters en ver
scheidene buren uit Baghdad dach
ten veilig te zijn, werd getroffen; het
huis ernaast met de grond gelijk ge
maakt. Tijdens een bezoek aan Hilla
- dat grenst aan de oude stad Baby-
Ion op honderd kilometer ten zui
den van Baghdad en een dorp in
de buurt hoorden verslaggevers
meer van dit soort verhalen. Ze vor
men een onderstreping van de grote
chaos die de luchtoorlog, nu in zijn
negentiende dag, in Irak veroor
zaakt heeft.
Irak dat 29 raketten heeft afge
vuurd op Israel en 28 op Saudi-Ara-
bië geeft tot nu toe weinig bijzon
derheden over de tol die de gealli
eerde bombardementen hebben ge-
eist. Baghdad maakte alleen mel
ding van 90 soldaten en 320 burgers,
die gedood zijn.
In Hilla werden de verslaggevers
naar een woonwijk gereden die
zwaar te lijden heeft gehad van geal
lieerde bommen, ook bezochten ze
een middelbare school en een kin
derziekenhuis in het centrum van
de stad. Het Iraakse ministerie van
voorlichting organiseerde zaterdag
en zondag de excursie om aan te to
nen dat de bombardementen niet
alleen militaire doelen hebben ge
troffen hoewel Amerikaanse
woordvoerders anders voorschote-
Krater
Schoolborden en vellen met medi
sche verslagen in het ziekenhuis
van Hilla laten er geen twijfel over
dat het gebouw ooit was wat de
Irakezen zeggen dat het was. In het
dorp Al-Haswa markeert een reus-
Juist om puinhopen zoals deze
tingen echter net zo erg.
achtige krater van ongeveer 50
ter doorsnee de plek w
delijk bommen van 500 kilo zijn
neergekomen in een buurt van een-
verdiepinghuizen omgeven door la
ge muurtjes zoals men die veel aan
treft op het Iraakse platteland.
zend. "Buren hebben gezegd dat
mijn dierbaren doorgetrokken zijn
naar een veiliger plek meer naar het
zuiden. Ik weet niet of ze nog le-
Volgens officiële Iraakse opgaven
zijn de geallieerde luchtaanvallen
de afgelopen dagen sterk in aantal
Al-Haswa verminderd, vermoedelijk omdat
de meeste doelen met economische
40 doden. Nabil Wadi, een 23-jarige gen
die de oorlog wil-
student aan de kunstacademie in len ontvluchten, gaan nog door.
Baghdad,
Al-Haswa op zoek Sommigen schatten dat i
zijn familieleden ouders,
drie zussen en twee broers die de
hoofdstad ontvlucht zijn op de eer
ste dag van de oorlog. "Het huis
waarin ze woonden, stond hier",
zegt hij op een van de kraters wij-
dan
miljoen van de vier miljoen in-
van Baghdad bij het uitbre
ken van de oorlog op de vlucht zijn
geslagen. Velen gingen naar Sulei-
maniya, ten noordoosten van Bagh
dad. Anderen zochten hun heil in
Najaf en Karbala, waar zich voor
shi'iten heilige graven bevinden.
In de afgelopen paar dagen zijn dui
zenden naar Baghdad terugge
keerd. "Toen ik op 17 januari weg
ging, was het traject van 60 km tus
sen de hoofdstad en Khalis één lan
ge file", zegt een inwoner van Bagh
dad. Khalis ligt op het kruispunt
van wegen tussen Kirkuk en Sulei-
maniya. Deze twee steden golden
als veiliger dan Baghdad. "Wat ik na
een paar dagen in Suleimaniya er
voer was luchtactie en nog eens
luchtactie. Net als in Baghdad was
de waterleiding afgesloten en de
stroom afgesneden, en het leven
was even mistroostig als in de
hoofdstad. Dus keerde ik terug".
In de platgebombardeerde woon
wijken keerde één thema steeds te-
epa)
rug in de gesprekken: de Ameri
kaanse president Bush zegt dat hij
geen ruzie heeft met het Iraakse
volk, maar tegelijk treffen Ameri
kaanse vliegtuigen burgerdoelen.
In Al-Haswa beschuldigt een bo
ze burger zowel de westerse pers als
de westerse regeringen van schijn
heiligheid en van een dubbele mo
raal als het gaat om slachtoffers on
der onschuldige mensen. "Ik weet
het van luisteren naar buitenlandse
radiozenders", schreeuwt Ibrahim
Mesir. "Als één Israëliër getroffen
wordt bij een aanval, leidt dat tot
een geweldig protest. Maar hoe zit
dat met ons?" Met een breed armge
baar geeft hij de verwoestingen aan.
"Maakt iemand zich druk om ons?
Zijn wij waardeloos?"
NICOSIA (AP) De Iraakse president Saddam Hussein beschikt niet alleen over een
formidabel leger, dat het op dit moment opneemt tegen een geallieerde troepenmacht.
Hij heeft ook een uitgebreide veiligheidsdienst, die de eigen bevolking in de gaten moet
houden. De Iraakse veiligheidsdienst behoort tot de meest meedogenloze ter wereld.
In feite gaat het om een heel net-
werk, met zeker acht takken, waar
mee de 17 miljoen inwoners van
Irak meedogenloos worden onder
drukt. De veiligheidsdienst heeft
een klimaat geschapen van angst en
wantrouwen, door bijvoorbeeld
kinderen aan te moedigen hun ou
ders te bespioneren en vermeende
verraders te martelen. Vanuit am
bassades over de hele wereld wordt
ook jacht gemaakt op tegenstan
ders van Saddam. Deze machtige en
gevreesde organisaties worden ge
leid door Saddam en zijn familie.
De mogelijkheden van Saddam
om zijn vijanden te terroriseren zijn
ingeperkt nu de meeste geallieerde
landen de afgelopen weken Iraakse
diplomaten hebben uitgewezen.
Maar door zijn bondgenootschap
met Palestijnse guerrillagroepen
heeft hij nog andere middelen om
toe te slaan. Het veiligheidsappa
raat van Saddam heeft drie hoofd
takken:
de Mukhabarat, de inlichtingen
dienst van de Baathpartij, de enig
toegestane partij in Irak.
de Estikhbarat. de militaire inlich
tingendienst. die voornamelijk ope
reert in het buitenland, via de Iraak
se ambassades.
de Amnal-Am, de binnenlandse
veiligheidsdienst, die in 1973 door
Saddam in het leven werd geroepen
en nauwe banden had met de inlich
tingendienst van de Sovjetunie, de
KGB, de militaire inlichtingen
dienst van de Sovjetunie, de GRU,
en het Oostduitse veiligheidsappa
raat.
Tot de andere takken behoren de
politie en het ministerie van bin
nenlandse zaken, met in totaal meer
dan 200.000 medewerkers. De in
lichtingendienst van het ministerie
presidentiële zaken staat onder
directe leiding van Saddam Hus-
Halfbroer
De meest gevreesde tak is de Muk
habarat. die wordt geleid door Sad
dams halfbroer, met agenten op alle
ministeries, in het leger en in ge
meenschappen van Iraakse vluch
telingen over de hele wereld.
Yacoub Yousef, een van de lei
ders van de Assyrische Democrati
sche Beweging, een oppositiegroep,
zegt dat de laatste paar jaar zeker 35
vooraanstaande shi'itische geeste
lijken, afvalligen uit de Baathpartij
en Kurdische en Assyrische dissi
denten door de Mukhabarat zijn
vermoord. "Overgelopen militairen
dragen piepkleine briefjes bij zich
met hun naam erop, zodat hun fami
lie ze kan identificeren als ze wor
den vermoord", aldus Yousef.
"Agenten van het regime maken
hun slachtoffers vaak onherken
baar."
Mubdir al-Weis, de leider van de
dissidente Progressieve Partij, die
in 1970 het land uitvluchtte, vertelt
hoe hij op 26 februari 1972 in Cairo
ontsnapte aan een massale moord-
De Iraakse president Saddam Hussein houdt zijn landgenoten met hulp
van een uitgebreide veiligheidsdienst scherp in de gaten. urchieffoto anp)
poging. Achttien Iraakse agenten zijn vergiftigd met rattegif. Yousef
werden toen naar de Egyptische vertelt dat in juni 1989 en in februari
hoofdstad gestuurd om zes dissi- 1990 Iraakse agenten aan Kurdische
denten, onder wie hijzelf, te doden, en Assyrische vluchtelingen in Tur-
iildus al-Weis. kije vergiftigd brood stuurden, ver-
Al-Weis werd in de nek geschoten pakt als cadeautjes van hun familie,
terwijl hij lag te slapen, maar wist te Een groot aantal vluchtelingen
ontkomen. De anderen, onder wie stierf of werd ziek, aldus Yousef.
de voormalige premier Aref Abdul- "Andere dissidenten in het buiten-
Razzak en de voormalige minister land kregen vergiftigde sigaretten
van defensie Rashid Mohsen, ble- en whisky toegestuurd", zegt
ven gespaard doordat de agenten Yousef.
hun huizen niet konden vinden. De De Britse autoriteiten zeggen dat
Mukhabarat gaat echter niet altijd de Estikhbarat de Fatah-Revolutio-
zo klungelig te werk. In de Sudane- naire Raad van Abu Nidal wapens
se hoofdstad Khartum werd op 17 heeft geleverd en heeft geholpen
januari 1988 de vooraanstaande shi- terreuraanslagen voor te bereiden,
'ïtische geestelijke Mahdi al-Hakim waaronder de mislukte moordaan-
doodgeschoten. De Sudanese auto- slag op de Israëlische ambassadeur
riteiten zeiden dat een van de da- in Londen, Shlomo Argov, in juni
ders een Iraakse diplomaat was. 1982, die door Israël werd aangegre-
Voor Al-Hakim werden sinds pen om Libanon binnen te vallen.
1974 al 29 andere leden van zijn fa- Op 9 juli 1978 schoot de Estikhba-
milie vermoord door het Iraakse re- rat in Londen de voormalige Iraak-
gime. Zijn broer Abdul Haziz staat se premier Abdul-Razzak al-Nayef
aan het hoofd van de in de Iraanse dood. Ook zat de Estikhbarat achter
hoofdstad Teheran gevestigde Op- de bestorming in 1980 van de Iraan-
perste Vergadering van de Islami- se ambassade in de Britse hoofd-
tische Revolutie in Irak. stad door pro-Iraakse Iraniërs.
Enkele dagen na de moord op al- Agenten van de dienst worden ook
Hakim stierf in Londen de Iraakse verantwoordelijk gehouden voor de
zakenman Abdullah Rahman Sha- moorden die de afgelopen jaren
rif Ali na in een restaurant een maal- werden gepleegd op vier Iraakse
tyd te hebben gegeten, die bleek te ballingen in de Verenigde Staten.
Ons land spant in Westen de kroon
TILBURG (ANP) - In geen
enkel westers land is de on
kerkelijkheid zo groot als in
Nederland. Maar als een Ne
derlander kerkelijk is, is hij
ook actiever in zijn kerk dan
de kerkleden in andere wes
terse landen.
Deze conclusie trekt drs. L. Hal
man in zijn proefschrift 'Waarden
in de Westerse Wereld', waarop
hij promoveerde aan de Katholie
ke Universiteit Brabant. Halmans
studie is gebaseerd op een onder
zoek naar godsdienstige en soci
aal-politieke waarden in de lan
den van de Europese Gemeen
schap, de Verenigde Staten, Ca
nada en Noorwegen.
In sociologische theorieën over
de modernisering van de wester
se landen wordt vaak veronder
steld dat de waarden in de wester
se landen in dezelfde mate zijn
veranderd en dus in hoge mate
overeen zullen komen. Daarvan is
echter geen sprake, zo blijkt uit
Halmans proefschrift. Landen
verschillen niet alleen in de vorm
en ontwikkeling van hun politie
ke systeem en hun sociale ver-
houdingen.ook de waarden ver
schillen.
De secularisatie bij voorbeeld
lijkt zich te beperken tot West-Eu
ropa, schrijft Halman. In de Ver
enigde Staten zijn religieuze
waarden nog altijd belangrijk in
het dagelijks leven. Binnen Euro
pa is sprake van een tweedeling:
in Ierland en Zuid-Europa is het
secularisatieproces duidelijk
minder ver gevorderd dan in de
andere Westeuropese landen.
Vooral Amerikanen, maar ook
Britten en Spanjaarden lijken
veel heil te verwachten van de
wetenschap en techniek. Neder
landers, Denen en Noren zijn wat
dit betreft heel wat pessimisti
scher. Vooral vrouwen staan
sceptisch tegenover wetenschap
en techniek.
Op het gebied van het huwelijk
zijn de traditionele opvattingen
en waarden nog altijd dominant.
Verreweg het grootste deel van de
ondervraagden ziet het huwelijk
nog niet als een verouderd insti
tuut. Van een losse huwelijksmo
raal is nog geen sprake. Hoewel
velen het niet meer vanzelfspre
kend vinden dat een vrouw kin
deren behoort te krijgen, geven
zij vaak wel de voorkeur aan het
standaardgezin met twee of drie
kinderen.
Op het gebied van de seksuali
teit heerst in de westerse wereld
nog altijd een strikte moraal, con
cludeert Halman. Op seksueel ge
bied dienen regels in acht te wor
den genomen. Dit wordt ook on
derschreven door de meeste De
nen, die een grotere tolerantie
hebben tegenover allerlei seksue
le gedragingen dan andere wes
terlingen.
Tussen de landen van de wes
terse wereld zijn enkele opmerke
lijke overeenkomsten in waar
denpatronen te constateren. Con
servatieve politieke opvattingen
gaan gepaard met traditionele op
vattingen over godsdienst en
seksualiteit. Een progressievere
politieke houding gaat samen
met minder traditionele opvattin
gen op die gebieden. In de Ver
enigde Staten gaat die regel ech
ter niet op. Daar verschillen pro
gressieven en conservatieven wat
hun godsdienstige opvattingen
betreft nauwelijks van elkaar.
Groeiende verdeeldheid in Engelse kerk
DEN HAAG (ANP) - Robert
Runcie is dezer dagen afgetreden
als aartsbisschop van Canterbury
en daarmee als primaat van de
wereldwijde Anglicaanse kerk.
Runcie's opvolger, bisschop Bath
en Wells George Carey, wordt in
april geïnstalleerd.
Runcie, de 'aartsbisschop van
de eenheid' genoemd, had binnen
de Anglicaanse Kerk te kampen
met groëiende verdeeldheid. De
felle discussies over onderwer
pen als de priesterwijding van
vrouwen, homoseksualiteit en de
dogma's van de maagdelijke ge
boorte en verrijzenis van Christus
brachten de Anglicaanse Kerk
dicht bij een scheuring. Conser
vatieven hebben hun dreigement
een eigen kerk te stichten echter
nog niet uitgevoerd.
Runcie, in 1921 in Liverpool ge
boren, studeerde in Oxford en
Cambridge en nam in de Tweede
Wereldoorlog als tankcomman
dant deel aan de stormloop op de
Rijn, waarbij hij een onderschei
ding verwierf voor zijn moedig
optreden. Runcie was de eerste
aartsbisschop Van Canterbury
sinds de in 1170 vermoorde Tho
mas Becket die voor zijn priester
wijding de wapenrok heeft gedra
gen.
In 1970 werd Runcie bisschop
van St. Albans in het zuiden van
Engeland. Zijn benoeming tot
aartsbisschop van Canterbury in
1980 als opvolger van dr. Donald
Coggan was een verrassing. Alge
meen werd gedacht dat de toen
malige aartsbisschop van York,
dr. Stuart Blanch, de Anglicaanse
Kerk zou gaan leiden.
Runcie werd bij zijn aantreden
gezien als een intellectueel die
van opschieten hield. De afgelo
pen tien jaar heeft hij zich even
wel laten kennen als een bedacht
zaam man die intussen wel soms
duidelijk afstand nam van het re
geringsbeleid. Onder zijn leiding
kwam in 1985 een rapport over de
armoede in de Britse steden uit,
waarin scherpe kritiek op het be
leid van de regering werd geuit.
Een lid van het Britse kabinet
schold Runcie uit voor marxist.
Runcie was bij zijn aantreden
nog tegenstander van de priester
wijding van vrouwen, maar heeft
de afgelopen jaren zijn houding
gewyzigd. Het lijkt er nu op dat
de Engelse kerk nog voor het ein
de van deze eeuw vrouwelijke
priesters zal hebben. In andere
landen, zoals de Verenigde Staten
en Nieuw-Zeeland, heeft de An
glicaanse Kerk al vrouwelijke
priesters.
Onder Runcie's leiding stemde
de Lambeth-conferentie, de tien
jaarlijkse bijeenkomst van de An
glicaanse bisschoppen uit de hele
wereld, er in 1988 mee in dat elke
kerkprovincie de vrijheid zou
hebben vrouwen priester en bis
schop te wijden. De Amerikaanse
Anglicaanse Kerk had twee jaar
geleden de primeur van een vrou
welijke bisschop: Barbara Harris
werd toen hulpbisschop van Mas
sachusetts.
In het officiële handboek van
de Anglicaanse Kerk werd hij be
schuldigd van besluiteloosheid.
Voorts zou hij "elitair progres
sief' zijn en "uiterst gevoelig voor
de pressie van actiegroepen".
Hoewel vele anglicaanse geeste
lijken zeiden deze kritiek tot op
zekere hoogte te delen, liet drie
kwart ook blijken tevreden te zijn
met Runcie's leiderschap. Runcie
antwoordde op de kritiek met de
woprden: "Het zou gemakkelijk
zijn om een meer autoritaire lei
der te zijn. Veel moeilijker is het
om leiding te geven, zoals Jezus
deed".
Runcie's ambtstijd droeg het
stempel van toenadering tot de
Rooms-Katholieke Kerk. In 1982
ontv'ing hij paus Johannes Paulus
II in Canterbury. Zeven jaar later
bezocht hij de paus in Rome.
Runcie zei daarbij dat hij niet af
wijzend tegenover een symboli
sche vorm van pausschap stond.
Dat werd hem bepaald niet in
dank afgenomen.
Samaritanen. De joodse Sama
ritanen, een van de kleinste en
oudste religieuze gemeenschap
pen in de wereld, willen niet weg
uit Israël. Een Amerikaanse mil
jonair had aangeboden de vijf
honderd Samaritanen naar Texas
te brengen, daar hun twee reli
gieuze centra, Holon bij Tel Aviv
en de berg Gerizim, tot de gevaar
lijkste plaatsen van Israël horen.
Het is de Samaritanen op straffe
des doods verboden zich buiten
het land te vestigen, zo heeft een
woordvoerder meegedeeld.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen door de
synode als geestelijk verzorger bij de
Koninklijke Landmacht mw. A. van
der Meij Noordwijkcrhout. te Geer-
truidenberg. Made en Oud-Drimme-
len: J. de Haan Zevenhoven.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Monnickendam W. Dekker
kand. Leiden.
Christelijke Gercf. Kerken: beroe
pen te Rijnsburg P.D.J. Buys Zwaag-
westeinde.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Capelle aan den IJssel (wijk
west) G J. van Aalst Benthuizen; be
dankt voor Ridderkerk A. Bac Bode
graven.
