Mozart zou er mee
in zijn nopjes zijn'
Belangstelling voor regionale omroepen groeit
Britse vorstin elke dag
6 miljoen gulden rijker
PAGINA 20
RTV-SHOW
DINSDAG 5 FEBRUARI 1991
AVRO brengt eigenzinnige mimek/dramaserie
Monique Brandt
WASSENAAR De AVRO
brengt het komend najaar, in
co-produktie met de BBC, een
opmerkelijke serie muzikale
hommages aan de 200 jaar gele
den gestorven componist
Wolfgang Amadeus Mozart op
het scherm. Vijf belangrijke
hedendaagse componisten, on
der wie de Nederlanders Misha
Mengelberg en Louis An-
driessen, kregen de opdracht
om hun persoonlijke visie op
Mozart muzikaal weer te geven
in samenwerking met een zelf
gekozen regisseur. Uit de dia
loog tussen regisseurs en com-
Gezamenlijke
tv-uitzendingen
over Golfoorlog
worden hervat
HILVERSUM (ANP) - De om-
roepen hebben overeenstem
ming bereikt over het vervolg
van de gezamenlijke televisie
uitzendingen over de Golfoorlog.
Zodra zich belangrijke ontwik
kelingen voordoen kunnen de
uitzendingen in ieder geval vóór
48 uur via Nederland 3 worden
hervat. Dat heeft de NOS giste
ren bekend gemaakt.
Het initiatief voor dergelijke
uitzendingen ligt bij directeur
Van Westerloo van NOS-televi-
sie. Hij zal de journalistieke af
weging maken of extra uitzen
dingen noodzakelijk zijn. Bij
hem ligt ook de inhoudelijke ver
antwoordelijkheid voor het pro
gramma.
De omroepverenigingen heb
ben zich unaniem garant gesteld
voor de meerkosten gedurende
die eerste uren. Voor de verde
ling van de kosten zijn de omroe
pen een verdeelsleutel overeen
gekomen. Iedere omroep draagt
naar omvang bij. Volgens een
woordvoerder zullen de kosten
per omroep tienduizenden gul
dens per etmaal bedragen.
Dezelfde basis zal ook worden
gebruikt om een oude rekening
te betalen. De kosten voor de I-
Il-III-uitzendingen in het begin
van de Golfoorlog worden ge
raamd op ongeveer 2 miljoen
gulden. Het NOS-bestuur zal
daarover midden februari een
besluit nemen.
ponisten ontstonden vijf eigen
zinnige en totaal verschillende
interpretaties, die onder de
verzameltitel 'Not Mozart' zul
len worden uitgezonden.
"'Not Mozart' is een passende
reactie op de uitspattingen van
de 'Mozartmania' die langzaam
ontstaat in dit zogenaamde Mo-
zartjaar", aldus producer Annet
te Morreau, tevens de bedenk
ster van het concept voor de se
rie. "Het is stuitend als je ziet hoe
de commercie inspringt op zo'n
herdenking. Dat heeft niets meer
met kunst te maken. Alleen dit
jaar worden er bijvoorbeeld al
zo'n drieduizend, voornamelijk
commerciële Mozart-films uitge
bracht. Wij wilden daar op een
originele manier op inhaken.
Vandaar ook de titel: 'Not Mo
zart"'.
De selectie van de vijf compo
nisten, behalve Mengelberg en
Andriessen zijn dit Michael Ny-
man, H.K Gruber en Judith Weir,
geschiedde volgens Morreau's
eigen ideeen. Ze koos de compo
nisten uit op basis van hun muzi
kale persoonlijkheden en de ver
wachting dat zij een origihele
kijk op het onderwerp zouden
hebben. Die verwachting lijkt te
recht, gezien de grote verschillen
in ideeën en aanpak. "Het leuke
van dit project is inderdaad dat
de vijf films zo totaal anders zijn
geworden", aldus Morreau. Ik
denk dat Mozart met het resul
taat uitermate in zijn nopjes zou
Misha Mengelberg maakt opnamen in Wassenaar voor de gezamenlijke BBCIAVRO-produktie over
Mozart-jaar. Uitgangspunt bij deze film is de vraag "stel je eens voor dat Mozart nooit bestaan heeft".
HILVERSUM (ANP) - De be
langstelling voor de regionale
omroepen is vorig jaar fors geste
gen. In het tweede kwartaal van
1990 luisterden dagelijks 2.2 mil
joen mensen vah dertien jaar en
ouder minstens een kwartier
naar de omroep in hun regio. Een
jaar eerder was het dagbereik
nog maar 1.6 miljoen luisteraars.
Dat heeft de overkoepelende or
ganisatie ROOS gisteren bekend
gemaakt.
Volgens het kijk- en luisteron
derzoek blijken alle regionale
omroepen een groeiend publiek
te hebben. De groei in de Rand
stad is het opvallendst. De groot
ste sprong is gemaakt door Ra
dio Rijnmond. Zijn dagbereik
groeide naar 33 procent. Ook Ra
dio West groeide sterk naar twin
tig procent. Dagelijks luisteren
in totaal 700.000 inwoners van
Zuid-Holland naar één van de
twee regionale omroepen.
In het Noorden van het land is
de belangstelling voor de regio
nale omroepen eveneens hoog.
De luisterdichtheid van de ruim
een jaar oude Omroep Zeeland is
voor het eerst onderzocht. Voor
de jonge omroep zijn de cijfers
zeldzaam hoog. Van de Zeeuwen
luistert 12 procent dagelijks.
Het laagste bereik wordt ge
haald door omroepen in Noord-
Holland, Utrecht en Limburg.
Radio Utrecht haalt slechts een
bereik van vijf procent. Radio
Noord-Holland trekt dagelijks
negen procent van de luisteraars
en Omroep Limburg, de oudste
regionale omroep, heeft een dag
bereik van elf procent. Voor het
eerst in jaren toont deze omroep
weer een kleine groei.
Verder haalt Radio Oost een
bereik van 24 procent, komt Om
roep Brabant op 17 procent, trekt
Omroep Flevoland 14 procent
van de luisteraars en heeft Om
roep Gelderland een bereik van
16 procent.
ROOS heeft Inter/View onder
zoek laten doen naar de verwach
tingen van adverteerders over re
clame via regionale radio. De be
langstelling is volgens het onder
zoek aanzienlijk. Media-planners
en adverteerders denken men
sen te kunnen bereiken die ze tot
nu toe niet of onvoldoende via
andere media konden bereiken.
Veel adverteerders zeggen dat zij
tegelijk meer dan één regionale
omroep willen inschakelen. Re
gionale omroepen krijgen in de
loop van dit jaar de mogelijkheid
reclame-uitzendingen te verzor
gen.
Koningin Elisabeth blijft,
ondanks de recessie, lijst
aanvoerder onder de rijkste
vrouwen ter wereld.
LONDEN (GPD) De Brit
se koningin Elisabeth blijft,
ondanks de recessie, de rijk
ste vrouw ter wereld. Vol
gens het maandblad Harpers
en Queen, dat deze weck uit
komt, heeft de vorstin vorig
jaar haar rijkdom met 25
procent zien stijgen. Het
vermogen van de koningin,
die bijna 6 miljoen gulden
per dag verdient, wordt door
Harpers en Queen nu op 22
miljard (22.000 miljoen) gul
den geschat.
Vergeleken met Elisabeth
is Johanna Quandt, de 63-ja-
rige eigenaresse van het
autoconcern BMW, maar een
eenvoudige miljardair. Haar
persoonlijke rijkdom be
draagt maar iets meer dan
8,6 miljard gulden.
Op de derde plaats in de
jaarlijkse ranglijst van Har
pers and Queen zou eigen
lijk koningin Beatrix beho
ren te komen met haar ver
mogen van 8.3 miljard gul
den, maar een groot deel van
dat vermogen telt volgens
het blad niet mee. Reden is
dat een aantal rijkdommen
aan de Kroon behoren en
derhalve niet door Beatrix
verkocht mogen worden.
Op de derde plaats staat
nu een dame van veel lagere
stand, dié bovendien op on
eigenlijke wijze haar for
tuin heeft vergaard: Imelda
Marcos. Haar vermogen, dat
zij grotendeels erfde van de
Filippijnse dictator Ferdi
nand Marcos, wordt begroot
op bijna 5 miljard gulden.
Van alle rijke vrouwen is
er slechts één die haar geld
zelf heeft verdiend: de 78-
jarige Duitse Grete Schic-
kedanz. eigenaresse van het
postorderbedrijf Quelle.
Schickedanz' vermogen be
draagt bijna 3 miljard gul
den.
klassieke muziek Luister.
,uister-cd van het jaar 1990'
tmanager klassiek bij pla-
hoofdredacteur van het tijdschrift
heeft in Amsterdam de onderscheidii
uitgereikt aan Jan Steenhuizen, pr<
tenmaatschappij EMI-Bovema.
Deze onderscheiding, een plastiek vervaardigd door de Amster
damse kunstenares Margot Zanstra, vormde de afsluiting van een
actie waarbij de lezers van Luister hun stem konden uitbrengen op
dertien door de recensenten van dat blad genomineerde cd-uitga-
De bekroonde uitgave (25,4% van de stemmen) was de door EMI
uitgebrachte complete cyclus symfonieën van Beethoven in een uit
voering door The London Classical Playersa.l.v. Roger Norrington.
Ds Van der Werf
KON radiopastor
HILVERSUM - De IKON heeft
mevrouw ds Judith van der Werf
te Haarlem benoemd als tweede
radiopastor, naast ds Hans Stolp.
De uitbreiding biedt het hoofd
aan de toegenomen werkdruk bij
het pastoraat.
het de wens
m de pastorale
handen te leg-
n mannelijke als
een vrouwelijke pastor. Me
vrouw Van der Werf is 37 jaar. Zij
studeerde theologie aan de uni
versiteit van Utrecht en beschikt
over een veelzijdige pastorale er
varing. De positie van de vrouw
in de kerk en in de samenleving
heeft steeds haar bijzondere aan
dacht gehad.
Herman van Veen
treedt op voor
kinderkliniek AZL
LEIDEN - Cabaretier Her
man van Veen verzorgt op
donderdag 2 mei, in de
Stadsgehoorzaal in Leiden,
een extra voorstelling van
zijn lopend theaterprogram
ma. De opbrengst is bestemd
voor de afdeling beenmerg
transplantatie van de kin
derkliniek van het Acade
misch Ziekenhuis Leiden
(AZL).
Het AZL is het enige cen
trum in Nederland voor
beenmergtransplantaties
bij kinderen. Kinderen met
bloedkanker worden hier
gedurende enige maanden
intensief en in geïsoleerde
boxen behandeld. Op dit
moment telt de kinderkli
niek zes van deze boxen. De
opbrengst van de extra voor
stelling van Herman van
Veen zal gebruikt worden
voor de uitbreiding met een
zevende box. Hiermee is een
bedrag van circa 75.000 gul
den gemoeid. De kaartver
koop start op 1 maart aan
staande.
Koning Winter
Het land huivert onder de ijzige
adem van de kou. Te midden
van de witberijpte weilanden,
waartegen de zwermen kraaien
extra scherp afsteken, liggen de
boerderijen diep weggedoken
onder hun besneeuwde daken.
In het rivierlandschap lijkt een
schilderij van Pieter Breughel
tot leven te komen - de grijze he
melkoepel, die zich boven de
witte dorpen en de bevroren wa
terlopen spantde zwarte sil
houetten van schaatsenrijders
op het ijs. Tegen de avond komt
de zon als een zilveren vlek ach
ter de wolken vandaan en daalt
vervolgens als een oranje bol
naar de einder af Dan zwijgen
de vogels en vervaagt het licht
over de grijze velden, en al
gauw zijgt de duisternis op de
verkleumde aarde neer.
De vraag is hoe lang ons land
in de greep van de kou zal blij
ven. Vroeger meende men aan
de hand van bepaalde voorte
kens een strenge winter te kun
nen voorspellen. Bouwden de
mieren hun nesten een stuk die
per in de grond dan normaal?
Leverde het najaar een rijke
walnotenoogst op? Waren de
kikkers vroegtijdig in de mod
der verdwenen? Zette de zwa
luw al in de vroege herfst koers
naar het zuiden? Klonk er uit
het eikehout van meubel en
wandkast opvallend veel ge
steun en gekraak? Kwamen de
spinnen vlak voor de vorstinval
uit hun schuilhoeken te voor
schijn? Al deze verschijnselen
zouden op de komende regeer
periode van Koning Winter wij-
Bovènstaande gegevens haal
ik uit "Hollandse winters" van
A.M. Meijerman, een alleraar
digst boekje, bomvol tragische
en grappige gegevens over het
barre jaargetijde in deze gewes
ten. De lectuur laat er geen twij
fel over bestaan dat in voorbije
eeuwen een strenge winter een
nationale ramp betekende, met
alle ellende van bevriezing,
honger en overstromingen. De
wegen waren slecht en modde
rig, en bij regen en sneeuw na
genoeg onbegaanbaar. Boede-
rijen, en zelfs dorpen, waren
soms wekenlang van de buiten
wereld afgesloten. Op de eilan
den stagneerde de bevoorra
ding volledig en was de bevol
king geheel op zichzelf aange
wezen. Tot diep in de achttiende
eeuw brandden er in de huizen
geen kachels. Maar ook als het
haardvuur hoog werd opge
stookt, zoals in de land- en
grachtenhuizen, dan nog be
vroor in de woonkamer soms de
inkt in de pen. In Friese boeren
woningen beschermden de be
woners zich tegen de kou door
de rechtop gezette vloermat om
zich heen te slaan. Mensen vro
ren in hun bed dood, of werden
als starre poppen langs de weg
of in hun slede gevonden. Chi
rurgijns konden in deze tijd een
fortuin verdienen met het afzet
ten van bevroren ledematen.
In de helse winter van 1849
dreven een visser en zijn twee
zonen, die op het IJ bij Durger-
dam aan het ijsvissen waren, op
een afgebroken schots de zee op.
Twee weken duurde de beproe
ving, waarna ze door een schuit
uit Vollenhove werden opge
pikt. Voor de vader en een van
zijn kinderen kwam de redding
echter te laat.
In de steden probeerde de be
volking ook bij de strengste
vorst de bijten in het ijs open te
houden. Waiit alleen op die ma
nier had men bij een uitslaande
brand - die de houten huizen in
een mum van tijd in de as legde
- nog enige kans om het vuur te
blussen. Maar er was nog een
andere reden waarom de wa
tertoevoer niet mocht stoppen:
anders konden de bierbrouwers
hun werk niet doen. En bier
vormde enkele eeuwen geleden
nog een onmisbaar onderdeel
van het dagelijkse basisvoedsel.
Vooral in Friesland waren de
spekrijderijen populair, een
nogal beschamende vorm van
liefdadigheid, waarbij de win
naar van een schaatswedstrijd
een zak vol levensmiddelen kon
verdienen.
De verhalen over de legenda
rische wapenfeiten van hardrij
ders leiden met name in deze
provincie een bloeiend bestaan.
Ook kwam het daar af en toe tot
een handgemeen, als vrachtbo
ten de dunne ijslaag in een
vaart vernietigden en de plaat
selijke bevolking dit wilde ver
hinderen. De Friezen verlang
den niet alleen naar het schaat
sen zelf, maar ook naar het slok
je en de gezelligheid in de ijsher-
bergen. Niet voor niets schreef
de volksdichter E. Halbertsma
een waarschuwend versje tegen
deze laagste vorm van ijspret:
Winter, wil de jeugd dan ma
nen,
Matig- en voorzichtigheid.
Wijl de glans der gladde ba-
't Jeugdig hart zo licht ver
leidt.
VEEL NIEUWBAKKEN va PERS
AARZELEN HET OPVOB -
DINOi VERLOF TE CS.
QkUlKEN
...WANT o/e
Nieu wf
GEL/NG STUIT
OP VEEL VER
■ZET IN OE
BEVOLKING
hol
valt Her tb
\J£RklARBH
DAT OH.
•W/LUC Z'JH
HUH VtRAHT-
WODRDEL'JH.
HBID ALS
OUOlA HA
re konen
c2>
F"
PZI 11 I Ml
WEER Zo'M/VUT
TE LOZE U/TV/NO/A/C
WAAR N/EMAND
WAT MN HEEfT.
