Eigen galerie
voor Alphense
kunstenaars
Slaapverwekkende kamelenswing
Interessant jazz-contrast
Twee winnaars Davina van Wely Vioolconcours
Hardnekkige
zang tijdens
koffie
MAANDAG 4 FEBRUARI 1991
KUNST
PAGINA 21
Actrice Gerda Havertong opent onder het oog van bewonderende toeschouwers de Alphense STAA-gcüerie. (foto
noem het een post-BKR-syndroom.
Na de opheffing van de Beeldende
Kunstenaarsregeling heeft de ge
meente Alphen besloten om zelf
een kunstbeleid op poten te zetten.
Maar in de praktijk komt er maar
weinig op tafel". Rien Scholten wil
geen woorden maar daden. "Staa
heeft genoeg van zich laten horen.
Het is nu de beurt aan de gemeen
te".
Wethouder van Cultuur, me
vrouw G. Brussen-Leerdam, heeft
haar verklaring voor de trage ont
wikkeling van het Alphense Kunst
beleid gereed. "Er bestaat in Al
phen aan den Rijn geen traditie
voor een beleid op het gebied van
de beeldende kunst", aldus me
vrouw G. Bussen-Leerdam. "Tot
1989 was dat een zaak van de over
heid. Bovendien groeit het inwo
nersaantal van Alphen aan den Rijn
bijzonder snel. De doelgroep was
niet gelokaliseerd". De wethouder
onderschrijft het belang van Staa.
De Alphense kunstenaars hebben
een gezicht gekregen.
En met de opening van de nieuwe
galerie in Alphen aan den Rijn kan
nu ook het publiek de aktiviteiten
van de Alphense kunstenaars op de
voet volgen.
Expositie: goauches van Marian
Meester en keramiek van Titia
Hoeksema. Staa-galerie, Prinses
Irenelaan 88 in Alphen aan den
Rijn. Geopend op woensdag tot en
met zaterdag van 14.00 tot 17.00
uur en op vrijdag van 18.00 tot
21.00 uur.
luc Houtkamp met het solo-programma "The
Songlines en het Johan Huizing Kwartet Ge
hoord op 2 februan bi| Hot House in de Waag.
LEIDEN Een groter contrast op
het gebied van de nieuwere jazz en
geïmproviseerde muziek is nauwe
lijks denkbaar de Haagse saxofo
nist Luc Houtkamp, die op het
grensgebied tussen de jazz en de 'se
rieuze' muziek een geheel eigen
vorm ontwikkelt, en de vooral op
Ornette Coleman geïnspireerde mu
ziek van het Groningse Johan Hui-
zinga Kwartet. Houtkamp, gebruik
makend van de tenor- en de altsaxo
foon. maakt een kleine toernee ter
gelegenheid van het verschijnen
van zijn cd 'The Songlines' twee we
ken geleden. Het compacte pro
gramma van ongeveer vijftig minu-»
ten dat hij zaterdagavond liet horen
is dan ook voor een groot deel op die
cd te beluisteren.
Al langere tijd is Houtkamp een
individualist die bewust zijn eigen
weg gaat op de rietinstrumenten.
Enige jaren terug bestond zijn werk
voornamelijk uit een soort tech
nisch veldwerk dat gedomineerd
werd door een van zijn specialitei
ten, de pizzicato. Vergeleken met
het nogal strenge en abstract klin
kende materiaal van onder meer de
lp 'The Art of Erasure', treedt zijn
techniek nu minder op de voor
grond. Dubbel- en drietoons-tech-
nieken, overblazen en circular bre
athing hebben nu een dusdanige
graad van natuurlijke functionali
teit bereikt dat ze meer zijn gewor
den dan ongewone klanken. Het
lijkt of Houtkamp milder is gewor
den en het publiek meer aankno
pingspunten biedt om te genieten
van zijn muziek. Zijn korte optre
den kende haast geen momenten
waarbij de aandacht afdwaalde.
Nu eens heel zacht, met traditio-
Van onze medewerker
Lisette Oomen
ALPHEN AAN DEN RIJN -
Alphen aan den Rijn is een
galerie rijker. De Stichting
Alphense Ateliers heeft nu
een eigen expositieruimte
ingericht aan de Prinses Ire
nelaan. De galerie is zater
dag onder grote belangstel
ling officieel geopend door
actrice Gerda Havertong.
De Stichting Alphense Ateliers
(STAA) bestaat al sinds 1988. Staa is
een belangenorganisatie voor beel
dende kunstenaars uit Alphen aan
den Rijn en omgeving. De stichting
ontstond toen Alphense kunste
naars zich gezamenlijk en in georga
niseerd verband wilden inzetten
voor geschikte atelierruimte voor
kunstenaars.
"Elk gebouw waarvan wij ons af
vroegen of het niks voor ons was,
werd afgebroken", zegt Rien Schol
ten van Staa. Tot nu toe heeft de
stichting slechts één atelier weten
te bemachtigen. Maar de leden van
Staa willen ook exposeren. Dankzij
de welwillende medewerking van
een boekhandel heeft Staa nu een
eigen galerie. Het ligt in de bedoe
ling om hier maandelijks wisselen
de exposities te organiseren. Behal
ve het werk van leden zullen ook
kunstwerken van niet-leden wor
den geéxposeerd.
Marianne Meester en Titia Hoek
sema bijten het spits af. Marianne
Meester schildert gouaches, waarin
soms gedichten of foto's verwerkt
zijn. Kenmerkend voor haar werk
zijn de kleurcontrasten en de grove
penseelstreek. Titia Hoeksema is
keramiste. Ze maakt handgedraai-
de en handgevormde functionele en
niet-functionele keramiek. Op de
(meestal) witte ondergrond brengt
ze een decoratie aan in heldere kleu
ren, met een sterke voorkeur voor
donkergroen, geel en lila. Typerend
is de afgewogen verdeling van vlak
ken, het evenwicht tussen de vor
men en de achtergrond.
Maar kunstenaar hebben méér
nodig dan een atelier en een exposi
tieruimte. Staa wil kontakten leg
gen tussen kunstenaar en het be-
dijfsleven en tussen kunstenaars
onderling. Bovendien is Staa de ge
sprekspartner van de gemeente. Zo
dra het woord 'gemeente' valt klin
ken er ontevreden geluiden in de
nieuwe galerie. Rien Scholten: "Ik
Extra voorstellingen
Nationale Toneel
DEN HAAG (ANP) Het Nationale
Toneel in Den Haag trekt zoveel be
langstelling met 'De Revisor' van
Gogol, dat het op 6,7, en 10 februari
extra voorstellingen geeft in de Ko
ninklijke Schouwburg in Den
Haag.
'De Revisor' werd voor het Natio
nale Toneel vertaald door Karei van
het Reve. De regie is van Fran.- M.i
rijnen. Acteurs in helfstuk zijn on
der meer Teter Tuinman, André van
den Heuvel en Gijs Scholten van
Aschat.
Introdans met 'Asabiyya' van Graham Lustig
LEIDEN Zes Turkse volksge
dichten op muziek gezet door Theo
Loevendie vormden het uitgangs
punt van de Britse choreograaf
Graham Lustig. In opdracht van het
Arnhemse Introdans moest hij een
ballet van 35 minuten maken voor
de kerstpremière. Lustig (what's in
a name) wilde het niet te zwaar ma
ken, maar Turkse folklore stond
hem ook niet voor ogen. Meer een
vermenging van westerse en Turks-
Oriëntaalse elementen in de dans.
Een prachtig uitgangspunt dat in
het verleden bij Jiri Kylian, die naar
de Australische Aboriginals reisde,
enerverend dansmateriaal voor
'Stamping Ground' opleverde. En
ook Krisztina de Chatel bijvoor
beeld reisde af naar Afrika en maak
te het ballet 'Staunch' dat insloeg
als een bom. Turkije heeft aan dans
vormen heel wat te bieden; neem al
leen al de hypnotiserende Derwish-
dansen. Graham Lustig heeft zich
in 'Asabiyya', Arabisch voor 'saam
horigheid', echter beperkt tot de fol
klore uit de reisfolder: kamelens
wing en buikdansen.
Vijf haremdames en sultanheren
lijken de Aya Sophia in Istanboel te
bevolken. Heupwiegend en met
slangenbezwerende armen drente
len ze in wisselende groepsforma
ties door de sacrale ruimte. De sfe
ren die de Turkse gedichten oproe
pen liggen uiteen: van verdriet tot
levensvreugde. Lustig en Loeven
die vertalen dat uiteraard in langza
mer en dynamischer gedeelten,
maar interessant wordt de dans ner
gens. De bewegingen zijn archety
pisch en rommelig en de ruimte
lijkt bij Lustig bedoeld om zoveel
mogelijk dansers door elkaar te la
ten drentelen. Wat dat betreft is het
net een Turkse vakantiedisco vol
met tieners die nog niet kunnen hip
hoppen. Een enkele mooie dansfra-
se gaat dan ook direct ten onder in
de overvloed aan fladders die Lus
tig heeft kunnen bedenken.
Van een heel ander kaliber is 'So
nate of Passion' van Nederlands
Dans Theater-danser en choreo
graaf Philip Taylor. Vijf jaar gele
den, aan het begin van zijn steeds
rijker wordende choreografische
carrière, maakte Taylor deze lief
dessonate. Voor Introdans werd nu
een deels nieuwe versie gemaakt.
Drie stellen geven bewegend vorm
aan hun relatie. Stel één is te verle
gen voor echt contact, stel twee legt
elkaar beurtelings aan de hondeket
ting en stel drie heeft een probleem
loze en innige verstandhouding. De
miniverhaaltjes laten niets aan dui
delijkheid te wensen over en er
werd in de zaal dan ook veel om de
herkenbaarheid gelachen. Choreo
grafisch heeft het niet zoveel om het
lijf, amusant en theatraal is het wel.
Dat het niet helemaal uit de verf
komt heeft bovendien te maken
met de dansers van Introdans, die,
jong als ze zijn, nog geen persoon
lijkheid aan hun rol kunnen meege-
Hoogtepunt van de avond bleef
toch een ouwetje van choreograaf
Ed Wubbe: 'White Streams II' op de
sfeervolle muziek van Arvo Part. Na
het kleffe 'Abraham and Isaac' van
artistiek leider Ton Wiggers, een
schrale troost. Maar hij was er.
INGRID
VAN FRANKENHUYZEN
e dansfrase gaat direct ten onder in de overvloed aan fladders die Lustig heeft kunnen beden-
nele sub-tones, dan weer knalhard
piepend op een gestopte altsax wist
de flegmatieke Hagenaar het mees
te te maken van dynamische con
trasten die tot zijn beschikking
staan De belangrijkste delen van de
'Songlines' bestaan uit vaste the
ma's die als in de jazz aan het eind
weer terugkeren. In die zin zijn het
'songs' zoals we die in de jazz en de
populaire muziek kennen. Hout
kamp kiest echter voor een uitwer
king waarin bepaalde klankelemen
ten van een thema in plaats van me
lodisch materiaal als basis genomen
worden voor zijn korte improvisa
ties. Een boeiend optreden dat niet
alleen de luisteraar uitdaagde om
over muziekvormen na te denken,
maar ook nog onderhoudend was.
Hierna was het even wennen aan
de muziek van de band van Johan
Huizinga. Dat gold kennelijk ook
voor de musici, die pas in het laatste
stuk voor de pauze aardig op gang
kwamen. Vooral bassist Fons Sluv-
ter had zijn avond niet. want hij
speelde bijna het hele concert lang
ongeveer een kwart toon te laag.
Slagwerker Bert Kleijn wist echter
van het begin af te overtuigen door
een spelopvatting die deed denken
aan Paul Motian. maar dan met
meer agressie. Hij slaagde er in de
ritmische spanning vast te houden
door meer naar het ritme te verwij
zen dan dat voordurend aan te ge-
De beide blazers. Freek Bakker
op een ontspannen klinkende trom
pet en de leider op de tenorsax,
voelden zich in de tweede set een
stuk beter op hun gemak. Het reper
toire van het kwartet bestaat uit ei
gen stukken, maar met een sterke
verwijzing naar de Amerikaans-
jazz van de tweede helft zestig en
beginjaren zeventig, toen vooral in
Chicago werd voortgeborduurd op
de verworvenheden van Ornette
Coleman. Het is muziek die met een
sterke betrokkenheid gespeeld
moet worden, omdat er al gauw een
vormeloze brij kan ontstaan.
Op zijn sterkst waren Huizinga en
Bakker in de meer bluesachtige
stukken, waarin ze direct te werk
konden gaan zonder te veel te letten
op harmonische problemen. Er zijn
in Nederland niet veel groepen die
zich zo duidelijk op dit soort jazz
richten. Hopelijk slagen Huizinga
c.s. erin om de zwakke punten weg
te werken en over de gehele linie
even spannend te klinken als aan
het eind van het optreden, toen de
soli rustig konden worden opge
bouwd en duidelijker naar een cli
max toewerkten.
KEN VOS
Onderonsje tussen Prins Claus en de eerste prijswinnaars van het Davina van Wely Vioolconcours: de zeven
tienjarige Sonja van Beek (geheel links) en de even oude Wouter Vossen (midden). (foto anp>
Extra prijs voor Sonja van Beek (17)
DEN HAAG - Het was de jury
van het Davina van Wely Viool
concours zaterdag in het Ko
ninklijk Conservatorium in
Den Haag onmogelijk te beslis
sen wie van beide finalisten als
'beste' moest worden aangewe
zen. Na een lange discussie wer
den Sonja van Beek en Wouter
Vossen allebei tot winnaar ver
klaard; aan deze eerste prijs is
een bedrag van 3.000 gulden
verbonden dat besteed moet
worden aan vioolonderricht.
Van Beek kreeg bovendien een
extra (geld)prijs van de sponsor
van het concours (PTT Neder
land) waarmee een door een
vooraanstaande (buitenlandse)
vioolpedagoog geleide zomer
cursus kan worden bekostigd.
Het was voor de eerste keer dat het
Davina van Welyconcours werd ge
houden. Het staat open voor geta
lenteerde violisten van 14 tot en met
17 jaar en wil een brug slaan tussen
de Iordense Viooldagen voor jonge
re violisten en het Oskar Backco-
nours voor oudere musici. De be
doeling van het tweejaarlijkse con
cours, genoemd naar toonaange
vend vioolpedagoge Davina van
Wely, is dat de deelnemers zoveel
mogelijk ervaring opdoen die hen
van pas komt in hun latere carrière.
Mevrouw Van Wely is van oordeel
dat concoursen een stimulerende
invloed hebben op de prestaties van
aankomende musici: zij moeten een
veelomvattend programma instu
deren en kunnen veel leren van de
opvatting en speelwijze van andere
kandidaten.
Sonja van Beek en Wouter Vos
sen krijgen allebei les van Davina
van Wely. die destijds ook tot top-
musici uitgegroeide violisten ais
Jaap van Zweden en Isabelle van
Keulen onder haar hoede had. Wou
ter Vossen is 17 jaar, komt uit het
Brabantse Berkel-Enschot en kreeg
zijn vooropleiding aan het Swee-
linck Conservatorium in Amster
dam. Sonja van Beek is eveneens 17
jaar, komt ook uit Brabant (Boxtel)
en zit in de zesde klas van het gym-
Beide finalisten moesten zater
dagmiddag in de volle Schonberg-
zaal van het conservatorium het 2de
Vioolconcert van Mozart (KV 211 in
D groot) spelen. Het Atheneum Ka
merorkest onder leiding van Qui
van Woerdekom begeleidde de so
listen. De jury stond onder leiding
van Jarmg Walta, concertmeester
van het Residentie Orkest.
Volgens Sonja van Beek heeft zy
de extra prijs van de sponsor van
het concours te danken aan het feit
dat het ook tijdens de halve finale
(twee weken geleden; 6 kandidaten)
'erg goed ging'. Ze weet nog niet in
welk land en by welke leraar zy de
zomercursus gaat volgen; het be
drag van de sponsor-prys ligt tus
sen 5.000 en 7 000 gulden. Over het
onderhoud met prins Claus na af
loop van de prijsuitreiking "Wl
hebben zeker een half uur met hem
gesproken; hij is zeer geïnteres
seerd in muziek".
Schetsen Modigliani
na 65 jaar terecht
ROME (AP) Na jaren van kunst
historisch onderzoek zijn 79 schet
sen van de Italiaanse schilder-
beeldhouwer Amadeo Modigliani
die in 1926 verloren waren gegaan
opgespoord en op hun echtheid ge
toetst. De schetsen dateren uit de
periode 1896-1905, de 'jonge jaren'
van Modigliani, en raakten verloren
toen fascisten in 1926 het huis van
Modigliani's broer Giusëppe Erna-
nuale overvielen en de boel kort en
klein sloegen.
De meeste schetsen bleken in Ita
lië te zijn gebleven; tien werden er
in Lausanne in Zwitserland gevon
den. De werken waren in het bezit
van particuliere verzamelaars die
niet wisten dat het Modigliani's wa-
Een ontdekking van "buitenge
wone historische en documentaire
betekenis", zei Giancarlo Servolini
van Argo 2001, een internationale
organisatie die is gespecialiseerd in
het opsporen van zoekgeraakte
kunstwerken.
Amadeo Modigliani leefde van
1884 tot 1919. Hij was een van de be
kendste vertegenwoordigers van de
Parijse School die begin deze eeuw
opgeld deed. Hij is vooral bekend
door zijn portretten en naakten.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Het
projekt 'Nieuwe Muziek te Al
phen' is een initiatief van de
Streekmuziekschool Alphen aan
den Rijn, in nauwe samenwer
king met STAM (Stichting Al
phen Muziek) met onder andere
de steun van de Culturele Raad
Zuid-Holland. Kees Wieringa, do
cent/pianist, heeft in overleg met
de directeur van de Streekmu
ziekschool Leo Peys een aantal
activiteiten uitgewerktom een
brug te slaan tussen de muziek
van vóór de eeuwwisseling en de
eigentijdse muziek". Een citaat
uit het voorwoord van het pro
grammaboekje uitgegeven door
de Streekmuziekschool.
Dit projekt werd gistermiddag
geopend door burgemeester
Paats met een zeer gedegen inlei
ding over de grafische partituren,
moderne vormgeving van het tra
ditionele notenschrift en de rela
tie tussen 20e-eeuwse beeldende
kunst en literatuur enerzijds en
muziek van deze eeuw ander
zijds. De manifestatie "Nieuwe
Muziek in Alphen" staat namelijk
óók in het teken van de beelden
de kunst en niet te vergeten, van
het nieuwe onderkomen van de
Streekmuziekschool. In de hal en
de wandelgangen hangen prach
tige werken van Elisabeth Ho-
man. alle geïnspireerd op muziek
of beweging. Zoals het drieluik
'de vuurvogel' en 'de levensadem
van Prometheus', die mensen 'in
beweging zet'. Ook te bezichtigen
is de maquette van Marike Koel
man, die zij maakte als eindexa
menopdracht van de Utrechtse
Kunstacademie. Zij ontwierp in
het oude Raadhuis (nu de Streek
muziekschool) de trouwzaal let
terlijk en figuurlijk in het cen
trum van het gebouw, uitgaande
van de voormalige raadzaal. Ook
haar originele meubelontwerp
heeft hierin een plaats de 'trouw-
zitter' oftewel een bank voor het
bruidspaar.
Na de opening, na koffie,
drankje en de kunst bewonderen,
zetten Francien Hommes en Kees
Wieringa zich ieder achter een
'Canto Ostinato' (letterlyk
hardnekkige zang) uit 1979 van
Simeon ten Holt is oorspronke
lijk voor vier piano's geschreven,
maar speciaal voor deze uitvoe
ring verantwoord 'ingedikt' voor
twee instrumenten. Een steeds
vleugel in de centrale hal. Publiek
mocht rondlopen, naar de tap of
weglopen 'mits er geen herrie zou
worden gemaakt' in de anderhalf
uur, die Hommes en Wieringa on
afgebroken speelden,
weer en zonder onderbreking
herhaald motief of thema, dat
heel langzaam een weinig veran
dert van inhoud, kleine accent
verleggingen, ritmische verschui
vingen. Elk motief mag naar ei
gen goedvinden herhaald wor
den, waardoor het stuk één uur
maar ook twee uren kan duren.
Bij Ten Holt zijn de thema's to
naal en meestal zeer harmonieus
geschreven, met eindeloos ver
stilde meditatieve patronen, na
verloop van tijd opbloeiend tot
romantische dynamische blok
ken, die even plotseling weer
kunnen overgaan naar de 'eeu
wig' durende rust. Ook het deel
dat steeds eindigde met een let
terlijk rustteken gaf een verras
send effect en hield de spanning
gericht op de volgende serie mu-
ziekblokjes.
Voor de uitvoerenden zelf is de
grootste uitdaging het vasthou
den van de concentratie, het blij
ven betrokken zijn bij elk nieuw
onderdeel. Je zou bijna willen
zeggen 'tot het bittere eind toe' al
was de bitterheid honingzoet
voor de toehoorder, die volkomen
relaxed deze muziek tot zich nam.
LI DY VAN DER SPEK
PARIJS De Amerikaanse violist Isaac Stern (links) wordt op de piano begeleid door zijn zoon David tijdens
de 'Music Victory Award' dat vorige week zaterdag voor de 6e maal werd gehouden in Parijs. Stem kreeg een
Au>ard voor zijn gehele oeuvre (i«t« Ar-,
