Rede De Klerk met
instemming begroet
Moskou stuurt
delegaties naar
Baltische staten
Voor ANC moeilijk De Klerk bij te houden
Betogingen tegen blank parlement
Zagreb moet minister
aan leger overleveren
ZATERDAG 2 FEBRUARI 1991
BUITENLAND
PAGINA 7
EG praat over afschaffen sancties Zuid-Afrika
BRUSSEL/DEN HAAG/JOHANNESBURG (GPD/ANP/AP) - De EG-ministers van bui
tenlandse zaken beraden zich maandag in Brussel over de vraag of de economische sanc
ties tegen Zuid-Afrika kunnen worden verlicht na de aankondiging van president De
Klerk dat apartheidswetten worden ingetrokken.
De Klerk kondigde gisteren bij de
opening van het parlementaire jaar
aan dat de Wet op de Bevolkingsre
gistratie, de Groepsgebiedenwet
(waarin de rassenscheiding in de
woonwijken is vastgelegd) en de
Landwetten (waarin tachtig pro
cent van de landbouwgrond voor
behouden wordt aan de blanken)
verdwijnen.
De Klerk die tijdens zijn toe
spraak werd onderbroken door bo
ze leden van de Konservatieve Par
tij, die uiteindelijk de zaal verlieten
beloofde dat zijn regering een be
gin zal maken met het openstellen
van scholen voor kinderen van alle
rassen en dat er onderhandelingen
gevoerd zullen worden om de ras
senscheiding in het onderwijs op te
heffen. "Het Zuidafrikaanse wet
boek zal binnen enkele maanden
ontdaan zijn van de discrimineren
de rassenwetten, die bekend zijn ge
worden als de hoekstenen van de
apartheid", aldus De Klerk.
Namens de Nederlandse regering
verklaarde minister Van den Broek
(buitenlandse zaken) "met grote in
stemming" kennis te hebben geno
men van de plannen van De Klerk.
Volgens de bewindsman trekt de
president hiermee de positieve lijn
die hij begin vorig jaar inzette door.
Voor Van den Broek is de voorgeno
men afschaffing van de drie apart
heidswetten "een overtuigend be
wijs van de positieve continuiteit
Herstel relaties
Albanië en VS
BELGRADO (AFP) - Albanië en de
Verenigde Staten hebben afgespro
ken dat zij hun diplomatieke be
trekkingen zullen herstellen. Dit
meldde het Albanese persbureau
ATA. De VS verbraken de relaties
met Tirana in 1939.
Albanië herstelde in juli de be
trekkingen met Moskou, na een
breuk van 29 jaar.
Buitenland kort
Seriemoordenaar
Een rechtbank in de Amerikaanse
staat New York heeft gisteren een
45-jarige man veroordeeld tot 250
jaar gevangenisstraf wegens de
moord op tien vrouwen. De moor
den zijn gepleegd toen de man voor
waardelijk vrij was na een straf van
vijftien jaar te hebben uitgezeten
wegens het wurgen van twee kinde
ren. (AP)
Dolfijnen
Japanse vissers hebben zo'n 300
dolfijnen gedood, maar honderden
andere de kans gegeven terug te
gaan naar open zee, nadat de over
heid had meegedeeld dat het om
een soort ging die zelden in de wate
ren van Japan wordt gesignaleerd.
Vissers hadden een duizendtal zo
genaamde Fraser-dolfijnen in een
baai bijeen gedreven met de bedoe
ling ze te doden voor de consump
tie. (AP)
Raad van Europa
Roemenie heeft gisteren de speciale
gaststatus bij de Raad van Europa
gekregen, ondanks de bestaande
twijfels over de voortgang van het
democratisch proces in Roemenie.
(Rtr)
Warschau pact
Het Warschau Pact zal op 30 juni
van dit jaar zijn militaire activitei
ten stopzetten. Dit een woordvoer
der van het Tsjechoslowaakse mi
nisterie van buitenlandse zaken gis
teren bekendgemaakt. Daarmee
voldoet Moskou aan de termijn die
de regeringen van Tsjechoslowa-
kije, Polen, Hongarije en Bulgarije
hadden geëist voor de opheffing
van het militaire samenwerkings
verband. (DPA)
Olieramp
Venezuela heeft gisteren het meer
van Maracaibo tot rampgebied ver
klaard. Door breuken in pijpleidin
gen zijn er meer dan 45.000 vaten
olie (ruim acht miljoen liter) in het
meer in het noordwesten van Vene
zuela gelopen. De breuk is ontstaan
in dertig jaar oude pijpleidingen die
te zwaar belast zijn. (IPS)
Extreem-rechtse
De extreem-rechtse Israëlische par
tij Moledet heeft zich aangesloten
bij de regering van premier itzhak
Shamir. Moledet beschikt over
twee zetels in het Israëlische parle
ment. De leider van Moledet, Reha-
vam Zeevi, wordt minister zonder
portefeuille. Hij zal zich vooral gaan
bezighouden met veiligheidszaken.
Zeevi is reserve-generaal in het Is
raëlische leger. Moledet is voorstan
der van verwijdering van de Pale-
stijnen uit de door Israel bezette ge
bieden. De Likud-partij van pre
mier Shamir is daartegen gekant.
van het Zuidafrikaanse beleid". Het
kabinet vertrouwt erop dat politie
ke gevangenen spoedig worden
vrijgelaten en ballingen kunnen te
rugkeren naar Zuid-Afrika. Met dit
alles moeten onderhandelingen
over een nieuw constitutioneel be
stel in het land "een stap dichterbij
zijn gebracht", aldus Van den
Broek.
Den Haag
Ook in politiek Den Haag waren de
reacties overwegend instemmend.
WD en CDA in de Tweede Kamer
vinden dat de tijd is aangebroken
om de laatste economische sancties
tegen Zuid-Afrika langzaam aan te
versoepelen. "Als de beloftes van
De Klerk handen en voeten krijgen,
kunnen de laatste sancties worden
opgeheven" aldus een woordvoer
der van het CDA gistermiddag.
WD-kamerlid Weisglas meent dat
de EG nu al moet werken aan ophef
fing van het verbod op invoer van
ijzererts en staal uit Zuid-Afrika. Al
eerder besloot de EG het investe
ringsverbod voor bedrijven te laten
vervallen. Bij beide partijen werd
zeer verheugd gereageerd op de uit
latingen van De Klerk.
PvdA-buitenlandspecialist Van
Traa zei het nog te vroeg te vinden
om de sancties op te heffen. "Wij
willen eerst overleggen met de
zwarten in Zuid-Afrika, maar ik ben
erg blij met het opheffen van de
apartheidswetten", aldus Van Traa.
D66 vindt bij monde van het kamer
lid Eisma dat de sancties pas kun
nen worden opgeheven als voor 30
april de laatste politieke gevange
nen zijn vrijgelaten.
De Europese Commissie uitte
haar waardering voor de rede van
De Klerk bij monde van commissa
ris Andriessen (buitenlandse be
trekkingen). "De commissie
spreekt haar diepe voldoening uit
over deze ontwikkelingen en ver
wacht dat de wetsvoorstellen van
president De Klerk, vooral die be
treffende de afschaffing van de wet
op de groepsgebieden en de land
wet, zeer snel in het parlement wor
den ingediend", aldus Andriessen.
Versoepeling
Volgens Andriessen zullen de ont
wikkelingen in Zuid-Afrika leiden
tot een versoepeling van de EG-
sancties, die in 1986 werden inge
steld. De EG stelde toen een verbod
in op de import van ijzer, staal en
gouden munten uit Zuid-Afrika,
alsmede een verbod op nieuwe in
vesteringen in dat land. Verleden
maand werd dit laatste verbod op
geheven. De Britse regering liet gis
teren al weten dat wat haar betreft
de resterende sancties tegen Zuid-
afrika moeten worden opgeheven.
Minister Hurd (buitenlandse zaken)
"verwelkomde" De Klerks "ver
snelling van het hervormingspro-
Ook Washington heeft positief ge
reageerd op de rede van De Klerk.
Woordvoerder Marlin Fitzwater van
het Witte Huis zei in een eerste reac
tie dat De Klerk met zijn gisteren
aangekondigde plannen "zeker een
grote stap lijkt te nemen in de juiste
richting, waar het het tegemoet ko
men aan de voorwaarden voor op
heffing van de sancties betreft".
Secretaris-generaal Javier Perez
de Cuellar van de Verenigde Naties
noemde de rede van De Klerk in een
eerste reactie "goed nieuws". "La
ten wij hopen dat dit volledig be
krachtigd wordt en dat wij kunnen
zeggen dat wij het begin van het ein
de van de apartheid hebben ge
zien", aldus de VN-chef.
JOHANNESBURG (GPD) - Naar
schatting 15.000 mensen hebben
gisteren in Kaapstad deelgenomen
aan een protestmars naar de gebou
wen van het 'blanke minderheids-
parlement'. De betogers eisten de
ontbinding van het blanke parle
ment en de verkiezing van een
grondwetgevende vergadering. De
demonstratie, onderdeel van een
landelijke actiedag, was georgani
seerd door de zwarte oppositiebe
wegingen ANC en PAC, de eerste
keer dat deze rivalen samenwerk
ten. De opkomst viel tegen; gere
kend was op minstens 20.000 deel
nemers.
De stoet werd geleid door ANC-
leider Sisulu, terwijl bisschop Tutu
en ex-dominee Boesak meeliepen
in de voorste rijen. In een toespraak
ZAGREB/BELGRADO (AP/AFP)
Het Joegoslavische leger heeft
gisteren gezegd dat het woensdag
tegen de Kroatische minister van
defensie Spegelj uitgevaardigde ar
restatiebevel desnoods met het in
zetten van militairen ten uitvoer zal
worden gelegd. Tot op heden heb
ben de justitiële autoriteiten in
Kroatië geweigerd aan de oekaze uit
Belgrado gehoor te geven. De
Kroatische regering is als een man
achter Spegelj gaan staan en noemt
het aanhoudingsbevel een "stalinis
tische schertsvertoning".
Maar de federale strijdkrachten
lijken niet te willen inbinden. De
militaire onderzoeksrechter in de
Kroatische hoofdstad Zagreb liet
gisteren in een verklaring weten dat
de tot strafrechtelijke vervolging
bevoegde militaire instanties "stap
pen ondernemen".
De leiders van Kroatië en hun
geestverwanten in Slovenië verlie
ten donderdag het beraad in Belgra
tot de menigte zei Sisulu later, dat
"het schrappen van apartheidwet-
ten alleen niet voldoende is. Ook
datgene wat de apartheid overeind
houdt moet geschrapt worden. Er
zullen bovendien maatregelen ge
nomen moeten worden om de scha
de te herstellen die is aangericht".
Sisulu hield een vurig pleidooi
om een einde te maken aan het ge
weld dat het land teistert. Hij zei dat
de recente schermutselingen tussen
aanhangers van het ANC en de
Zulu-beweging Inkatha in de pro
vincie Natal geen einde mogen ma
ken aan het vredesakkoord dat
ANC-leider Mandela en Inkatha-
chef Buthelezi dinsdag hebben ge
sloten.
Ook elders in het land werd giste
ren tegen de opening van het blanke
do met de federale regering, omdat
zij de steeds grotere inmenging van
het leger in de politiek van de deel
republieken ontoelaatbaar achten.
Als reden voor de arrestatie van
Spegelj heeft het leger aangegeven,
dat hij bezig zou zijn moordplannen
te smeden tegen legerofficieren
wanneer het tot een burgeroorlog
zou komen. Een medewerkster op
het ministerie van defensie in Za
greb verklaarde dat Spegelj niet
was ondergedoken en normaal aan
het werk was.
parlement geprotesteerd. Aan de
oproep tot een ëëndaagse staking
werd niet overal met evenveel en
thousiasme gehoor gegeven. In de
oostelijke Kaapprovincie bleven ve
le bedrijven gesloten en ook in Jo
hannesburg en Pretoria was het rus
tiger dan normaal. In Natal had het
ANC besloten niet tot staking op te
roepen om een confrontatie met het
ANC te vermijden.
Een zwarte Zuidafrikaan is giste
ren omgekomen toen hij van een rij
dende trein van Johannesburg naar
Soweto werd gegooid. Veertien an
deren, die ook uit de trein werden
gegooid, raakten gewond. Volgens
de politie was er geen verband met
de door de gezamenlijke zwarte op
positie uitgeroepen staking.
De Joegoslavische premier
Markovic heeft gisteren tijdens een
persconferentie verklaard dat het
iegër "geen politieke rol speelt" in
zijn land Markovic antwoordde op
een vraag naar de jongste ontwikke
lingen in Joegoslavië, die hebben
doen vrezen voor legeringrijpen in
de noordwestelijke deelrepubliek
Kroatië. Optreden van het federale
leger zou kunnen leiden tot een bur
geroorlog in de veelvolkerenstaat
op de Balkan.
"De functies van het Joegoslavi
sche leger staan omschreven in de
MOSKOU/VILNIUS (GPD/AP/AF-
P/UPI) Het Kremlin wil onder
handelingen beginnen met de drie
Baltische republieken Estland. Let
land en Litouwen. Sovjet-president
Gorbatsjov heeft gisteren per de
creet de formatie van drie delega
ties gelast. Zij moeten op een nog
nader te bepalen tijdstip namens
het Kremlin gaan praten met de lei
ders van de drie republieken, die
zich willen afscheiden van de Sov
jetunie. Gorbatsjov presenteerde
gisteren tevens een nieuw Unie-ver
drag.
De Litouwse president Landsber-
gis noemt het sturen van de delega
ties "niet de daad van goede wil van
het Kremlin waarop wij wachten".
Aanvankelijk hadden de drie Balti
sche republieken positief gerea
geerd op suggesties voor onderhan
delingen. De formuleringen van het
decreet van Gorbatsjov geven de in
druk dat Moskou zeggenschap kan
eisen irt de samenstelling van de
Baltische onderhandelingsdelega-
ties. Het persbureau Tass wees erop
dat de Baltische landen in het de
creet van Gorbatsjov werden aange
duid als "socialistische Sovjet-repu-
blleken", benamingen die zij zelf al
lang hebben laten vallen. De termi
nologie duidt erop dat "Litouwen
eerst moet capituleren en zich moet
schikken", aldus Landsbergis.
Volgens de door Tass aangehaal
de president van Wit-Rusland, De-
mentei. gaat het door Gorbatsjov
voorgestelde nieuwe unieverdrag
ervan uit dat de vijftien Sovjet-re-
publieken als soevereine staten al
leen op basis van vrijwilligheid een
unie vormen. Op welk gebied de
centrale overheid zeggenschap
moet krijgen wordt door de repu
blieken zelf bepaald. De republie
ken moeten na afspraken hierover
bereid zijn de nationale wetten te la
ten prevaleren boven die van de re
publiek, aldus Tass. De afgelopen
twee jaar hebben de parlementen
van alle republieken hun eigen wet
ten hoger gesteld dan die van de
Sovjetunie, een stap die door Gor
batsjov is veroordeeld als ongrond
wettelijk.
Conservatief
Gorbatsjovs opening naar de Balten
komt tegelijk met nieuwe signalen
van toenemend conservatisme in
het Kremlin. In de straten van Mos
kou verschenen gisteren de gecom
bineerde politie- en legerpatrouil
les, die volgens Gorbatsjov nodig
zijn om de criminaliteit te bestrij
den. Een legerwoordvoerder ver
klaarde dat in Moskou 320 militai-
ren worden ingezet. Elke patrouille
bestaat uit twee gewapende officie
ren. één van de politie, één van het
leger, en twee soldaten. Incidenten
waren gisteravond nog niet gemeld
Zeven republieken, waaronder de
Russische Federatie, hebben zich
inmiddels tegen deze vorm van mis
daadbestrijding uitgesproken Vol
gens de critici zal het inschakelen
grondwet en het kan dus geen poli
tieke rol spelen", zei de premier.
Maar hij voegde er aan toe dat m het
geval een burgeroorlog dreigt, of il
legale groepen zich bewapenen
"het leger in actie moet komen,
maar alleen op last van het opperbe
vel". Het opperbevel van de strijd
krachten berust bij het collectieve
presidentschap van Joegoslavië,
dat wordt gevormd door een verte
genwoordiger van iedere deelrepu
bliek en de twee autonome provin-
De autoriteiten in de deelrepu
bliek Slovenie maakten woensdag
een geheim document van het Joe
goslavische ministerie van defensie
openbaar, waarin het leger zich
„vastbesloten" verklaarde het soci
alisme ln het land te bewaren, en de
federale staatkundige eenheid. Het
Joegoslavische leger zou ook de
heroprichting van een orthodox
communistische partij voorberei
den.
van het leger tot nieuwe maatschap
pelijke confrontaties leiden. Boven
dien menen zij dat Gorbatsjov,
wiens decreet hierover een eerder
genomen besluit van de ministers
van binnenlandse zaken en defen
sie bekrachtigde, ongrondwettelijk
heeft gehandeld.
Sommige republiekspresidenten,
zoals Savisaar van Estland, hadden
al aangekondigd deze kwestie te
zullen aansnijden op de gisteren be
gonnen zitting van de Federatie-
raad. Deze Raad valt direct onder de
president en wordt gevormd door
presidenten, premiers en partijlei
ders uit de republieken.
Het donderdagnacht geeindigde
plenum van het Centraal Comité
van de Communistische Partij zorg-
vuurwerk. Het 'partijparlement' be
sloot twee vooraanstaande leden,
de econoom Sjatalin en de toneel-
schrnver Gelman. te royeren In
Sjatalins geval werd de definitieve
beslissing uitgesteld tot een volgen
de vergadering, mede met het oog
Sjatalins slechte gezondheidstoe
stand.
Het bleef gisteren onduidelijk
wat Gorbatsjov op het plenum heeft
gezegd. Al weken wordt in de Sov
jet-media voorspeld dat de prijzen
per 1 februari twee tot driemaal ho
ger zouden worden. De meeste re
publieken, inclusief de Russische
Federatie, willen eerst prijscom
pensatie-regelingen vaststellen
voor de verhogingen worden afge
kondigd.
Vliegtuig hangt
boven ravijn
in een boom
JAKARTA (Rtr/UPI) - In het
noorden van Sulawesi in Indo
nesië heeft een klein vliegtuig
een noodlanding moeten maken
in dicht oerwoud. Het toestel
met 18 passagiers en drie be
manningsleden aan boord hangt
in de boomtoppen. Zo deelde
een woordvoerder van de bin
nenlandse luchtvaartmaat
schappij Merpati Nusantara Air
lines gisteren mee.
Eén passagier is inmiddels
overleden. Enkele inzittenden
van de tweemotonge Casa-212
zouden lichte verwondingen
hebben opgelopen De inzitten
den kunnen het toestel niet ver
laten omdat het boven een ra
vijn hangt. Er is geen voedsel
aan boord.
De reddingsoperatie is nog
niet van start gegaan. Het weer
en het moeilijk toegankelijke
gebied maken het onmogelijk
het toestel te bereiken. Gewacht
wordt op een helikopter die uit
Jakarta moet komen.
Réi vliegtuig verongelukte
woensdag in een afgelegen
streek. De autoriteiten wisten
het toestel pas te lokaliseren na
dat een van de passagiers er met
een walkie-talkie in was ge
slaagd een plaatselijke radio
amateur te alarmeren.
Kabinet Suriname
komt zelf met
wetsvoorstellen
PARAMARIBO (ANP) - Het za-
kenkabinet in Paramaribo gaat het
parlement een nieuw wetgevings
programma aanbieden. De nieuwe
wetten moeten tijdens de zittings
periode van het kabinet worden be
handeld. Alle wetsontwerpen van
de afgezette regering, waaronder de
begroting voor 1991, zijn door presi
dent Johan Kraag ingetrokken. Hij
heeft dit gisteren schriftelijk aan
parlementsvoorzitter Lachmon
meegedeeld. Een termijn voor het
indienen van nieuwe wetten is niet
genoemd
Parlementariërs, die anoniem
wensen te blijven, zien in de intrek
king van wetsontwerpen een be
knotting van parlementaire be
voegdheden. Het is nu de regering
die bepaalt wanneer het parlement
weer bijeen komt.
JOHANNESBURG Het was niet zo
spectaculair als verleden jaar, toen hij
het ANC legaliseerde en de vrijlating van
Nelson Mandela aankondigde, maar de
Zuidafrikaanse president Frederik de
Klerk is er ook dit jaar weer in geslaagd
vriend en vijand te verrassen. Het besluit
om de bevolkingsregistratiewet, het
fundament van de apartheid, te
sehrappen, samen met de
groepsgebiedenwet en de wetten op het
grondbezit, betekent dat dit systeem nu
de genadeklap is toegebracht. Zelfs de
grootste sceptici zullen nu moeten
erkennen dat een wederopstanding van
de apartheid onmogelijk is.
Toen Nelson Mandela deze week zei dat het
schrappen van de groepsgebiedenwet, die
zwarten verbiedt in blanke wijken te wonen,
en de afschaffing van de landwetten, die
zwarten verbieden (landbouw)grond te be
zitten in blanke gebieden, geen verandering
inhouden voor de 'zwarte massa's' in de
woonoorden, had hij gelijk De inwoners van
de Zuidafrikaanse Wassenaars en Aerden-
houts hoeven voorlopig geen zwarte invasie
te vrezen en de kans dat een zwarte met suc
ces kan boeren te midden van blanke agrari
ërs. is eveneens te verwaarlozen.
Maar dit gaat niet op voor de bevolkingsre
gistratiewet, op grond waarvan Zuidafrika
nen naar ras worden gekwalificeerd als eer
ste-, tweede- en derderangsburgers. Het
praktische effect zal misschien niet direct
tastbaar zijn, maar het psychologisch effect
kan moeilijk overschat worden. Een blanke
kan zich niet meer met de wet in de hand su
perieur voelen aan een zwarte en een zwarte
weet nu dat hij voor de overheid de gelijke is
van zijn blanke medeburger.
Ook het 'Manifest voor het nieuwe Zuid-
Afrika', dat gisteren werd gepubliceerd, is
een bewijs dat de regering ondubbelzinnig
gekozen heeft om voort te gaan op het verle
den jaar ingeslagen hervormingspad. "Alle
mensen in ons land", zo staat onder meer in
dit document te lezen, "zullen op basis van
een algemeen kiesrecht deelhebben aan alle
geledingen van het landsbestuur". En: "Alle
mensen zullen gelijk zijn voor de wet en de
zelfde rechten hebben, ongeacht hun ras,
huidskleur, geslacht of geloof'. Geen woord
zelfs over speciale 'groepsrechten' voor de
blanke en andere minderheden Het is aan
de late kant. maar ook in Zuid-Afrika lijkt de
opmars van de democratie niet meer te stui
ten.
Voor het werkelijk zover is. zullen de on
derhandelingen met het ANC tot een goed
einde moeten worden gebracht. Opvallend
was dat De Klerk het ANC hier eigenlijk
geen centimeter tegemoet is gekomen. Ver
leden maand maakte Mandela een gebaar
naar de regering door een conferentie met al
le partijen voor te stellen, waar over de
hoofdlijnen van de nieuwe grondwet gespro
ken zal worden. De Klerk zei er op te ver
trouwen dat deze conferentie snel van de
grond komt. maar wees ANC-eisen over een
Grondwetgevende Vergadering en een over
gangsregering van de hand. Wel zullen "an
dere leiders ipspraak krijgen bij het nemen
van belangrijke beslissingen". Zolang de re
gering blijft bepalen wat wel en niet belang
rijk is, is een dergelijke toezegging weinig
meer dan een bescheiden troostprijs.
Opmerkelijk was ook dat De Klerk met
geen woord repte over de vrijlating van poli
tieke gevangenen en de terugkeer van bal
lingen Het ANC heeft op zijn congres van
verleden jaar gedreigd de onderhandelingen
af te breken als deze kwestie voor eind april
niet bevredigend geregeld is. De president
rekent er of op dat dit voor deze datum ge
beurd is. of is zo zeker van zijn zaak, dat hij
het dreigement van zijn belangrijkste onder
handelingspartner met serieus neemt Als er
een gevaar schuilt in de voortvarendheid
van De Klerk, is het waarschijnlijk dat het
ANC. een reus op lemen voeten, zijn adem
benemende tempo niet kan volgen en uit
frustratie meer dan nu al het geval is zijn toe
vlucht zal zoeken tot 'massale acties' en de
onderhandelingen naar een zyspoor zal ran
geren.
De conservatieve blanken kunnen hem. zo
bleek gisteren opnieuw, toen afgevaardig
den van de extreem-rechtse Konservatieve
Partij (KP) onder het uitroepen van 'verra
der' de vergaderzaal verlieten, al lang niet
meer bijbenen. Aan hen kan De Klerk uitein
delijk lak hebben, de KP lijkt aan haar pla
fond te zitten, maar tegenover de grootste
zwarte oppositiebeweging kan hij zich een
dergelijke houding niet veroorloven
De initiatieven van gisteren zijn niet in de
laatste plaats een signaal aan het buitenland
dat de veranderingen in Zuid-Afrika 'onom
keerbaar' zijn. Voor de Verenigde Staten en
de Europese Gemeenschap wordt het na de
rede van gisteren moeilijk, zo niet onmoge
lijk. om de sancties tegen Pretoria te hand
haven. Wanneer, zoals verwacht mag wor
den. binnen afzienbare tijd politieke gevan
genen worden vry gelaten en ballingen mo
gen terugkeren, is aan nagenoeg alle voor
waarden voor het opheffen van sancties vol
daan. Zuid-Afrika kan dan een beroep doen
op het Internationale Monetaire Fonds en
het internationale bankwezen De politieke
apartheid mag dan dood zyn, het oplossen
van de sociaal-economische ramp die dit sy-
teem heeft nagelaten, zal kapitalen kosten.
