TelAviv leeft overdag en overleeft 's nachts
Terroristen putten moed uit Golfoorlog
PAGINA 2
ZATERDAG 2 FEBRUARI 1991
lREPORTAGEi
deze week verrijkt met acht nieuwe
krachtige luchtalarm-sirenes, een
geschenk van haar Duitse zusterste
den Düsseldorf en Mainz. Zo kun
nen de inwoners nu tijdig dekking
zoeken als de met Duitse hulp ge
bouwde 'Al-Hussein' raketten in
aantocht zijn.
Sirene
De Israëlische Bescherming Bevol
king heeft voor het sirene-probleem
een provisorische oplossing be
dacht. Iedereen is aangeraden bij
het naar bed gaan af te stemmen op
Galei Zahal, het radiostation van
het leger. Dat station is weliswaar
tussen een uur 's nachts en zes uur 's
ochtends uit de lucht, maar het
komt onmiddellijk met krachtig si
renegeluid in de ether zodra er on
raad dreigt. De volumeknop op de
hoogste stand, is de raad van de BB.
Mijn boekverkoopster, met diepe
wallen onder haar ogen, ziet zich ge
plaatst voor een dilemma: moet ze
tot een uur opblijven, om daarna het
volume open te draaien, of wordt ze
geacht vroeger naar bed te gaan en
te proberen de slaap te vatten onder
keiharde radiomuziek? Veel nacht
rust is haar hoe dan ook niet ver
gund, want met de volumeknop vol
open geven de discjockeys van Ga
lei Zahal om zes uur 's ochtends oor
verdovend acte de présence.
De spanning, het gebrek aan
slaap in de nacht en de inhaalslaap-
jes overdag vervagen het tijdsbesef
van de Israëliërs. Luchtalarm bete
kent urenlang geen slaap, maar de
meeste mensen zijn inmiddels ge
wend aan een nieuwe routine. Na
het alarm begeeft iedereen zich in
zijn schuilplaats. In de noordelijke
wijken is dat voor de meesten nog
altijd een met tape afgeplakte ka
mer, maar ook daar beginnen men
sen de raad van de BB in de wind te
slaan en zoeken de oude vertrouw
de schuilkelders op.
Dan is het wachten tot Nachman
Shai, de militaire woordvoerder, in
de televisiestudio aan de telefoon
komt met mededelingen over het
afzetten van gasmaskers en het ver
laten van de afgesloten kamers. Het
eerst in het zuiden, daarna het noor
den en Jeruzalem en als laatste Hai
fa en Tel Aviv.
Tegen die tijd staat het Israëli
sche telefoonnet al roodgloeiend.
Het publiek is gewaarschuwd geen
informatie over de getroffen plaat
sen door te geven via open lijnen en
de meeste mensen houden zich
daaraan. Maar via cryptische om
schrijvingen ('Vlak achter de super
markt bij tante Bertha') weten de
meeste inwoners van Tel Aviv en
Haifa, eën groot deel van de rest van
het land, plus de nodige familiele
den en kennissen in de Verenigde
Staten, al precies wat er aan de hand
is voor televisie en radio druppels
gewijs met het nieuws voor de dag
komen.
Alarm
De kranten brengen iedere dag
anecdotische verhalen over de ma
nier waarop de bevolking het lucht
alarm beleeft. Zo zat een gezin in Je
ruzalem geboeid naar de Cosby-
show te kijken toen de sirene ging
Van onze correspondent
Frans van Hasselt
ATHENE Na het uitbreken van
de Golfoorlog is in zowel Grieken
land als Turkije het aantal terroristi
sche aanslagen sterk toegenomen.
In zowel Athene als Ankara heeft
men niet de indruk dat daar een
Iraaks of Palestijns brein achter zit
of dat de aanslagen met geld uit die
contreien worden gefinancierd. Het
lijkt er eerder op dat reeds lang be
staande plaatselijke groeperingen
uit de gebeurtenissen in het Mid
den-Oosten nieuwe inspiratie put
ten.
In Turkije heeft de organisatie
Dev Sol (Revolutionair Links), die
al een rol speelde in de terreur van
voor de staatsgreep van 1980 maar
de laatste jaren veel selectiever te
werk gaat, zich in de drie grote ste
den vooral gericht tegen Ameri
kaanse, Britse, Franse en Saudische
doelwitten. Maar haar laatste aan
slag, de moord op de generaal bui
ten-dienst Hulusi Sayin, brengt
haar terug op het oude stramien: het
'straffen' van figuren die tijdens de
militaire dictatuur prominent wa
ren in het veiligheidsapparaat of in
de geheime dienst en zich als zoda
nig aan folteringen of andere onder
drukking zouden hebben schuldig
gemaakt.
De generaal was in die jaren de
tweede man van de gendarmerie.
Hoewel zelf van Koerdische af
komst, werd hij door de organisatie
beschuldigd van 'onderdrukking
van het Koerdische volk'.
Doelwitten.
Er zijn enkele overeenkomsten tus
sen Dev Sol en de revolutionaire or
ganisatie '17 November', die in
Griekenland als sinds 1975 onge
straft opereert. Een daarvan is de
grote precisie waarmee de doelwit
ten worden uitgezocht. De laatste
week ging het ook in Athene tegen
Amerikaanse, Britse en Franse in
stellingen. Daarbij werden ook bu
reaus getroffen in de uithoeken van
de stad. Men krijgt de indruk dat de
17e November er in de eerste plaats
op uit is haar afwijkende meningen
over het politiek gebeuren in bin
nen- en buitenland bekend te ma
ken en daartoe haar gewelddaden
pleegt. Ook nu weer stuurde zij, na
dat de reeks aanslagen was vol
tooid, een pagina vullend manifest
naar een van de Atheense kranten
de Eleftherotypia die daarmee
haar oplage verzekerd wist.
Alle verdere publikatie van soort
gelijke manifesten werd verboden
door de officier van justitie van het
Hooggerechtshof, die daartoe door
een recente wet tegen het terorris-
me het recht heeft gekregen. Het is
te gek, zo redeneerden de voorstan
ders van deze wet allen van de re
geringspartij Nieuwe Democratie
dat de pers haar kolommen open
mag stellen voor deze organisatie en
hun zoveel plaatsruimte biedt.
De oppositie en ook de meeste
kranten roepen dat de persvrijheid
is aangetast. Bovendien mag een of
ficier van justitie zich niet op het
terrein van de regering of de wetge-
Eeni
i Tel Aviv plakt de r
i dicht als voorzorg t
i mogelijke gasaanval.
en de mededeling 'alarm' op het
scherm verscheen. De familie
haastte zich naar de afgesloten ka
mer, in de veilige wetenschap dat de
video het verdere verloop van de
show zou opnemen. Nadat het sein
'alles veilig' was gegeven, besloten
ze alsnog ongestoord van de hele
Cosby-aflevering te genieten. Ze
zetten de video aan en na tien minu
ten klonk via de luidspreker de sire
ne en verscheen het woord 'alarm'
op het scherm. Het gezin verdween
opnieuw in de afgesloten kamer,
gasmasker op, en het kostte enige
tijd voor de eerste familieleden zich
realiseerden dat ze zich door de vi
deo hadden laten beetnemen.
Nog voor het donker wordt, be
gint in Tel Aviv de grote uittocht.
Veel bedrijven sluiten vroeger dan
anders en al tegen drieën staan de
auto's op de uitgaande wegen bum-
per-aan-bumper. De autoriteiten,
zich realiserend wat er kan gebeu
ren bij een aanval met chemische
wapens, hebben inwoners van Tel
Aviv en Haifa aangeraden zoveel
mogelijk met het openbaar vervoer
te reizen, maar die raad is massaal in
de wind geslagen. Wel geeft ieder
een, gasmasker op de passagiers
stoel gereed, gehoor aan het ver
zoek op zijn autoradio naar Israëli
sche zenders te luisteren, waar tij
dig gewaarschuwd wordt bij een ra-
ketaanval.
Hadden al die automobilisten op
weg naar hun slaapadres afgestemd
op het Iraakse station 'Moeder van
alle Veldslagen' dan hadden ze daar
kunnen horen dat "de nacht in Tel
Aviv donker zal zijn en angstwek
kend, terwijl de dageraad zal aan
breken in alle Palestijnse huizen".
Want "de Iraakse raketten, be
schermd door de Goddelijke Voor
zienigheid, zullen neerregenen op
de hoofden van de indringers die
het gestolen land Palestina bezet
ten, om hoop te zaaien onder de ste
nengooiende helden en het begin
aan te kondigen van de grote dag
van de overwinning. In het woord
gebruik van de verraders, de misda
digers en de Zionistische en Ameri
kaanse agenten, vertegenwoordi
gen deze raketten ongerechtvaar
digde Iraakse agressie. Wij horen al
leen de sterke, vreugdevolle stem
van de Arabische massa's, en de
stem van de vervloekte gifslang die
Israël heet, grommend van pijn en
bang voor de toekomst, als ze hoofd
en staart zal hebben verloren".
vende macht begeven, aldus de
Eleftherotypia. Eën krantje, het
driemaal in de week uitkomende '48
Uur', had al vorig jaar moedig aan
gekondigd alle teksten van de orga
nisatie te zullen plaatsen, ongeacht
de zware geldstraffen. Het blad is
inmiddels opgeheven.
Maar '17 November',zal ook een
volgende keer wel middelen vinden
haar commentaren te spuien. Intus
sen kan ze zich reeds vermeien in de
grote hilariteit over het aanhou
dend welslagen van haar optreden.
Zeker na de verklaringen van de op
eenvolgende ministers van orde.
Deze wisten en weten dingen te zeg
gen die juist niet gezegd hadden
moeten worden. In de socialistische
regeerperiode riep een oud-gene
raal: "We leunen al op hen". Woor
den die klassiek zijn gebleven,
evenals die van zijn opvolger: "We
wachten op de fout die ze eens zul
len maken".
Hooggeplaatst
Mikis Theodorakis, nu minister
zonder portefeuille in de rechtse re
gering, verkondigde een jaar gele
den dat de '17 November' haar be
wegingsvrijheid dankte aan "hoog
geplaatste figuren" binnen de toen
nog meeregerende socialistische
Pasok. Maar zijn collega van orde in
de huidige regering van de Nieuwe
Democratie, admiraal buiten-dienst
Vasiliadis, maakte het wel heel
bont. In de zomer, toen de activiteit
van de '17 November' tanende was
het hechte groepje lag zeker er
gens op het strand riep hij dat zij
"in ontbinding" was en niet meer
durfde op te treden vanwege de ef
fectieve veiligheidsmaatregelen.
Dat liet de organisatie natuurlijk
niet op zich zitten. Zodra de zomer
voorbij was, kwam zij met een spec
taculaire, op het nippertje mislukte
moordaanslag op een van Grieken-
lands rijkste ondernemers: Vardis
Vardinoyannis. De minister: "Het
zijn laffe amateurs".
Na de jongse serie aanslagen ver
klaarde Vasiliadis: "De 17e Novem
ber heeft de oorlog van Saddam
Hussein naar Athene gebracht". Hij
bood het publiek ook zijn veront
schuldigingen aan voor het nog
steeds falen van het veiligheidsap
paraat: "We moeten zóveel doelen
bewaken". Het is echter opgevallen
dat hij zijn premier al geruime tyd
niet meer heeft gesproken en nie
mand zal verbaasd zijn als hij. even
als een lange stoet voorgangers, het
veld zal ruimen voordat de 17e No
vember dat heeft gedaan.
Bedreigd door de olie
De kust van de Perzische Golf bestaat niet alleen uit zandstranden. Rond de modderbanken, plassen,
riviermondingen en groenstroken komt een grote verscheidenheid aan dieren voor, die door de
olievervuiling wordt bedreigd.
TARUT BAAI
Modderbanken.
zeegrasweiden,
en mangrove
bomen
Washington (IPS) Onder de
zwarte bevolking in de Verenigde
Staten ontstaat steeds meer weer
stand tegen het onevenredig gro
te aantal zwarte mannen en vrou
wen dat in het Golfgebied is gele
gerd. Eenderde van de Ameri
kaanse soldaten in de Golf is
zwart, terwijl zwarten slechts
twaalf procent van de Ameri
kaanse bevolking vormen. Een
meerderheid van de zwarte bevol
king is overigens sowieso tegen
de Golfoorlog, in tegenstelling tot
de blanke Amerikanen.
Het begin van de schermutse
lingen op de grond heeft grote
spanningen teweeggebracht, om
dat de meeste zwarte soldaten tot
de grondtroepen behoren. Het
Pentagon geeft toe dat zwarten
onevenredig vertegenwoordigd
zijn in de Operatie Woestijn
Storm maar wijst erop dat zij vrij
willig in dienst van het leger zijn
Zwart Amerika
ons aandeel in
Golf is te groot
getreden. "Niemand heeft hen ge
dwongen. Zij zijn geen slachtof
fers maar patriottische Amerika
nen", zegt Christopher John van
personeelszaken van het ministe
rie van defensie.
Uit een deze week gepubliceer
de opiniepeiling bleek dat er een
aanzienlijke scheiding is tussen
de zwarte en de blanke bevolking
in de Verenigde Staten. De cijfers
toonden aan dat 79 procent van
de blanken de militaire acties on
dersteunt, terwijl slechts 47 pro
cent van de zwarte bevolking ach
ter de operatie in de Golf staat.
Ruim zestig procent van de
zwarte inwoners van Washington
wenst overigens dat de Ameri
kaanse regering vredesonderhan
delingen begint met Saddam
Hussein. Anette Pool, een zwarte
inwoonster van Washington, ver
woordt haar gevoelens als volgt:
,,Het is niet onze taak om daar te
zijn. Ik geloof niet in het vermoor
den van mensen en ik denk niet
dat we voldoende hebben onder
handeld voor een vreedzame op
lossing."
De voormalige presidentskan
didaat Jesse Jackson, zaterdag
tijdens een anti-oorlogsdemon-
stratie: ,,De invasie van Kuwayt
was een afschuwelijke en moord
dadige daad maar nu is het
zaak om deze te beeindigen. De
Verenigde Staten hebben tenslot
te ook geen wapens in Zuid-Afri-
ka gebruikt om de apartheid te
bestrijden."
TEL AVIV - Het Israëlische leger heeft nog geen schot gelost,
maar Israëls psychologen hebben onmiddellijk na de eerste raket
beschietingen van Tel Aviv en Haifa een stormaanval geopend.
Pagina's in de kranten en uren op radio en televisie schrijven en
praten ze vol over de effecten van de Iraakse agressie op de Israëli
sche bevolking. Hun eensgezinde en niet verrassende diagnose is
dat de Israëliërs in deze dagen gespannen zijn. Als de raketaanval-
len nog enkele weken aanhouden, zijn zelfs tal van psychosomati
sche klachten te verwachten, zoals kortademigheid, diarree en
maagzweren.
Het wordt tijd kortom dat het Israë- Het winkelcentrum ligt er troos-
lische publiek aandacht gaat schen- teloos bij. Onder een miezerige re
ken aan zijn geestelijke gezondheid, gen reppen buurtbewoners zich van
en dat kan behalve door een bezoek de supermarkt via de bank naar het
aan de psycholoog ook door het bel- postkantoor, de kartonnen doos
len van een van de vele klaaglijnen, met het gasmasker aan de schou-
die na het begin van de oorlog zijn der. Een enkeling blijkt al
ingesteld. Er zijn telefoonnummers
voor volwassenen en kinderen en er
bestaat sinds een paar dagen ook
een speciale dieetlijn, want de drei
ging van de Scud-raketten heeft er
voor gezorgd dat veel mensen ge
neigd zjjn hun vetzucht te relative
ren. Ze compenseren hun onmacht dan nodig is weg zijn van huis
met een teveel aan zoetigheid, zeg- zin.
gen de psychologen. Daarom zitten
het Medisch Centrum
de juist op de markt gebrachte
modieuze tas van zwarte kunststof,
waarin het masker vochtvrij kan
worden meegenomen. Kapulsky's
lunchroom, in betere tijden tref
punt van moegewinkelde huisvrou-
leeg. Niemand wil langer
Herzliya de diëtisten klaar achter de vrijwel niets
telefoon om dikke Israëliërs
speciaal raketdieet voor te schrij
ven, als er tenminste eerst per cre
ditcard tachtig gulden is overge
maakt.
Een bezoek aan een winkelcen-
zegt Raul
vanachter zijn toonbank met noten
en snoepgoed. Hij schat dat drie
kwart van onze buurtbewoners de
stad heeft verlaten, "verhuisd van
Hiroshima naar Nagasaki", zoals hij
zegt.
trum in Tel Aviv brengt nijpender pi:njQn
problemen aan het licht. Verschei- ■DUIluen
dene middenstanders hebben de Van de meeste ramen in de hoge
ruiten van hun zaak met plakband flatgebouwen in de omgeving zijn
versterkt. Ze blijken minder bang de blinden gesloten. Hier en daar
geluidsbarrière en die daverende-Israëlische blauwe Davidsster en de.
klappen doen in de hele buurt de Stars and Stripes te zien: wapen
ruiten trillen. broeders in de strijd tegen Saddam
Hussein. Sinds burgemeester Shlo-
mo Lahat inwoners die een veiliger
heenkomen hebben gezocht voor
deserteurs heeft uitgemaakt, is
thuisblijven bijna een daad van ver
zet tegen Saddam Hussein gewor
den. Er zijn zelfs bumperstickers te
koop met de tekst: 'Ik bleef in Tel
Aviv'.
In het zuiden van de stad is het
aantal 'deserteurs' aanmerkelijk
kleiner dan in het noorden. Dat
heeft alles te maken met een ver
schil in welvaartsniveau. Het leven
in de zuidelijke volkswijken, voor
namelijk bewoond door joden uit
Arabische landen, gaat overdag min
of meer zijn gewone gang. Sommige
inwoners zijn vertrokken naar fami
lie in andere delen van het land.
Maar wie geen familie buiten de
stad heeft, blijft thuis, want geld
voor een hotel is er niet. De huizen
en flats zijn slecht gebouwd en dus
een makkelijk doelwit voor de
Scuds. Veel bewoners slapen daar
om in openbare schuilkelders, die
ze hebben versterkt met zandzak
ken. De ventilatie-openingen zijn zo
goed mogelijk dichtgeplakt om het
binnendringen van gifgas te voor
komen.
Terwijl de winkeliers in het zui
den van Tel Aviv gewoon zaken
doen, sluiten de winkels in mijn
noordelijke buurtcentrum al om
twee uur of half drie in de middag.
"De mensen willen naar huis, of de
stad uit, voor het donker is", zegt de
verkoopster van de boekwinkel.
"Het is verschrikkelijk. Ik weet niet
hoe lang deze nachtmerrie nog
doorgaat". Ze klaagt over slapeloos
heid. 'Tedere tien minuten zit ik
rechtop in bed en spits mijn oren
om te horen of de sirene gaat".
Het sirene-probleem zal na deze
oorlog zonder twijfel onderwerp
van studie zijn in commissies. Hoe
het komt dat een land als Israël zo
pover is voorzien van goed werken-
een raadsel. Haifa is
zit
te
bedelen op
de
straat
Een oudere Palestijnse vrouw
schoot.
MANGROVE
De met mangrove
bomen begroeide
kuststroken dienen
als kraamkamer
vele diersoorten.
zijn zeer
gevoelig voor
1OÖEJONG
(Dugong dugong)
Deze donkergrijsbruine
zeekoe kan een lengte van 3
meter bereiken, Doejongs
grazen de onderzeese
kustweiden van wieren en
zeegras af. De paartijd van dit
zoogdier valt in de maanden
februari en maan.
verontreinigd
I VISSEN
In de Perzische Golf leven
talloze soorten vis.
GROENE WATERSCHILDPAD
Dit bedreigde dier leeft van
zeegras en garnalen. De
drie jaar, hun eieren op de
eilanden.
H Het dierenleven
in en rond de
ondiepe
kustwateren en
koraalriffen
wordt het
zwaarst
getroffen door
de vervuiling.
VOGELS
Op de eilanden
voor de kust broeden
diverse vogelsoorten.
Trekvogels gebruiken de eilanden
als tussenstop.
BRUINVIS
In het water tussen Qatar en Iran leeft
een grote populatie bruinvissen.
GARNALEN
Onmisbaar voedsel voor
vissen en schildpadden.
