Uiirwa geeft
Palestij nen
gasmaskers
Iran heeft kritiek op Irak
Hawk verdedigt tegen vliegtuigen die niet komen
Moskou eist
naleving van
-resolutie
Emir Kuwayt begon op Saddam te lijken
VRIJDAG 1 FEBRUARI 1991
PAGINA 9
WENEN (IPS) De De vluchtelingenorganisatie van de
Verenigde Naties, Unrwa, gaat 52.000 gasmaskers uitdelen
onder Palestijnen in de bezette gebieden van Israël. On
danks een uitspraak van het hooggerechtshof hebben de Is
raëlische autoriteiten lang niet genoeg gasmaskers ter be
schikking gesteld van de Palestijnen.
Palestijnen die bij overheidsinstel
lingen en medische diensten wer
ken krijgen prioriteit bij de uitde
ling, evenals bewoners van gebie
den op de Westelijke Jordaanoever
diejiet grootste gevaar lopen om ge
troffen te worden door een Iraakse
raketaanval. De gasmaskers zijn be
schikbaar gesteld door Zweden, Ca
nada, Noorwegen en Finland. Te
vens gaat de Unrwa. die hulp geeft
aan Palestijnse vluchtelingen, door
met het uitdelen van voedsel.
'Massale vlucht
soldaten Irak
PARIJS (Rtr) - Sinds het begin van
de oorlog zijn meer dan 100.000
Iraakse soldaten gedeserteerd en
naar Kurdistan gevlucht in het
noordoosten van Irak. Dat heeft een
Kurdische organisatie die zich te
gen het bewind van Saddam Hus
sein verzet in Parijs gezegd.
Volgens Ahmed Barmani, woord
voerder van de Patriottische Unie
van Kurdistan (PUK), zijn zo'n
129.000 militairen en 150.000 bur
gers gevlucht uit Baghdad en ande
re delen van het land om zich in de
bergen van Kurdistan te verschui
len. De bombardementen van het
bondgenootschap zouden honder
den burgerlevens hebben geëist.
De olieproducerende stad Kirkuk
nabij de grens met Iran wordt bijna
dagelijks gebombardeerd, aldus
Barmani. en honderden burgers
zijn er gedood door bommen van
het bondgenootschap. Maar ook mi
litaire bases, munitiedepots, lucht-
bases en oliebronnen zouden zijn
geraakt.
Barmani ontvangt om de twee a
drie dagen berichten van bronnen
in Kurdistan, maar zijn gedetailleer
de verslag kon niet worden geverifi
eerd. De PUK is een van de vijf par
tijen van het Kurdistan Front, dat
zich opmaakt voor de gewapende
strijd tegen het Iraakse regime.
De Unrwa heeft een oproep ge
daan op de Israëlische regering om
het uitgaansverbod in de bezette ge
bieden in te trekken. Volgens de or
ganisatie is de maatregel onnodig
en verergert hij alleen de nood on
der de Palestijnen die het toch al
zwaar te verduren hebben door de
oorlog. Door het uitgaansverbod
zijn grote tekorten ontstaan aan me
dicijnen en voedsel.
Het uitgaansverbod werd van
kracht op 16 januari, een dag na het
uitbreken van de Golfoorlog. Pale
stijnen mogen hun woningen niet
verlaten, met uitzondering van een
korte periode om boodschappen te
doen. Het hele economische leven
in de bezette gebieden is echter tot
stilstand gekomen. Volgens de Unr
wa moet het de Palestijnen worden
toegestaan zoveel mogelijk hun
normale werkzaamheden te hervat
ten.
De Unrwa verstrekt nu voedsel
hulp aan 295.000 Palestijnse fami
lies. In een verklaring onderstreept
de organisatie echter dat de uitein
delijke verantwoordelijkheid voor
het welzijn van de Palestijnse be
volking bij de Israëlische regering
ligt.
Golfdocumenten
verwaaiden buiten
WELLINGTON (AP) De regering
van Nieuw-Zeeland stelt een onder
zoek in naar de verdwijning van ge
heime documenten over de Golf
oorlog. De papieren waren op het
terrein van het parlement in Wel
lington een speelbal van de wind ge
worden.
Een kantinemedewerker vond
gisteren een deel van de documen
ten terug. Er zaten onder meer een
verslag van de huidige toestand in
de Golf en een brief van de Kuwayt-
se regering tussen.
Van onze correspondent
Cees van Zweeden
LONDEN "De Amerikanen
gaan Kuwayt niet bevrijden om
dat ze ons mogen", zegt de profes
sor van Kuwayt University. "Ze
gaan het land bevrijden omdat ze
de koninklijke familie mogen".
Het wordt dezer dagen gemakke
lijk over het hoofd gezien, maar
ook voordat de Irakezen er
neerstreken, was Kuwayt geen
paradijs. Het land was altijd wel
goed voor een aantal kolommen
in het jaaroverzicht van Amnesty
International en de democratie
wilde er geen wortel schieten.
Uit lijfsbehoud wil de professor
zijn naam niet onthullen, maar hij
presenteert zich als een aanhan
ger van de Beweging voor Demo
cratie Hij zegt: "Wij vergelijken
het Kuwayt van voor de bezetting
niet met Irak. De repressie in Irak
was groter. Maar in zijn gedragin
gen begon de emir steeds meer op
Saddam Hussein te lijken".
En de emir was zo goed begon
nen. Negen jaar nadat sjeik Jabir
al-Ahmad ai-Sabah de troon had
bestegen, kregen zijn 1.9 miljoen
onderdanen plotseling een parle
ment. Weliswaar waren de leden
van dat parlement door slechts
60.000 mensen gekozen (geen
stemrecht voor vrouwen en gast
arbeiders). maar voor het eerst
had een emir een deel van zijn
macht afgestaan. In de rest van de
Arabische wereld werd gespro
ken van het 'Kuwaytse model'.
Mestvaalt
De parlementariërs kweten zich
echter wat al te nauwgezet van
hun taak. Nadat terroristen in
1985 een aanslag op hem hadden
gepleegd en volksvertegenwoor
digers hem er vervolgens van
betichtten al tien jaar zijn tele
foonrekening niet te hebben be
taald, besloot de emir terroristen
en volksvertegenwoordigers
maar op een hoop te gooien de
mestvaalt van de geheime dienst.
Het parlement werd ontbonden,
precies een jaar nadat het geko
zen was, en de oppositie (mond-
)dood gemaakt. "Vooral de sji'ie-
ten werden gezien als onruststo
kers", zegt de professor. "In 1987
kreeg een sji'iet 15 jaar cel wegens
het verspreiden van pamfletten.
Een sunniet die hetzelfde politie
ke vergrijp had gepleegd, werd
tot een boete van 200 dinar ver
oordeeld".
In het jaarboek van Amnesty
International kreeg Kuwayt een
steeds prominentere plaats. Tien
tallen opposanten verdwenen in
1989 achter de tralies, sommigen
zouden gemarteld zijn, en ten
minste een van hen werd opge
hangen. In dalzelfde jaar werden
in Saudi-Arabië 16 sji'ietische
Kuwayters geëxecuteerd omdat
zij een bomaanslag in Mekka zou
den hebben gepleegd.
"Het klinkt nu wat merkwaar
dig. maar een hoop sji'ieten ver
dwenen achter de tralies omdat ze
tegen Saddam Hussein waren",
zegt de professor "De emir finan
cierde tijdens de Golfoorlog tus
sen Irak en Iran de oorlogsmachi
ne van Saddam. De sji'ieten. die
zich verwant voelden met de Ira-
niërs, waren daar tegen".
De sji'ietische gemeenschap, on
geveer een derde van de hele Ku
waytse bevolking, meent op zijn
minst recht te hebben op eerher
stel. "Wij willen de emir niet van
zijn troon stoten, maar we vinden
wel dat hij de Grondwet moet eer
biedigen. Hij moet het parlement
weer bijeen laten komen en er
kennen dat zijn steun aan Sad
dam Hussein een misstap is ge
weest".
Maar de geluiden die hij uit Taif
hoort, de Saudische stad waar de
Kuwaytse regering nu zetelt, ver
mogen de professor niet tot opti
misme te stemmen. "We hebben
hier laatst een boodschapper uit
Taif gehad die ons uit de droom
heeft geholpen: de eerste twee
jaar na de bevrijding van Kuwayt
zal in het land de staat ven beleg
heersen. Dat betekent dat ook de
laatste vrijheden zullen verdwij-
Voor veel Kuwaytse sji'ieten
zou dat het sein kunnen zijn voor
een burgeroorlog, aldus de pro
fessor. "Vergeet niet dat de sji'ie
ten het sterkst tegen Saddam
Hussein zijn gekant. Zij hebben
daarom ook een onevenredig
groot aandeel in het verzet. Velen
lopen met wapens rond, die zij
niet zonder slag of stoot zullen
willen afgeven als de emir niet tot
concessies bereid is. De emir was
de eerste die het land uitvluchtte
Velen van ons zijn gebleven en
hebben hun levens geriskeerd.
Dat willen zij beloond zien".
ALGIERS Een opgeheven Koran en een Iraakse vlag moeten de de wen
sen van deze Moslimfundamentalist kracht bijzetten. Gisteren demon
streerde in de Algerijnse hoofdstad Algiers het Islatnitische Bedrijdings-
"Elke bom die op het vreedzame
volk van Irak valt, vernietigt de my
the over de juiste oorlog Het gaat
om een ware slachting, een massa
moord op het Iraakse volk", schrijft
de krant in het meest kritische arti
kel dat tot dusver in de Sovjetunie
over de Amerikaanse acties in de
Golf is geschreven.
De conservatieven onthouden
zich in hun stuk van kritiek op het
Sovjet-beleid ten aanzien van de
Golf. Wel varen ze uit tegen de her
vormingsgezinde pers. "die in de
naam van vrijheid, gelijkheid en
broederschap de president van een
bevriend land belastert en zich blij
maakt over de bombardementen
front voor de Heilige Oorlog en de vestiging van een Islamitische staat in
Algerije.
MOSKOU (AP/AFP) - Sovjet-par-
tijfunctionarissen hebben de Ver
enigde Staten gisteren gewaar
schuwd niet verder te gaan dan de
door het VN-mandaat toegestane
bevrijding van Kuwayt. De waar
schuwing lijkt een uiting te zijn van
de angst die leeft onder traditioneel
denkende communisten, die gelo
ven dat de VS de Golfoorlog alleen
gebruiken om hun invloed in het
Midden-Oosten te vergroten.
De vijfhonderd leden van het cen
trale comité van de communisti
sche partij stemden gisteren una
niem in met een verklaring waarin
de VS wordt opgeroepen om alleen
Kuwayt te bevrijden en de verdere
politieke doelen beperkt ta houden
Het centraal comité kwam bijeen
om een rapport van minister Bes-
smertnych (buitenlandse zaken)
aan te horen. Hij deed verslag van
zijn besprekingen met de Amen
kaahse regering.
"Wij roepen de leiders van de VS
op meer aandacht te schenken aan
maatregelen die een wapenstilstand
en een einde aan het bloedvergieten
kunnen bewerkstelligen", aldus
Alexander Dzasoehov. de hoogste
ideologiefunctionaris van de partij
en afgevaardigde van de Opperste
Sovjet. Zijn verklaring sluit aan bij
een eerder deze week door de VS en
de Sovjetunie uitgegegeven verkla
ring waarin Saddam Hussein wordt
opgeroepen zich uit Kuwayt terug
te trekken in ruil voor een staakt-
het-vuren. Bush heeft de verklaring
later ingetrokken.
Terwijl het centraal comité bij
eenkwam verklaarde een zegsman
in Washington dat de Sovjetunie en
de VS overeen zijn gekomen dat het
Kremlin de inspanningen van de
geallieerden zal steunen in ruil voor
Amerikaanse terughoudendheid
voor wat betreft het Sovjet-optre
den in de Baltische landen.
Het dagblad Sovjetskaja Rossija,
een orgaan voor conservatieve com
munisten in de Sovjetunie, heeft
gisteren de "massamoord op het
iraakse volk" veroordeeld. Met de
Golfoorlog zouden de Verenigde
Staten erop uit zijn een pro-Ameri
kaans bewind in Irak te vestigen, al
dus het blad.
Minister ongelulddg over binnendringen luchtruim
LONDEN/RIYAD/TEHERAN
(Rtr/DPA/AFP) Het Amerikaanse
opperbevel in de Saudische hoofd
stad Riyad heeft gisteren verklaard
geen aanwijzingen te hebben voor
het bericht van de Britse omroep
Sky-TV dat er een pendeldienst zou
zijn van Iraakse vliegtuigen naar
Iran. De Iraanse minister Velayati
(buitenlandse zaken) heeft kritiek
geleverd op Baghdad vanwege de
Saddam Hussein
'onttroont' Hitler
LONDEN (DPA) - De Iraakse pre
sident Saddam Hussein heeft Adolf
Hitler verdrongen op de ranglijst
van Madame Tussaud als meest ge
hate persoon. Dit heeft een woord
voerder van het wassenbeeldenmu
seum in Londen gisteren meege
deeld.
Volgens de woordvoerder is Hit-
Ier in de laatste tien jaar slechts een
maal van de eerste plaats op de lijst
verdreven. In 1985 moest Hitier kor
te tijd het veld ruimen voor de Ame
rikaanse president Ronald Reagan.
De jongste lijst van de meest ge
hate persoon is eind vorig jaar opge
steld. Hussein is - in tegenstelling
tot Hitier - nog niet in de collectie
van het wassenbeeldenmuseum op
genomen.
"Sinds Saddam in augustus in de
volle schijnwerper van de open
baarheid is getreden, hebben wij
nog geen kans gehad een afspraak
met hem te maken om het beeld te
vervaardigen", aldus de woordvoer
der v
het
Oproep tot heilige
oorlog tegen Hussein
DHAHRAN (UPI/AFP) - Moslims
hebben het recht een heilige oorlog
te voeren tegen Saddam Hussein,
die de vijand is van Allah. Dat heeft
de hoogste religieuze leider van de
regering van Saudi-Arabië. sheik
Abdul-Aziz Ibn Baz, gezegd. Vol
gens Abdul-Aziz hebben moslims
het recht steun te vragen aan n iet
moslims om de door Saddam Hus
sein gepleegde agressie en onrecht
vaardigheden tegen te gaan. Vol
gens Abdul-Aziz is "een heilige oor
log tegen Saddam een plicht voor
alle islamitische staten die hun
broeders willen behoeden voor on
recht en agressie".
landing van Iraakse gevechtsvlieg
tuigen op het grondgebied van Iran.
Dat heeft het Iraanse persbureau
IRNA gisteren gemeld.
Velayati uitte zijn kritiek tegen
over een Iraakse regeringsdelegatie
onder leiding van vice-premier
Hamadi. Velayati zei dat de Iraanse
leiders zich 'ongelukkig' voelen
over het feit dat Baghdad geen toe
stemming heeft gevraagd voor het
binnendringen van het Iraanse
luchtruim door militaire vliegtui
gen uit Irak.
Wijzend op Irans neutraliteit her
haalde Velayati het eerder ingeno
men standpunt van de regering in
Teheran dat de Iraakse toestellen
gedurende de oorlog zullen worden
vastgehouden. Zeker honderd
Iraakse vliegtuigen hebben sinds
het afgelopen weekeinde hun toe
vlucht gezocht in Iran, daarmee de
militaire strategen aan geallieerde
zijde voor een raadsel plaatsend.
De Iraanse ambassadeur bij de
Verenigde Naties, Kamal Kharrazi,
zei gisteren in New York dat de
Iraakse missie naar Teheran heeft te
maken met de protesten van Iran te
gen de onaangekondigde komst
van Iraakse vliegtuigen. "We zullen
van de gelegenheid gebruik maken
om na te gaan of er een opening is
voor nieuwe diplomatieke initiatie
ven om de oorlog te beëindigen",
vertelde Kharrazi.
Op de vraag of Iran zijn neutrali
teit zal laten varen wanneer Israël
aan de gevechten gaat deelnemen
antwoordde Kharrazi: "We zijn te
gen uitbreiding van de oorlog en
vinden dat de Irakezen Kuwayt
moeten ontruimen".
Weekblad
Het Amerikaanse opperbevel rea
geerde nog niet op een bericht in
'Jane's Defence Weekly'— een Brit
se weekblad dat gespecialiseerd is
in defensiezaken dat naar Iran ge
vluchte Iraakse vliegtuigen een "re
gelmatig maar geen druk vliegver
keer tussen de twee landen zouden
onderhouden".
Volgens de hoofdredacteur van
Jane's Defence Weekly, Paul Bea
ver, zouden de Iraakse vliegtuigen
levensmiddelen en medicijnen
transporteren.
Volgens Radio-Teheran heeft het
Iraanse ministerie van buitenlandse
zaken gisteren berichten tegenge
sproken dat Iran een Iraaks trans
portvliegtuig, dat op zijn grondge
bied werd vastgehouden toestem
ming zou hebben verleend om naar
Irak te vertrekken. Dit ondanks de
belofte van de Iraanse autoriteiten
de Iraakse vliegtuigen die naar het
buurland zijn gevlucht vast te hou
den.
'Gastarbeiders
niet uitwijzen'
BRUSSEL (AP) De Internationa
le Confederatie van Vrije Vakbon
den heeft er gisteren op aangedron
gen de vreemdelingenhaat tegen
gastarbeiders, die sinds het begin
van de Golfoorlog sterk is toegeno
men, tegen te gaan. De ICFTU, de
grootste vakbondsorganisatie in de
niet-communistische wereld, riep
haar ongeveer 100 miljoen leden in
110 landen op om hun regeringen te
vragen gastarbeiders te bescher
men tegen massale uitwijzingen.
Een aantal landen overweegt derge
lijke maatregelen om terrorisme te
gen te gaan.
AMMAN - President Saddam Hussein houdt in zijn onderaardse bunker dertijd gebouwd door de Britten. De foto werd gisteren gepubliceerd i
krijgsberaad met de legercommandanten. De bunkers van Saddam zijn in- Jordaanse krant. «ou
DYARBAKIR Op de Turkse mili
taire vliegbasis van Dyarbakir is af
gelopen nacht begonnen met het in
stelling brengen van een squadron
Hawk-luchtdoelraketten van de Ne
derlandse luchtmacht. Aanvanke
lijk had het NAVO-hoofdkwartier
in Europa (Saceur) Nederland ver
zocht twee squadrons te leveren,
maar op het laatste moment werd
daarvan afgezien. Voor een tweede
eenheid is geen plaats op het vlieg
veld.
Bovendien is één Hawk-squa-
dron voldoende om de eveneens
door Nederlandse miltairen beman
de Patriot-raketten te verdedigen,
aldus luitenant-kolone' B. Heijnen,
chef-operatie, die gisteren samen
met vijf kwartiermakers in Dyar
bakir aankwam. In totaal worden 75
aan de al aanwezige 170 Nederland
se militairen toegevoegd.
Omstreeks middernacht landde
het eerste vrachtvliegtuig met
Hawks op het zwaarbewaakte vlieg
veld, zo'n 300 km van de Iraakse
grens. Onmiddellijk werd begon
nen met het installeren van de lan-
ceerinnchtingen. Kwartiermakers
hadden al berekend waar de raket
ten in de modderige bodem ge
plaatst moesten worden.
Volgens overste Heijnen zijn acht
vluchten nodig om manschappen
en materieel uit het Duitse Laatzen
(100 km van Hannover) naar Dyar
bakir over te brengen. Ook dit keer
maakt de Nederlandse luchtmacht
daarbij gebruik van een Russische
Antonov, het grootste vrachtvlieg
tuig ter wereld. Verder worden II-
joesjin-toestellen ingezet, gechar
terd van een onder Russische vlag
vliegende vrachtmaatschappij in
Luxemburg.
Vliegtuigen
Naar verwachting zijn vanavond al
le lanceerinrichtingcn operationeel.
Een tweede, in Duitsland gelegen
Hawk-eenheid, wordt paraat gehou
den. Mochten de Navo-bazen als
nog besluiten dit squadron in Tur
kije in te zetten, dan in elk geval niet
in Dyarbakir. aldus overste Heij-
Een squadron bestaat uit twee
vuurpelotons met elk zes afvuunn-
stallaties waarop per stuk drie ra
ketten zijn gemonteerd. Het sys
teem wordt bediend door 38 militai
ren; de rest is voor logistieke onder
steuning. Het wapen dateert uit de
jaren zestig, maar is sinds 1974 ge
moderniseerd. In tegenstelling tot
de Patriot kan het slechts op een
doel tegelijk richten. Als het vijan
delijke vliegtuig wordt gemist,
blaast de raket zichzelf op
De Nederlandse Patriotbeman
ningen vragen zich intussen af of de
Hawks echt bijdragen aan de defen
sie van het vliegveld en de stad. "We
hebben er weer een taak bg", zei
een militair op basis
teit deze week. "Hawks kunnen
geen Scud-raketten uit de lucht ha
len. dus verdedigen we in principe
ook dit nieuwe squadron. Het wa
pensysteem is alleen geschikt voor
de vernietiging van vliegtuigen die
op lage en middelmatige hoogte
vliegen. En het is niet te verwachten
dat Saddam Hussein het in zijn
hoofd zal halen Turkse militaire
vliegvelden met bommenwerpers
of gevechtsjagers aan te vallen".
Gaten
Het radarsysteem van de Patriot
'kijkt' alleen vooruit. Aan de achter
kant zijn deze lanceennrichtngen
kwetsbaar. Maar naar het oordeel
van militaire experts is dat in de
Turkse situatie geen dreiging Het
gevoel bestaat dat de Nederlandse
regering met wapensystemen loopt
te "leurenzoals een luchtmacht-
militair het in Dyarbakir het eerder
deze week uitdrukte. "We kunnen
die F16's in deze oorlog al niet aan
de straatstenen slijten, dus is er naar
iets anders gezocht om toch vooral
maar de Nederlandse militaire aan
wezigheid in dit conflict te bena
drukken Het is een goede zaak dat
we in NAVO-verband andere lidsta
ten ondersteunen, maar je moet wel
blijven afwegen of het zinvol is De
Patriot is dat in mijn ogen wel".
Ov'erste Heijnen wil op die kritiek
niet ingaan. In tegenstelling tot de
statische radarogen van de Patriot,
heeft het Hawk-systeem i*n rond
zoekend radar, zodat in alle richtin
gen het luchtruim naar vijandige
vliegtuigen kan worden afgetast
"We vullen de gaten op die de Pa
triot niet ziet. Zo simpel is dat".
Wel heeft de overste geen goed
woord over voor het gebrek aan ge
schikte transportvliegtuigen bij de
Nederlandse luchtmacht "We zijn
aangewezen op die Fokker Friends
hips. maar die kunnen geen grote
trucs vervoeren. Jarenlang heeft de
luchtmachtstaf bij defensie op die
tekortkoming gewezen".
