Geen plaats Sjatalin in centraal comité Suriname probeert Brazilië te sussen Kroatië weg bij topberaad Eyskens overleeft stemming VRIJDAG 1 FEBRUARI 1991 BUITENLAND PAGINA 7 Conservatieven willen econoom uit partij stoten MOSKOU (GPD) De vooraanstaande radicale Sovjet-econoom Sjatalin dreigt uit de communistische partij te worden gezet. Het centraal comité' van de partij, dat tot in de late uren vannacht bijeen was, oordeelde dat Sjatalins opvattingen "niet te verenigen zijn met het partijlidmaatschap en speciaal met dat van het centraal comité". Sjatalin, co-auteur van het radicale '500 dagenprogramma' en tot voor kort economisch topadviseur van president Gorbatsjov, heeft de laatste weken herhaaldelijk het be leid van de president bekritiseerd. Bovendien beschreef hij zichzelf als 'meer een sociaal-democraat dan een communist'. Een definitief be sluit over Sjatalin moet door een volgende vergadering van het cen traal comité, het 'parlement van de partij', worden genomen. Dit in ver band met de gezondheidstoestand van de econoom, die aan longkan ker lijdt. De opmerkingen over Sjatalin zijn de meest concrete in het com muniqué dat vanmorgen over de cc- bijeenkomst door Tass werd ver strekt. De besluiten over het be langrijkste agendapunt 'over de huidige situatie' komen pas laat vanavond naar buiten. Politbureaulid Dzasochov noem de het gisteravond 'een traditie' dat de commandanten van militaire districten present waren op de bij eenkomst. Maar waarnemers schrij ven dit toe aan de steeds groter wor dende invloed van de militairen op het politieke beleid. Vandaag zul len, overeenkomstig een door Gor batsjov afgekondigd decreet, politie en militairen gezamenlijk gaan pa trouilleren in de straten van de vijf tien republiekshoofdsteden. Een defensiewoordvoerder zei gisteren tegen correspondenten dat de pa- trouilles in Moskou om vier uur vanmiddag zullen starten. Voedsel Die mededeling is strijdig met een verklaring van minister van binnen landse zaken Pugo. Hij zei woens dag in een dagbladinterview dat re publieken die gekant zijn tegen de verordening, die niet uit hoeven te voeren. Regering en parlement van de Russische Federatie, de grootste van de vijftien Sovjet-republieken hebben het besluit ongrondwette lijk genoemd. Ook Georgië, Molda vië en de Baltische republieken hebben zich tegen de verordening uitgesproken. Buitenland kort Klacht verworpen Het Argentijns federaal gerechtshof heeft gisteren het verzoek van kolo nel Seineldin tot nietigverklaring van zijn eerdere veroordeling door een militair gerechtshof verworpen. De Argentijnse kolonel was door een militair gerechtshof tot gevan genschap voor onbepaalde tijd ver oordeeld, in verband met zijn rol in de neergeslagen muiterij van een aantal legeronderdelen in decem ber. (IPS) Detentie De Palestijnse Birzeit-universiteit in Ramallah op de door Israël bezet te Westelijke Jordaanoever heeft gisteren opgeroepen tot internatio naal protest bij Israël tegen de zes maanden hechtenis die dinsdag werd opgelegd aan de Palestijnse woordvoerder Sari Nusseibeh. Is raëlische mediar meldden dat Nus seibeh inlichtingen over Iraakse ra- ketaanvallen zou hebben doorgege ven aan de PLO, die ze naar Bagh dad zou overbrengen. De universi teit noemde de beschuldigingen "zonder grond" en "opruiend" je gens de bevolking in de bezette ge bieden. (ANP) 1 Japan/Noord-Korea Hoewel de Japanse en Noordko- reaanse delegaties weinig vooruit gang hebben geboekt in hun be sprekingen over het herstel van de diplomatieke betrekkingen zullen ze elkaar in maart opnieuw ontmoe ten, zo heeft het Japanse ministerie van buitenlandse zaken gisteren be kend gemaakt. Dlegaties uit beide landen ontmoetten elkaar woens dag en donderdag in de Noordko- reaanse hoofdstad Pyongyang. Het waren de eerste besprekingen op re geringsniveau tussen de landen sinds het einde van de Tweede We reldoorlog. (AP) Bommen In het Noordierse graafschap Tyro ne hebben explosievendeskundi- gen van het leger gisteren een klei ne bom ontmanteld die in de buurt van een school was geplaatst. In Belfast werd een spijkerbom on schadelijk gemaakt. De bom, die semtex bevatte, werd gegooid naar agenten die het verkeer omleidden. Niemand raakte gewond. Een derde bom, die afging bij een benzinesta tion in Aughnacloy, Tyrone, veroor zaakte enkele lichtgewonden. (AP) Zuid-Afrika Zeven mensen zijn gedood en 60 an deren raakten gewond bij gevech ten tussen rivaliserende zwarte Zuidafrikaanse groeperingen, zo heeft de politie gisteren meege deeld. Ten minste 150 huizen wer den woensdag in brand gezet of op een andere manier beschadigd toen groepen zwarten elkaar met speren, messen en geweren te lijf gingen bij Umgababa in de provincie Natal. (AP) bijeenkomst van de Federatieraad, die vandaag begint. De Federatie- raad, waarin de leiders van alle re publieken en de Sovjet-president zitting hebben, is door Gorbatsjov recentelijk opgewaardeerd tot het hoogste uitvoerende orgaan van het land. Het overleg is belangrijk voor de bepaling van prijsstijgingen voor voedsel. De verwachting is dat het tot he vige botsingen zal komen tussen Gorbatsjov en de Russische presi dent Jeltsin. In het zeer conservatie ve dagblad Sovjetskaja Rossia is Jeltsin door hoge militairen fel aan gevallen. Hij zou 'aansturen op con frontatie met de legertop' en 'de strijdkrachten willen vernietigen'. Jeltsin heeft, naar aanleiding van de gebeurtenissen in de Baltische re publieken, ooit gedreigd met de vorming van een eigen Russisch le- Armenië Het parlement van de Sovjetdeelre publiek Armenie verwerpt het voorstel van Gorbatsjov tot het hou den van een referendum over het nieuwe unieverdrag. Het nieuwe verdrag moet de gespannen verhou dingen tussen Moskou en de ver schillende deelrepublieken verbe teren. De Armeense volksvertegen woordigers noemden het referen dum dat op 17 maart zou moeten worden gehouden "slecht voorbe reid en onacceptabel". Een patrouille van de troepen van het Sovjet-ministerie van binnen landse zaken is in de nacht van woensdag op donderdag in een hin derlaag gelopen bij een poging een wegblokkade in het opstandige Zuid-Ossetië in de republiek Geor gië te verwijderen. Volgens persbu reau TASS werd de patrouille aan gevallen door een zwaargewapende bende bij een blokkade op de weg tussen Tschinvali en Tamarasjeni. De aanvallers werden na een vuur gevecht gevangen genomen. Over slachtoffers is niets bekend. In de Tsjechoslowaakse hoofd stad Praag is een straat vernoemd naar Litouwen. De straat heette voorheen Kremlinstraat, naar het bureau van de communistische par tij van de Sovjetunie dat aan de straat is gelegen. Regering van T amil-deelstaat "onder curatele* SINGAPORE (GPD) - Premier Chandra Shekars minderheidsrege ring in India heeft de Tamil-deel- staat Tamil Nadu in het zuiden on der direct bestuur geplaatst. De centrale overheid beschuldigde de deelstaat-regering in Madras ervan samen te heulen met de Tamil rebel len om zich af te scheiden. Volgens premier Shekar hebben de Tamil Tijgers, die in het buur land Sn Lanka een guerilla oorlog voeren voor een zelfstandige staat, de heimelijke toestemming van deelstaat premier Muthubel Karu- nanidhi om opleidingskampen in Tamil Nadu te hebben. Tamil Nadu is de vierde staat die onder directe controle van de de centrale regering in New Delhi. Eer der gebeurde dat met Punjab, Jam- mu en Kashmir en Assam, waar ac ties van afscheidingsbewegingen bloedig de kop werden ingedrukt. Duizenden mensen gingen giste ren in Madras de straat op om te be togen tegen het onverwachte be sluit van de centrale regering. Het kwam tot gewelddadige botsingen met de politie. Volgens cfe politie zijn twee mensen gewond na een schietpartij. Niet alleen het politieke klimaat in de Sovjetunie is de laatste maanden bekoeld. Op straat kan het deze da gen ook bijzonder koud zijn. Dat maakt het dagelijkse leven er niet gemakkelijker op. De temperatuur in Moskou daalde gisteren tot min 28 graden Celsius. Om hun voeten in de ijzige kou warm te houden heb ben deze met bontmussen getooide Moskovieten een rooster van de me tro opgezocht, waaruit warme lucht naar boven komt. Op de achter grond de Vassili-kathedraal op het Rode Plein. (foto ap> Joegoslavië beschuldigt Hongarije van wapenleveranties Etiopië meldt massamoord in Somalia NAIROBI (GPD/AP) - De Etio- pische regering heeft gisteren gezegd dat vorige week zeker 600 Etiopische vluchtelingen in Somalia zijn omgebracht door onbekende gewapende perso nen. Volgens Ethiopië vielen de gewapende mannen zes vluch telingenkampen aan in het Be let Huen-gebied, 250 kilometer ten noorden van de Somalische hoofdstad Muqdisho. Zij dreven de vluchtelingen uit de kampen en openden het vuur. Ruim 600 Etiopiërs werden meteen ge dood; anderen sprongen in de Wabe Shebele-rivier en verdron ken in het snel stromende water. In het gebied waarin de kam pen van de vluchtelingen lagen waren zowel troepen van de So malische regering actief als een heden van de rebellen. De Etiopische regering zegt dat meer dan 20.000 vluchtelin gen Etiopië wisten te bereiken. De kampen in Somalia huisves ten zo'n 75.000 Etiopiërs die 'eind jaren zeventig als gevolg van de Ogaden-oorlog naar So malia vluchtten. De Somalische interim-presi dent Mahdi heeft gisteren aan gekondigd dat volgende maand een nationale conferentie zal plaatsvinden over de toekomst van het Oostafrikaanse land. Uitgenodigd zijn alle rebellen- beweginging, clanleiders en So malische ouderen. Diverse rebellengroeperin gen, zoals de Somalisch Natio nale Beweging (SNM) en het De mocratisch Front voor de Red ding van Somalia (SSDF), heb ben kritiek geuit op de snelle be noeming van een nieuwe presi dent door het Verenigd Soma lisch Congres (USC). Zij-vinden dat alle rebellenbewegingen Ambulances zijn in de Somalische hoofdstad Muqdisho niet voor zeggenschap moeten hebben handen. Daarom vervoert deze soldaat een ernstig gewonde en onder- over een nieuw leiderschap. voede Somaliër met een kruiwagen. (foto afp> BELGRADO/BUDAPEST (UPI/D- PA/GPD/AP) Het presidentieel crisisberaad in Belgrado over de toekomst van Joegoslavië is mis lukt. De vertegenwoordigers van de republiek Kroatië zijn gisteravond uit de Joegoslavische hoofdstad vertrokken. Volgens hen zijn "ver dere besprekingen zinloos". Dit heeft het Joegoslavische persbu reau Tanjug gemeld. Al eerder had de Sloveense afge vaardigde, Drnovsek, de bijeen komst in Belgrado verlaten. De Kroatische president Tjudman zei dat de Joegoslavische regeringslei der Markovic tijdens de besprekin gen "nauwelijks heeft gesproken". Volgens hem blijft de impasse be staan over de vraag of Joegoslavië een federatie moet blijven, zoals het leger en het marxistisch bestuurde Servië, de grootste republiek van Joegoslavië, willen of dat het een los verband van onafhankelijke re publieken wordt. Voor dat laatste pleiten de relatief rijke Joegoslavi sche republieken Servië en Kroatië. Het Joegoslavische staatspresidi- um meldde niets over het opstap pen van Kroatische en Servische af gevaardigden na 7,5 uur debatteren. Het deelde slechts mee dat de be trokken bestuurders uit de acht deelrepublieken op 8 februari op nieuw bijeen zullen komen. Vol gens waarnemers tekent dit de uit zichtloosheid van wat eerder om schreven werd als een "historische ontmoeting". Kernprobleem is volgens de Kroatische regering de eis van het leger om Joegoslavië als een com munistische federatie bijeen te hou den. De door militaire officieren nieuw opgerichte communistische partij wil "het socialisme behouden en beschouwt het kapitalisme als ineengestort", aldus de Kroatische afgevaardigde van het staatspresi- dium, vice-president Mesic, bij zijn terugkeer gisteravond in Zagreb. "Het leger gebruikt sjablonen uit de tijd van kort na de Tweede Wereld oorlog en wil het oude systeem res taureren". De spanningen namen gisteren toe nadat Tudjman weigerde ge hoor te geven aan een militaire op dracht zijn minister van defensie Spegelj te laten arresteren. Volgens het Joegoslavische leger is de be windsman verantwoordelijk voor het bewapenen van Kroatische mi litia en het voorbereiden van een opstand. "De druk en bemoeienis van het Joegoslavische volksleger op het werk en het leven in Kroatië is niet gestopt, maar neemt slechts toe. Onder zulke omstandigheden is praten zinloos". Bekoeld De diplomatieke verhoudingen tus sen Hongarije en Joegoslavië zijn de afgelopen dagen behoorlijk be koeld na beschuldigingen uit Bel grado dat de Hongaarse regering heeft meegewerkt aan de bewape ning van de Kroatische milities. Hongarije ontkent met klem bij welke wapenhandel dan ook be trokken te zijn geweest. Maar het of ficiële protest van minister van bui tenlandse zaken Jeszenszky is door Belgrado niet in ontvangst geno- BRUSSEL (GPD) De Belgische minister van buitenlandse zaken Mark Eyskens heeft gisteren een vertrouwensstemming in het parlement over leefd. De centrum-linkse meerderheid wilde hem niet straffen voor de reeks blunders die begin januari door diplomaten van zijn ministerie zijn gemaakt in de zaak rond de Palestijnse terrorist Walid Khaled. Maar zijn prestige heeft door de affaire-Khaled een zware deuk opgelopen. Deze voorman van de terreurbeweging van Abu Nidal kon drie dagen met een Belgisch toeristenvisum op zak rustig door Brussel wandelen. Dat visum was hem verstrekt door de Belgische ambassade in Beirut en met medeweten van twee diplomaten in Brussel, zonder dat de politie op de hoogte was. Eyskens zelf, noch premier Martens waren erover ingelicht. De groep van Abu Nidal is verantwoordelijk voor de ontvoering, in 1986, van een Belgische-Franse familie. Dat Khaled zelf ongemerkt via het vliegveld Zaventem Belgie kon bin nenkomen, kwam omdat hij onder een andere naam reisde en niet in het opsporingsregister voorkwam. De affaire kwam aan het licht nadat Khaled door een Brusselse politieman was aangehouden. Toen bleek dat hij een geldig visum had, werd buitenlandse zaken gebeld, dat opdracht gaf de man vrij te laten. Overigens is Walid Khaled woensdag in Beirut gearres teerd. Het zou gaan om de levering van 30.000 Kalashnikovs, die volgens een documentaire op de Servische televisie met officiële douanepapie ren vanuit Hongarije Kroatië zijn binnengebracht. In de documentai re wordt getoond hoe een vrachtwa gen met kratten vol geweren door de douane rijdt en zijn even later de, in het Hongaars opgestelde, ambte lijke papieren te zien. De beschuldi gingen zijn de afgelopen dagen nog eens herhaald in het dagblad van het Joegoslavische leger. Kans op uitstel proces tegen Winnie Mandela JOHANNESBURG (DPA) - Het voor maandag op de agenda staan de proces tegen Winnie Mandela de vrouw van ANC-leider Nelson Mandela mogelijk wordt ver daagd omdat vier van de zeven aan geklaagden verdwenen zijn. Winnie Mandela wordt verdacht van ont voering en mishandeling. De politie in Johannesburg zei gisteren dat de verdachten, die op borg vrij zijn, al sinds december geen gehoor meer geven aan het ge rechtelijk bevel zich elke maandag bij een politiebureau te melden. Het proces heeft betrekking op de ontvoering en mishandeling van vier zwarte jongeren eind 1988 in de woning Mandela in het zwarte woonoord Soweto, bij Johannes burg. Eén van deze jongens, de 14- jaar oude Stompie Seipei, werd la ter vermoord teruggevonden. Als dader van deze moord werd de 41- jaar oude lijfwacht van Winnie Man dela, Jerry Richardson, aangewe zen. Hij is ter dood veroordeeld. Mandela zou aan de mishandelin gen hebben deelgenomen. PARAMARIBO Ruim een maand na de telefonische 'kcrstcoup' door het Surinaamse Nationaal Leger heeft de Braziliaanse regering een inspectieronde laten maken door politiek Paramaribo. "Een goodwill-reis", haastte vice- president Wijdenbosch zich te verklaren. Maar het ligt meer voor de hand dat de Brazilianen bij president Kraag, parlementsvoorzitter Lachmon en legerleider Boutcrse om opheldering kwamen vragen over de laatste capriolen van de militairen. President Kraag sprak op zijn paleis sussen de woorden. "We hebben de intentie de Grondwet daar waar nodig te wijzigen om stabiele politieke verhoudingen te garande ren". kregen de Brazilianen te horen. Eerder had Kraag het al over een "ingreeploze pe riode" die in aantocht is.- De weinigen in Paramaribo die nog probe ren te begrijpen wat Bouterse en Lachmon bezielt, wijzen op een nieuwe, geheime deal tussen de legerleider en de parlementsvoor zitter. "Lachmon doet niets zonder dat er iets tegenover staat", zo luidt de redenering, "Bouterse heeft legalisatie van de staats greep geruild voor een grondwetswijziging die nieuw ingrijpen van het leger onmoge lijk maakt". De Amerikaanse regering verdiept zich niet meer in het Surinaamse politieke ge konkel. In afwachting van een democratisch gekozen regering zijn kredieten voor de im port van veevoer en tarwe stopgezet. Samen met Venezuela heeft Amerika binnen de Or ganisatie van Amerikaanse Staten (OAS) zijn gal gespuwd over de kerstcoup. Achter de schermen is een militaire interventie overwogen. Maar dat zou dan wel op uitnodi ging van de afgezette Shankar moeten ge beuren en met steun van Brazilië. Vooral de Braziliaanse legertop zal daar weinig voor gevoeld hebben. Bouterse stuurt jaarlijks tientallen militairen naar de zuiderbuur voor bijscholing en jungletrai ning. En het rollend materieel van het Suri naamse leger is van Braziliaanse makelij. Brazilië kon het goed vinden met het Surina me van Bouterse en daar plukt de legerleider nu de vruchten van. Over een week zal het zakenkabinet Kraag/Wijdenbosch de verkiezingsdatum bekendmaken in hetparlement, dat na de le galisering van de staatsgreep niet meer in het openbaar vergaderd heeft. Op 25 mei, zo wordt alom verwacht, omdat omstreeks die tijd de 150 dagen voorbij zijn en er is in Suri name een voorliefde voor het getal '25'. Met argusogen wordt door Bouterse's NDP de verrichtingen gadegeslagen van de Nederlandse ambassadeur in Paramaribo, Peter Koch. In de Tweede Kamer zgn im mers stemmen opgegaan voor een grotere Nederlandse bemoeienis met Suriname. Ge vreesd wordt, dat het afgezette 'Front voor Democratie en Ontwikkeling'«en monetaire unie en een 'Gemenebest-verhouding' met Nederland zal nastreven, met als achterlig gende gedachte: het terugdringen van de rol van de militairen. Alles wat riekt naar 'aansluiting bij Neder land' zal door grote delen van de bevolking verwelkomd worden, zo weten de militairen. Waarschuwingen tegen 'herkolonisatie' zul len het enthousiasme alleen maar groter ma ken, vooral als afschaffing van de visum plicht daartoe zou behoren. Maar het is nog niet zeker of de drie 'oude politieke partijen' opnieuw een front zullen vormen. Binnen de NPS van Arron is grote weerzin tegen een nieuw pact met de VHP van Lachmon. De Hindoestaanse handels elite zoekt de politieke stabiliteit vooral om rustig door te kunnen gaan met geld verdie nen, zo wordt binnen de NPS gesteld. De partij van Arron claimt als enige over een 'ontwikkelingsvisie' te beschikken en heeft zich de driejaar dat het Front standhield, ge hinderd gevoeld door VHP-opportunisme. Ook moet binnen de VHP en de NPS nog uitgevochten worden of Lachmon en Arron hun posities als partijleiders zullen behou den. De bejaarde Lachmon zal de oppositie binnen zijn partij de mond wel kunnen snoe ren, zo wordt verwacht. Hoe het met Arron zal aflopen, wordt vooral bepaald door Ar ron zelf, die meerdere malen te kennen heeft gegeven de "luwte van de politiek" op te wil len zoeken, maar zich telkens weer terug liet vragen. Ongevraagd heeft minister Pronk al eens olie op het vuur gegooid door te stellen dat verjonging van het politiek leiderschap in Suriname noodzakelijk is. NDP-topman Wijdenbosch gebruikt de 150 dagen tussen de 'kerstcoup' en de ver kiezingen om een daadkrachtige indruk te maken. Hij hakt knopen door in benoe mingskwesties, die door politieke contro verses binnen het Front jarenlang uitbleven. Hij probeert de sportwereld mild te stem men en Anthony Nesty nog voor de verkie zingen op het erepodium in Suriname te krij gen. Achter de schermen wordt ook druk ge lobbyd om nog voor de verkiezingsdatum vrede te sluiten met Brunswijk. President Kraag reisde om die reden naar Gazon, het stamhoofd van de Aaucaner-bosnegers in Drietabbetje. Wijdenbosch loopt van hot naar haar om dreigende voedselschaarste te voorkomen en vergeet nooit op de televisie te laten melden welke besluiten zijn rege ring genomen heeft Het is overduidelijk waar de NDP op uit is: stemmenwinst onder kiezers die het Front teleurgesteld de rug hebben toegekeerd Als de drie 'oude politieke partijen' verdeeld de verkiezingen ingaan, zal zelfs een kleine NDP tijdens de coalitievorming daarna een rol kunnen spelen. Kangoeroe valt bejaarde aan PERTH - Met de het verband, een blauw oog en sporen van tanden op de handen en in het gezicht vertelde de 81- jarige Australiër Bill Turner gisteren hoe hij voor zijn leven heeft moeten vechten toen hij werd aangevallen door een kan goeroe. Turner stond in zijn achter tuin fruitbomen water te geven toen plotseling een rode kangoe roe op hem af kwam. Toen Tur ner zich omkeerde, zag hij hoe het boze dier zich oprichtte en probeerde te schoppen met zijn krachtige achterpoten. Een rode kangoeroe bereikt een lengte van ongeveer 1,75 meter als hij zich opricht. Man en dier raakten in een ge- x>echt verwikkeld, dat zich al snel op de grond afspeelde en waarbij Turner probeerde zijn aanvaller te wurgen. "Ik greep zijn armen en deed die over el kaar in een poging ze te breken, maar toen begon hij me te bij ten", aldus de bejaarde vanuit zijn ziekenhuisbed. Turner zei dat hij bang was geweest dat de kangoeroe zijn ogen zou uit krabben. Dat gebeurde niet, maar wel liep hij diepe vlees wonden aan de benen op waar nu 50 hechtingen »n zitten. Uit eindelijk bracht Turner de kan goeroe in verwarring door hem tussen de poten te grijpen, waar na hij zijn veilige huis wist te be reiken. Eenmaal binnen belde Turner de politie. Die schoot de kangoe roe. die zich bij de veranda aan de achterkant van het huis be- ixmd, vanuit een raam dood.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 7