Piloten lessen voor 'als het mis gaat I{ambo's spelen sleutelrol in Golfoorlog EH bouwt dit jaar MO-opleidingen af Voorbereiding op onverhoopt krijgsgevangenschap GEESTELIJK LEVEN Omstreden directeur vrijwillig weg AMERSFOORT - De Evan- gelische Hogeschool (EH) in Amersfoort laat de plannen voor een Christelijke Univer siteit varen en stoot met in gang van het nieuwe school- seizoen de MO-lerarenoplei- dingen af. Zestien docenten zullen worden ontslagen, ter wijl de omstreden directeur van deze EH-poot, dr. M. Oud- kerk, vrijwillig vertrekt. De voorzitter van het interimbe- stuur, drs. H.J. Beens gisteren de plannen bekendgemaakt. Oudkerk, die overigens slechts een aanstelling had voor een hal ve dag per week, trekt zich met in gang van februari "volledig terug uit EH-verband". Hij heeft vol gens Beens op deze wijze willen bijdragen aan de oplossing van het conflict aan de orthodox-pro testantse school. Het omstreden onderzoek naar wortels van 'de huidige crisis van de westerse cultuur' de aanlei ding voor het conflict wil Oud- kerk voortzetten in de door hem opgerichte 'Reformatorische stichting Instituut voor Cul tuurwetenschappen'. Het bestuur hoopt dat de met ontslag bedreig de EH-docenten bij deze stichting in dienst kunnen treden. Volgens Beens heeft het EH- bestuur geen druk op Oudkerk hoeven uitoefenen. De omstre den directeur begrijpt heel goed dat er iets moest gebeuren, wil de EH niet helemaal te gronde gaan. "Het conflict aan de EH is per vandaag beëindigd. De principië le aanleiding van het conflict is weggenomen", aldus Beens. Belangrijker is volgens hem dat nu pogingen kunnen worden on dernomen om het tekort weg te werken. Dat bedroeg vorig jaar augustus 300.000 gulden, maar was begin dit jaar al opgelopen tot 650.000 gulden. Gevreesd wordt dat aan het eind van dit stu diejaar het tekort zelfs 1,2 miljoen gulden bedraagt. De jaarlijkse be groting bedraagt 2,8 miljoen gul den. De lerarenopleiding kost de school, die geheel afhankelijk is van giften, aan salariskosten jaar lijks 800.000 gulden. Met het af stoten daarvan heeft het bestuur de twee andere opleidingen aan de EH het basisjaar en de jour nalistenopleiding ESJ veilig willen stellen. De lerarenopleiding is volgens Beens een prima onderwijsinstel ling, maar kost de EH onevenre dig veel geld. Het besluit er mee te stoppen, werd vergemakkelijkt door het relatief kleine aantal stu denten en het feit dat de gedu peerden elders hun opleiding kunnen vervolgen. Ongeveer 160 studenten volgen de opleiding, onder wie slechts veertig 'full timers'. Het basisjaar en de ESJ tellen respectievelijk 90 en 130 studenten. Beens rekent erop dat de gif- tenstroom, die door het breed uit gemeten conclict nagenoeg ge stopt is, weer op gang zal komen. De eerste signalen zijn bemoedi gend. "In de achterban is nog vol doende enthousiasme voor de school". Ook beaamde hij dat er gesprekken worden gevoerd met de orthodox-protestantse hbo-in- stelling De Vijverberg in Ede over een mogelijke fusie tussen beide instellingen. Dan zou de EH ook in aanmerking kunnen komen voor subsidie. Het al jaren sluimerende con flict aan de EH kwam eind vorig jaar naar buiten. Een groep van tien opposanten, onder wie drie van de vier directeuren, maakte zich zorgen over de uitbouw van de lerarenopleiding tot Christelij ke Universiteit en de ideeën van Oudkerk. De groep eiste het aftre den van het bestuur, dat deze maand de oppositie op non-actief stelde. Een week later trad na be middeling van zakenman Beens het bestuur alsnog af. Veel rk scholen willen Gijsens richtlijnen niet HEERLEN (GPD) - Vierentach tig van de 344 rk schoolbesturen voor basis- en voortgezet onder wijs in Limburg hebben er al voor gekozen te werken volgens de richtlijnen van de zes niet-Lim- burgse bisschoppen. Die richtlij nen zijn neergelegd in het Alge meen Reglement voor het Katho liek Onderwijs (ARKO). Pas één of enkele besturen heb ben waarschijnlijk gekozen voor het door bisschop Gijsen van Roermond uitgebrachte, maar fel omstreden eigen reglement (AR- KOR). Het bisdom weigert cijfers te verstrekken. De Limburgse schoolbesturen hebben nog tot 1 januari 1993 de tijd te kiezen voor een van beide reglementen. Als zij voor die tijd niet hebben gekozen voor het re glement van Gijsen, ontneemt de Roermondse bisschop de aange sloten scholen het predikaat 'ka tholiek'. Met dat laatste dreigement kwam de Roermondse bisschop in 1987, toen hij zijn eigen regle ment op de markt bracht omdat hij niet tevreden was over dat van de gezamenlijke bisschoppen. Het ARKOR moet de bisschop de middelen in handen geven om het onderwijs in de door hem ge wenste orthodox-katholieke rich ting te stuwen. Zo zouden kinde ren van gescheiden ouders niet mogen worden toegelaten. Een bisschoppelijk commissaris in de schoolbesturen moet op de juiste naleving van het ARKOR toezien. DEN HAAG (ANP) - Ongeveer vijfhonderd moslims, joden en christenen hebben gisterenin de Haagse Agneskerk deelgenomen aan een dienst van Woord en Ge bed voor vrede en gerechtigheid in de wereld. Het initiatief voor de dienst, voorzover bekend uniek in ons land, kwam van directeur A. el Helou van het Moslim Informa tie Centrum, dat tegenover de rk Agneskerk is gevestigd. Behalve El Helou, die ook imam in Zoeter- meer is, traden pastoor drs. J.B. Beijk van de Agnesparochie en mr. R.A. Levisson namens de libe raal-joodse gemeente in de resi dentie als voorganger op. Zij la zen teksten uit de Tenach, het evangelie van Mattheüs en de Ko ran. Moker. In de uitzending van de kerkelijke omroep Moker van vanavond (aanvang zeven uur) o.a.: het Pastoraal Buurten Werk in Leiden en ds. H. Westera-Fran ke, die zojuist afscheid nam van Katwijk. Ontvangst via FM 105.7 of kabel FM 88.1. Beroepingswerk Hervormde Kerk: benoemd tot radio pastor bij de IKON mw. J. van der Werf (geestelijk verzorger psychisch centrum Vogelenzang te Benne- broek); beroepen te Capelle aan den IJssel H. O. Molenaar Puttershoek; be dankt voor Hattem G. de Fijter Sidde- buren en Wagenborgen. Gereformeerde Kerken: beroepen te Leiderdorp (herv.-geref.) mw. drs. L. S. Karreman Diemen-Watergraaf- smeer-Bijlmer (part-time), te Marrum C. W. Hoek Midwolda; aangenomen naar Ermelo als geestelijk verzorger van Sint Jansdal te Harderwijk L. Bouman Delfzijl. Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe pen te Noordbergum A. L. Th. de Bruijne Nijverdal. DONDERDAG 31 JANUARI 1991 UIWHWaMft««us .'migtTTi BRUSSEL (Rtr) - Ze zijn getraind om, als het moet, met hun blote han den te doden. Dit voor het geval een schot van een pistool of het geluid van een mes in een menselijk li chaam nog teveel lawaai maakt in het nachtelijk duister en de eenhe den van de "special forces" hun aanwezigheid niet willen verraden. De "special forces" van het Britse en Amerikaanse leger zijn legenda risch. vooral hun sabotagedaden en aanslagen tot ver achter de vijande lijke linies. Deze eenheden, die ook in de huidige oorlog in de Golf zijn ingezet, behoren tot de best bewaar de geheimen. Ze kunnen parachu tespringen of lange ti jd onder water zwemmen, zodat ze onzichtbaar tot vlakbij hun doel kunnen komen. "Stealth" is dan ook het adagium voor deze eenheden, hetgeen hei melijk of sluipend betekent. Zoals de beroemde Amerikaanse Stealth F-117A gevechtsvliegtuigen on zichtbaar zijn voor radar, zijn de le den van de Britse Special Air Ser vice (SAS) en de "Seals" (dat zee honden en ook geheimhouding be tekent) van de Amerikaanse marine "onzichtbaar" voor het oog van de vijand. "Zij nemen risico's die anderen niet durven te nemen. Ze zijn beter opgeleid dan de andere soldaten en ze zijn specialist in het toepassen van geweld met een maximum aan effect", zo wil een militair slechts kwijt die op de hoogte is van de acti viteiten van deze Rambo's. Over het algemeen wordt er uiterst geheim zinnig gedaan over de commando's en zijn maar weinig militairen be reid om een tipje van de sluier op te lichten. Een militair die enigszins op de hoogte is van hun activiteiten zegt dat dc Rambo's een sleutelrol spelen in de huidige oorlog. Hun taak is om achter de Iraaks linies te opereren om commandocentra en raketinstallaties uit te schakelen of vijandelijke bevelhebbers stilletjes te doden. Helikopters Een militaire deskundige meent dat de berichten over zes helikopters die onlangs in Saudi-Arabië zijn ge- Van onze correspondent Wessel de Jong GILZE RIJEN Zijn martiale snor doet niet onder voor die van zijn Britse collega's die in de Golf Iraakse vliegvelden bombarderen. Zijn geamuseerde glimlach drukt dc zelfverzekerdheid uit die zo typerend is voor luchtmachtofficieren. Maar majoor R. Kloosterman verliest zijn ontspannen gezichtsuitdrukking als het gesprek komt op de wijze waarop Nederlandse piloten worden voorbereid op krijgsgevangenschap. Majoor Kloosterman is hoofd van het VOTC, het Vliegveiligheids Oefen en Test Centrum. Hij verzorgt het gedeelte in de opleiding van een F16-piloot, dat hem vertrouwd moet maken met alles wat er kan gebeuren "vanaf het moment dat het fout gaat". Overleven achter de vijandelijke linies, terugkeren naar de eigen troepen zonder in handen te geraken van de tegenstander en het weerstaan van verhoren. Alles waarmee een piloot te maken krijgt vanaf het moment dat hij aan de hendel van zijn schietstoel trekt, valt binnen het kader van majoor Kloostermans lessen. - Gebruik en onderhoud van com municatiesystemen, waaronder sa- telliettechnologie. - Kennis van verschillende wa pens, zoals speciale springstoffen voor sabotagedoeleinden en zelfs nucleaire wapens, zoals de zoge noemde "rugzak kernbom". Ook wordt gewerkt met radio's die zich zelf kunnen vernietigen en gifstof fen die een lijk er natuurlijk doen uitzien en waartegen geen antistof fen zijn. Het VOTC ligt vlak bij de lucht machtbasis Gilze Rijen in Brabant. Het is een complex waar je naartoe wordt gevoerd langs de eindeloze hekken van het vliegveld. Ook in tij den van militaire spanning en ver hoogde waakzaamheid zijn de klei ne met bomen beschilderde beton nen bunkertjes op het terrein van de basis onbemand. Het centrum is ge vestigd in een bepaald niet militair aandoend gebouw. Er liggen geen rollen prikkeldraad voor de deur. Het ontbreken van stringente vei ligheidsmaatregelen betekent niet dat de majoor gesteld is publiciteit. "Ik had het prettiger gevonden als je alleen mijn stoel op de foto had gezet". Kloosterman wijst op de schietstoel achter zijn bureau. Aan de wand hangt een foto van de glim lachende majoor terwijl hij een Starfighter bestuurt ten tijde van carnaval. Om zijn hals valt een bon te zakdoekje te ontwaren. Krij gsgevangen De jovialiteit die de majoor uit straalt maakt plaats voor lichte irri tatie als het gaat over krijgsgevan genschap. "De strijdende partijen zijn op dit moment bijzonder ge spitst op informatie over de ander en leggen overal hun oor te luiste ren". Kloosterman is goed bekend met zijn Britse en Amerikaanse col lega's en is van mening dat ieder woord dat hij over hen loslaat, di rect levens in gevaar brengt. "Als ik ga vertellen hoelang ondervragings essies in vredestijd duren, kan dat tegen piloten worden gebruikt die nu in Irak vastzitten". Over de manier waarop Neder landse piloten worden geoefend in het doorstaan van verhoren, wil hij alleen kwijt dat "wij internationaal gezien op een zeer hoog niveau zit ten. De ene bondgenoot geeft een wat hardere training, de ander een wat zachtere". Kloosterman weet dat je er bij zijn Britse cqllega's op dit moment absoluut niet inkomt voor een interview. Bijkomende re den om de lippen stijf op elkaar te houden is voor Kloosterman de mo gelijkheid dat Nederlandse vliegers ooit naar de Golf moeten; ook al zit dat politiek gezien nog absoluut niet in de pen. Op de vraag wat de beelden van de geallieerde piloten op de Iraakse televisie hem emotioneel deden, volgt een onverwacht antwoord: De 'Rainbo's' spelen een sleutelrol in de huidige oorlog. Hun taak is bijvoorbeeld c stilletjes te doden. land verband houden met een ge heime actie om een Iraakse grond- het verleden al staaltjes van hun ten doen. Er wordt gekeken naar kunnen getoond bij anti-guerrilla- uithoudingsvermogen, durf koelbloedigheid. Naar schatting voldoet 50 a 80 procent van de kan- luchtdoelraket voor onderzoek te acties en pogingen om gijzelaars te bevrijden. Britse SAS-eenheden slaagden er tijdens de Falklandoor- didaten, die al een goede militaire bië ontkenden later pertinent dat log in 1982 in om aan land te gaan training achter de rug hebben, niet 11 Argentijnse vliegtuigen te aan de eisen. De enkeling die de be- Iraakse helikopterpiloten waren ge deserteerd. Vier dagen voordat de bombardementen begonnen, vernietigen. Behalve de SAS-een- proefingen heeft doorstaan, leert heden heeft Londen ook leden van vervolgens een scala van gevaarlij- richtte de Britse Sunday Times dat de Special Bbat Squadron (SBS) en ke en geavanceerde technieken, een actie door Amerikaanse en Brit- een speciaal marinecommando naar de Golf gestuurd. Behalve de se commando's met helikopters een raket en gevangenen had opgele- Amerikaanse Seals opereren er in verd. "Het zou heel goed kunnen de Golf ook andere speciale com- dat er helikopters over de grens mando's, zoals de Groene Baretten naar Saudi-Arabië zijn gevlogen en de Delta Force, met vijandelijke gevangenen", al J dus een zegsman. "Iemand zou heb ben kunnen concluderen dat het hebben ze met elkaar gemeen dat deze vele malen zwaarder is dan de oo o_ training van gewone militairen. Se- aïïïeêrde commando's'wari-n diete- Actieprocedures duren weken zo rugkeerden van een missie". De speciale eenheden hebben in niet maanden, waarbij de kandida ten ook psychologische testen moe- De Rambo's in spé worden onder meer getraind in: - parachutespringen vanaf 160 meter hoogte. - onderwaterduiken met speciale zuurstoftanks die geen sporen van luchtbellen nalaten. - het buitengevecht stellen of do den van de vijand zonder wapens. - perfecte beheersing van een aan tal talen. Zo spreken een paar com mando's die in de Golf aanwezig zijn Arabisch. - het dagen- of wekenlang overle ven in een vijandig gebied. Hierbij wordt geleerd hoe je mieren moet klaarmaken voor consumptie en hoe je van as en vet zeep kan maken. Meestal wordt geopereerd in groepjes van vier, maar ook worden individuele missies uitgevoerd. De wapens die de speciale eenheden dragen zijn klein en licht van ge wicht. Populair is het kleine auto matische Heckler-en-Koch geweer. Men is op de hoogte van de nieuw ste snufjes op het gebied van nacht- kijkerapparatuur. Ook mini-duik boten behoren tot de uitrusting van de speciale commando's. Onderzeeërs De Britse SAS, de vader van alle moderne speciale commando's, werd in 1941 opgericht om achter de Duitse linies in Noord-Afrika gehei me operaties uit te voeren. Ook de Amerikanen gebruikten special for ces in de oorlog in Vietnam. Een po ging om in 1980 met helikopters de Amerikaanse ambassadegijzelaars te bevrijden mislukte schromelijk. De Amerikaanse Seals worden be schouwd als "het beste van het bes te". Ze beschikken onder meer over twee nucleaire onderzeeërs die de commando's met hun mini-duik- bootjes overal ter wereld kunnen af zetten. „Wij zijn het enige comman do dat klaar staat om op elk mo ment waar ook ter wereld naar toe te gaan", aldus opperbevelhebber van de Amerikaanse Special Opera tions Command, generaal Carl Sti- ner. "Ik heb altijd voldoende eenhe den achter de hand om direct in ac tie te komen". "Zij hebben het overleefd en zullen naar alle waarschijnlijkheid de rest van de oorlog ook overleven. De na men van deze mannen zijn bekend en we kennen hun gezichten. Met hen kunnen ze niet veel meer begin nen". Kloosterman vindt het heel ge vaarlijk om verklaringen te geven voor de spraakzaamheid van de ge toonde piloten. Hij sluit niet uit dat de verwondingen die één Ameri kaanse vlieger-luitenant in het ge zicht had, het gevolg waren van de ontsnapping uit zijn vliegtuig. De majoor gaat er niet zonder meer van uit dat de vlieger mishandeld werd. "Misschien buiten de Amerikanen de uitzendingen op hun beurt uit voor propaganda-doeleinden door te zeggen dat er geslagen is door Irakezen. "Ik herinner me een pi loot die uit zijn kist was ontsnapt en die enkele seconden middenin de vuurbal van 1380 graden celcius had gezeten. Hij had helemaal niets, behalve allerlei wonden rondom zijn zuurstofmasker". Toerekening Een piloot gaat pas naar het cen trum als hij vijftig vlieguren in een F16 op zijn conto heeft staan. On dervraging door speciaal opgeleide militairen vormt slechts een klein deel van de vijf weken durende op leiding die een piloot bij het VOTC krijgt. Het grootste gedeelte van de tijd zijn Kloosterman en zijn in structeurs bezig met het aanleren van 'herkenbare patronen'. "Een man kómt waarschijnlijk na het ac tiveren van zijn schietstoel half toe rekeningsvatbaar uit zijn vliegtuig. Het is belangrijk dat hij dan kan te rugvallen op routine". "Het is belangrijk dat hij de pro cedures die hij moet doorlopen ook onder alle omstandigheden kan volgt. Daarom moet je hem zo rea listisch mogelijk laten uitvoeren. Je moet hem alles echt laten doen en niet over een slap koord laten lo pen". De eerste lessen aan het VOTC over de standaardschietstoel, zoals die in alle Nederlandse toestellen wordt gebruikt, horen de nog niet operationele piloten aan als ze nog netjes in het pak in de klas zitten. "Maar al naar gelang de cursus vor dert gaan ze steeds meer gewoon de grijze overall dragen. Op die manier wordt er langzaam naar de week R. Kloosterman en W. Weltevrede rechts) temidden van de attributen die piloten gebruiken bij 'de overleving' in vijandelijk gebied. (foto gpd> overleven toegewerkt. Steeds ver dwijnt er wat beschaving, opdat la ter de nodige drempels kunnen worden genomen". Voordat de week survival aan breekt wordt eerst uitvoerig ge traind met het ontsnappen uit de cockpit boven water. "Eerst in een zwembed, dan op het achterdek van een marineschip. Een uur of drie moeten ze dan ronddrijven in hun dinghy (rubberbootje) en zich her inneren dat bij voorbeeld de zender moet worden vastgebonden waar mee ze kunnen worden opge spoord. Dat is het enige wat niet drijft". Van onze correspondent Cees van Zweeden LONDEN Aan de muur hangt een spandoek met de woorden: 'Volgt gezamenlijk het pad van Allah en maakt een einde aan de onderlinge geschillen'. Onder het citaat uit de Koran heeft een vijf tigtal donkere mannen zich op plastic kuipstoeltjes genesteld. Terwijl de Amerikanen en Britten elke dag 2000 'vluchten' boven hun land maken, zitten de Ku- wayti's in Londen ook niet stil. In de traditie van eeuwen her houden zij iedere avond hun 'di- waniya's', vergaderingen waarop eenieder zijn hart kan luchten. Half augustus was er een gerucht makende vergadering in het pe perdure Churchill Hotel in Cen- traal-Londen, toevallig eigendom van rijke landgenoten. In de klei ne zaal speelden zich schrijnende taferelen af. Dagenlang hadden de Kuwayti's geen geld van hun bankrekening kunnen halen, om dat de Britse regering alle Ku- waytse tegoeden had 'bevroren'. Er waren mensen in de zaal die vertelden dat zij gebruik hadden moeten maken van de onder- De week dat F16-vliegers geheel voor zichzelf moeten zorgen is een belangrijk onderdeel. "Een jongen die je van achttien hoog uit Amster dam hebt gehaald, heeft geen bin ding met de natuur. Die jongen heeft een dure opleiding gehad en die moetje dus niet verliezen, door dat hij zich niet kan voeden van de natuur als er niet direct hulp komt". Op het VOTC leren ze simpele ko- nijnevallen maken van de schaarse middelen die vanonder de stoel mee naar beneden zijn gekomen. Ze le ren van het parachute doek een wa- terzuivering-installatietje bouwen. Ook een proteïnerijk maaltje van re genwormen kan de jonge piloot be- Kuwayti moet er in Londen komen van 'maar' 17.000 gulden per dag grondse om zich te verplaatsen. Anderen hadden het niet aange durfd om een appartement te hu ren voor meer dan 10.000 gulden per maand. Gelukkig had de Britse rege ring na enkele dagen toestem ming gegeven aan de Londense vestigingen van Kuwaytse ban ken om aan hun cliënten 5.000 pond (17.000 gulden) per dag uit te keren. Daarmee kon de ergste nood worden gelenigd. Dr. Moustafah Almousawi kwam kort voor het begin van de oorlog naar Londen omdat in ei gen land de grond hem te heet on der de voeten was geworden. De dokter uit Kuwayt is een van de pechvogels in Londen. "Ik be hoorde niet tot de eerste lichting reiden, als hij door het VOTC is af geleverd. Maar dan zijn inmiddels wel de nodige drempels overwon nen. "Nee, een speciaal overlevings pakket voor de woestijn hebben we niet. Daar hebben we wel ooit aan gedacht, maar daar is van afgezien om problemen te voorkomen. Je zal altijd zien datje dan een keertje bo ven de Noordzee uitstapt met uitge rekend het woestijnpakket in de schietstoel". Alleen tijdens de vliegopleiding in de Verenigde Sta ten krijgen Nederlandse piloten een korte cursus overleven in de woes tijn. Kuwayti's die hier aankwam", zegt hij. "Daarom gelden voor mij andere regelingen. Ik moet bij voorbeeld mijn eigen huur beta len en mijn eigen levensonder houd. Daarvoor krijg ik van onze ambassade een maandelijkse uit kering van slechts 1850 pond (ruim 6.100 gulden)". Hoewel het leven voor de ande re Kuwaytse vluchtelingen ook niet eenvoudig is, zijn zij toch een ietsje beter bedeeld. Blijkens een opgave van de 'Association for a Free Kuwait' betaalt de ambassa de hun huur (ongeacht de hoogte ervan), elektriciteit, gas, medi sche kosten en het privé-onder- wijs voor hun kinderen. Daar naast heeft elke volwassene recht op 10 pond (33 gulden) per dag en elk kind op 7 pond (23 gulden). "Ik heb vijf kinderen en een vrouw", rekent een van de aanwe zigen op de 'diwaniya' snel uit. "Mijn uitkering bedraagt 1650 pond (5.500 gulden) per maand. U begrijpt wel dat zo'n bedrag maar een zakcentje is. Het is maar goed dat we hier ook nog wat van onze bankrekening kunnen halen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 2