Leidenaar ontdekt onbekende
Komrij
Van echte gevoelens en strak geschoren heggetjes
PODIUMBLIK
Antiquariaat AioloZ brengt erotisch 'jeugdwerk' ter veiling
Paolo Conté: bijna een
klassiek piano-dompteur
m
DINSDAG 29 JANUARI 1991
KUNST
PAGINA 19
Koningin Sophie
De woensdagavond in de Leidse
Schouwburg is gereserveerd voor
de actrice Nel Kars. Zijn brengt
daar de solo-voorstelling 'Konin
gin Sophie', een stuk dat speciaal
voor haar werd geschreven door
Ton Vorstenbosch.
'Koningin Sophie' gaat over het
leven van de eerste gemalin van
Willem 111. Een grote slag treft
haar als haar tweede zoon Mau-
rits op zesjarige leeftijd overlijdt.
Ter nagedachtenis hield ze de
speelkamer van Maurits op het
paleis Noordeinde intact en geeft
ze zich over aan spiritistische se
ances, om zodoende weer in con
tact te komen met haar zoontje.
Die pogingen worden beloond, zo
wil de geschiedenis.
Paardenleed
Het Nieuw Ensemble Raamthea-
ter, een Belgisch gezelschap,
brengt op donderdagavond in de
Leidsche Schouwburg 'De ge
schiedenis van een paard', het
stuk dat driejaar geleden enthou
siaste persreacties kreeg. Het is
het verhaal van Lintmeter, een
oude knol, die de kudde in de stal
de avond voor hij geslacht wordt
zijn levensverhaal vertelt. De re
gie van dit stuk, dat is gebaseerd
op een novelle van Tolstoj, is in
handen van Walter Tillemans.
Het paard Lintmeter wordt ge
speeld door Bert André.
De meiden
Het bekendste toneelstuk van de
Franse schrijver Jean Genet is
'De Meiden'. In de regie van Shir-
een Strooker wordt het aanstaan
de vrijdagavond in de Leidse
Schouwburg op de planken ge
bracht door Anne-Wil Blankers en
Helen Kamperveen.
Korte inhoud: als hun mevrouw
het huis verlaat, wordt in haar
slaapvertrek door de dienstmei
den Claire en Solange een maca
ber spelletje gespeeld. Claire ver
andert in mevrouw en Solange
treedt op als haar meid. Zo kun
nen zij ontsnappen aan hun be
staan van onderdrukking en af
hankelijkheid. Maar een en ander
neemt een gevaarlijke wending.
Introdans
In haar jubileumseizoen presen
teert Introdans zich in de Leidse
Schouwburg op zaterdagavond
met drie balletten, waaronder het
nieuwe ballet van Graham Lus
tig: Assabiyya (Arabisch voor
'saamhorigheid'). Het ballet van
Lustig heeft een luchtig karakter
en wordt gedanst op composities
van Theo Loevendie. De andere
twee balletten zijn: 'Sonate of
Passion' van Philip Taylor en
'White Streams' van Ed Wubbe.
Rigoletto
Vorig jaar werd door de Staats-
opera van Bydgoszc hier 'La Tra-
Scène uit Yvonne* van Art Pro. V.l.n.r. Peter Paul Muller, George van Houts, Els Ingeborg Smits.
Maartje Nevejan, Theo Pont en Diane Lensink. (foto Reyn van Koolwijk»
viata' opgevoerd. Met veel succes.
Nu is gekozen voor 'Rigoletto'
van Giuseppe Verdi. Maandag
avond is het te zien en te beluiste
ren in de Leidse Schouwburg.
Rigoletto is de gebochelde hof
nar van de lichtzinnige hertog
van Mantua. De dochter van Ri
goletto valt in handen van deze
edelman. De nar wil wraak ne
men en geeft een huurmoorde
naar de opdracht Monterone U
doden. Zijn dochter echter offer*
zich op de voor de graaf, van wii
ze werkelijk houdt.
Verf
Volgende week dinsdag is het po
dium in de Leidse Schouwburg
voor toneelgroep Amsterdam. Dit
gezelschap brengt daar de voor
stelling 'Verf'; van Bert Edelen-
bos. Enkele spelers: Sylvia de
Leur, Jacques Commandeur en
Olga Zuiderhoek.
Verf speelt zich af in de roerige
jaren zestig. In haar riante wo
ning ontvangt de excentrieke
Wendela van Rijn wekelijks een
groep dames om gezamenlijk de
tijd te doden met olieverf pastel
of houtskool Het zijn rustige
avondjes. Totdat er iemand roet
in het eten komt gooien.
Oblomov
Het Vlaamse Theatergezelschap
De Korre uit Brugge komt op
woensdag- en donderdagavond
in het LAK met 'Oblomov', het
verhaal van de grootgrondbezit
ter Oblomov die wegzakt in apa
thie en luiheid, lethargie en slaap.
Als contrast tegenover deze figuur
plaatste schrijver Gontscharov de
energieke zakenman Andrej
Ivanovitsj Stolz, die de arbeid tot
voornaamste levensdoel verheft.
Anne-wil Blankers (links) en Helen Kamperv
Olga belichaamt in dit stuk de
strijd van het leven tegen de dood.
Zij doet er van alles aan om Oblo
mov van de ondergang te redden
en hem tot het leven terug te bren
gen.
De regie van dit stuk is in han
den van Karst Woudstra. Spelers:
Goeie Derrick, Kris Cuppens,
Mare de Corte, Bart van Aver-
maet en Wouter van Lierde.
Yvonne
'Yvonne' - zo heet het nieuwste
stuk van het gezelschap Art
Pro. Dit stuk, dat is geschreven
door Witold. Gombrowicz en werd
bewerkt door Guy Joosten. wordt
vrijdag- en zaterdagavond ge
bracht in het LAK-theater. Hert
gaat over een prins die er proble
men mee heeft dat hij geen koning
is. Hij probeert de orde te versto
ren door zich te verloven met een
meisje dat bij het hof niet in de
smaak valt. Wil het koninkrijk
blijven bestaan, dan moet Yvonne
dood, zo vindt men. Regie: Guy
Joosten. Spelers: Paul Hoes, Geor
ge van Houts, Marieke van Leeu
wen, Diane Lensink, Peter Paul
Muller, Maartje Nevejan, Paul
Noppers, Theo Pont en Els Inge
borg Smits.
Stefan
In het Park Theater in Alphen
aan den Rijn is zaterdagavond te
zien de jeugdifoorstellmg
'Stefan' In dit stuk. gespeeld door
het Muztheater, wordt het verhaal
verteld van een jongen die na een
ongeluk met de brommer in een re
validatiecentrum terecht komt.
Zijn beste vriend Emiel it bij dat
ongeluk om het leven gekomen. De
therapeut die Stefan behandelt
besluit dat met het oog op de the
rapie niet aan de jongen te vertel
len. Regie: Alan Zipson. Spelers:
Eric Corton, Theo Fransz, Collo
Marsman en Jeanette Huizinga.
LEIDEN/AMSTERDAM (ANP) De eigenaar van het PT
Leidse boekenantiquariaat AioloZ heeft een onbekend ma
nuscript van een gedichtenbundel van Gerrit Komrij ont
dekt. Het gaat om het in 1964 door de auteur geschreven
werk 'Mijn minnaars'. Piet van Winden, eigenaar van Aio
loZ toont het manuscript van 28 februari tot en met 2 maart
tijdens de Europese Antiquaren Beurs in de RAI in Amster
dam. Volgens hem is er slechts één exemplaar. De vraagr-
pijs voor de bundel is 12.000 gulden.
Van Winden is ervan overtuigd een tacten in homoseksuele kringen,
authentiek stuk in handen te heb- ook in underground-kringen. In
ben. Komrij heeft vanuit Portugal 1965 had hij daar tabak van en
enigszins geschokt gereageerd op vluchtte hij naar Kreta. Nu is vol
de vondst. Van Winden: "Ja, van
een kennis van hem, bij wie Komrij
navraag heeft gedaan, ben ik te we
ten gekomen dat hij wat geschrok
ken was. Het is allemaal wat specu
latief, maar volgens mij zit het zo:
Komrij kwam in 1963 naar Amster
dam. Daar onderhield hij veel con-
gens mij die bundel 'Mijn geheime
minnaars' een soort testament van
die periode in Amsterdam. Om de
een of andere reden heeft hij die
nooit willen publiceren".
Van Winden is zeker dat het hier
een origineel manuscript van Kom
rij betreft: "Ik heb er zelf ook erg
veel voor moeten betalen en wil na
tuurlijk niet voor schut komen te
staan. Ik heb er dus lang op gestu
deerd. Stijl en handschrift zijn echt
Komrij. Ook is de inkt oud genoeg.
Dat sterkt me helemaal in mijn
DEN HAAG (GPD) - De 17-jarige overtuiging: in die periode was er
Wouter Vossen rRerlrel-Ensehoti ïn 8een enkel ™tlef de toen n°®
volslagen onbekende Komrij te ver-
Twee finalisten
Van Wely-concours
Wouter Vossen (Berkel-Enschot)
de even oude Sonja van Beek (Box
tel) zijn toegelaten tot de finale van
het Davina van Wely Vioolconcours
dat zaterdag 2 februari in het Ko
ninklijk Conservatorium in Den
valsen"
Het manuscript komt van iemand
die het weer had van een derde die
in de bewuste periode in nauw con-
W'worft"7èhoud4r De twee
t het onbekende manuscript i
verden verkozen uit 6 deelnemers
die tijdens de halve finale beoor
deeld werden door
voorzitterschap van Jaring Walta.
Het Van Wely-concours wordt
voor de eerste maaL gehouden en
wil een brug slaan tussen de Ior-
dens Viooldagen en het Oskar
Backconcours. Het wordt om de
twee jaar georganiseerd en staat
open voor violisten van 14 tot en
met 17 jaar. De eerste prijs bestaat
uit een geldbedrag van 3.000 gulden
en moet, evenals de andere geldprij
zen, besteed worden aan de viool
studie.
Op de finale moeten de twee kan
didaten het Vioolconcert K.V. 211
in D gr. van Mozart spelen. Zij wor
den daarbij begeleid door het Athe
neum Kamerorkest onder leiding
van Qui van Woedekom.
Fotografen Magnum
in Stedelijk Museum
AMSTERDAM (ANP) - Het Stede-
lijk Museum presenteert van 9 fe
bruari tot 1 april een historisch en
actueel beeld van het werk van het
befaamde foto-agentschap Mag
num. Er worden 250 foto's van 60 fo
tografen getoond, waarvan twee
derde in zwart-wit en eenderde in
Magpum werd opgericht in het
Museum of Modern Art in New
York in april 1947. De initiatiefne
mers zetten zich af tegen het keurs
lijf van de fotopersbureaus van die
dagen. Zij wilden onafhankelijk
werken, eigenaar blijven van hun
negatieven en controle uitoefenen
op de verspreiding van hun produk-
ten. Dankzij Magnum is er sprake
geweest van een toenemende pro
fessionalisering en waardering van
de reportagefotografie.
Kenmerken van het werk van de
Magnum-fotografen zijn betrok
kenheid, diepgang, een persoonlij
ke stijl en een hoge kwaliteit.
Magnum telt nu 36 leden afkom
stig uit de hele wereld en heeft kan
toren in Parijs, New York, Londen
en Tokyo. Behalve foto's worden er
in het Stedelijk Museum ook films
van Magnum-fotografen vertoond.
len hun identiteit niet prijsgeven.
S&abreus
n'oWaHa 6r Van Winden: "Het is zeker geen on
belangrijke poëzie. De stijl van de
latere Komrij is er al goed in te her
kennen, dat verrassende gebruik
van de enjambementen bijvoor
beeld. Dus: omwille van het rijm
een regel eindigen met 'zes-' en de
volgenden beginnen met 'tig'. Kom
rij publiceerde in die tijd, in 1964, al
veel in studententijdschriften. Dit
werk is destijds zeker publikabel
geweest voor hem, maar om de een
of andere reden wilde hij dat niet".
"De poëzie is erotisch van karak
ter, dat mag je wel zeggen, ja.
Scabreus? Of dat nu nog zou wor
den beoordeeld, weet ik niet, maar
AMSTERDAM - Als tintelfrisse
sensatie mag Paolo Conté inmid
dels hebben afgedaan, als muzi
kaal unicum neemt de dagwaarde
van de Italiaanse zanger-pianist
nog steeds toe. Niet zozeer van
wege de (beperkte) experimen
teerdrift op zijn jongste album
'Parole d'Amore Scntte Macchi-
na', eerder dank zij zijn gestage
groei als podiumattractie. Bij de
première van zijn nieuwe Neder
landse tournee in het afgeladen
Amsterdamse Muziektheater,
toonde de brommerige cantatore
uit Asti zich eigenlijk voor het
eerst volledig heer en meester
over het veelomvattende samen
spel met zijn orkest en de zaal.
Zijn enorme onbeholpenheid
die in het verleden zo vaak de
sfeer mocht meebepalen was na
genoeg verdwenen. In plaats van
om de haverklap de indruk te
wekken dat hij geen raad wist
met de warme respons, trok Pao
lo Conté twee keer een klein uur
lang gedecideerd zijn eigen plan.
Bijna als een klassieke piano
dompteur, zo geconcentreerd
ging hij te werk en met hem zijn
acht zeer gedisciplineerde bege
leiders.
Dat het hem vooral ernst was
viel ook op te maken in het ge
bruik van de kazoo. Bij voorgaan
de bezoeken (twee jaar geleden
voor het laatst) trok de besnorde
laatbloeier bij het bespelen van
dit ludieke instrument zelf de dol
ste grimassen om de ontstane hi
lariteit nog verder op te voeren.
Dit keer wilde de intussen 54-jari-
ge Conté van een dergelijk effect
bejag niets weten, presenteerde
hij zijn vrije blaasgeluiden als
doodnormaal onderdeel van het
totale klankenrecept.
Voorzichtige conclusie: de
voormalige advocaat, die al zijn
jongensdromen over een pracht-
carriere als jazzmuzikant stilaan
in werkelijkheid heeft omgezet,
begint intussen ook meer van zijn
Nederlandse fans te verlangen.
Met name dat ze zich minder vast
houden aan zijn schorre stem en
meer oor krijgen voor zijn veelal
bijzondere composities en dito ar
rangementen.
Hoezeer Paolo Conté op zijn
verse visitekaartje Parole d'A
more Scntte A Macchina' ver
nieuwing heeft nagestreefd
kwam vooral tot uitdrukking in
de aanloop tot de finale. De vier
zangeressen, die aan de plaat zo
veel nieuwe Conte-tmten toe
voegden, mochten in vol ornaat
aantreden voor een drietal num
mers met il maestro, waaronder
de actuele single 'Happy Feet'.
Mooiste moment voor het sjie-
ke publiek (in meerderheid vrou
wen, met Annie M.G. Schmidt en
minister D'Ancona) was evenwel
de meest flitsende toegift 'Come-
di'. Omdat Paolo Conté zelf toen
even alle reserves liet varen.
LOUIS DU MOULIN
Twee exposities in Alphen aan den Rijn
Alphen a/d Rijn: Schilderijen en tekeningen
van Mieke Verhaar in: Expressie 70 (Parkthea
ter) t/m 16 februari, open ma t/m vrij. 10-12,
te Coraeto Gedto^gehooid. gang langs haar schUderuen Een m de gang Mieke Verhaar maakt kwartier vóór de offic.ele openings-
r op weg ben. Ook op de lichtknopje kan is nergens te ont
plattegrond komt de laan niet
maar na enig zoeken komen
ter de lokatie van Expressie 70, dat
een onderdeel - -
vormt.
het restaurant,
het Parktheater werk van Verhaar zie hangen, is her
metisch gesloten. Wel zie ik achter
dezelfde deur op een tafeltje de fraai
uitgegeven catalogus pronken. On
bereikbaar. maar ik heb hem geluk-
scabreus. Er wordt in de Latijr
epiloog aangedrongen op vertrou
welijkheid. Dat zegt misschien wel
Volgens de voormalige eigenaar
van de Atheneum-boekhandel in
Amsterdam, Johan Polak, is het
handschrift inderdaad "onmisken
baar Komrij". "Het lijkt me ook
authentiek, bovendien is Van Win
den geen man om een vervalsing op
de markt de brengen."
Th. Sontrop van de Arbeiders
pers, min of meer de ontdekker van
Komrij, kent de bundel niet.
Expositie Raymond
Loewy verlengd
AMSTERDAM (ANP) - De tentoon
stelling 'Raymond Loewy - Univer
sal Design' in het Stedelijk Museum
in Amsterdam is wegens de grote
belangstelling een week verlengd
tot en met 17 februari. Sinds de ope
ning op 22 december hebben al
50.000 liefhebbers van het werk van
de Amerikaanse ontwerper de weg
naar de Nieuwe Vleugel van het Ste
delijk gevonden.
Ook de tentoonstelling 'Jannis
Kounellis - Via del Mare' trekt veel
bezoekers. Sinds 24 november kwa
men er 60 000 bezoekers, aldus een
bekendmaking van het museum.
Ook deze expositie duurt tot en met
17 februari.
gens het persbericht op zaterdag tot kig al op zak
interessante schilde tijd. Kunsthandel Hofman V d
rijen, waarin kleur een grote rol Zee brengt tot en met 6 februari
speelt en dit komt zonder goede be- schilderijen en litho's van jftrfon
lichting niet tot uiting. de Man
In alle werken speelt een sober-
kleurig hokjespatroon de hoofdrol;
soms zijn de hokjes duidelijk her
kenbaar als tafel- en tafelkleed!
Manon de Man is na haar eind
examen aan de Rietveldacademie
bii een redamehureau gaan wer
ken, waar zij onder andere de be-
s, loop ik
de kleuren i;
dan weer puur als patroon en draagt kende leeuw voor de Postbank c
donkere de werkelijke schilderijen verderop
het doek eenvoudig de titel 'hokjes'.
Deze consequent toegepaste vorm
keuze biedt Verhaar de mogelijk
heid om een scala aan emoties, vra
gen en thema's te behandelen. Haar
titels gelden daarbij als richtlijn. Zo ^„SmgTrt
zijn er titels als afstand grenze
loos', 'verstoppen', 'verstoring',
maar ook 'hokjes', 'op de tafel' en
'ritme'. Uit alle schilderijen spreekt
een grote mate van intimiteit, van
aantrekken en afstoten. Zo roept de
wolligheid in enkele werken associ
aties op met wolle dekens, waaron
der je zou willen wegkruipen en bij
een volgend doek doe je juist een
stap achteruit, blijf je op een af
stand.
Mieke Verhaar: een sober-kleurig hokjespatroon als hoofdrol.
Verhaar behandelt gevoelige the
ma's als angst en intimiteit op een
zeer integere en poëtische wijze,
wars van elk goedkoop sentimenta
lisme Dat is de kracht van deze se
rie. die tijdens haar eindexamen
voor de Koninklijke Academie voor
Beeldende Kunsten in Den Haag in
1990 ontstaan is. Het draagt de titel
"De beklemming van het verleden,
de vrijheid van de toekomst". Als
deze schilderijen deel uitmaken van
een nieuw verworven vrijheid, dan
kunnen we in de toekomst nog wel LEIDEN
verwachten van Mieke Verhaar.
Een hartelijker en lichter ont
vangst valt mij bij Kunsthandel
Hofman V.d. Zee ten deel.
In de kleine benedenruimte ver
dringen de bezoekers zich al een
terp. Op de tentoonstelling i
phen laat zij een andere kant van
zichzelf zien: haar liefde voor de na
tuur in het algemeen en tuinen in
het bijzonder Veel tuinen, met nog
geschoren heggetjes' de ten-
groen van Af en
toe zijn er zelfs twee vrijwel identie
ke composities te ontdekken die al
leen qua groentint verschillen. Het
ene werk is wat lichter en zonniger
(Franse tuinen7), een ander wat die
per en donkerder groen (de Engelse
tuin?).
Marion de Man doet haar inspira
tie op tijdens reizen door Frankrijk,
Italië, Engeland en Nederland,
maar het uiteindelijke resultaat op
doek of als litho blijft hetzelfde tui
nen met geschoren heggetjes, afge
wisseld door attributen als stoeljes,
tafels, en bloempotten - nooit men
sen -. die af en toe in de ruimte lijken
te zweven en hierdoor een surrealis
tisch element aan de verstilde tui
nen toevoegen. Het is mij wat te
braaf, al die tuintjes
NICOLE ROEPERS
\C/DC naar Leiden
De Amerikaanse hard
rock band AC'DC t.i.it 6 april op
het podium van de Groenoordhal-
len in Leiden. Voor het voorpro
gramma is de groep King's X. uitge
nodigd. Kaartjes voor dit program
ma zijn reeds uitverkocht.
