Ritzen: breed stelsel
van onderzoekscholen
Orions moeten verzwakt
Zuid-Europa versterken
'Samen bowlen breekt die verrotte zondag'
Lage dollarkoers zorgwekkend
voor exporteurs bloembollen
'Je moet Sicilië niet
als vakantietrip zien'
Gevulei stelt keuze inzamelsysteem GFT- afval uit
DINSDAG 29 JANUARI 1991
REGIO
PAGINA 13
Volle
maan is
morgenochtend
om zeven uur
iets verduisterd
AMSTERDAM - Wie mor
genochtend rond een uur of ze
ven de laag boven de westelij
ke horizon staande volle maan
bekijkt, zal misschien opmer
ken dat de rechterkant van de
maanbol een beetje minder
helder lijkt. Op dat moment
bevindt de maan zich namelijk
op een bijna rechte lijn met de
zon en de aarde. De verduiste
ring van de linkerkant van de
volle maan is woensdagmor
gen in grote delen van Europa
en Afrika te zien.
De eclips is volgens de Ame
rikaanse astronoom John
Mosley 'subtiel', maar zou
niettemin waarneembaar
moeten zijn met het blote oog
of de verrekijker. De maan be
geeft zich niet in de centrale
schaduw van de aarde, maar in
de zogenaamde bijschaduw,
zodat er geen scherpe scheids
lijn tussen het verlichte en het
verduisterde deel van het he
mellichaam zal ontstaan. Ook
op het westelijk halfrond is
het natuurverschijnsel te zien,
maar daar is het nog dinsdag
als de verduistering intreedt.
De maansverduistering be
gint om 04.00 uur Nederlandse
tijd woensdagmorgen. Het
hoogtepunt wordt bereikt om
een minuut voor zeven. De
verduistering eindigt om een
minuut voor negen.
Er treedt net geen echte
maansverduistering op, maar
het scheelt niet veel; de maan
scheert als het ware langs de
aardse slagschaduw en de na
bijheid daarvan verraadt zich
en maakt een deel van de
maanbol wat donkerder.
Het moet wel onbewolkt
zijn om er wat van de verdui
stering te kunnen zien.
(Vervolg van pagina een)
VALKENBURG - De twee
Orions, die morgenochtend
vanaf marinevliegkamp Val
kenburg naar Sicilië vertrek
ken, krijgen als taak de ver
zwakte zuidflank van Euro
pa te controleren. Daartoe
opereren zij in het westelijk
deel van de Middellandse
Zee. Het is nog niet bekend
hoelang de Orions op het ei
land worden gestationeerd.
Normaal wordt die zuidgrens ge
controleerd door de Navo-landen
die er omheen liggen (Griekenland.
Turkije. Spanje, Italië, Portugal,
Frankrijk). Zij hebben echter mate
rieel moeten afstaan om deel te ne
men aan de Golfoorlog waardoor er
een verzwakking is ontstaan. Het
gebied dat de Nederlandse Orions (JOITOg
ven. Een beurt die kan worden ver- "Dan", zegt Geneste, "krijg je een
geleken met een tienduizend kilo- totaal ander verhaal Op dat mo-
meter-beurt van een auto. Het ver- ment moeten wij die zuidflank van
vangen van een pakking en het Europa verdedigen",
schoonmaken van de Orions. Ver- Nederland heeft dertien Orions
der maken enige radiomonteurs, waarvan er een permanent op de ba-
elektromonteurs en informatiever- sis Kevlavik - enkele tientallen kilo-
werkers deel uit van de crew die meter van Reykjavik - op IJsland
naar Sigonnella - een Navo-basis op staat. De overige twaalf opereren
Sicilië - vertrekken. vanaf de vliegbasis in Valkenburg.
Veertig man voor het operatio- Elke Orion beschikt over acht tor-
neel houden van twee Orions lijkt pedo's waarmee onderzeeboten of
erg veel. maar zijn nodig, verzekert andere schepen kunnen worden be-
defensie-woordvoerder Wim Ge- stookt.
neste. Zeker als de vliegtuigen dag Defensie kocht de Orions tussen
i nacht, 24 uur, paraat moeten zijn.
De taak van de Orions is heel spe
cifiek: opsporen van onderzeeboten
in de eerste plaats. Daarnaast zijn ze
zeer geschikt voor het verkennen
van oppervlaktes. Anders gezegd,
alles wat op zee vaart kunnen
1980 en 1984 van de Amerikaanse fa
brikant Lockheed. De vliegtuigen
kostten toen 45 miljoen gulden per
stuk. Het grote voordeel van de Ori
ons is dat ze met zeer lage snelheid
kunnen vliegen. Hierdoor kan het
operatiegebied zeer nauwkeurig in
öfgens controle- kaart worden gebracht.
Nadat Navo en Warschaupact vo
rig jaar besloten tot een verminde
ring van de conventionele stnjd-
redestijd in de gaten houden be- Met klem ontkent Geneste dat de krachten in Europa, liet de
treft het Kanaal
de Golf van Bisc^je
Met de
veertig m«
(in totaal 22 man) voor de vliegtu
gen en de rest voor werkzaamheden die Navo
op de grond. Het grondpersoneel
HILLEGOM De Bond voor
Bloembollenhandelaren in Hil-
legom maakt zich in stijgende staten,
mate zorgen over de lage dollar-
koers. Die lage koers is er de
oorzaak van dat de afzet van
niljoen gulden het gebied zelf gaan haast geen bol-
r de Verenigde len. Saudie Arabie, bij voorbeeld,
neemt slechts bollen af voor een be
drag van 270.000 dollar per jaar.
"Het Midden Oosten als afzetgebied
is maar een fractie van alles. Wereld-
^.JH ..ww- wijd exporteren we voor een mil-
bloembollen stagneert. Hoewel ben wij met deze koers gewoon pro- jard gulden".
Verre Oosten
i hun omzet Bloembollen, bestemd voor het
Verre Oosten, worden voor het me
rendeel met schepen vervoerd. Ook
Vermeulen zegt dat de Golfoorlog |}'er doemt een probleem op.
moet de kisten onder
liegtuigen richting Golf zouden weten dat de Orions ook geschikt
kunnen worden gedirigeerd. Vol- zijn om verkenningsvluchten bo-
Orions vertrekken gens hem gebeurt dit pertinent niet. ven land uit te voeren. De Neder-
bemanningen omdat het stationeren op Sigonnel- landse vliegtuigen zouden dan een
o-aangelegenheid is. En bijdrage kunnen leveren aan de
niet bij de oorlog in de controle van de gemaakte afspra-
Golf betrokken. Dat is zij wel als ken, bij voorbeeld, door het
maand een onderhoudsbeurt ge-
rike Saddam Hussein zijn dreigement
maakt en Turkije
valt.
tanks in de gaten
vertelt Vermeulen. "Over het alge
meen besteden de afnemers hetzelf
de bedrag, maar krijgen minder
hun geld. Daarom heb-
de terugslag niet gigantisch is, blemen, zij vormt een belemme-
is de groei er wel uit, zegt direc- ring. Bovendien moeten de expor
teur P. Vermuelen. De expor- teurs harder werken c
teurs ervaren dat als hinderlijk, °P Peil te houden'
maar zijn nog niet in paniek, al
dus Vermeulen.
Nederland exporteert jaarlijks
Unversiteit Leiden denkt aan meerdere scholen
DEN HAAG - Minister Rit
zen van onderwijs streeft
naar een breed stelsel van
onderzoekscholen dat in
principe alle wetenschaps
gebieden zal omvatten. Een
klein aantal van deze scho
len (circa tien) krijgt extra
geld om zich te ontwikkelen
tot een internationaal topin
stituut. De onderzoekscho
len zijn bedoeld om jonge
wetenschappers op te leiden
tot onderzoeker. Bovendien
zal een deel van het Neder
landse onderzoek in de scho
len worden geconcentreerd.
De onderzoekscholen zullen, wor
den ondergebracht bij de universi
teiten. schrijft Ritzen in een brief
aan de Tweede Kamer. De bewinds
man volgt daarmee het advies van
de commissie-Rinnooy Kan. In ok
tober 1990 adviseerde dit gezel
schap, onder leiding van toekom
stig VNO-voorzitter Rinnooy Kan,
Ritzen over de vormgeving en in
voering van een stelsel van onder
zoekscholen. Ritzen stemt 'in
hoofdlijnen' in met dit advies.
Goedgekeurd
Ritzen wil de universiteiten overi
gens niet helemaal vrij laten bij de
oprichting van de scholen. Alvo
rens een opleiding het predikaat on
derzoekschool krijgt, moet zij zijn
goedgekeurd door de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Weten
schappen (KNAWj.
De minister onderschrijft verder
de opvatting van de commissie dat
een onderzoekschool minimaal 40
tot 50 jonge wetenschappers moet
omvatten. Voorstellen voor kleine
re scholen sluit hij niet uit, maar die
moeten wel 'overtuigend' worden
beargumenteerd. De minister
spreekt zich in zijn standpunt niet
uit over het totaal aantal scholen
(Rinnooy Kan: 50 tot 150) dat er uit
eindelijk komt.
Een tiental scholen krijgt, als het
aan Ritzen ligt, extra geld om zich
tot een internationaal topinstituut
te ontwikkelen. Deze scholen zullen
worden aangewezen in overleg met
de onderzoekorganisatie NWO. De
commissie-Rinnooy Kan stelde
voor om hiervoor jaarlijks 25 mil
joen gulden vrij te maken. Ritzen
houdt het bij de helft (12,5 miljoen)
en gebruikt hiervoor bovendien
geld dat hij eerder dit jaar al over
maakte naar NWO. De bewindsman
hoopt verder dat zijn collega An-
driessen (economische zaken) een
gedeelte van 44 miljoen gulden voor
nieuw technologiebeleid wil af
staan. Bovendien krijgen de topin
stituten nog zo'n 5 tot 10 miljoen
gulden extra uit de fondsen voor ap
paratuur.
Voor het overige zullen de univer
siteiten de scholen zelf moeten be
talen. aldus Ritzen. De bewindsman
wil met de universiteiten bespreken
of - en zo ja: hoe - de nieuwe finan-
moet worden aangepast.
Tevreden
de instellingen daartoe hebben op de kwaliteit va
tenschappelijk onderwijs.
Voorzitter ir. P. van der Schans van Homogeen
de Vereniging van Samenwerkende De Leidse universiteit heeft nog
Nederlandse Universiteiten (VS- geen standpunt over _de_ plannen
.w ,_.i invloed is op "Want", zegt Vermeulen, "veel van
bloembollen. Naar die schepen kunnen niet door het
Suezkanaal, ze moeten er omheen.
Een gevolg daarvan is dat het ver
voer een stuk duurder wordt. Na
tuurlijk zijn we best benauwd voor
de effecten van de Golfoorlog. Voor
de totale export verwacht ik geen
enorme deuk, maar we zullen de ge
volgen van die oorlog best gaan
merken. Door de lucht vervoeren?
Dat gebeurt al voor een deel. Maar
ook de vliegprijzen gaan omhoog.
Op die vervoerskosten komt dus
een geweldige druk te liggen. Ze
ker. je kunt aan doorberekenen
denken. We zullen dat proberen.
Het komt wel tot uitdrukking in de
eindprijs van je produkt".
Of de bollenexport schade heeft
opgelopen? Vermeulen zegt daar
nog geen zicht te hebben. "Onze
spullen gaan in september de deur
uit. Pas daarna kan ik zien of er wat
aan schort en hoe hoog de trans
portkosten voor verre ladingen
zijn".
Nierstenen kunnen
worden voorkomen
LEIDEN Medicijnen en een dieet
kunnen voorkomen dat nierstenen
terugkeren. Tot die conclusie komt
D.J. Kok. die morgen aan de univer
siteit van Leiden promoveert.
Kok deed onderzoek naar het on-
die vertrekken lijkt nauwelijks an- staan van nierstenen. Calcium
ders te zijn dan onder gewone om- oxalaat, aldus Koks bevindingen, is
Sicilië omdat het standigheden. "Zeker, in de hoof- het voornaamste bestanddeel van
?ne dag doe je dat den leeft dat we naar een omgeving de meeste nierstenen. Hij ontwik
gaan waar dreiging is. Als we daar kelde een test waarmee de neiging
te oefenen is er ruimte tot steenvorming in de urine van pa-
Ik denk dat we tienten kan worden aangetoond.
VALKENBURG - "Kijk. het
geen vakantietrip, laat dat duidelijk
ik
m'n werk
met wat meer plezier dan de andere
Maar als ik in een dichte mist moet komen
landen, is dat ook niet plezii
Zo reageert overste Freerk Vleer daar i
i de
i niet
op de mededeling dat hij
vier Orion-vliegers is die morgen het wordt,
naar Sicilië vliegen om de zuidflank angst, net
van Europa te versterken.
Patrouilleren, dat is de opdracht
waarmee de veertig marinemensen
naar het eiland vertrekken. Er is een
grotere dreiging voor de Navo en
minder materieel. En dat. zegt
Vleer, gaan wij aanvullen. "Ik zie er
in het geheel niet tegenop. In feite
praten we over een gewone opera
tie. We komen geregeld in het ge
bied van de Middellandse Zee. Al
leen zal het er nu wel wat drukker zal plaatshebben,
zijn dan normaal. Er zijn niet alleen we na vier of zes
maar Nederlanders in het gebied, gelost. We zijn er£
ook Amerikanen".
De stemming onder de
i zullen toekomen.
De test laat zien dat de i
Iedereen is eigenlijk benieuwd wat deze patiënten niet i
spanning
i het
staat
IJ elkaar klonteren van de kristal-
heb ik* niet be- letjes tegen te gaan. Dit wordt ver-
„peurd". oorzaakt door een tekort aan ci-
Reacties thuis? Vleer: "Dat ging troenzuur (citraat). Met geneesmid-
indezinvan'góh', hij gaat 3. 4. 5 of 6 delen kan het citraatgehalte in de
weken weg. Jammer nou. De reac- urine worden verhoogd waardoor
ties zijn wat laconiek. Ook thuis is de vorming van nieuwe nierstenen
men benieuwd wat er gaat gebeu- drastisch wordt geremd,
ren. Iedereen heeft vraagtekens Voedsel blijkt ook een belangrij-
waar het heen gaat". ke invloed te hebben. Mensen die
Vleer zegt dat het hem niet be- veel vlees eten hebben een verlaag-
kend is hoelang de mensen wegblij- de hoeveelheid citraat in de urine en
aflossing van de wacht daardoor een grotere kans op steen-
Ik verwacht dat vorming. De test van Kok kan ook
eken worden af- door de arts worden gebruikt om na
n gewend om bij te gaan of een patient een verhoogd
oefening vier weken of wat langer risico heeft nierstenen aan te ma-
van huis te zun". ken.
NU) reageerde maandag tevreden
op het standpunt van Ritzen
onderzoekscholen. De VSNU
Ritzen. Volgens J. Frankfort,
de medewerker beleidsplanning van
de Leidse universiteit, willen de Ne-
geerde eerder instemmend op het derlandse universiteiten eerst tot LEIDEN/REGIO - Het bestuur ciaal inzamelvoertuig. Een
- 1::i- 1de Gemeenschappelijke Vuil- slagstation is bij deze wijze
i gezamenlijk standpunt komen
advies van de commissie-Rinnooy
Kan. De vereniging noemt het 'ver
heugend' dat Ritzen net als Rin
nooy Kan het initiatief voor de vor
ming van de scholen bij de
teiten heeft gelegd.
De VSNU noemt het verder culteit. Deze kunnen dan
'goed' dat er op alle wetenschapsge- andere universiteiten
bieden onderzoekscholen komen. ken. Die faculteiten kennen hun
"Binnen onze universiteit zijn al
wel ideeën geopperd over de onder
zoekscholen. Zo denken we bij
voorbeeld aan verschillende onder
zoekscholen per afzonderlijke fa-
met
verwerking Leiden en regio (Gevul- zamelen overbodig. Het systeem
ei) heeft nog geen besluit genomen lijkt op het MSTS-sy'steem, het
de keus
teem voor groente- fruit-
val (GFT). Ambtenaren v
amelsys- meisysteem dat de voorkeur heeft
tuinaf- bij vijf van de de negen Gevulei-ge-
de be- meenten: Leiden, Warmond, Sas-
waardoor het gescheiden vuil v
in de wagen terecht komt. Een c
slagstation is niet meer nodig.
Ir ontwikkelde LOTUS-
Op die
blijft de samenhang gen vakgebied e
i weten waar ze 1
ien. Volgens ons
homogene c
positieve uitwerking zal derzoekschool te krijgen".
werkbezoek naar Duitsland waar
een nieuw systeem wordt bekeken:
LOTUS.
Het LOTUS-systeem werkt met
containers waarin het afval geschei
den wordt opgehaald met een spe-
ners met vuil geleegd in containers
die op een inzamelwagen staan.
Deze kunnen worden losgekoppeld
van de ophaalwagen en op de trein
of boot worden gezet. Het MSTS-
voertuig heeft speciale grijparmen
Het
systeem is goedkoper dan de geplaatst.
MSTS-wagen Ander voordeel is naar het
dat meerdere types containers kun
nen worden gebruikt: voor het Voordeel
MSTS-systeem zijn speciale ophaal-
bakken nodig. Een nadeel vi
TUS is dat het voertuig een meter
langer is dan de bestaande wagens.
waarvoor vier gemeenten een voor
keur hebben: Leiderdorp, Zoeter-
woude, Voorschoten en Wassenaar.
Naast de container voor huisvuil
wordt een container voor GFT-afval
Beide containers worden
overslagstation gebracht.
dat geen nieuwe inza
melwagen nodig is. Daar tegenover
LO- staat dat het overslagstation nodig
blijft. Uiteindelijk is huteVUiÜDSa-
meling volgens het MSTS-systeem
Meer activiteiten Buro Vrije Tijd in Zuid-Holland
ALPHEN AAN DEN RIJN - "Wij
zoeken geen mannetjes en vrouw
tjes. maar mensen om samen acti
viteiten te ontplooien", zegt N.
van Rooijen. Sinds oktober vorig
jaar is ze de Alphense contactper
soon van het Buro Vrije Tijd, dat
in de provincies Noord- en Zuid-
Holland actief is. Door de komst
van Van Rooijen is het aantal le
den flink gegroeid en zijn er meer
activiteiten.
Voorheen waren Zuidhollan
ders slecht vertegenwoordigd in
het ledental. "Geïnteresseerden
bellen eerder als er een contact
persoon in de buurt woont", zo
verklaart Van Rooijen de stijging.
Buro Vrije Tijd brengt inwo
ners van Noord- en Zuid-Holland
bijeen die dezelfde interesses en
hobby's hebben. De bedoeling is
dat leden contact maken met
mensen met wie ze hun vrije tijd
door kunnen brengen.
Hoewel de leden vaak alleen
staanden zijn, is relatiebemidde
ling niet het doel van de organisa
tie. "Wat in Noord-Holland kan, is
hier ook mogelijk", zegt van
Rooijen. "Het is een uitdaging om
in Zuid-Holland activiteiten op
poten te zetten", vindt ze.
Van Rooijen is zelf een alleen
staande met drie kinderen. 'De
omgeving reageert volgens haar
vaak nogal vreemd op alleen
staanden. "Er zijn heel wat men
sen die denken dat je zo snel mo
gelijk een vaste relatie wilt". Ze
voelt zich heel veilig in een groep
mensen met wie ze gezellig kan
bowlen, dansen en praten. "Nie
mand denkt dat je op een relatie
uit bent".
Het is meestal zo dat leden aan
een aantal activiteiten meedoen,
mensen leren kennen, en een
groepje vormen waarbinnen af
spraken worden gemaakt. Vaak
leidt de ene activiteit tot de ande
re. Van Rooijen: "Tijdens een
bowlingavond kwam een Noord-
wijkse op het idee met ons groep
je een strandwandeling te ma
ken". Op het strand bedacht de
groep dat het leuk zou zijn iets
voor hun kinderen te organise
ren. "Daar word ik binnenkort
wel weer over opgebeld", ver
moedt Van Rooijen.
Van Rooijen heeft de indruk
dat veel mensen moeite hebben
met de beslissing lid te worden.
Veel geïnteresseerden bellen na
melijk niet meer terug als ze een
keer niet thuis is. Haar kinderen
vragen wel altijd om hun naam en
telefoonnummer, maar meestal
zeggen de mensen dat ze zelf wel
terug bellen. "Dat gebeurt vaak
niet en dat vind ik heel jammer.
Voor sommige mensen is het een
hele stap om eindelijk eens te bel
len en omdat ik er dan niet ben,
haken ze af'.
De activiteiten die worden ge
organiseerd, nemen meestal een
hele middag in beslag. Omdat
veel leden nog een eind moeten
rijden, wordt na afloop altijd iets
gegeten. Een paar weken geleden
ging Van Rooijen met leden een
middagje bowlen. "Ik ben van
een uur 's middags tot acht uur 's
avonds in de weer geweest. Dat
breekt die verrotte zondag waar
zoveel alleenstaanden moeite
mee hebben".
i Rooijen: 'Er zijn heel wat rpensen die denken datjeopeen vaste relatie uit bent
Honderd jaar geleden stond in
de krant
- De commissie tot veredeling
van het carnaval in Breda is
druk bezig met het organiseeren
van een optocht, welke heel wat
belooft. Hij zal den intocht voor
stellen van den reclamekoning
Bamum. O a. zullen Buffalo-
Bill met zijne roodhuiden, ne
gers. indianen, olifanten, enz. in
den optocht voorkomen; vijf mu
ziekcorpsen en vele praalwa
gens maken er verder deel van
- Bij een brand welke in het Ach-
terbergse losbrak, heeft zich
Evert Teunissen bijzonder ver
dienstelijk gemaakt, doordat hij
met levensgevaar den stal is in
gegaan en de koeten, wier haar
reeds geschroeid was. heeft los
gesneden en zoodoende van een
apian dood heeft gered
- Dezer dagen werd te Alkmaar
wegens verregaande vervuiling,
van overheidswege naar een
Gasthuis vervoerd een man. al
gemeen bekend om zijn armoe
dige kleed mg en walgmgwek-
kend uiterlijk. In zijne woning
werd nochthans eene vrij aan
zienlijke som gelds gevonden,
men zegt ongeveer f 3000.
Vijfentwintig jaar geleden
- Radioactief buisje als medi
cijnBij de keuringsdienst van
waren in Maastricht hebben
twee vrouwen een buisje ingele
verd. dat radioactief blijkt te
zijn. Zij kochten het van een
kwakzalver als middel tegen
ziekten en kwaaltjes. De direc
teur van de keuringsdienst heeft
meegedeeld dat de straling zo
groot is, dat de bescheiden appa
ratuur van de dienst met toerei
kend is om de sterkte van de keu
ring nauwkeurig te meten. Het
buisje wordt nu onderzocht in
1,,-t i/ihora/nnurn rnu
huis 'St-Annadal' in Maastricht.
Of de invloed van het buisje na
delige invloed heeft gehad wordt
nog onderzocht.
