President Somalia vlucht uit hoofdstad Kroatië voorkomt burgeroorlog Sovjet-leger voelt zich 'verraden' Bestuur Moskou tegen inzet legerpatrouilles Vier jaar voor Wang Dan MAANDAG 28 JANUARI 1991 BUITENLAND PAGINA 5 Chaos in Haïti na bericht over Verzetsbeweging heeft macht in handen Van onze correspondent Frans van den Houdt NAIROBI - Het Verenigd Somalisch Congres dat zegt zaterdag de macht in Somalia te hebben overgenomen, heeft aangekondigd een interim-regering te zullen vormen. De af gezette president Siad Barre is met een aantal loyale soldaten naar het zuiden gevlucht. Meer dan honderdduizend Kroaten betuigden zaterdag hun steun voorde nationalistische regering, die afschei ding wil van Joegoslavië. Een klein meisjes zwaait met de oude Kroatische vlag. (loto epa> Op laatste moment overeenkomst met regering Joegoslavië Volgens een woordvoerder van het Verenigd Somalisch Congres (USC) zal op korte termijn een zo breed mogelijke interim-regering worden gevormd die in staat is 's lands won den te helen. Naast het USC zullen ook leden van de twee andere be langrijke rebellenbewegingen, de Somalisch Nationale Beweging en het Somalisch Patriottisch Front zitting hebben in de nieuwe rege ring. Een nationale conferentie van al le oppositiegroeperingen in Soma lia zal zich vervolgens buigen over de toekomst van het land. Volgens de USC-woordvoerder zullen tezij- nertijd ook vrije verkiezingen wor den gehouden. V akbondsleider DDR bij rechter BERLIJN (AFP) Vijftien maan den na de val van het communis tisch bewind in de DDR komt het regime morgen in de beklaagden bank te staan in de persoon van Harry Tisch. De vroegere leider van de enige Oostduitse vakbond zal dan terechtstaan wegens misbruik van vertrouwen. Tisch wordt ervan beschuldigd meer dan 120 miljoen gulden uit de kas van de bond te hebben verdui sterd om cruise-reizen naar het bui tenland en een jachthuis aan de Oostzee te financieren. Tot de val van de Berlijnse Muur op 9 novem ber 1989 was Tisch als leider van de vakbond FDGB een van de mach tigste mannen van de Duitse "boe ren- en arbeidersstaat". Na Harry Tisch zou dit voorjaar Erich Mielke, het hoofd van de ge vreesde geheime dienst van de DDR, in de beklaagdenbank kun nen verschijnen. De 83-jarige Stasi leider zit vast op verdenking van machtsmisbruik en het verbergen van Westduitse terroristen in de DDR. MOSKOU/VILNIUS (AP) - Het stadsbestuur van Moskou heeft de door Sovjet-president Gorbatsjov verordonneerde inzet van legerpa trouilles in de grote steden zaterdag veroordeeld en aangekondigd dat zij zich tegen de maatregel zullen verzetten. De ministeries van binnenlandse zaken en defensie kondigden vrij dag aan vanaf 1 februari gecombi neerde patrouilles van landmacht, marine en politie in te zullen zetten om de rust in het land te doen we derkeren. De maatregel zou geno men zijn om aan de vraag van het publiek tegemoet te komen om de misdaad in te dammen. De voorzitter van het uitvoerende comité van de stad Moskou, Loezjk- ov, verklaarde dat de stap "erg ge vaarlijk voor de democratie en voor de maatschappij was omdat de angst onder de bevolking groter wordt en de kans op een bloedbad toeneemt". Het Moskouse stadsbestuur is bang dat de instelling van de pa trouilles zal kunnen leiden tot een herhaling van wat zich in de Balti- sche steden Vilnius en Riga heeft af gespeeld, waar de afgelopen weken bij aanvallen van de speciale troe pen talrijke mensen de dood von den. "Het betekent de arrestatie van de hele stad", zo verklaarde Tsjer- nitsjenko, een afgevaardigde uit de Opperste Sovjet. Vice-burgemeester Sergei Stan- kevitsj verklaarde dat de gemeente raad naar de president van de Russi sche Federatie, Boris Jeltsin, heeft geschreven en hem heeft gevraagd te reageren. Moskou is niet alleen hoofdstad van de Sovjetunie, maar Een woordvoerder van Artsen zonder Grenzen, de enige interna tionale hulporganisatie die nog ac tief is in Muqdisho, heeft laten we ten dat de aanval op het presidentië le paleis in de loop van zaterdag werd ingezet door rebellen van het Verenigd Somalisch Congres. Pre sident Barre zou vervolgens onder begeleiding van een aantal loyale soldaten in een tank naar het zuiden zijn gevlucht in de richting van de havenplaats Kismayo. Deze is nog in handen van het regeringsleger. Zo'n 15 minuten na Barre's ver trek werd het presidentiële paleis bestormd door zowel rebellen als honderden burgers die zich aan plunderingen te buiten gingen. Vol gens ooggetuigen leek het hele ge beuren op een spontane volksop stand. Hoewel zondag niet langer gevochten werd in Muqdisho duur den de plunderingen voort. Wederopbouw De rebellen van het Verenigd So malisch Congres wisten zaterdag ook het radio- en televisiestation in te nemen en zonden gistermorgen het bericht uit dat zij de macht in het land hebben overgenomen. De bevolking werd opgeroepen de han den ineen te slaan en broederlijk te gaan werken aan de wederopbouw van Somalia. Volgens Artsen zonder Grenzen is Muqdisho na vier weken van he vige gevechten tussen regerings troepen en rebellen veranderd in een spookstad en zijn bij de strijd honderden doden en gewonden ge vallen. Vooral de meest recente vuurgevechten hebben een groot aantal slachtoffers opgeleverd. Het belangrijkste ziekenhuis van Muq disho, waar Artsen zonder Grenzen actief is, is dan ook overvol. De me dische hulporganisatie zegt dat aan de lopende band spoedoperaties worden uitgevoerd. Doktor Etchejorry verklaarde na een telefonisch gesprek met dokto ren in de hoofdstad dat aan de ge vechten daar een einde is gekomen. Na de overwinning van de rebellen ook van de Russische Federatie. Stankevitsj veroordeelde de maat regel als "zonder precedent en on wettig", maar verklaarde dat raad eerst verder moet overleggen voor dat een beslissing genomen kan worden. In de Baltische landen is met woede op de aankondiging gerea geerd. De Estse premier Savisaar noemde het plan een "provocatie". "De situatie is volkomen rustig hier in Estland en wij hebben helemaal geen behoefte aan zulke patrouil les", aldus de premier. Ook de Li touwse president Landsbergis ver klaarde dat de republiek zich tegen de maatregel zal moeten verzetten. Controle De bevelhebber van de Sovjet-troe pen in Vilnius heeft Landsbergis za terdag gewaarschuwd dat zijn sol daten steeds minder onder controle te houden zijn. De bevelhebber, ma joor-generaal Oeschoptsjik, schreef Landsbergis een brief waarin hij de waarschuwing uitte. "Ik weet niet of het een dreiging is of angst. Het enige dat ik kan zeggen is dat het heel gevaarlijk wordt", aldus Audri- us Azubalis, een woordvoerder van de Litouwse regering. Litouwse functionarissen spre ken over "banditisme" door Sovjet soldaten. Drie van de vijf donder dag door het Sovjet-leger gearres teerde bewakers van het parle mentsgebouw verbleven zaterdag nog in het ziekenhuis. Zij zeggen mishandeld te zijn door soldaten. Een van hen verklaarde dat de offi cieren van de troepen in Vilnius geen macht meer lijken te hebben over hun ondergeschikten. waren volgens Etchejorry de stra ten van de hoofdstad gevuld met feestvierende Somaliërs. Volgens hem werden er duizenden lichtko- gels afgevuurd die de stad, die tij dens de gevechten door een stroom storing werd getroffen, verlichtten. Beschietingen Volgens de rebellen heeft de strijd tot nu toe aan 1500 mensen het le ven gekost, maar volgens Artsen Zonder Grenzen is over het aantal doden en gewonden niets zinnigs te zeggen en volgens een van de artsen zijn de meeste lichamen die op de straten lagen reeds door zwerfhon den opgegeten. Etchejorry zei ech ter dat zijn collega's schatten dat er elke dag vijftig tot honderd mensen omkwamen, van wie de meesten burgers. De meeste burgerslachtof fers waren volgens hem gevallen door de zware beschietingen van de regeringstroepen in woonwijken. De Egyptische regering riep de strijdende partijen in Somalia giste ren op om de geschillen bij te leg gen om zo opnieuw een vreedzame situatie in het land te bewerkstelli gen. Vorige maand heeft Egypte te vergeefs geprobeerd een gesprek te organiseren tussen Barre en de re bellen, maar daar is toen niets van terecht gekomen. ZAGREB/BUDAPEST (AP/GPD) Kroatië heeft de afgelopen dagen gebalanceerd op de rand van een burgeroorlog. Een overeenkomst tussen de Joegoslavische deelrepu bliek en de federale regering in Bel grado heeft zaterdag mogelijk bloedvergieten voorkomen. De Kroatische president Tudjman heeft deed de toezegging de opge roepen politiereservisten naar huis te sturen, waarop het Joegoslavi sche leger de verhoogde staat van paraatheid introk, die enkele dagen eerder was afgekondigd. Tudjman herhaalde gisteren dat zijn land naar onafhankelijkheid blijft streven wanneer Joegoslavië geen confederatie wordt. Hij beves tigde dat Joegoslavië vorige week zijn ernstigste crisis sinds de Twee de Wereldoorlog heeft doorgemaakt en dat het land op de rand van een burgeroorlog verkeerde. Volgens Tudjman is het een wonder dat er geen gevechten zijn uitgebroken tussen het federale leger en de Kroatische veiligheidspolitie, aan gevuld met gewapende milities. Wapens De spanningen waren opgelopen omdat Kroatië had geweigerd ge volg te geven aan een bevel van het leger om de wapens van de (volgens de legerleiding illegale) Kroatische militie in te leveren. Het militaire ul timatum liep vorige week zondag af. Sinds dat moment groeide de spanning in de Kroatische hoofd stad Zagreb. Donderdag meldde het Kroati sche persbureau dat veertien mili taire vliegtuigen met manschappen en materieel op het vliegveld van de Zagreb waren geland. De angst voor militair ingrijpen en daarmee een burgeroorlog groeide, zeker toen ook nog eens bekend werd dat de le gerleiding Kroatische en Sloveense dienstplichtigen uit de garnizoens in Kroatië en Slovenie naar andere delen van het land had overge plaatst. Vrijdagavond leek een echte cri sis haast onvermijdelijk. Het leger arresteerde die dag twee politie functionarissen vanwege hun rol bij de organisatie van de militie. De spanningen namen pas wat af. toen Tïidjman besloot een eerder afge zegd gesprek van de Servische pre sident Milosevic in Belgrado vrij dagavond toch door te laten gaan. Het gesprek leverde feitelijk niets op. al werd het als een positieve ont wikkeling beschouwd dat de twee met elkaar aan een tafel hebben ge zeten. Een tweede gesprek, met het staatspresidium, liep voorspoedi ger. De Kroaten hebben zich niet bereid verklaard hun wapens in te leveren, maar de ontbinding van de militie was voor de legerleiding voorlopig voldoende. Opmerkelijk is dat de aandacht van het leger zich vorige week voor al op Zagreb richtte, terwijl de noor delijkere republiek Slovenie net als Kroatië over eigen gewapende strijdkrachten beschikt Beide re publieken streven naar afscheiding van Joegoslavië en liggen daarover in de clinch met Servie. de grootste Joegoslavische republiek en de voornaamste tegenstander van een confederatie van zelfstandige sta ten. nieuwe coup MEXICO —Duizenden mensen zijn gisteren door de straten van de Hai- tiaanse hoofdstad Port-au-Prince getrokken na geruchten over een nieuwe staatsgreep. Minstens acht personen kwamen om het leven toen de politie het vuur opende op de woedende menigte. Elders in de hoofdstad werden vier aanhangers van het vroegere Duvalier-bewind gelynched. De berichten over een nieuwe coup werden door lokale radiozen ders verspreid in het 'creole', het 'negerfrans' van de enorme massa's van arme Haitianen. Duvalier-ge- zinde militairen zouden plannen hebben om te voorkomen dat pater Jean-Bertrand Aristide over ander halve week tot president wordt beë digd. Het het tumult deed Aristide. die op het punt stond om naar Parijs te vertrekken, besluiten om voorlopig af te zien van die reis. Drie weken geleden had dr op lh dr.vrnhrr mot overweldigende meerderheid geko zen katholieke priester al een eerste couppoging overleefd. Een jaar geleden was er regelma tig sprake van aanvaringen tussen Servie en Slovenie Maar de laatste tijd heeft de Servische aandacht zich overduidelijk naar Kroatië ver plaatst. De opstandige Servische minderheid in de zuidelijke Kroati sche plaats Knin kan op de warme steun van Milosevic rekenen. Slove nie. waar hooguit een enkele Ser viër woont, wordt vrywel met rust gelaten. De rust in Joegoslavië zal overi gens waarschijnlijk maar van korte duur zijn. Al heeft Kroatië nu zijn milities ontbonden, de stappen op weg naar afscheiding gaan gewoon verder. Slovenie en Kroatië hebben al aangekondigd binnenkort hun ei gen geld uit te zullen brengen. De twee republieken hebben boven dien inmiddels steun gekregen van Macedonië, dat zich eind vorige week ook onafhankelijk verklaarde. Buitenland kort Coup Ciskei De militaire leider van het Zuidafn- kaanse thuisland Ciskei, brigadier Oupa Gqozo. heeft zaterdagnacht een couppoging overleefd. De po ging tot een staatsgreep was vol gens Gqozo het werk van twee man nen. Een van hen. kolonel Mangwa- ne Guzane kwam bij de coup om het leven bij een schietpartij met het le ger. De ander, kolonel Charles Se- be. is voortvluchtig, aldus Gqozo. Aanslagen Peru Bij een explosie van een autobom op een parkeerterrein bij de lucht haven van Lima is Vltydlf MB p< r soon omgekomen en raakten zeker vijf anderen zwaar gewond. Een half uur later werd de Amerikaanse ambassade onder vuur genomen, waarbij geen slachtoffers vielen. Volgens het mini.sten.- MB biBBM) landse zaken was de aanslag op de ambassade het werk van dB guerrillabeweging Tupac Amaru. Wie de aanslag bij de luchthaven heeft gepleegd is niet bekend. Feest India Ruiters op kamelen met rijkversier de zadeldekkleden en militairen met geavanceerde militaire appara tuur hielden zaterdag in de Indiase hoofdstad New Delhi een parade om te herdenken dat 41 jaar geleden de grondwet werd aangenomen. De 25 kilometer lange parade werd ex tra scherp bewaakt omdat terroris ten. vanwie de politie aanneemt dat het Sihks zijn. eerder in de week bomaanslagen pleegden. Naast het meestal door de Sovjetunie gelever de wapentuig van de Indiuse strijd krachten werden ook in India ont wikkelde wapens zoals een electro- nische gevechtswagen en een on- dl'Ri.'l'lloiil grtiH.nd USAir USAir heeft in het vierde kwartaal van 1990 een verlies geleden van 221 mihoen dollar, zo is vrijdag bekend gemaakt. Dat is meer dan het dub bele van het negatieve saldo van 102 miljoen dollar in dezelfde periode van 1989. Over het hele jaar steeg het verlies van 63 miljoen dollar tot 454 miljoen dollar. Alle Amerikaanse luchtvaart maatschappijen die tot nu toe cij fers hebben gepubliceerd leden in het vierde kwartaal forse verliezen. Zo verloor Delta Air Line 207 mil joen dollar. Het totale verlies in de Amerikaanse luchtvaart over 1990 wordt geraamd op twee miljard dol lar. Gysi herkozen De Duitse Partij voor Democratisch Socialisme (PDS). de opvolger van de vroegere Oostduitse communis- ba UD, heeft gisteren Gregor Gv■-.! hrrko/rn .il ptrtQWte BbM 80 procent van de afgevaardigden op het partijcongres stemde voor Gysi. Gysi meende dat de PDS toe komst heeft als socialistische party. MONDELINGE I SCHRIFTELIJKE HORECA-OPLEIDING WERK AAN EEN GOEDE TOEKOMST EN WORDT VAKBEKWAAM Behaal bi) de specialist, al meer dan 10 jaar. in de Bedrijfstak Horeca de offioAle SVH vestigmgsdiploma's voor uw weik en/ol hobby Ook kum u zelfstandig caféhouder, petit- reslaurani-houder. disco-eigenaar of kantinebeheerder worden Half februari 1991 starten de mondelinge ochtend-, middag- en avondcursussen weer m 65 plaatsen m het land Een vooropleiding is niet vereist DIPLOMA'S CAFÉBEDRIJF v.a. 35,- p.mnd. met een GRATIS cursus Horeca-ondernemerschap Begin juni 1991 kunt u e»amen doen 1 V O M Horeca Instituut verzorgt de cursussen Caté- Restaurant. Catering. Slijterij. Handelskennis Horeca, Kelner-Serveerster, Management indeling ais schriftelijk legen de laaoste pnjzen an de R'jkserkende diploma's begeleiden bij hel Administraties en Horeca Bemiddelingen De meest professionele horecabegeleider. 'I V.O.M. Horeca, van Diploma lot eigen Bedrijf Stuur voor een GRATIS brochure onderstaande coupon m een envelop zonder postzegel naar 'tVOM. Antwoordnummer 1060. 3800 WB Amersloon-Hoogland 01 bel 033 - 80 60 60 of 's avonds 04104 - 75047 Horecabedrijf en Europese Wijnen, z Tevens kan TV O M Hore Sluur mij geheet vrijblijvend de gratis A A HORECA INSTITUUT m/jfl )yV4 Zandkamp 75. 3828 GD Amersfoort-Hoogland Ingeschr. K.w.K. Amersfoort nr. S 189012 Terwijl elders in de wereld de wapens niet snel genoeg kunnen worden aangeleverd slaat deze Colombiaan zijn geweer aan stukken. Drie kleine verzetsbewegingen hebben het afgelopen weekeinde na een overeenkomst met de regering de wapens neergelegd. Niet alle guerilla's hebben echter de strijd opgegeven. «foto afp» PEKING (Rtr/AFP) De Chinese studentenleider Wang Dan is zater dag tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld vanwege zijn rol in de de mocratiseringsbeweging in China in 1989. Volgens het persbureau Nieuw China heeft de "Volksbemiddelingsrechtbank" in Peking (Beij ing) de 25-jarige geschiedenisstudent schuldig bevonden aan "ernstige misdaden" maar kreeg hij een geringere vrijheidsstraf opgelegd van wege zijn schuldbetuiging en meewerking aan het onderzoek. Vier an dere activisten werden eveneens tot celstraffen veroordeeld. De men senrechten-voorvechter Ren Wanding kreeg de zwaarste straf opge legd: zeven jaar. De leiders van de democratiseringsbeweging hebben 18 maanden in voorarrest gezeten. Het persagentschap meldde dat Chinese rechtban kautoriteiten de afgelopen tijd van 71 mensen hebben nagegaan of zij betrokken zijn geweest bij de protestbeweging die zich over het land verspreidde totdat het leger met tanks inreed op de door studenten ge leide demonstratie op het Plein van de Hemelse Vrede in juni 19RS). Vol gens Nieuw China zijn 63 verdachten zonder proces vrijgelaten. MOSKOU (GPD) Een conservatieve legerkolonel heeft Sovjet-president Gorbatsjov het afgelopen weekeinde van 'verraad' beschuldigd en muiterij in het leger alsmede een burgeroorlog voorspeld. Radicale hervormers daarentegen zien in nieuwe maatregelen van het Kremlin ter versterking van orde en gezag een opstap naar een militaire dictatuur. Zaterdag gaf Gorbatsjov per presidentieel de creet het ministerie van binnenlandse zaken en de geheime dienst KGB praktisch de vrije hand bij de bestrijding van economische delicten. Met uitzondering van de diplomatieke verte genwoordigingen mogen beide diensten bij elk bedrijf binnenvallen teneinde de boekhouding te controleren. De banken zijn verplicht alle ge gevens te verstrekken over hun clienten. Vrijdag werd op bevel van minister van bin nenlandse zaken Pugo en defensieminister Ja- zov aangekondigd dat per 1 februari legerpa trouilles de politie in alle grote steden zullen bij staan bij de ordehandhaving. "Op verzoek van veel burgers die zich in hun veiligheid bedreigd voelen", aldus Pugo zaterdag in een dagbladin terview. Voorlopig zijn die patrouilles alleen vastge steld voor weekeinden, nationale feestdagen en bij demonstraties. Radicale hervormers spra ken er schande van. Sergej Stankjevitsj, onder- burgemeester van Moskou: "Dit is een illegale en ontoelaatbare actie. Alle gemeenteraden moeten hier gezamenlijk tegen in actie komen. We mogen niet worden gebruikt als dekmantel voor een dictatuur". Zwarte kolonel De conservatieven gaat het orde-en-gezag-of- fensief van het Kremlin echter niet ver genoeg. Kolonel Alksnis. bijgenaamd de 'zwarte kolo nel' en leider van de invloedrijke Sojoez-fractie in het Unieparlement, zei in het weekblad 'Ar- goementi 1 Fakti'. dat Gorbatsjov tegen de belof ten van het Kremlin in geen presidentieel gezag over de Baltische republieken had uitgeroepen Alksnis had er recentelijk in gesprekken met lournalisten geen geheim van gemaakt dat de conservatieve krachten in de Baltische repu blieken chaos probeerden te creeren teneinde de afkondiging van direct presidentieel gezag mogelijk te maken. Nu zegt hij "Alles wat Mos kou ons heeft gevraagd, hebben we gedaan. Zij zeiden zelf voor de rest te zorgen. Maar dat is niet gebeurd. De president heeft ons verraden, hij durft de verantwoordelijkheid niet te ne men". In Litouwen en Letland zijn negentien doden gevallen, nadat op aanvraag of met instemming van door communisten opgezette Comités van Nationale Redding door militairen en speciale eenheden van het Unie-ministerie van binnen landse zaken overheidsgebouwen werden be stormd. Gorbatsjov heeft zich volgens de Letse president Gorboenovs echter van de Comités gedistantieerd en is in elk geval niet overgegaan tot presidentieel bestuur, waarbij parlement en regering van een republiek worden ontbonden. Wanhopig Alksnis: "Roebiks (de Letse communistenlei der) rekent al niet meer op steun van het Krem lin. De kameraden in Litouwen zijn wanhopig. Waarom, als men toch niet doorzet, is dit alles dan begonnen'' Dit lijkt op een chirurg, die zyn patient opensnijdt, maar hem vervolgens op de operatietafel laat liggen". Alksnis geeft toe dat er vooraf niets is gepubli ceerd over het instellen van presidentieel gezag (waarbij regering en parlement van een repu bliek worden ontbonden). "Maar er zijn tal van maatregelen doorgevoerd ter voorbereiding", weet hij. De kolonel zegt ook dat Gorbatsjov voorlopig do .strijdkrachten nog controleert "Maar in legerkringen groeit het protest omdat zij nu al enkele keren tot zondebok zijn gemaakt (Alksnis doelt op de bloedige legeracties in Ba koe. Tbilisi en Vilnius; red) en de echte schuldi gen voor deze tragedies in de schaduw blyven". Hij voorspelt conflicten binnen de legertop tus sen de militairen te velde en de leiding in Mos kou. Alksnis voorziet muiterij: "Het is niet uit gesloten dat het leger zal overgaan tot een auto noom werkregiroe zegt hij De economische ineenstorting, met massa werkloosheid als gevolg, en het doorgaande conflict tussen Moskou en de Baltische repu blieken zullen burgeroorlog in het land bren gen. meent hij. "Het resultaat is chaos en anar chie. In die situatie komt er een derde kracht op, niet Gorbatsjov of de Russische president Jelt sin, die nu nog onbekend is en de macht zal overnemen", aldus Alksnis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 5