Economische
tragedie
in Sovjetunie
Arbeidsongeschiktheid: de nieuwe 'Hollanditis'
Economie VS zakt in
Europa grootste afnemer steenkool Zuklafrika
Hoofdredacteuren
woedend op grafici
Cao-voorstellen
NS vallen slecht
SAS zet mes
in personeel
Jardon
ZATERDAG 26 JANUARI 1991
ECONOMIE
PAGINA 5
f
MOSKOU (RTH) - Het bruto nationaal produkt van de Sov
jetunie is vorig jaar afgenomen met twee procent. Het natio
nale inkomen, de belangrijkste maatstaf die het Kremlin
hanteert om de economie te meten, kwam zelfs vier procent
lager uit dan in 1989. De arbeidsproduktiviteit nam af met
drie procent. Deze cijfers gisteren bekendgemaakt door
Goskomstat, het Sovjetbureau voor de statistiek schilde
ren het slechtste beeld van de economie van de Sovjetunie
sinds de Tweede Wereldoorlog.
WASHINGTON (GPD) - Het Ameri
kaanse Bruto Nationaal Produkt
(BNP) is volgens een gisteren be
kendgemaakt rapport van het Ame
rikaanse ministerie van handel in
het vierde kwartaal van het vorige
jaar met 2.1 procent ingezakt.
De daling van het BNP. het totale
aantal goederen en diensten, is het
duidelijkste teken tot nu toe dat de
Amerikaanse economie zich in een
recessie bevindt. Vorige maand al
werd door het Witte Huis toegege
ven dat het land "vermoedelijk" in
een recessie was terechtgekomen.
De daling met 2,1 procent is het
slechtste cijfer sinds de Amerikaan
se economie in het derde kwartaal
van 1982 met 3.2 inzakte. Dat was
tijdens het dieptepunt van de toen
heersende recessie.
De daling in de laatste drie maan
den van 1990 is vooral het gevolg
van een scherpe daling van de con
sumentenuitgaven. Uit het rapport
van het ministerie blijkt dat de
Amerikaanse consumenten op vrij
wel al hun uitgaven, van auto's tot
kleding en voedsel, hebben bezui-
Over heel 1990 gerekend groeide
de economie met 0.9 procent. Dat is
aanzienlijk minder dan het jaar
daarvoor, toen nog een groei van 2.5
procent werd gerealiseerd De
meeste experts verwachten dat het
eerste kwartaal van dit jaar een ver
dere daling van het BNP te zien zal
geven.
De Amerikaanse regering zei gis
teren. dat de recessie de schuld is
van het Golf-conflict en de daaruit
voortvloeiende gestegen olieprij
zen. Staatssecretaris Darby (handel)
voorspelde gisteren dat de recessie
van korte dliur zal zijn. "Alleen als
het verloop van de oorlog tegenvalt
zou dat anders kunnen zijn".
Darby voorspelde een opleving
vanaf april. Die mening wordt ge
deeld door veel particuliere econo
men en de economische dienst van
het Congres, die allemaal een gelei
delijke groei van het BNP in het
tweede kwartaal van dit jaar voor
zien.
Het tekort in de handel met het bui
tenland liep op van 3.4 miljard tot
tien miljard roebel (33 miljard gul
den). De waarde van de totale han
del daalde met zeven procent tot 131
miljard roebel (432 miljard gulden).
Zelfs de bevolkingsgroei is sinds de
Tweede Wereldoorlog niet zo klein
geweest. Het aantal mensen in de
Sovjetunie groeide met 1,4 miljoen
tot 290,1 miljoen.
De sombere gegevens over vorig
jaar volgen op tientallen jaren waar
in er voortdurend zij het soms
een kleine groei van de economie
werd gemeten. Vorig jaar nog was
er sprake van een toeneming van
het bruto nationaal produkt met
drie procent. Radicale economen in
de Sovjetunie hebben vaker gezegd
dat de statistieken van Goskomstat
vaak een buitensporig positief
beeld van de economie geven. Het
persbureau Tass, dat de gegevens
Nederland 'groeit*
met 3,5 procent
VOORBURG (ANP) - De groei van
de Nederlandse economie heeft
zich in het derde kwartaal van vorig
jaar. toen de Golfcrisis begon, door
gezet. Wel bleven investeringen in
vaste activa (gebouwen, machines)
achter. De eerste negen maanden
van vorig jaar lieten een voortgaan
de economische groei zien, die iets
lager was dan die in 1989. Dit blijkt
uit de nieuwste kwartaalcijfers van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek. Het bruto binnenlands pro
dukt (bbp) was in het derde kwar
taal van vorig jaar 3,5 procent groter
dan in hetzelfde kwartaal een jaar
eerder.
van Goskomstat publiceerde, meld
de dat de rooskleurige statistieken
over de sociaal-economische ont
wikkeling tot het verleden lijken te
behoren.
De sombere gegevens zijn be
kendgemaakt in een periode dat ex-
adviseurs van president Gorbatsjov
alleen maar waarschuwen voor een
naderende economische ramp. De
Russische bevolking is nog maar
net bekomen van de schok die het
uit de roulatie nemen van biljetten
van vijftig en honderd roebel ver
oorzaakte. Overigens werd gisteren
voor gepensioneerden de termijn
om het geld om te wisselen ver
lengd tot en met maandag.
De conservatieve leden in Gor-
batsjovs regering hebben op de rem
getrapt wat betreft de plannen om
de Sovjet-economie om te vormen
tot een markteconomie. Radicale
economen zeggen daarentegen dat
alleen een volledige, zij het pijnlij
ke. hervorming de economie van de
afgrond kan redden. Stanislav Sja-
talin, die ongeveer een jaar adviseur
van Gorbatsjov is geweest, ver
klaarde eerder deze week dat de re
gering er niets aan doet om de snel
naderende economische ramp te
keren.
Leonid Abalkin, voorheen vice-
premier, ziet de zaken nu somber
der in dan vroeger. Hij liet gisteren
weten dat de mentaliteit van de
Russen is gebaseerd op een mythe.
Ze zijn volgens hem nog niet rijp
voor een systeem van een vrije
markteconomie en lijken alleen
maar een wonder te verwachten.
Positief in de vrijdag bekendge
maakte gegevens is het tekort van
de Sovjet-overheid. Dat tekort be
droeg vorig jaar 58 miljard roebel
(191 miljard gulden) en dat is 23 mil
jard roebel (76 miljard gulden) min
der dan in 1989.
SCHIPHOL Op de luchthaven Schiphol zijn gisteren drie nieuwe blus- 10.000 liter bluswater e
voertuigen in gebruik genomen. De voertuigen van het type Saval Kronen- kilometer per uur.
burg MAC 11 vervangen de oude Chubb blusvoertuigen. De MAC 11 bevat
i bereikt binnen 35 seconden een snelheid van 80
KOPENHAGEN/STOCKHOLM
(DPA/ANP) - Dc Scandinavische
luchtvaartmaatschappij SAS heeft
naar aanleiding van het inkomsten
verlies door de Golfcrisis besloten
het huidige aantal werknemers van
35.000 in de komende twee jaar met
tien procent te verminderen. Dit
heeft topman Jan Carlzon gisteren
meegedeeld in een brief aan de ef
fectenbeurs in Kopenhagen. Het
vertrek van 3.500 mensen moet lei
den tot een kostenbesparing van
drie miljard Zweedse kroon (900
mihoen gulden).
"De dramatische ontwikkeling in
het afgelopen halfjaar heeft de in
ternationale reisbranche zwaar ge
troffen Om de gevolgen daarvan
het hoofd te kunnen bieden, moe
ten alle concernactiviteiten worden
aangepast aan de marktsituatie",
verklaarde Carlzon in een eerste
commentaar op het besluit. Vol
gens berichten in de Scandinavi
sche pers is het aantal boekingen bij
SAS de afgelopen weken op alle
routes flink afgenomen. Op de nor
maal winstgevende diensten in Eu
ropa zou sprake zijn van een ver
mindering met twintig procent.
SAS liet begin september al we
ten dit jaar besparingen te willen
verwezenlijken van een miljard
kroon, vooral op de personeelskos
ten. Het aandeel van de personeels
kosten in de totale kosten is met 34
procent relatief hoog.
SAS zag de winst voor belastin
gen in de eerste helft van vorig jaar
al met veertig procent kelderen tot
369 miljoen kroon (113 miljoen gul
den) De maatschappij is in de twee
de helft van het jaar in de rode cij
fers gekomen door de forse stijging
van de brandstofprijzen, na de
IraaKse invasie van Kuwaytl
AMSTERDAM (ANP) - Het Ne
derlands Genootschap van
Hoofdredacteuren acht het "on
aanvaardbaar" dat grafici het
nieuws gaan beoordelen en zo be
palen of er op zondag speciale
edities van de kranten gedrukt
mogen worden. Het Genootschap
wordt gesteund door de Neder
landse Vereniging van Journalis
ten (NVJ).
De verklaring van beide organi
saties was een reactie op uitspra
ken van voorzitter A. Doezé van
de FNV-bond Druk en Papier.
Die liet donderdag weten het niet
nodig vinden-dat zondag weer
speciale edities op de markt wor
den gebracht.
Druk en Papier vindt dat van
het cao-verbod op weekendwerk
alleen kan worden afgeweken als
er sprake is van een eenmalige.
ingrijpende gebeurtenis. Volgens
de bond was het uitbreken van de
Golfoorlog vorige week zo'n ge
beurtenis. Het voortduren van de
Golfoorlog rechtvaardigt niet de
produktie van extra kranten, ook
niet als zich in het weekeinde ern
stige calamiteiten voordoen, al
dus Doezé.
"De vraag of de nieuwsontwik
keling het noodzakelijk maakt de
lezers ook op zondag te informe
ren is primair de verantwoorde
lijkheid van de redacties van
kranten. De grafici mogen en
kunnen niet treden in die verant
woordelijkheid", aldus het Ge
nootschap van Hoofdredacteu
ren.
De NVJ heeft inmiddels con
tact opgenomen met Druk en Pa
pier "voor overleg over het ver
schil van inzicht".
DEN HAAG (ANP) - Europa is nog
steeds de belangrijkste afnemer van
Zuidafrikaanse steenkool. Dit blijkt
uit een overzicht van het 'Shipping
Research Bureau', een in Amster
dam gevestigde instelling die pro
beert na te gaan van waar Zuid-Afri-
ka zijn olie betrekt. In 1989 ging 45
procent van de Zuidafrikaanse
steenkooluitvoer naar Europa, één
procent minder dan het jaar daar
voor.
Uit cijfers van de Europese Com
missie blijkt dat elektriciteitspro
ducenten in de Gemeenschap het
afgelopen jaar voor Zuidafrikaanse
steenkool 10 procent minder betaal
den dan voor Poolse steenkool. Vol
gens door het Bureau geciteerde
deskundigen verstrekt Zuid-Afrika
een "politieke korting" op uitge
voerde steenkool van 3 tot 5 dollar
per ton. Bij een produktie van 47
miljoen ton in 1989 komt dit neer op
een bedrag van ca 200 miljoen dol
lar. Andere grote afnemers van
Zuidafrikaanse steenkool waren Ja
pan (12 procent van het totaal), de
andere Aziatische landen (38 pro
cent) en het Midden Oosten (5 pro
cent).
In de EG hebben Frankrijk en De
nemarken de invoer van Zuidafri
kaanse steenkool stopgezet. Pogin
gen om een de gehele Gemeen
schap omvattende boycot af te kon
digen zijn destijds door het toenma
lige West-Duitsland, het Verenigd
Koninkrijk en Portugal geblok
keerd. Anders dan de boycot van
ijzer, staal, en gouden munten, het
uitvoerverbod van in de EG gewon
nen ruwe olie en het verbod van
nieuwe investeringen in Zuid-Afn-
ka. had een steenkoolboycot Preto
ria echt zwaar kunnen treffen.
Volgens het 'Shipping Research
Bureau' zijn als enige EG-landen
het Verenigd Koninkrijk en Grie
kenland betrokken bij de levering
van olie aan Zuid-Afrika. Overigens
bestaat geen dwingende, dat wil
zeggen door de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties afgekondigd,
olie-embargo tegen Zuid-Afrika.
De Algemene Vergadering van de
VN heeft zich meermalen in grote
meerderheid voor een embargo uit
gesproken, maar zo'n uitspraak is
niet bindend. In de Veiligheidsraad
hebben Westerse landen die het
recht van veto hebben de VS. het
Verenigd Koninkrijk en Frankrijk
altijd een olie-embargo weten te
verhinderen.
In 1989 hebben 143 schepen die
50.000 ton olie of meer kunnen ver
voeren Zuidafrikaanse havens aan
gedaan. Daarvan hebben 39. met
een laadvermogen van 8.8 miljoen
ton. olie in Zuid-Afrika gelost, aldus
het Bureau. Een hoeveelheid van
8.8 miljoen ton komt overeen met 81
procent van de Zuidafrikaanse im
portbehoefte aan ruwe olie.
UTRECHT (ANP) - "De Nederland
se Spoorwegen leggen op voorhand
een bom onder de komende cao-on
derhandelingen door te spreken
over aparte arbeidsvoorwaarden
voor het goederenbedrijfZo luid
de de reactie van W. Korteweg, be
stuurder van de Vervoersbond
FNV, op de cao-voorstellen van de
Spoorwegen, gepubliceerd in Het
NS-blad Koppeling. Formeel wor
den de cao-pakketten pas gister
middag uitgewisseld.
Koppeling meldt dat de NS-direc-
tie van plan is om in de onderhande
lingen "bijzondere voorwaarden" te
bespreken voor de werknemers in
het goederenvervoer en bii het
ADVERTENTIE
En in Leiden zit
een uitstekend
PR bureau!
ions
Bureaubrochure
071-134248
23,2 tt
('s avonds071-310869)
Spoorwegpensioenfonds. Dat voor
nemen is de drie grootste bonden
bij NS (26.000 werknemers), de ver-
voersbonden van FNV en CNV en
de spoorwegvakbond FSV, in het
verkeerde keelgat geschoten.
Korteweg wijst er met nadruk op
dat de NS-top nog onlangs heeft
toegezegd dat er geen aparte cao
voor het goederenbedrijf zou ko
men. Een woordvoerder van NS
heeft dat inmiddels bevestigd, een
cao NS-Goederen zal er volgens
hem dan ook niet komen.
De bestaande cao biedt echter de
mogelijkheid om tussentijdse wijzi
gingen aan te brengen in gevallen
van "uiterste noodzaak". Dat is van
belang omdat de Spoorwegen bezig
zijn met een omvangrijke reorgani
satie van het verliesgevende goede
renbedrijf. De NS willen daarom in
de komende onderhandelingen
vastleggen dat er sprake is van "ui
terste noodzaak" als de gevolgen
van de reorganisatie nopen tot aan
gepaste arbeidsvoorwaarden voor
NS-Goederen.
Korteweg wil die "optische truc"
niet accepteren. "Dit wordt een aar
dige rel", zei hij. Ook de Vervoers
bond CNV is tegen aparte arbeids
voorwaarden. "Het kan niet zo zijn
dat er miljarden worden geïnves
teerd in de infrastructuur en dat de
werknemers daarvoor moeten
bloeden met een minder goede cao
dan de rest van het bedrijf', aldus
onderhandelaar J. van der Kamp.
De bonden vinden dat er m de
NS-voorstellen veel te weinig reke
ning wordt gehouden met hun wen
sen. Zo zegt de directie niets over
verhoging van de lonen. De drie
bonden eisen een loonsverbetering
van 3,5 procent. Ook over verder
gaande arbeidsduurverkorting - een
wens van de Vervoersbond FNV -
wordt niet gerept. FSV-voorzitter J.
Kruse mist tevens voorstellen ter
verbetering van de beloning van on
regelmatig werk.
Stappen ter verlichting van de
werkdruk in het spoorwegbedrijf -
een vurige wens van de bonden -
zijn evenmin terug te vinden in het
NS-pakket. De bonden willen dat er
geld vrij komt om extra mensen aan
te trekken. De Vervoersbond CNV
heeft de werkdrukverlichting bo
venaan zijn verlanglijst gezet. FSV-
voorzitter Kruse wil in dat verband
een reserve bovenop de normale be
zetting van de NS-onderdelen
De NS hebben in hun voorstellen
veel plaats ingeruimd voor vernieu
wing van het "volledig verouderde"
functiewaarderingssysteem. Sa
men met de bonden werkt het
Spoor momenteel aan een ver
nieuwd systeem. Die studie is vol
gens Korteweg echter nog lang niet
afgerond. Hij gelooft dan ook niet
dat een nieuw systeem in de komen
de cao kan worden opgenomen.
Volgens een woordvoerder van
de Vervoersbond FNV is gisteren
bij het uitwisselen van de cao-voor-
stellen gebleken dat NS al bij voor
baat wil afspreken dat in geval van
noodsituaties bij het goederenver
voer of het spoorwegpensioenfonds
de cao kan worden opengebroken.
In dat geval zou het niet meer nodig
zijn de in de cao opgenomen bepa
ling toe te passen dat beide partijen
het eens moeten zijn over het open
breken van de cao en dat. als dat
niet zo is. de Stichting van de Ar
beid een uitspraak moet doen.
De bonden hebben volgens de
woordvoerder liW^Mad fWM>
geerd. Zij willen gewoon de be
staande regels toepassen. Als het
echt nodig is, zo zei hij, kunnen we
er over praten en eventueel moet
NS de Stichting van de Arbeid over
tuigen
Moeders
Werkneemsters die zwanger zijn of
borstvoeding geven mogen niet
worden verplicht taken uit te voe
ren die hun eigen gezondheid of die
van hun kind bedreigen. De werk
gever moet in zo'n geval de werk
neemster indien mogelijk ander
werk aanbieden of de werktijden
aanpassen. Dat staat in het publika-
tieblad Zwangerschap en arbeid
van het ministerie van sociale zaken
en werkgelegenheid.
Loonakkoord
Aan een staking van- 85.000 Turkse
metaalarbeiders bij 230 fabrieken is
gisteren een eind gekomen, nadat
door bemiddeling van de minister
van arbeid een loonakkoord was be
reikt tussen werkgevers en vak
bond. Het akkoord houdt loonsver
hogingen in die varieren van 150 tot
300 procent. De staking heeft een
maand geduurd.
Van onze correspondent
Gerard Krul
Het aantal arbeidsongeschikten is
in Nederland twee maal zo hoog als
in onze buurlanden Belgié en het
voormalige Westduitsland. Terwijl
uit niets blijkt dat Nederlanders on
gezonder zijn dan Belgen of Duit
sers. Integendeel zelfs.
Met z'n allen betalen we in Neder
land jaarlijks meer dan 18 miljard
gulden om mensen die niet meer
kunnen werken en nog geen 65 jaar
zijn aan een fatsoenlijk inkomen te
helpen. Een omvangrijk bedrag,
waar de overheid die poogt de col
lectieve lastendruk in toom te hou
den, niet omheen kan.
Minister Kok (Financiën) komt
ruwweg eenzelfde bedrag tekort om
voor de komende jaren een gezonde
financiële huishouding te voeren.
In de gesprekken over de 'Tussen
balans' die het kabinet Lubbers-
Kok dezer dagen voert speelt die
WAO een voorname rol.
Als het aantal wao-uitkeringen
drastisch zou kunnen worden ver
laagd. snijdt het economische mes
aan twee kanten: minder kosten
(uitkeringen) en meer opbrengsten
(belasting- en premiebetaling door
meer werkenden). Daarenboven
houdt het leven meer in dan econo
mie: veertien procent van onze be
roepsbevolking (in 1990: 883.000
mannen en vrouwen) leeft in het
maatschappelijke isolement, waar
bij men - vaak onvrijwillig bui
ten het arbeidsproces is komen te
staan.
Eén op de zes Nederlanders tus
sen de twintig en de pensioenge
rechtigde leeftijd kan niet meer
werken. Dat is twee keer zoveel als
in Belgie of in het vroegere West
Duitsland. Hoe zit dat dan?
Verschillen
Zomaar de simpele conclusie trek
ken dat wij de 'klaplopers' zijn en
zij, de Belgen en de Duitsers, de
'harde jongens' (v/m) geeft geen pas.
Zij hebben twee maal zoveel men
sen die leven van een uitkering van
wege arbeidsongeschiktheid. Dat
wil niet zeggen dat wij twee keer zo
veel arbeidsongeschikten hebben.
Uit een onderzoek van het Neder
lands Instituut voor Arbeidsom
standigheden (NIA) te Amsterdam,
onlangs gepubliceerd in het econo-
menvakblad ESB. blijkt dat de re
gelingen per land ernstig verschil
len.
De Nederlandse wao voorziet alle
mensen van een inkomen die te ziek
zijn om te werken na een jaar ziekte
wet. Het buitenland maakt vaak
verschil tussen ziekten als gevolg
van beroepsuitoefening (hogere uit
kering) en ziekten die niet met het
werk samenhangen. Tot 1967 kende
Nederland dat onderscheid ook;
vanwege onze politieke cultuur
waarin het gelijkheidsbeginsel een
belangrijke rol speelt hebben we
dat onderscheid bewust afgeschaft.
Premier Lubbers heeft onlangs
de idee geopperd dat onderscheid
weer in te voeren, met de bedoeling
te korten op uitkeringen voor ziek
ten die niet met het beroep samen
hangen. Dat idee zal het niet halen,
omdat het gelijkheidsbeginsel nog
heerst en de uitvoerbaarheid on
doenlijk is. Ben ik overspannen
vanwege mijn werk of vanwege die
pubers thuis, of is het een combina
tie van factoren?
Te bereiken bezuinigingen door la
gere uitkeringen worden, zo moet
gevreesd worden, opgesoupeerd
door een groei van het uitvoerings
apparaat en door een toeneming
van een kostbare hoeveelheid juris
terij. En dat allemaal om dit soort
huis-, tuin- en keukenvragen beant
woord te krijgen door artsen en ad
vocaten die waken over gelijke
rechtstoebedeling.
Nederland. Belgie en Duitsland
onderscheiden zich door de hoogte
van de uitkeringen. Wie volledig in
de wao zit krijgt m Nederland 70
procent van het laatstverdiende
nettoloon. In onze buurlanden ligt
dat percentage op vijftig, ruwweg
het niveau van de werkloosheids
uitkering.
Wie wil besparen op de wao via
die weg. moet het politiek geladen
besluit nemen tot drastische inko
mensverlaging voor 880.000 Neder
landers. De haalbaarheid van zo'n
operatie is onder elke politieke coa
litie uiterst beperkt.
Hoog tijd om de vraag te beant
woorden waarom wij twee maal zo
veel arbeidsongeschikten met een
uitkering hebben. Er zijn drie rede
nen:
1) Onze 'instroom' is veel groter
dan elders.
Vooral eind jaren zeventig is in
Nederland de grote klap gevallen
Veel oudere, minder produktieve
werknemers zijn toen uit het ar
beidsproces geschoven ten faveure
van jongere, gezondere en beter op
geleide werknemers. Voor de eco
nomie was dat een vervangingsope
ratie die positieve effecten heeft ge
had op de arbeidsproduktiviteit.
2) Het aantal jonge mensen in de
wao is in Nederland veel hoger.
Jonger dan 45 jaar is in Duitsland
6.6 procent. In Belgie 24,1 procent.
En bij ons: 28,8 procent.
Rienk Prins, onderzoeker van het
Nederlands Insituut voor Arbeids
omstandigheden: "Nee, wij zijn niet
ongezonder. Blijkens vergelijkende
internationale statistieken zijn we
zelfs gezonder. We leven gemiddeld
langer en consumeren minder op
medisch terrein. Wij hebben een an
dere cultuur van ziek zijn. Ruzie
met je baas, die overspannenheid
tot gevolg heeft, is een reden voor
ziekteverzuim in Nederland die
door alle artsen wordt aanvaard. In
het buitenland zie je dat minder of
helemaal met".
Op twee terreinen zie je opmerke
lijk* verschillen in de vergelijkende
cijfers. Een groot aandeel in de wao
hebben de redenen 'psychische
klachten' en 'klachten van het be-
wegingsstelsel'; zeg maar: rug
klachten. Met name die psychische
klachten komen veel voor bij de
jongere wao-gerechtigden.
De onderzoeker Rienk Prins
daarover: "Nee. we zijn niet softer.
Medici en patiënten in Nederland
zien veel meer in rust als middel tot
genezing. Dat zien we bij het regu
liere ziekteverzuim ook. De zieke
werknemer heeft een eigen verant
woordelijkheid".
Verzuim
De Nederlander bezoekt zijn huis
arts gemiddeld 3.2 keer per jaar. De
Belg 7.1 keer en de Duitser 10 keer.
Per honderd bezoeken krijgt de Ne
derlander 58 recepten mee. de Belg
92 en de Duitser 194. Wij kiezen
voor rust en thuisblijven; zij voor
doorwerken en medicijnen Dat wij
zo karig zijn met medische con
sumptie heeft ook nadelen voor het
verzuim. Wij hebben veel minder
artsen en specialisten dan de ons
omringende landen, hetgeen bete
kent dat een belangrijk deel van het
verzuim bestaat uit wachtdagen
'"-.r di- p' i.iit. d'- t- "t het la
boratoriumonderzoek. Bij het lang
duriger ziekteverzuim gaat 22 pro
cent van het verzuim op aan thuis
wachten op dat soort afspraken.
3) Onze uitstroom uit de wao is
veel lager.
De wao in Nederland geldt voor
levenslang, althans tot de pensioen
gerechtigde leeftjjd. In Belgie en
Duitsland wordt men veel vaker op
nieuw gekeurd en verdwijnt men
dan uit de statistieken van de ar
beidsongeschiktheid In Duitsland,
v. ur 72,5 pet* nl v aa da ..r bait I i n*
geschikten ouder is dan 55 jaar, ver
dwijnen veel mensen uit de wao
door vut-regelingen, die daar veel
wijder verbreid zijn dan bij ons.
In Belgie meldt men zich na goed
keuring op de arbeidsmarkt, waar
na de voormalige arbeidsonge
schikten snel weer in de statistie
ken van de werkloosheid komen,
bij gebrek aan arbeidsplaatsen.
Bij het maken van de wao hebben
werknemers- en werkgeversorgani
saties, overigens op kosten van de
collectiviteit, een financiële rege
ling getroffen. Die regeling ver
schafte arbeidsongeschikten een zo
hoog mogelijk inkomen Maar soci
ale regelingen om arbeidsonge
schiktheid te voorkomen of herin-
tred ing m het arbeidsproces te be
vorderen. werden niet ontworpen.
Rienk Prm\ de on 1< r eker m
het NIA "Hollandse koopmans-
hè Als er m.iar voldoende
centjes tegenover staan is het pro
bleem opgelost".
Voor de Tussenbalans' van het
kabinet Lubbers-Kok zijn de mar
ges weer smal Tenzij de botte bijl
gaat in de hoogte van de wao-uitke-
ring (hetgeen niemand verwacht),
vallen er g«*en grote bedragen weg
te halen. We hebben gezamenlijk
gekozen voor een duur sociaal sys
teem en we zullen de prgs. de pre
mie ervoor moeten betalen
American Express
American Express (financiéle en
toeristische diensverlening) heeft
vorig jaar de nettowinst scherp zien
dalen van 1.16 miljard dollar tot 181
miljoen dollar. De onderneming
had te kampen met hoge herstruc
tureringskosten bij de effecten
dochter Shearson Lehman Bro
thers. Hiervoor is in het eerste kwar
taal van het boekjaar 787 miljoen
dollar opzij gezet. Dat heeft Ameri
can Express gisteren meegedeeld
