Europees leger na
oorlog naar Golf
Bezoek Genscher maakt emoties los bij Israëli's
er maakt emoties los t
VanHollanditis
naar Belg
Mubarak: Hussein
is in andere wereld
VRIJDAG 25 JANUARI 1991
OORLOG IN DE GOLF
PAGINA 9
Plan WEU-secretaris Van Eekelen:
WASHINGTON/STRAATSBURG (ANP/GPD) - Na de Golfoorlog is Europa wellicht be
reid een vredesmacht naar de Perzische Golf te sturen. Secretaris-generaal Van Eekelen
van de West Europese Unie (WEU) heeft dit vanmorgen gezegd in Washington. Het Euro
pees Parlement heeft zich gisteren na drie dagen discussiëren achter de VN-resoluties te
gen Irak geschaard en een snel vertrek van Saddam Hussein uit Kuwayt geëist.
Van Eekelen is in Washington om
met de Amerikaanse minister Ba
ker (huitenlandse zaken) te spreken
over de mogelijkheden voor de
WEU in of na de oorlog. "Misschien
kunnen we beginnen een aanzet te
geven voor een mogelijke Europese
rol als de oorlog ten einde loopt", al
dus van Eekelen. Hij denkt aan een
Europese vredesmacht in bevrijd
Kuwayt en bescherming voor de
Verenigde Arabische Emiraten. Dat
zou deze landen nieuw zelfvertrou
wen kunnen geven, aldus Van
Eekelen.
Op een conferentie die de Atlanti
sche Commissie nu organiseert in
Washington hoort Van Eekelen ove
rigens niet anders dan lovende
woorden over de Europese inbreng
en de solidariteit binnen de multi
nationale alliantie in de Golf. An
ders dan in 1987, toen de scheep
vaart naar Kuwayt tegen een drei
ging door Iran moest worden be
schermd, werken nu alle deelne
mers, met inbegrip van de Fransen,
onder gezamenlijk commando, al
dus Van Eekelen. "Wij doen nu mee
met 39 schepen en 60.000 man. Bij
het toezicht op de naleving van het
VN-handelsembargo zijn 21.000
schepen aangehouden, driekwart
daarvan door WEU-schepen".
Een stuk minder eensgezind gaat
het toe in het Europees Parlement.
Na, drie dagen discussiëren schaar
de zich uiteindelijk een meerder
heid achter de Golfoorlog en werd
Hussein opgeroepen zich snel terug
te trekken uit Kuwayt. Het ging
daarbij om een compromis-verkla
ring waarover de christen-democra
ten en de socialisten - de twee groot
ste fracties - het met pijn en moeite
alsnog eens werden. De stemver
houding was 202 vóór, 98 tegen bij
25 onthoudingen.
De kern van de verklaring is dat
de strijd tegen Irak pas kan worden
gestaakt en de onderhandelingen
Bange moslims
laij gen hulplijn
UTRECHT (ANP/GPD) - Het Ne
derlands Centrum voor Buitenlan
ders (NCB) opent volgende week
een speciale informatielijn voor de
islamitische en Arabische gemeen
schap in Nederland. Volgens het
NCB komen op tal van plaatsen in
Nederland Turken en Marokkanen
in problemen door het uitbreken
van de Golfoorlog.
In Nederland wonen ongeveer
een hajf miljoen islamieten. Zij zijn
bang en voelen zich bedreigd op
school of op hun werk. Bij het NCB
kwam bijvoorbeeld een melding
binnen van een Marokkaan in het
zuiden van het land, "die door zijn
werkgever werd geschorst nadat op
de werkvloer discussie ontstond
over de Golfoorlog. Islamitische
vrouwen worden vaker lastig geval
len dan voorheen.
Islamitische gebedsruimten en
door Turken en Marokkanen gerun
de winkels in Rotterdam-Zuid zijn
al meer dan een jaar doelwit van ra
cistische provocaties. Deze provo
caties bereikten vorige week een
climax, toen onbekenden twee
brandbommen gooiden naar de ge-
beds- en ontmoetingsruimten voor
moslim-Surinamers.
Moslimorganisaties in, ons land
staan overigens positief tegenover
een uitnodiging van de Joodse ge
meenschap om met elkaar in ge
sprek te gaan. Tijdens die gesprek
ken zou moeten worden overlegd
hoe "intern de rust en de vrede kan
worden gehandhaafd", aldus World
Islamic Mission-voorzitter R.
Kasiem.
Rode Kruis zet
kamp op in Syrië
DEN HAAG (IPS/AP) - Het Neder
landse Rode Kruis gaat samen met
zusterorganisaties uit België,
Luxemburg en Groot-Brittannië in
Syrië een opvangkamp voor vluch
telingen opzetten. Het kamp moet
aan 40.000 mensen een tijdelijk on
derdak bieden, zo verklaarde hoofd
internationale zaken P. Tjittes van
het Nederlandse Rode Kruis giste
ren.
Het kamp vormt een onderdeel
van een noodplan voor de opvang
van in totaal 320.000 vluchtelingen
in de buurlanden van Irak. Het op
zetten van het kamp in Syrië kost
vier miljoen gulden terwijl do kos
ten per maand bij volledige bezet
ting naar schatting twee miljoen
gulden gaan bedragen.
Gisteren arriveerde een vijfde
vlucht met tenten, dekens, medicij
nen en twee ambulances in de Syri
sche hoofdstad Damascus, waar ze
voorlopig worden opgeslagen. De
exacte plaats van het tentenkamp is
nog 'niet bepaald.
Het Internationale Comité van
het Rode Kruis doet al sinds de in
vasie in Kuwayt pogingen om toe
gang te krijgen tot het bezette land
voor hulpverlening aan de bevol
king. Maar de Iraakse regering geeft
geen gehoor aan deze oproepen.
Ook is er geen toestemming voor
het bezoeken van geallieerde krijgs
gevangenen in Irak.
pas kunnen worden hervat indien
Irak "onder uitdrukkelijke erken
ning" van de resoluties van de VN-
Veiligheidsraad begint met terug
trekking van zijn troepen uit Ku
wayt.
Gebakkelei tussen christen-de
mocraten en socialisten over de
"vredesvoorwaarden" was er
woensdag nog de oorzaak van dat
het parlement er niet uit kwam. Het
Europarlement verklaarde zich ver
der solidair met de westerse troe
penmacht in de Golf en roept de
Van onze correspondent
Wiebe Pennewaard
CAIRO - In 26 persoonlijke,
schriftelijke en diplomatieke con
tacten heeft de Egyptische presi
dent Hosni Mubarak sinds augus
tus geprobeerd Saddam Hussein te
bewegen tot het teruggeven van
Kuwayt. Tot de correspondentie be
horen tweebrieven uit Cairo van
respectievelijk 22 en 44 kantjes. Het
effect bleef nul. "Het was alsof ik te
gen de maan sprak", aldus Mu
barak. "Saddam Hussein verkeert
in een kritieke geestelijke staat. Hij
leeft in een andere wereld".
De president hield gisteren een
opmerkelijk open toespraak voor
de 422 leden van het Egyptische
volksparlement en de 108 leden van
de Shora, het college waarmee het
kabinet parlementsbesüssingen
pleegt voor te kauwen. De gecombi
neerde zitting was bijzonder, omdat
Mubarak normaal alleen op de Dag
van de Arbeid in het parlementsge
bouw verschijnt voor het uitspre
ken van zijn jaarrëde.
Mubarak zei het persoonlijke be
sluit om troepen naar Saudi-Arabië
te sturen, nu voor het parlement te
willen rechtvaardigen. Zonder de
groeiende oppositie tegen zijn pro-
westerse beleid bij naam te noe
men, riep hij aan het begin en einde
van zijn toespraak op tot nationale
eenheid.
Tot in details somde Mubarak de
stappen op, die hij sinds juli vorig
jaar in de richting van Irak had ge
zet, inclusief citaten uit brieven aan
en van Saddam Hussein. Met be
heerste woede - Mubarak staat be
kend als een begenadigd spreker -
keek hij terug op het verraad van
Saddam Hussein rond de inval in
Kuwayt.
Van onze correspondent
Ad Bloemendaal
TEL AVIV De snelheid waar
mee het bezoek van de Duitse mi
nister van buitenlandse zaken
Genscher aan Israël werd gere
geld, maakte nog eens duidelijk
hoe gevoelig de Israëlisch-Duitse
betrekkingen ook vandaag de dag
nog zijn. Dinsdagochtend wist
men in Jeruzalem nog van niets,
maar in de loop van de middag
zegde bondskanselier Kohl een
bedrag van 250 miljoen mark toe
en informeerde meteen of Gen
scher dat de volgende dag per
soonlijk mocht aanbieden. Dat
mocht, want Israël kan het geld
goed gebruiken en het heeft geen
belang bij een slechte verhouding
met Duitsland.
Arsenaal
De reactie van de gemiddelde Is
raëli was minder diplomatiek.
Voor hem kwam Genscher in de
eerste plaats als vertegenwoordi
ger van een land waarvan bedrij
ven goede zaken hebben gedaan
met het Irak van Saddam Hus
sein. Daardoor beschikken de
Irakezen nu over een ongekend
arsenaal aan chemische wapens
en een krachtige versie van de
Russische Scud-B raket, die me
de dank zij de inspanningen van
Duitse ingenieurs in staat is Israël
te bereiken. Wat zo'n raket zelfs
zonder chemische lading kan
aanrichten heeft Genscher nu
dan met eigen ogen kunnen zien.
Natuurlijk waren het niet al
leen de Duitsers die Irak hebben
geholpen. Onder de andere Eu
ropese landen valt ook Frankrijk
in ongunstige zin op. Maar Israël
neemt het de Duitsers extra kwa
lijk. "Het lijkt een vaste formule
geworden: Duitsers plus joden is
gas", schreef vorige week een Is
raëlische commentator.
De Israëlische pers staat in deze
dagen vol met vaak zeer persoon
lijk getinte anti-Duitse verhalen.
Niet alleen wordt het de Duitsers
kwalijk genomen dat ze techni-
EG-lidstaten op na herstel van de
Kuwaytse onafhankelijkheid in te
stemmen met een internationale
conferentie over het Midden-Oos
ten, die onder VN-toezicht moet ko
men te staan.
Een tweede anti-oorlogsresolutie
die door een gemengde groep afge
vaardigden Was ingediend, werd bij
gebrek aan steun niet in stemming
gebracht. In het voorstel werd ge
pleit voor het onmiddellijk beëindi
gen van de oorlog zonder voorwaar
den vooraf aan Irak.
"Op 1 augustus voerde ik in Jed-
dah overleg met de Saudische ko
ning Fahd en afgezanten uit Irak en
Kuwayt. Om tien uur 's avonds is
mij verzekerd, dat Irak Kuwayt on
gemoeid zou laten. Om twee uur 's
nachts begon de invasie. Later ont
kende Saddam Hussein keihard,
wat hij die avond tevoren had toege
zegd".
Mubarak zei alles gedaan te heb
ben voor een Arabische oplossing
ter beëindiging van de annexatie.
"Maar de Verenigde Naties waren
zoveel sneller dan wij, dat ik al
gauw de hoop op een Arabische op
lossing moest opgeven". De Egypti
sche president is ervan overtuigd,
zo zei hij gisteren, dat Saddam Hus
sein "een grote misrekening" heeft
gemaakt op grond van de goede be
trekkingen met de Verenigde Sta
ten: "Irak dacht dat de VS zijn over
val op Kuwayt zouden toestaan".
Het laatste deel van zijn rede be
nutte Mubarak om de fundamenta
listische moslims - uit principe aan
hangers van Saddam Husayn - in
Egypte over de bol te aaien. Hij
deed dit met veel verwijzingen naar
het vredelievende karakter van de
islam: "De Koran zegt niet, dat je
Kuwayt moet bezetten om de Pale-
stijnen te kunnen helpen".
Rethorisch vroeg Mubarak zich
vervolgens af, wat Irak sinds 1948
voor de Palestijnen had gedaan, en
waar Irak was in 1967 en 1973, tij
dens de Arabische oorlogen tegen
Israël. Daarnaast riep hij zijn poli
tieke tegenstanders op zich niet te
laten misleiden door de pogingen
Israël in de strijd te betrekken. "Die
raketten hebben maar één resul
taat: gaten in de grond".
Westerse waarnemers in Cairo
zeiden gisteren te verwachten, dat
Mubarak met de ongebruikelijk
öpen verantwoording aan het Egyp
tische volk zijn positie verder heeft
versterkt.
Van onze correspondent
Hans de Bruijn
BRUSSEL Mark Eyskens mag
blijven. Onder eindverantwoorde
lijkheid van de Belgische minister
van buitenlandse zaken kreeg een
erkende Palestijnse terrorist twee
weken geleden een toeristenvium
om België te bezoeken. Hij liep drie
dagen lang rond in Brussel zonder
dat politie of veiligheidsdiensten er
van op de hoogte waren.
Buitenlandse Zaken had hen niet
ingelicht. En dat op een moment dat
de Golfoorlog op uitbreken stond
en de groepering van de Palestijn
tot terreurdaden opriep. Er zijn mi
nisters voor minder afgetreden,
maar Eyskens mag blijven. De Gol
foorlog is zijn redding. We kunnen
ons nu geen kabinetscrisis veroor
loven, roepen de centrum-linkse re
geringspartijen.
De Palestijn, Walid Khaled, be
hoort tot de terreurbeweging van
Abu Nidal, die verantwoordelijk is
voor de ontvoering naar Libanon
van een Frans-Belgische familie in
1986. Twee weken geleden werd de
familie vrijgelaten. Diplomaten
hadden Khaleds verzoek om een vi
sum niet durven weigeren, uit vrees
dat dan de vrijlating van de laatste
vier gijzelaars gevaar zou lopen.
Premier Martens zei gisteren dan
ook dat een beoordelingsfout is ge
maakt. Maar die is "te goeder
trouw" begaan. Eyskens zelf vroeg
begrip voor de diplomaten die "on
der grote psychische druk" stonden
om de gijzelingszaak vóór 15 janu
ari, de dag waarop de Golfoorlog
kon beginnen, af te ronden. Toch
werden twee verantwoordelijke di
plomaten ontslagen.
Om Eyskens te redden, dat is dui
delijk. Want de 'psychische druk'
moettvel erg groot zijn geweest om
een beruchte terrorist een nota bene
drie maanden geldig toeristenvi
sum te geven, zonder tegelijk grens
politie en de veiligheidsdienst in te
lichten. Die wisten van niets, hoe
wel de zaakgelastigde in Bayrut, die
het visum afgaf, voor de laatste
dienst werkt.
Op alle vragen over deze zaak
doet de Belgische regering er het
zwijgen toe. Martens ontkende al
leen dat Khaled naar Brussel kwam
om een prijs voor de vrijlating te in
casseren. Er is niets betaald, ook
niet aan Libië dat heeft bemiddeld,
zei de premier. Voor het overige is
rond deze zaak een bizarre sfeer van
geheimzinnigheid blijven hangen.
Intussen heeft Belgie zich inter
nationaal weer belachelijk ge
maakt. Opnieuw, want het optreden
van de regering-Martens in de Golf
crisis heeft de laatste tijd vooral uit
geblonken door knulligheid. Ter
wijl hier net als in Nederland een
centrum-linkse coalitie bestaat, is
van enige overeenstemming tussen
christendemocraten en socialisten
over het Golfbeleid geen sprake.
Daardoor heeft België er noodge
dwongen voor gekozen om maar
vooral zo weinig mogelijk te doen.
De mijnenvegers die in september
naar het Midden-Oosten werden ge
stuurd, moesteh eerst in de Middel
landse Zee wachten. Later mochten
ze wel naar de Perzische Golf, maar
met de opdracht meteen rechtsom
keert te maken zodra zou worden
gevochten.
Dat leidde al tot onbegrip, maar
dat werd nog versterkt toen de Bel
gen weigerden in te gaan op een
Brits verzoek om munitie voor de
Golfoorlog te leveren. Inmiddels
zijn wel achttien stokoude Mirage-
vliegtuigen naar Turkije gestuurd,
maar dat kostte al de nodige moeite.
Belgie wil op geen enkele manier bij
gevechtshandelingen betrokken
worden.
Er wordt alleen nog een medische
eenheid gestuurd. België is lid van
de EG, van de NAVO en van de
Westeuropese Unie, maar wil dus
de handen schoon houden. Vooral
de socialisten trappen constant op
de rem als het om de Golfoorlog
gaat. Minister Eyskens zou best de
Amerikaanse koers willen varen,
maar dat staan vooral de Vlaamse
socialisten (SP) niet toe.
In NAVO-kring wordt al badine
rend gesproken over 'Belgicitis', de
Belgische variant van Hollanditis,
de ziekte waaraan Nederland in ve
ler ogen leed ten tijde van het kruis-
rakettendebat. Eyskens lijdt daar
echter niet onder. Hij komt met het
ene diplomatieke initiatief na het
andere, zonder dat een van die
ideetjes ooit tot resultaten heeft ge
leid.
Belgie is sinds 1 januari lid van de
Veiligheidsraad. Eyskens ziet dat
als een ideale kans om Belgie (en
zichzelf) internationaal te profile
ren. Hij kondigde meteen voorstel
len aan om de Golfcrisis op te los
sen. Toen de Franse president Mit
terrand op de valreep met een vre
desinitiatief kwam. eiste Eyskens
daarvan het auteursrecht op. Maar
het optreden in de affaire-Khaled
heeft zijn geloofwaardigheid er niet
groter op gemaakt.
vochtige kelder in Dolna
Volanka, in Borislav. Twee jaar,
van 1942 tot 1944. zaten we ver
borgen in die kelder. In 1944 be
gonnen de bombardemenen van
de geallieerden op Borislav en
omgeving grote vormen aan te ne
men. Het was een gebied van gro
te strategische betekenis, vol olie
bronnen en een grote raffinaderij
Voor ons, die in de Tweede
Wereldoorlog onze opleiding ge
noten aan de Duitse scheikundi
ge faculteit, is alles wat te maken
heeft met vuur, rookkolommen
en gas, een herhalingsles".
Bloemenkinderen
"Vanuit de afgesloten keuken in
de Neve Sha'anan buurt in Haifa
keerden we terug naar de kelder,
Op de televisie zagen we de de
monstraties van de bloemenkin
deren in Berlijn, voor het Rijks
daggebouw. De bloemenkinde
ren betoogden niet tegen een ra-
ketaanval op Israel, en evenmin
tegen de Duitse bedrijven die gas
hebben geleverd aan Irak. De pro
ducenten en leveranciers van zy-
klon, die een nieuwe koper von
den in Baghdad, konden de bloe
menkinderen van Berlijn niet in
actie brengen. En wij zaten in die
afgesloten keuken in Neve
Sha'anan en herinnerden ons de
vaders en de grootvaders van de
bloemenkinderen van Berlijn".
"Ik herinnerde me de bange
blik in de ogen van mijn vader en
moeder, tijdens de uren van ter
reur in die kelder. Deze keer. in
hun stille keuken, zaten we pein
zend bij elkaar, zonder teken van
angst. Dat maakt een groot ver
schil. Het joodse nationaal tehuis
heeft hen van angst bevrijd, van
een gevoel van vernietiging en
vooral van een gevoel van mach
teloosheid".
"De blikken van angst hebben
plaatsgemaakt voor blikken van
kwaadheid Kwaadheid over de
bloemenkinderen van Berlijn en
de Wurger van Baghdad, dit Vkf
oude vrouwen en een kind heeft
laten stikken".
Donderdag 24 januari j
T SYRIË
Middellandse 1/1 LIBANON
i. J Damascus
Haifa <4
Tel Aviv 7
ISRAËLAmmar
Suez -* 9 Jeruzale'mv' JORDANIË
KanaalfPortSalJI
Suez^ f
De Duitse minister Genscher bekijkt de puinhopen na de aanval met
zen Iraakse Scud-raket op Tel Aviv. 'Schande', riepen de Israëli's hem
sche hulp hebben verstrekt
toe, wijzend op het feit dat Duitse bedrijven goed hebben verdiend c
de opbouw van Iraaks wapentuig.
Irak, maar ook dat ze, nu de gealli
eerden proberen Saddams oor
logsmachine onklaar te maken,
passief toekijken.
In de straten van Berlijn en an
dere Duitse steden wordt op grote
schaal betoogd tegen de militaire
actie in de Golf door Duitsers die
in grote meerderheid geen mond
open deden toen hun land mee
hielp aan de opbouw van het
Iraakse non-conventionele wa
penarsenaal. Laat staan dat van
die kant is geprotesteerd toen
Saddam zijn - in samenwerking
met Duitse bedrijven gebouwde -
'Al-Hussein' raketten op Tel Aviv
losliet.
De ergernis is extra groot bij Is
raëliërs die hun hele leven van
oorlog naar oorlog zijn gegaan,
zoals Knesset(parlements-)lid
Shevah Weiss. In het dagblad
'Ma'ariv' schreef hij deze week
over de 'Wurger van Baghdad',
die al de dood op zijn geweten
heeft van vier bejaarde vrouwen
en een kind, die tijdens een lucht
alarm stikten in hun gasmaskers.
"Vrijdagavond zat ik in de gas-
dicht afgeplakte keuken van mijn
ouders", schrijft hij. "Mijn vader
is 88 en mijn moeder 87. Nadat ze
het bericht hadden gehoord over
de vier ongelukkige bejaarde
vrouwen weigerden ze hun gas
masker op te zetten. Ze zaten
»lo F.PAl
daar. in die afgesloten keuken,
zonder gasmasker en uit solidari
teit zette ik het ook niet op. Zo za
ten we zwijgend bij elkaar. We
zwegen, maar de stilte was veel
zeggend. Nadat het signaal 'alles
veilig' had geklonken begonnen
we te praten en toen bleek dat we
eigenlijk al met elkaar hadden ge
sproken toen we zwegen".
"Herinneringen kwamen bo
ven. We gingen terug naar de
