Jeugd waakt, regering slaapt Held van de koffiehuizen 'Meer contacten met joden leggen' 'Duitsers zijn verwend, lui en laf geworden' DONDERDAG 24 JANUARI 199] Van onze correspondent Hans Hoogendijk BERLIJN (GPD) - Ruim 80 procent van de Duitsers vindt de oorlog tegen de Iraakse dictator Saddam Husayn juist, maar vrijwel even veel ondervraagden zijn tegen elke actieve Duit se deelname. Dagelijks trek ken honderdduizenden de straat op om te demonstre ren tegen het geweld aan de Golf. Opvallend is dat het vooral scholieren tussen de 10 en 20 jaar zijn die alarm slaan. "Gifgas en volkeren moord, dat is Duitse ex port", "Bij elke Schweinerei is Duitsland erbij" en "Wie zal de toekomst redden als wij het niet doen", staat er op hun spandoeken. Op de scholen is de Golfoorlog the ma nummer één en nog steeds ver laten scholieren eenvoudig de les sen om de straat op te gaan. School leiding, ouders en het ministerie van onderwijs staan machteloos. Er zijn geen politieke agitatoren en geen kritische leerkrachten, die de jeugd mobiliseren. De 'kids' handelen spontaan. Ze blokkeren autosnelwegen, gaan op de rails zitten, delen pamfletten uit, houden nachtwakes voor Ameri kaanse militaire en diplomatieke gebouwen en verhinderen het uitlo pen van Duitse oorlogsschepen, die helemaal niet naar de Golf gaan. Het is de geheel onverwachte mobilise- ring van de sinds jaren als a-politiek ingeschatte jeugd. Waarom doen ze het? Britta (16, middelbare school): "Ik heb al drie dagen deze kruising geblokkeerd. Morgen kom ik weer, want wie zal de toekomst redden als wij het niet doen? Het gaat toch om onze toe komst". De 18-jarige gymnasiast Lars: Nog nooit voelde onze gene ratie zich zo bedreigd. Maar nu we allemaal de straat op gaan, voel ik mij minder bang". Van een bevrijdingsoorlog wil hij niets weten. "Als het daar om si naasappels was gegaan in plaats van om olie, hadden de Amerikanen zeker anders gereageerd". De 13-ja- rige Nadine: Ik was nog nooit bij een demonstratie, maar nu vind ik het belangrijker dan op school te zijn of thuis te zitten". Samen met haar vriendin zwaait ze met een spandoek. "Wir werden nich alt durch waffen und gewalt". De 15-jarige Maya: Wat kan ik uit angst en vertwijfeling anders doen dan demonstreren en hopen dat ze geen gifgas gebruiken en dat de olievelden niet worden aangesto ken. Het meest bang ben ik voor een gigantische milieuramp". Toekomst De jongeren protesteren niet alleen wegens de duizenden doden die aan de Golf dreigen te vallen, maar vooral omdat ze vrezen voor hun toekomst. Daarom roepen ze "Wij zijn het volk, wij willen geen oor log". De jeugd-expert en journalist Erich Rathfelde: Dit is de revolu tie van de 'kids', die woedend zijn over de rotzooi die de oude ideolo gieën, inclusief de vredesbeweging, heeft aangericht. Hun protest tegen deze oorlog komt hoofdzakelijk voort uit hun angst in een wereld te zijn geboren die bijna onvermijde lijk op een gigantische catastrofe af stuurt". De socioloog professor Richter in een interview: "Uit onderzoek is ge bleken dat vooral de Duitse jeugd zeer verontrust is als het gaat over wapenindustrie en milieuproble matiek. Het is dus niet zo verwon derlijk dat onze jeugd de straat op gaat om angst en woede uit te druk ken". Richter wil er niets van weten dat de Duisters weer in een speciale rol zitten. "Ik wil het omgekeerd zeg gen: ik ben trots op deze kinderen, omdat ze zich bev/uster zijn van de gevaren dan de jeugd in andere lan den". Zonder vrienden De regering-Kohl weet geen raad met de opstandige jeugd, maar is ook niet instaat een concept uit te werken dat zowel tegemoet komt aan de angsten van de volwassen bevolking als aan de groeiende zorg van het buitenland over een Duitse "Sonderweg". Kohl en Genscher beperken zich toi nietszeggende commentaren en waarschuwingen voor anti-Amerikanisme. JERUZALEM Israëliërs protesteerden gisteren tegen de rol van Duitsland in de Golfoorlog, waarbij het Duit se gas (geleverd aan Irak) het verleden van de de holocaust weer in herinnering brengt. Terwijl de Duitse jongeren voorgoed willen afrekenen met dit verleden ('Bij elke Schweinerei, is Duitsland erbij') en zonder meer streven naar een toekomst zonder oorlog en milieuvervuiling, weet de Duitse regering zich nog geen raad met de houding in de Golfoorlog. (foto AP) Baring betwijfelt of de meerder heid van de Duitsers werkelijk voorbereid is op de grotere verant woordelijkheid die hun land in de wereld moet dragen. "Het gevoel om buiten deze oorlog te blijven is gezien ons verleden begrijpelijk, maar de wereld zal het op de lange duur niet accepteren. Indien we werkelijk in de toekomst ons niet willen engageren, zal de oude spi raal van isolement en zelf-isolement weer in beweging komen en dat zou voor ons zeer gevaarlijk worden", vreest hij. Baring verbaast zich erover dat de Duitse beleidsmakers zo apa thisch reageren. De politicoloog: "Een werkelijke verklaring heb ik er niet voor. Ik vind dat de Duitsers verwend, geestelijk lui en laf zijn ge worden". Dat gaat de journalist Uwe Sie- mon-Netto te ver. In een gastcom- mentaar in de machtige Bild schrijft hij onder meer: "Duitsland zal na de Golfoorlog weer zonder vrienden zijn. Dit keer kunnen we niet zeg gen: 'de Führer was aan alles schuld', dit keer wijst de aanklagen de vinger op onze vrij gekozen rege ring. Daarom dienen enkele vragen te worden gesteld". "President Von Weiszaecker, u kunt toch anders zulke mooie toe spraken houden, waarom zwijgt u nu? Waar blijven uw welgekozen woorden over de misdaden van Saddam Hussein, over de verkrach ting van Kuwayt?""En u, beste meneer de kanselier, waarom, ver spreidt uw kabinet over de Golf al leen maar lauwe lucht? Waar blijft de principiële verklaring waar Duitsland staat? "Ach en u, Hans-Dietrich Gen scher, moesten we werkelijk tot maandag wachten voordat u voor anti-Amerikanisme waarschuwde? Voor het uitbreken van de oorlog was u met uw Chamberlain-achtige vredesmissies veel ijveriger. Zou u niet weer eens op reis gaan? Naar Is raël bijvoorbeeld om daar te getui gen van de Duitse solidariteit?" Probleem Arnulf Baring, de sociaal-democra tische Berlijnse politicoloog over de geesteshouding van de Duitsers: "Veel van mijn landgenoten heb ben zich in 1990 nog ingebeeld dat het Duitse probleem is opgelost en daarmee in feite alle problemen. We zouden in welvaart in een vreed zaam democratisch Europa kunnen leven. Begin dit jaar kwam men tot de verrassende ontdekking dat er nog oorlogachtige conflicten moge lijk zijn". AMMAN In de koffiehuizen en moskceen van Syrië en van Marokko tot in Pakistan wordt zijn naam met respect gefluisterd. In Jordanië schreeuwen duizen den demonstranten 'Saddam, Saddam' en in Algerije gaan hon derdduizenden de straten op om blijk te geven van hun steun aan de Iraakse leider. "Saddam Husayn heeft de politie ke oorlog al gewonnen. Jullie heb ben hem een held gemaakt", zegt Kamel Abu Jaber, politiek weten schapper aan de universiteit van Jordanië. Saddams weerstand te gen de westerse militaire macht heeft hem tot symbool en held ge maakt van de Arabische trots. "Saddam staat naast ons", zegt Sami Zurelk, eigenaar van het res taurant Uncle Sam, nadat Irak de eerste raketten op Israel afschoot. Zurelk had twee dagen na het uit breken van de oorlog een poster van de Iraakse leider in zijn zaak opge hangen waarop deze een kind over de haren streelt. De raketaanval op Israel vulde veel Arabieren, die zich weerloos voelden door de herhaalde nederla gen tegen het Israëlische leger, met geestdrift. Zij denken dat het wes ten de oorlog begonnen is zodat Irak geen bedreiging meer vormt voor Israel en om de westerse olie bevoorrading veilig te stellen. Assad Abdul Rahman, een voor malige professor in politieke weten schappen aan de universiteit van Kuwayt en lid van de Centrale Raad van de Palestijnse Bevrijdingsorga nisatie PLO. zegt dat een nederlaag van Saddam "zeer veel kwaad bloed zal zetten". Hoerenzoon "Als het westen er niet in slaagt na de overwinning op Irak de buiten landse troepen snel naar huis te krij gen en tegemoet komt aan de Arabi sche grieven zal dat een perfecte aanleiding vormen voor sociale, economische en politieke omwen telingen", aldus Rahman. De prominente journalist en uit gever, Rami Khoury, voegt hieraan toe: "Er zullen 150 tot 200 miljoen Arabieren tegenover jullie staan." Saddam heeft munt geslagen uit een lang smeulende afkeer tegen het westen door het thema van de door Israel bezette gebieden te ver binden met Kuwayt. Zoals vele Ara bieren geloven ook gematigden als Abu Jaber en Khoury dat de bezet ting van Kuwayt verkeerd is, maar veel sympathie voor de Kuwayters wordt niet gevoeld; Kuwayters zijn rijk en arrogant en lieten anderen voor hen werken. Abdul Rahman vertelt dat veel Arabieren voor de Golfcrisis niets moesten hebben van het wrede re gime van Saddam; het werd zelfs om zich daarover te buigen. Het pro-Israelische instituut voor de po litiek ten aanzien van het Midden- Oosten in Washington, organiseer de onlangs een bijeenkomst waarop democratische en republikeinse af gevaardigden hun eerste aanbeve lingen deden. De eerste doelstelling is het instellen van een nieuwe "ba lance of power" in het Golfgebied. De grote vraag hierbij is wat de rol van Irak hierin moet zijn, tot nu toe een van de machtigste staten in de Golfregio. Ex-minister van buitenlandse za ken Henry Kissinger legde afgelo pen donderdag zijn vinger op deze gevoelige plek. "Het is niet in ons belang om Irak zo zwak te maken dat het land ten prooi valt aan een van zijn buren, zoals Syrië of Iran. Daarmee zouden we onze fout uit de oorlog tussen Iran en Irak herha len", aldus Kissinger. Volgens de nog steeds invloedrijke buitenland- deskundige was Iran zo verzwakt dat Irak de handen vrij had om op nieuw op oorlogspad te gaan. Opstand AMMAN - Palestijnen in Jordanië vieren de doden in Israël na de raketaanval van Irak. "Saddam heeft de politieke oorlog al gewonnen, hij is het symbool van de Arabische trots" (foto epa) 'Een hoerenzoon, maar wel onze hoerenzoon' gehaat. Maar nu zegt hij: "Saddam is een hoerenzoon, maar wel onze ei gen hoerenzoon." Wanneer het Palestijnse probleem niet wordt op gelost zullen na Saddam nog veel meer Saddams volgen, voorspelt hij. "Saddam zal in de harten van de Arabieren nog duizend jaar voortle ven als de man die opstond en neen Sentimenten Niet-Arabische deskundigen ver schillen van mening over het held haftige imago van de Iraakse leider. Robert O'Neill, professor in oor logsgeschiedenis aan de universi teit van Oxford en voormalig direc teur van het Londense Internatio nale Instituut voor Strategische Studies, merkt op: "Ook een versla gen vijand, zoals Saddam bijna ze ker zal worden, kan een eigen leven gaan leiden. En een dode Saddam zal zich vast en zeker een nog gun stiger imago aanmeten." Daar is itamar Rabinovich, hoog leraar Midden-Oosten studies aan de universiteit van Tel Aviv, het niet mee eens. Hij denkt dat wanneer Saddam eenmaal van het toneel verdwenen is, de wereld zich een veel realistischer beeld over hem gaat vormen. "Veel van de senti menten worden gevoed door een misplaatste inschatting van zijn macht", aldus Rabinovich. Toch inspireert het schijnbaar ho peloze verzet in Kuwayt door Irak grote delen van het Arabische volk. "Een klein land uit de Derde We reld. met net een verschrikkelijke oorlog tegen Iran achter de rug, vecht tegen de militaire supermach ten", zegt Abu Jaber. Arm Dat spreekt tot de verbeelding, ze ker bij de door westerse dominantie en jaren van politieke zwakte en verdeeldheid gefrustreerd geraakte Arabieren. De landsgrenzen waarover nu strijd geleverd wordt zijn in het ko loniale tijdperk getrokken door de Britten en de Fransen. "Het is niet meer aan het westen onze grenzen te bepalen", zegt Khoury. "Grenzen die garanderen dat we arm blijven." Maar de woede is nog het grootst over de creatie en de uitbreiding van Israël en de overheersing van de Palestijnen. Khoury wijst erop dat de Verenigde Naties weinig ac tie hebben laten zien om Israel ertoe te dwingen de resoluties van de Vei ligheidsraad van de de afgelopen 23 jaar over het Palestijnse probleem uit te voeren. Voor Kuwayt keurde de VN binnen enkele maanden een militair ingrijpen goed. "Weetje wat wij dan denken van de Veiligheids raad en zijn resoluties? Stik erin." Khoury verklaarde reeds in een eer der interview dat veel van de landen die de internationale strijdmacht steunen "premiejagers" zijn, op zoek naar politieke en economische hulp uit de Verenigde Staten. Lijmen De opleving van anti-Westerse sen timenten kan grote gevolgen heb ben voor de toestand in de Golfre gio en het Midden-Oosten na de oor log, als de stukken weer gelijmd moeten worden. In de Verenigde Staten zijn diverse deskundigen al hard aan het werk om een nieuwe blauwdruk te schrijven voor de ver houdingen in de Golfregio. De Amerikaanse president Geor ge Bush heeft een groep deskundi gen benoemd, onder leiding van veiligheidsadviseur Robert Gates, Een aantal landen komt in aanmer king om een grote rol te gaan spelen in de nieuwe machtsstructuur in de Golf. Naast - eventueel - Irak zijn dat Syrië, met zijn aloude machtsas piraties, Saudi-Arabie, Egypte en wellicht ook Iran. Mogelijk dat ook Turkije en Pakistan, die op enige af stand van de Golf liggen een rol kunnen spelen. Washington lijkt zijn kaarten voorlopig te zetten op de Samen werkingsraad in de Golf (GCC), het verbond van olieproducerende Golfstaten, waarvan Saudi-Arabie de voorzitter is. Deze landen kun nen rekenen op nieuwe, moderne wapens uit de Verenigde Staten om hun leiderschap kracht bij te zetten. Daarnaast zullen de banden met Egypte en Pakistan, die alletwee over een aanzienlijke legermacht beschikken, verder worden aange haald. Turkije is als Navo-lid een na tuurlijke bondgenoot. Een tweede onderdeel van de strategie is erop gericht de armere Arabische staten, zoals Jordanië, Yemen, Egypte, Tunesie, Algerije en Marokko mee te laten delen in de olierijkdom, om opstandige gevoe lens onder arme Arabieren te dem pen. Een Jordaanse topfunctionaris vreest echter voor de koninklijke regimes in Kuwayt en Saudi-Ara bie, die in de nieuwe Amerikaanse orde voor de Golf wellicht plaats moeten maken voor democrati scher regeringen. Deze vergaande veranderingen zullen hun uitwer king niet missen op de andere Ara bische landen. "Een vonkje is al vol doende om onder de meerderheid van de Arabische volken de roep om opstand tegen onderdrukking en armoede los te doen barsten." GEESTELIJK LEVEN Samen op Weg-kerken tegen leden: i DOORN De drie Samen- op-Weg-kerken hebben giste ren hun gemeenteleden ge vraagd de contacten met jood se landgenoten te intensive ren. Op deze manier moeten zij hun verbondenheid met de joodse gemeenschap en Israël laten blijken. De synodebesturen van de Her vormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evan- gelisch-Lutherse Kerk hebben "met afschuw en grote bezorgd heid" kennis genomen van de voortgaande Iraakse aanvallen op Israël. Omdat in joodse kring de ker ken soms laksheid is verweten, hechten de drie kerken eraan hun gevoelens van solidariteit met Is raël te onderstrepen. Ook willen zij "delen in de gevoelens van angst en onzekerheid die zijn ont- Rabbijn Van de Kamp: ...briefje en telefoontje verre van afdoen de... (foto Bon de Bruyn) Paus kritiseert aanval op Israël VATICAANSTAD (CIC) - Paus Johannes Paulus II heeft gisteren voor het eerst na het uitbreken van de Golfoorlog in duidelijke taal de aanvallen op Israël veroor deeld. Tijdens de algemene au diëntie betuigde hij zijn "bijzon dere solidariteit met iedereen die in de staat Israël onder de verwer pelijke bombardementen van de laatste dagen lijdt". "Op dezelfde wijze sta ik naast de bevolking van Irak en de ande re betrokken landen die eveneens aan verschrikkelijke beproevin gen blootstaat". De paus bad voor het einde van "dit grote lijden" en zei dat zijn gedachten vooral uit gingen naar de oorlogsslachtof fers en de krijgsgevangenen. Afgelopen zondag veroordeel de de paus de "afschuwelijke bombardementen", zonder aan te geven of hij de Irakese aanvallen op Israëlische burgers bedoelde of de geallieerde bombardemen ten op militaire doelen in Irak. Het uitblijven van een expliciete veroordeling van de aanvallen op Irak riep in joodse kringen veel kritiek op. staan bij onze joodse landgeno ten". De Israël-organen van de kerken hebben vrijdag al hun zorg geuit. Het kerkelijk medeleven gaat eveneens uit naar "de andere be-1 vnlkingsgroepen in het Golfge- H bied die door het oorlogsgeweld worden getroffen". Onder hen zijn ook leden van christelijke kerken, met wie de Nederlandse kerken zich in het bijzonder ver bonden weten. Het was de afgelopen dagen met name de Amsterdamse rab bijn L. van de Kamp. die zich boos maakte over de wijze waar op de Raad van Kerken, zich soli dair blijven tonen met de PLO, waardoor de relatie met Israël volgens hem op de tocht komt te staan. De kerken verweerden zich door op te merken dat zij wel de gelijk stelling hebben genomen tegen de aanval op Israël. Van de Kamp schrijft vandaag in Trouw het op zijn beurt vreemd te vin den dat de kerken zo 'verbijsterd' zijn. Zij hebben ondanks vele waarschuwingen zich toch steeds solidair getoond met de PLO, die zich achter Hussein heeft ge schaard. Van de Kamp vindt het "brief je" van de Raad van Kerken aan het Overleg orgaan joden en christenen (Ojec), waarin uit drukking wordt gegeven aan de verbijstering, en het meelevende "telefoontje" van de gereformeer de synodevoorzitter ds. E. Ove- reem aan de secretaris van het Nederlands Israëlitisch Kerkge nootschap "verre van afdoende". "Want het gaat niet aan om eerst de PLO als bevrijder van het Palestijnse volk te erkennen, die zelfde PLO de weg van Irak in te laten slaan en dan verbijsterd te zijn over de verschikkelijke ge volgen". Ds. W. van der Zee, secretaris van de Raad van Kerken, heeft toegegeven dat het wellicht nodig is om inzake de PLO 'de kaarten opnieuw te schudden'. Ook is het begrip 'dubbele solidariteit' met zowel jood als Palestijn nu uiter mate moeilijk, aldus Van der Zee. Van de Kamp vindt het een goed idee om de kaarten opnieuw te schudden. "Het is goed voor de kerk, het is goed voor de Palestij nen en het is waarachtig ten op zichte van Israël en de joodse ge meenschap in Nederland". Godsdienstwet voor Roemenië naar parlement LONDEN/BUKAREST (IDEA) Het Roemeense parlement be handelt in februari een wetsont werp over de vrijheid van gods dienst. Het voorstel is opgesteld door een commissie van de ker ken en de joodse en islamitische gemeenschappen in het land. Dat meldt Keston College, het Engel se instituut voor de bestudering van de godsdienst in Oost-Euro pa. De nieuwe wet geeft de gods dienstige organisaties een grotere zelfstandigheid. De Roemenen krijgen het recht op vrijheid van godsdienstoefening. Volgens het wetsontwerp blijft het regerings bureau voor godsdienstzaken be staan. Onder de vroegere dictator Nikolae Ceausescu moest dit bu reau ervoor zorgen, dat de kerken aan de leiband van het regime bleven lopen. De Evangelische Alliantie in Roemenië, waarbij pngeveer een miljoen behoudende christenen zijn aangesloten, stapte eind vo rig jaar uit de commissie voor de opstelling van de nieuwe wet. Zij kon zich niet verenigen met de bepaling dat de statuten van godsdienstige organisaties in overeenstemming met de "open bare orde en de staatsveiligheid" moeten zijn. Bovendien zou het regeringsbureau de vergunnin gen voor de bouw van nieuwe kerken moeten verstrekken. Deze bepalingen zijn overigens na het vertrek van de Evangeli sche Alliantie uit de commissie uit het wetsontwerp geschrapt. Assemblee. Ondanks de Gol foorlog wil de Iraakse bisschop Silva Gweerogi volgende maand deelnemen aan de zevende as semblee van de Wereldraad van Kerken in Canberra. Vele deelne mers uit de Verenigde Staten hebben daarentegen de reis naar Australië al afgezegd. Gweerogi wil in Canberra het lijden van de mensen in Irak "delen met de oe cumenische familie". De Wereld raad besloot dinsdag de assem blee door te laten gaan ondanks een oproep van een van de groot ste lidkerken, de Evangelische Kerk in ijuitsland (EKD), om de bijeenkomst af te gelasten. 'Tank' voor St. Pieter. Een kampeerbus heeft gisteren op het St. Pietersplein in Rome conster natie veroorzaakt. Om acht uur in de morgen, twee uur voor de alge mene audiëntie van de paus, bel de een automobilist de politie op om te zeggen dat er een "tankach tig voertuig" met een geschuts koepel op het plein stond. Het bleek in werkelijkheid te gaan om een oude Fiat 131, die zo tot kam peerbus was verbouwd dat hij op een pantservoertuig leek. De poli tie sprak van een slechte grap. maar gaf toe dat het voertuig on danks de opgevoerde veiligheids maatregelen in verband met de Golfoorlog, niet eerder gesigna leerd was door patrouilles. 'Derde macht'. De kerken in Zuid-Afrika moeten optreden te gen de 'derde macht', die "de con flicten binnen de zwarte gemeen schap bevordert om de status- quo te handhaven". Dat zei bis schop Wilfred Napier bij de ope ning van de jaarvergadering var, de rk bisschoppenconferentie van Zuidelijk Afrika. Napier ge looft dat de veiligheidsdiensten met behulp van deze 'derde macht' willen voorkomen dat eer "regering die socialistisch is of tol het socialisme geneigd" de machl in Zuid-Afrika overneemt. Napiei bekritiseerde ook bevrijdingsbe wegingen die hun eigen ideologie of strategie zo verheerlijken, dal zij iedereen die zich ertegen keert uit de weg willen ruimen. Beroepingswerk Hervormde Kerk: beroepen te Wage- ningen drs. J.A de Koeijer Wilnis, be dankt voor Uddel C. Oorschot Dordrecht. Gereformeerde Kerken: aangeno men de benoeming door deputaten voor de Geestelijke Verzorging Koop vaardij tot pastoraal medewerker voor de zeevarenden uit Zuidoost-Aziati sche landen in Rotterdam A H. Leato- mu Eist. Gereformeerde Gemeenten: be dankt voor Lethbiidge (Can.) M. Mon- dria Waardenburg Baptistengemccnten: beroepen te Doetinchem J.M. Zylstra Kampen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 2