Kans op fusie NMB
Nationale kleiner
Benzine goedkoper,
olieprijzen omlaag
Hoogovens bezuinigt
'eenvoudig' 135 min.
Northwest wil
aandeel KLM
vasthouden
Militaire industrie wint
(nog) niet bij Golfoorlog
Wie profiteert van Golfoorlog?
Fabrikant van verpakte boterhammen
ONS
GOEIE
GELD
DINSDAG 22 JANUARI 1991
ECONOMIE
PAGINA 5
Van onze correspondent Luuk Sengers
DEN HAAG De financiële wereld verwacht dat de fusie tussen de verzekeringsmaat
schappij Nationale Nederlanden en de bankcombinatie NMB Postbank niet doorgaat. De
verzekeraar Aegon meldt zijn omvangrijke pakket aandelen Nationale-Nederlanden niet
aan, als de aandeelhouders van Nationale niet een beter bod wordt gedaan.
Andere grote beleggers, zoals bij
voorbeeld Robeco. laten zich wat
minder krachtig uit, maar ook bij
hen is de bereidheid om straks op
het bod van de nieuwe holding in te
gaan, niet groot. Volgens de opstan
dige aandeelhouders is de voorge
stelde omruilverhouding bij de fu
sie ongunstig voor de aandeelhou
ders Nationale.
Aegon heeft naar eigen zeggen
een belang van 'meer dan vijf pro
cent' in concurrent Nationale-Ne
derlanden en een ongeveer even
groot belang in de NMB Postbank.
Daarmee is Aegon onder de opstan
dige aandeelhouders één van de
machtigste. Maar alléén zal het con
cern er niet in slagen de fusie van
zijn voornaamste concurrent met
de NMB Postbank te dwarsbomen.
Want niet alle aandelen hoeven te
worden aangemeld om het bod ge
stand te kunnen doen. Theoretisch
zou 90 procent van- de stukken al
voldoende zijn.
Niettemin is het vertrouwen van
beleggers dat de fusie nog wel door
gaat nog maar heel klein. Dat bleek
gisteren op de Amsterdamse beurs,
waar de koers van NMB Postbank
opnieuw daalde. Hoewel de meeste
fondsen gisteren daalden als gevolg
van de negatieve beursstemming,
zien analisten in de daling bij NMB
Postbank een aanwijzing dat het
fonds niet in trek is, terwijl het een
aantrekkelijke belegging is als de
fusie met Nationale-Nederlanden
zou doorgaan.
Nationale noteerde gisteren twee
kwartjes lager op 55 gulden. Het
fonds is ondanks de algemene
beursdaling redelijk overeind ge
bleven, omdat er grote vraag was
naar de verzekeraar. De grote omzet
in Nationale op de beurs de laatste
dagen duidt er volgens analisten op
dat er nog steeds een grote buiten
landse koper aast op het verzeke
ringsconcern.
Weggekaapt
Volgens Aegon is de fusie van Na
tionale met de NMB Postbank niet
alleen nadelig voor de aandeelhou
ders Nationale, maar ook voor de
Nederlandse verzekeringsmarkt.
De lage beurskoers van de meeste
verzekeraars in verhouding tot hun
resultaten, werkt nadelig als ze hun
eigen vermogen willen uitbreiden
door uitgifte van nieuwe aandelen.
Algemeen is de verwachting dat
door de fusie met de bank de koers
winstverhouding van Nationale zal
dalen. Terwijl die verhouding bij
Nederlandse verzekeraars in het al
gemeen juist omhoog zou moeten,
aldus Aegon.
Verder deed men bij Aegon giste
ren grote moeite om de stap tegen
Nationale niet op een gewone con
currentieslag te laten lijken. "We
handelen als aandeelhouder, met
als concurrent van Nationale-Ne
derlanden", benadrukte een woord
voerder van het concern. Maar in fi-
nanciéle kringen werd aan die moti
vatie getwijfeld. "Aegon voert waar
schijnlijk een achterhoedegevecht,
uit wraak dat Nationale de NMB
Postbank destijds voor zijn neus
heeft weggekaapt", aldus het oor
deel van een beleggingsanalist.
Aegon is na Nationale-Nederlan
den de tweede partij op de Neder
landse markt en leunt net als Natio
nale zwaar op tussenpersonen voor
de verkoop van zijn verzekeringen.
In dat opzicht heeft Aegon er geen
belang bij dat Nationale zijn pro-
dukten via het uitgebreide en goe-
kopere distributienet van de NMB
Postbank gaat verkopen. De aan
vallende houding van Aegon duidt
erop, aldus de analist, dat de strijd
tussen de Nederlandse verzeke
raars nu blijkbaar is ontbrand, na
dat ze elkaar de afgelopen jaren met
rust hadden gelaten. Gelukkig voor
Aegon staan ook andere grote aan
deelhouders-Nationale niet te trap
pelen om hun stukken om te ruilen
voor aandelen in de nieuwe hol
ding.
Speculaties
Het verzekeringsconcern Nationale
Nederlanden hield zich gisteren op
merkelijk stil onder het verbale ge
weld van zijn concurrent. Een
woordvoerder herhaalde dat de fu
siepartners nog steeds van plan zijn
eind deze maand met de prospectus
te komen die moet leiden tot de fu
sie. Maar hij wilde niet ingaan op de
vraag of daarin een andere omruil
verhouding voorkomt dan was aan
gekondigd. In het verleden heeft
Nationale speculaties dat de om-
ruilverhouding zou worden gewij
zigd, altijd krachtig van de hand ge-
Als we het huisorgaan van Natio
nale-Nederlanden mogen geloven,
zijn de aandelen met de naam van
de nieuwe holding die ontstaat door
de fusie van Nationale-Nederlan
den met de NMB Postbank, al ge
drukt. Maar terwijl de verzekeraar
zijn personeel onbekommerd infor
meert over het 'fusiedraaiboek',
worden in het andere kamp, dat van
de aandeelhouders, de messen ge
slepen.
Na een radiostilte van enkele we
ken toont ook de Vereniging van Ef
fecten Bezitters (VEB), waarbij de
meeste grote en kleine beleggers
zijn georganiseerd, zich nog net zo
strijdbaar als direct na de aankondi
ging van de mammoetfusie vorig
jaar. Volgens directeur mr. R. de
Haze Winkelman doet Nationale er
goed aan de fusie deze week nog af
te blazen. Het gezichtverlies dat
daarvan het gevolg zal zijn, is vol
gens hem minder groot dan wan
neer na het biedingsbericht blijkt
dat veel beleggers hun stukken niet
hebben aangemeld. De kans dat de
fusie in zijn aankondigde vorm niet
doorgaat, schat De Haze Winkel
man op meer dan vijftig procent.
Niets wijst erop, aldus De Haze Win
kelman, dat beleggers die eerder te
gen de fusie waren, hun standpunt
hebben veranderd.
Duurder
Het pensioenfonds ABP, dat net als
Aegon een aanzienlijk belang heeft
in Nationale-Nederlanden, wacht
eerst af of de aangekondigde om-
ruilverhouding nog wordt veran
derd, voordat het een definitief
standpunt over de fusie bekend zal
maken. Dat deelde een woordvoer
der gisteren mee. ABP maakt wel
deel uit van de groep oppositionele
beleggers die zich vorig jaar al roer
de onder aanvoering van Robeco.
Gezamenlijk vertegenwoordigen
deze beleggers een belang van méér
dan 20 procent in Nationale-Neder
landen.
De opstandige aandeelhouders
vinden dat ze er bij een fusie met de
NMB Postbank slecht vanaf ko
men, omdat ze dan de toekomstige
winsten van het verzekeringscon
cern moeten delen met aandeelhou
ders van de NMB Postbank en om
dat de NMB Postbank-aandeelhou
ders bij de omwisseling van hun
stukken tien gulden per aandeel ex
tra krijgen.
Nationale-Nederlanden verde
digde zich tot nu toe met het argu
ment dat een overneming van NMB
Postbank door Nationale vele ma
len duurder was geweest dan de fu
sie. Bij een overname had de verze
keraar namelijk een hoge premie
moeten bieden op de lage beurs
koers van de bank. Volgens de fi
nanciële man in de raad van bestuur
van Nationale-Nederlanden, drs.
A.G. Jacobs, zou de NMB Postbank
daardoor bij een overneming min
stens tien miljard gulden hebben
gekost, terwijl de bank bij de fusie
voor een tegenwaarde van 4,7 mil
jard gulden in de combinatie wordt
opgenomen.
Nationale-Nederlanden gaat
vooruitlopend op de fusie met NMB
Postbank een tweede interimdivi
dend uitkeren. De uitkering van een
tweede tussentijds dividend is vrij
ongebruikelijk, maar heeft alles te
maken met de fusie. Zou er, zoals
gebruikelijk, pas na een aantal
maanden een slotdividend worden
uitgekeerd, dan moet er volgens een
woordvoerder van Nationale een
gecompliceerde verdeelsleutel wor
den toegepast.
Energieplan
Minister Andriessen (economische
zaken) heeft besloten om een cam
pagne ter vermindering van het
olieverbruik vooralsnog uit te stel
len. De campagne was bedoeld om
in geval van een Golfoorlog, vooral
automobilisten ertoe te bewegen
minder te rijden, minder hard te rij- -
den en door extra aandacht voor
bandenspanning en afstelling van
de motor, brandstofverbruik te be
perken. Volgens een zegsman van
de minister zou het starten van de
campagne nu geen enkel effect heb
ben.
Transavia
De verhuur van een Boeing 737 van
chartermaatschappij Transavia aan
Vietnam is op het allerlaatste mo
ment uitgesteld. De Amerikaanse
autoriteiten geven nog altijd geen
toestemming voor de export van
technologische produkten naar
Vietnam. De directie van Transavia
kreeg dit zaterdagavond te horen
van haar advocaat in de Verenigde
Staten. De Boeing zou gistermor
gen naar Vietnam vertrekken voor
een periode van tenminste een half
jaar.
Keukenhulpje dood
Jean Mantelet, de uitvinder van di
verse keukenhulpjes en de oprich
ter van Moulinex, is op 90-jarige
leeftijd overleden. Hij was nog maar
kort geleden definitief teruggetre
den uit het bedrijf, dat hij oprichtte
nadat hij in 1932 een machine had
uitgevonden waarmee in de keuken
voedsel gemalen kon worden. Man
telet kwam met het apparaat op de
proppen nadat zijn vrouw Fernande
herhaaldelijk had geklaagd dat haar
puree altijd klonterde. Moulinex
kwam steeds met nieuwe apparaten
op de markt en groeide uit tot een
bedrijf met een jaaromzet van 1,5
miljard dollar.
Ballast Nedam
Het bouwconcern Ballast Nedam
ziet geen aanleiding te stoppen met
de projecten die het concern op di
verse plaatsen in Saudi-Arabie
onder meer in Dahran uitvoert.
Bij deze projecten zijn - inclusief de
familieleden van de werknemers
ongeveer 120 Europeanen betrok
ken, voornamelijk Nederlanders.
Een woordvoerder van het bedrijf
heeft gisteren dat meegedeeld.
ROTTERDAM (ANP) - De olieprij
zen stijgen, terwijl de benzineprij
zen dalen. Nadat afgelopen zater
dag benzine en diesel al met 4 cent
en meer per liter in prijs daalden,
komt daar vandaag nog eens een da
ling van 4 cent bij. De advies liter-
prijzen aan de zelftankpompen ko
men door de prijsverlaging op 161
cent voor super plus loodvrij, 157
voor euro loodvrij en 164 cent voor
superbenzine met lood. Een liter
diesel gaat 114,8 cent kosten.
Lpg blijft voorlopig op het relatief
hoge niveau dat sinds begin dit jaar
geldt. Op dit moment geldt voor
LPG een adviesprijs van 72,9 cent.
Normaal ligt de prijs rond de 50
cent.
Brandstofhandelaren, verklaren
dat door het feit dat de gasprijzen
sinds het uitbreken van de Golfcri
sis augustus vorig jaar minder dan
olie en gasolie onderhevig zijn ge
weest aan speculatie. Daardoor
treedt sinds het uitbreken van de
Golfoorlog in tegenstelling tot de
olie geen prijsval in. Wel is de prijs
opgestuwd door enerzijds een hoge
re vraag in verband met de (nade
rende) winter en aan de andere kant
een daarbij achterblijvend aanbod.
De hoop van de oliemarkt op een
snelle afloop van de Golfoorlog, die
vorige week nog zorgde voor een
daling van de prijzen met ongeveer
veertig procent, was gisteren voor
een groot deel verdwenen. Daar
voor in de plaats kwam de bezorgd
heid over mogelijk een langdurige
strijd, waardoor de prijzen weer ste
gen. Óp de oliemarkt van New York
ADVERTENTIE
CURSUS CAFÉBEDRIJF f 295.-
Binnenkort start o a in Leiden de cursus Vakbekwaamheid Cafébedrijf.
Deze opleiding bestaat uit 10 wekelijkse lesavonden en kost in totaal
f295.- Men kan zich nog aanmelden Er is geen vooropleiding nodig en
het examen is op 5 juni De zeer afwisselende cursus wordt zowel door
vrouwen als mannen uit pure hobby gevolgd Sommigen hebben in hun
achterhoofd om ooit nog eens 'n eigen bedrijf(ie) te beginnen Er is tegen
woordig een groot tekort aan gediplomeerd Horecapersoneel. De lessen
worden levendig gebracht met dia's, vrijblijvend wijnproeven en men
bezoekt ook een Brouwer^ Met dit Diploma kan men zelfstandig een Café.
Petit-Restaurant. Disco. Kantine, etc beheren De cursus is zowel monde
ling als schrifteluk te volgen. SUBSIDIE TOT 100% MOGELIJK'"
BRUSSEL Gisteren demon
streerden werknemers van Philips
België tegen het rigoreuze ont-
topman Timmer.
Autoverkopen
dalen in Europa
LONDEN (ANP) De verkoop
van personenauto's in West-Eu
ropa is vorig jaar met 1,6 procent
afgenomen tot 13,25 miljoen
stuks, waarmee een eind kwam
aan een reeks van vijf achtereen
volgende jaren met recordcij
fers. Dit blijkt uit een maandag
gepubliceerd overzicht van de
Britse krant Financial Times,
dat is gebaseerd op voorlopige
schattingen van de auto-indus
trie. De verkoopvermindering
in Nederland 1,3 procent en lag
onder het gemiddelde.
Vooral in de tweede helft van
het jaar ging het bergafwaarts.
Het uitbreken van de Golfcrisis
is daar vermoedelijk niet
vreemd aan. Het vroegere West-
Duitsland vormde de grootste
uitzondering op de algemene
ontwikkeling. De verkoop steeg
daar vorig jaar met acht procent
tot ruim drie miljoen auto's.
IJMUIDEN (GPD) - Hoogovens
IJmuiden wil dit jaar nog voor 135
miljoen gulden bezuinigen. Het
streefcijfer is opgenomen in het ver
trouwelijke jaarplan voor dit jaar.
Papierfabriek
in Voorschoten
overgenomen
N AARDEN/VOORSCHOTEN -
Papierfabriek Steijn Beheer in
Voorschoten wordt binnenkort
overgenomen door de papier- en
kartongigant KNP. Steijn maakt
houten en kartonnen verpakkingen
en heeft een omzet van 90 miljoen
gulden per jaar. Er werken 300 men
sen. De overneming zal plaatsvin
den tegen betaling in contanten, al
dus KNP.
Uit het jaarplan zAu blijken dat
Hoogovens er van uit gaat het
streefbedrag op vrij eenvoudige
wijze is te bereiken. Dit zou kunnen
door een betere benutting van de
produktielijnen en kostenbesparin
gen.
Het is nog niet bekend of de 135
miljoen onderdeel uitmaken van
het voornemen van de directie om
tot en met 1995 in het kader van het
Masterplan 500 miljoen gulden te
bezuinigen. Dit plan verkeert nog in
de voorbereidende fase en treedt
pas volgend jaar in werking.
Hoogovens maakt ieder jaar een
jaarplan, waarin het beleid voor dat
jaar wordt aangegeven. Dit wordt
ter advisering aan de onderne
mingsraad voorgelegd.
Een woordvoerder van het con
cern zegt niet op de cijfers uit het
jaarplan te willen reageren. „Het be
treft een intern stuk en daar willen
we verder niet op ingaan". Over de
juistheid van de cijfers wil hij niet
meer kwijt dan dat 'ik natuurlijk de
laatste ben deze te ontkennen'.
AMSTERDAM (ANP) - De Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappij
Northwest Airlines (NWA) heeft
erzoek ingediend bij het Ame
rikaanse ministerie van transport
om een besluit betreffende een ver
plichte reductie van de deelneming
van KLM in de maatschappij te her
zien. Dat meldde de Wall Street
Journal gisteren.
Het departement heeft eerder la
ten weten dat de participatie van
KLM in Northwest te groot zou zijn
in het licht van de bescherming van
de Amerikaanse luchtvaart. KLM
heeft vanaf augustus 1989 via een
deelneming in Wings Holding twin
tig procent verworven van de winst,
zo legt een woordvoerder van KLM
desgevraagd uit. In totaal investeer
de de Nederlandse luchtvaartmaat
schappij 400 miljoen dollar in NWA
waarvan 300 miljoen in achterge
stelde obligaties en 100 miljoen in
gewone aandelen.
Het ministerie van transport in de
VS heeft Wings daarna opgedragen
het belang van KLM voor een be
drag van 250 miljoen dollar te ver
kleinen. Wings is daar tot nu toe nog
niet in geslaagd en kreeg van 'I'
Amerikanen al enige malen uitstel.
In Wings Holding zitten behalve de
KLM onder meer Alfred Checchi
Associates uit Los Angeles. Ban
kers Trust Compagny uit New York
en een investeringsbank uit San
Fransico.
De KLM-woordvoerder meent
dat de hele kwestie in eerste instan
tie vooral Wings aangaat. "Het raakt
de KLM nu minder Het is nvt n
gens van meet af van de bedoeling
geweest dat we een gedeelte van de
deelneming in de vorm van de ach
tergestelde obligaties, op termijn
zouden terugkrijgen. Dat zou nu.
wanneer de Amerikaanse overheid
het verzoek afwijst, alleen eerder
gebeuren."
De reden waarom NWA nu een
verzoek indient bij de Amerikaanse
autoriteiten is volgens de KLM-
zegsman duidelijk: "Er is de laatste
jaren een andere wind gaan waaien
in de Amerikaanse luchtvaart. Al
eerder werd duidelijk dat buiten
landse participaties eerder geaccep
teerd werden." De luchtvaart in de
VS wordt al geruime tijd geplaagd
door onder meer hogere brandstof
prijzen en grotere onderlinge con
currentie.
noteerde West Texas Intermediate
voor levering in februari direct na
het begin van de handel al twee dol
lar per vat (159 liter) hoger. Uitein
delijk sloot de notering op 21,30 dol
lar, 2,05 dollar meer dan afgelopen
vrijdag.
Suezkanaal
Gisteren lieten de beheerders van
het Suezkanaal weten dat er die dag
slechts één olietanker uit het Golf-
gebied was gepasseerd. Gemiddeld
maken ongeveer vijftig schepen per
dag de doorvaart, waarbij vijf tot
tien olietankers zijn.
Op de Europese valutamarkten
ging de koers van de Amerikaanse
dollar gisteren in neerwaartse rich
ting, na een aanvankelijke opleving.
Op de wisselmarkt in Amsterdam
werd bij het slot van de handel
1,6870 gulden genoteerd, maar daar
kwam vanochtend al weer een bijna
een cent bovenop.
De Europese effectenbeurzen zijn
gisteren over de hele linie lager ge
sloten doordat de aanvankelijke
hoop op een snelle beslissing in de
Golfoorlog met de dag geringer
wordt. De koersverliezen bedroe
gen in doorsnee een procent. Ook
Wall Street heeft de week ingezet
met overwegend lagere koersen,
maar de daling was niet zo groot als
op grond van de koersbeweging el
ders in de wereld mocht worden
verwacht. De Dow Jones-index van
de dertig grootste industriële fond
sen daalde met 16,86 punten tot
2.629,92 punten.
DEN HAAG (ANP) - De oorlog in
de Golf kan op termijn orders ople
veren voor de militaire industrie in
Nederland. Dit is de verwachting
van J.H. Dibbetz. directeur van
Stichting Nederlandse Industriële
Inschakeling Defensie Opdrachten
(NIID) in Den Haag, een instituut
dat de belangen van de Nederland
se militaire industrie behartigt.
Dibbetz baseert zijn verwachting
op het feit dat hoogwaardige tech-
nologiën voor oorlogvoering steeds
belangrijker worden. Nederland
heeft volgens hem bedrijven die
zich op dat terrein bewegen zoals
Hollandse Signaal in Hengelo, pro
ducent van de goalkeeper, het ge-
vanceerde afweergeschut waarmee
marineschepen zijn uitgerust.
Hollandse Signaal vindt het ove
rigens nog te voorbarig uit de Golf
oorlog conclusies te trekken voor
de militaire industrie. Van een stii-
Wil de Nederlandse industrie ook
in de toekomst kans maken op or
ders, dan is het naar de mening van
Dibbetz zaak dat bedrijven ook in
deze tijd van lagere omzetten de
kennis behouden en verder ontwik
kelen. De directe invloed van de
Golf-oorlog op de Nederlandse in
dustrie is volgens directeur Dibbetz
van de NIID zeer beperkt. De extra
orders beperken zich tot onder
meer medicamenten en speciale
handschoenen die tegen chemische
middelen zijn bestand.
Munitiefabriek de Kruithoorn in
Den Bosch, de afdeling Special Pro
ducts van DAF in Eindhoven en de
munitiefabriek Eurometaal NV in
Zaandam melden evenmin een ver
hoogde activiteit.
gende belangstelling voor de
Goalkeeper heeft het bedrijf sinds
het uitbreken van de Golfoorlog
nog niets gemerkt.
De cijferende belegger gaat een
drukke tijd tegemoet, nu halverwe
ge februari de stroom verslagen
over het boekjaar 1990 op gang te
komt. Door de Golfoorlog wordt het
jaarverslagenseizoen met één di
mensie 'verrijkt': de wisselende
prijzen voor ruwe olie. Koffiedikkij
kers hadden verwacht dat die note
ringen bij het uitbreken van de oor
log gemakkelijk tot 80 tot 100 dollar
per barrel (159 liter) zouden kunnen
stijgen. In werkelijkheid zijn de no
teringen echter met eenderde ge
daald van rond 30 dollar tot rond 20
dollar.
De ene onderneming zal dolge
lukkig zijn met goedkopere olie, ter
wijl de andere daarvan een aanslag
op de winst verwacht. Een dergelij
ke ontwikkeling is natuurlijk heer
lijk voor de verwerkers van ruwe
olie tot half- en eindprodukten,
maar de ondernemingen die olie-
putten boren en exploiteren, zijn
ongetwijfeld minder verheugd, om
dat hun winstmarges zullen dplen.
Volkomen ondoorgrondelijk is
bijvoorbeeld de positie van de Ko
ninklijke/Shell Groep, die zowel bij
de winning als de verwerking is be
trokken. Hoe de prijsontwikkeling
op dit grootste olieconcern van de
wereld zal uitwerken, moet dan ook
worden afgewacht. Dezer dagen las
ik dat het zo gelukkig was, dat de
prijsva* voor olie in het nieuwe jaar
is gekomen, zodat er geen invloed
van te verwachten is op de resulta
ten over 1990. Slachtoffer van de
aanzienlijk goedkopere olie wordt
in elk geval de staat, omdat aardgas
en -olie in steeds goedkopere dol
lars worden genoteerd en alle hef
fingen op de prijs van ruwe olie zijn
gebaseerd.
door
Wim van der Meulen
Ik vermoed, dat de prijsdaling bij
voorbeeld bij Akzo en DSM bijzon
der welkom zal zijn. Deze twee ver
werkers van aardgas en -olie tot
hoogwaardige heel- en halffabrika
ten zullen hun winstmarges vast en
zeker zien stijgen als de olieprijs
fors daalt.
Een heel aardige vraag lijkt mij
ook in hoeverre onze fabrieken van
hoogwaardige elektronica van de
Golfoorlog zullen kunnen profite
ren. De alom om zijn precisie zo ge
prezen Patriotraket moet uitgerust
zijn met een uiterst ingewikkeld
elektronisch richtsysteem. Wie ma
ken dat? Ik weet het niet, maar vast
staat, dat die geduchte en ingewik
kelde Amerikaanse wapen de bou
wer geen windeieren zal leggen.
Het luchtwapen van de VN-strijd-
macht zal kapitalen kosten. Denk
hier aan de vervanging van versle
ten en kapotte onderdelen alsmede
aan de vervanging van verloren ge-
gane toestellen. Hoe zal het overi
gens aflopen met de ontwikkeling
van de Stealth 12 voor de Ameri
kaanse marine? Toen in dit project
al een slordige 50 miljard dollar was
gestoken, besloot de Amerikaanse
regering het af te gelasten. Wordt in
dit besluit volhard nu de Golfoorlog
is uitgebroken, of kunnen McDon
nell Douglas en General Dynamics
toch doorgaan?
Ik heb het tot nog toe alleen over
olie en wapens gehad. Maar ook tal
loze andere concerns en kleinere
bedrijven zullen profiteren van de
leverantie aan de VN-strijdmacht in
het Golfgebied, waar het drinken
van alcoholhoudende dranken
streng verboden is en de vochtvoor-
raden van de legers eigenlijk uur na
uur moeten worden aangevuld. Co
ca-cola. Pepsi-cola en andere fris-
drankenleveranciers moeten daar
van weten te profiteren. Ook de le
vensmiddelen-aanvoeren moeten
een geweldige omvang hebben aan
genomen. Ik las onlangs dat een fa
briekje ergens in de VS dat al sinds
jaren een produkt levert - twee be
smeerde en belegde boterhammen
in vacauumverpakking de vraag
niet kan bijhouden. De staf is ge
groeid van 27 tot ruim 80 medewer
kers die thans zeven dagen per
week in drie ploegen werken.
U moet overigens eens beseffen
hoezeer de oorlogsinspanning de
waarde van de Amerikaanse dollar,
die wordt bepaald door het VGflIOU-
wen van beleggers in de Ameri
kaanse economie, zal aantasten. De
kosten van de oorlogvoering wor
den geraamd op 26 miljard dollar
per maand. Daardoor zal het tekort
op de Amerikaanse begroting weer
met astronomische bedragen toene
men, terwijl in 1990 met man en
macht werd geprobeerd dit tekort
enigszins in te dammen. De vraag is
dan ook op welk niveau de koer
van de Amerikaanse dollar zich zal
gaan bewegen. Het zou mij niet ver
bazen als een vrije val ontstaat, du-
pas op een niveau van 1,40 tot 1,50
gulden kan worden afgeremd.
.De waarde van de Nederlandse
gulden zal niet zozeer door inflatie
worden aangetast als die van de
Amerikaanse dollar. Of de Neder
landse ondernemingen met interna
tionale operaties de oorlog in bla
kende gezondheid zullen overleven,
is weer een andere zaak. Nu al
wordt gesproken over grote verlie
zen door de KLM. Te denken valt
hier ook aan andere transportbe
drijven en aan de ondernemingen
die in de civiele sfeer materieel en
installaties leverden aan de landen
rondom de Perzische Golf.
De westerse wereld na de uitein
delijke zege veel tijd nodig zal heb
ben om de allerergste problemen
uit de wereld te helpen.
