De keuze van bezoekers en suppoosten
Town: weer alles erop en eraan
Ensemblewerk ontbreekt bij
Surinam Music Ensemble
Rotterdam juiste thuishaven
geslaagd Story International
0.
Internationaal gezelschap exposeert in Coup d'Art
j MAANDAG 21 JANUARI 1991
KUNST
PAGINA 23
LEIDEN - Het programma van de
Leidse Jazzweek omvat elk jaar
weer een aantal vertrouwde punten.
Zo is er de acht-daagse Leidse jazz-
marathon in de Waag, de kroegen
tocht op de woensdagavond en het
Key Town Jazz Festival op de slot-
avond in de Stadsgehoorzaal. Een
1 bedrag van 37,50 - en dan ben je er
nog niet - voor het laatste evene
ment vormt voor menigeen altijd
nog een forse drempel.
Ongetwijfeld is het overigens on-
ier meer die drempel die de drukte
>p een aanvaardbaar niveau houdt.
I Was er afgelopen zaterdagavond in
de meeste zalen van de Stadsge
hoorzaal nog sprake van een gezelli
ge drukte, een groter publiek leidt
gemakkelijk tot opstoppingen. Nu
reeds was het hier en daar niet ge
makkelijk om een zaal binnen te ko
men. De organisatie weet de iets
kleinere opkomst in vergelijking
met vorige jaren aan de Golfoorlog.
Het programma-aanbod was als
vanouds gericht op een breed pu
bliek. Met de stijlen Blues en
Boogie, Swing, Latin en Dixeyland
als hoofdmoten kregen de jazz-lief-
hebbers een afwisselend festival
aangeboden.
De Blues en Boogie werd ge
bracht door de uit Frankrijk afkom
stige Otis Grand the Dancekings
Otis Grand met zijn enthousiaste band in de Grote zaal
en door het André Valkering Qua omvang veel bescheidener An- was het met de Duitse Bart's Bones
Boogie Trio van eigen bodem. Otis dré Valkering Boogie Trio betoon- en Silvia Droste in de foyer en met
Grand heeft een enthousiaste band de zich aanmerkelijk subtieler. Een de Nederlandse Jump'n Jive in de
die veel geluid maar niet zoveel ver- virtuoze rechterhand liet de piano Grote zaal. Bart s Bones brachten
rassingen produceert. Het alleen al hier en daar schitteren. Swingtime muziek van o.m. Count Basy en en
kele ballads. Opvallend was de vier
man sterke blazerssectie die uitslui
tend uit trombonisten bestond.
Jump'n Jive wordt o.m. gestuwd
door drie zangeressen die te zamen
met een aantal de pan uit swingen
de instrumentalisten de klok een
aantal decennia terugzetten. Het
wat oudere publiek hield de Grote
zaal hierbij goed bezet. Meer in trek
bij de jongeren waren Nueva Man-
teca en Nicky Marrero uit "Hol
land". Zij leverden in muzikaal op
zicht een zeer onhollandse, buiten
gewoon spectaculaire prestatie.
Stevige latin, met lof voor de per
cussionist. Veel zwoeler en op een
andere manier even aantstekelijk
werkt het Ricardo Insunza Quintet
uit Brazilië.
In een langgerekte en flink uitge
buite "Black Orpheus" bezorgde de
altsaxofonist de Kleine zaal niet al
leen qua temperatuur een subtro
pisch klimaat. Ook de liefhebbers
van Dixieland kwamen aan hun
trekken. Behalve The Little Stre-
amband traden de winnaars op van
het Dixieland-concours: de Willick
Square Jazz Band. De opstelling
met tafels en stoelen in de diverse
zalen verhoogde de sfeer. Ook de
vertoning van Video Jazz Films ont
brak niet aan het geheel.
Kortom, ook dit jaar was het Key
Town weer een jazz-festival met al
les erop en eraan, dat blijkbaar voor
overigens overwegend jongere ou
deren en oudere jongeren een trek
pleister vormt en een geslaagd be
sluit van de Leidse jazz-week ge
noemd mag worden. Een wat uitge
breider programma-(boekje) zou
volgend jaar overigens niet mis
staan.
MARCEL VAN BAARLE.
Jubileumexpositie in Venlose museum Van Bommel-Van Dam
Van onze correspondent Henk Meutgeert
Het is een vraag die dikwijls bij je opkomt als je een
museum bezoekt: wat zouden de suppoosten aan de wand
hangen of op de vloer zetten als zij het voor het zeggen
hadden? Het Venlose museum Van Bommel-Van Dam
geeft met zijn jubileumtentoonstelling 'Met betrekking tot
een collectie' (het museum bestaat 20 jaar) een antwoord.
Niet alleen twee suppoosten doen dat, maar ook een
'bezoeker', een 'vriend' van het museum en een 'cultureel
ambtenaar'. Om maar enkelen uit de rij te noemen. Enige
beperking daarbij was dat de keus moest worden gemaakt
uit de collectie van het museum.
VENLO In 1967 schonk het echt
paar Van Bommel-Van Dam zijn
kunstcollectie aan de gemeente
Venlo, drie jaar later werd het naar
hen vernoemde museum geopend.
Het aardige van een tentoonstelling
als deze (die in een heel korte perio
de werd gemaakt, maar dat is er be
slist niet van af te zien) is dat ze een
indruk geeft van wat het echtpaar
door de jaren heen bij elkaar bracht.
De Van Bommels verzamelden niet
zoals bijvoorbeeld mevrouw Kröl-
ler met 'het hoofd', maar met 'het
hart', dus zonder plan. Dat, verklaart
de diversiteit van hun verzameling
e zeer wisselende kwaliteit.
Behangetje
maar met de suppoosten te be
ginnen, hun kqus uit de collectie
laat zien hoe die kwaliteitsverschil
len liggen. Pierre Lücker, daar
sinds de opening van het museum
werkzaam, koos onder andere voor
landschappen van Hans van lepe-
Beeldhouwer
Manzu overleden
ROME (GPD) De Italiaanse
beeldhouwer Giacomo Manzu is op
82-jarige leeftijd aan een hartover
val overleden. Manzu wordt gere
kend tot de grootste Italiaanse beel
dend kunstenaars van deze eeuw.
Manzu, afkomstig uit de Noordi-
taliaanse stad Bergamo, verkreeg
wereldfaam met de bronzen deur
die hij in opdracht van stadgenoot
paus Johannes maakte voor de Sint
Pieter. In 1964, na meer dan 15 jaar
arbeid, voltooide hij het werk dat hij
'De deur van de dood' doopte.
ren en Peerke Bust. Beiden schil
ders die tot een vereenvoudiging
van dat landschap komen. Vooral
Bust, die tot vlakverdelingen komt
door heggen, wegen en erfafschei-
dingen ook als duidelijke scheidslij
nen te gebruiken in zijn landschap
pen, die daardoor een zekere ro
buuste abstractie bereiken.
Daar tegenover hangt de keus van
suppoost Piet Lommen, ook al 20
jaar werkzaam in Van Bommel-Van
Dam. Hij nam alle schilderijen van
Nardus van de Ven, zo'n 30 stuks,
en liet de witte muur van een behan
getje voorzien om dat alles wat hui
selijker te maken. Het kinderlijk-
naieve werk van Van de Ven kan als
een illustratie worden gezien van
het met 'het hart' kiezen van de Van
Bommels. Artistiek gezien stelt het
weinig voor.
Hoe persoonlijk de keuzen zijn
bewijst Jos Schatorjé, kunsthistori
cus en werkzaam bij het Venlose
Goltziusmuseum. Hij wordt bin
nenkort vader (het verzoek om aan
de expositie mee te doen bereikte
hem toen hij de babykamer aan het
schilderen was) en koos daarom
voor een presentatie rond 'het moe
derschap', waarin ikonen, een mid
deleeuws beeld en een merkwaar
dig schilderij van M.A. Kuiten
brouwer van dieren met hun jongen
figureren. Cultureel ambtenaar Van
den Brandt koos voor de 'vrouw' in
de collectie en dat resulteerde in
een mooie presentatie van onder an
dere zeven 'Amsterdamse Joffers',
de schildersgroep met namen als
Lizzy Ansingh en Jo Bauer, maar
ook van een zelfverzekerd zelfpor
tret van Giselle Kuster. Opvallend
is ook de keus van directeur Thei
Voragen van Van Bommel-Van
Dam. Hij laat een aantal achterkan
ten van schilderijen zien. Kees van
Bohemen schrijft zijn naam met
zwier op de achterzijde van een
schilderij en een werk van Schoon
hoven is, blijkens diverse labels,
half Europa rond geweest.
Neef
Bijzonder en zeer persooonlijk is de
keus van de 'bezoekster' in de per
soon van Ursula Jobson. Ze zag bij
na alle exposities in het museum als
vorm van zelfstudie, en kreeg bege
leiding van de educatief medewerk
ster. Ze zet een realistisch werkje
van Berserik tegenover werken van
Lataster, Armando en Van Bohe
men. Van deze drie koos ze een
vroeg en laat werk, om hun ontwik
keling te illustreren en als illustratie
van haar eigen ontwikkeling als
'kunstkijkster'.
En dan zijn de 'neef van de verza
melaar', die voor de etnografische
collectie koos, 'de criticus', 'de kun
stenaar', 'de vrienden' en 'de scho
lieren' nog niet genoemd. Ook hun
keuzen gunnen een blik in de de
pots van het museum, met werken
van bijvoorbeeld Nico Molenkamp,
Edgar Fernhout, Kees Verwey en
Eugène Brands. Maar ook met wer
ken van heel wat mindere kwaliteit,
die de depots waarschijnlijk zelden
zullen verlaten. Daarmee stelt 'Met
betrekking tot een collectie' in we
zen een vraag die ook voor veel an
dere musea in ons land geldt. Wat
moeten we aan met onze collecties
als een groot deel daarvan door de
omvang ervan of door de kwaliteit
niet of nauwelijks de museumzalen
haalt?
(Tentoonstelling 'Met betrek
king tot een collectie' tot en met 3
maart in Museum Van Bommel-
Van Dam, Deken van Oppcnsingel
8 Venlo. Open: dinsdag tot en met
vrijdag van 10 tot 16.30 uur, zater
dag en zondag van 14 tot 17 uur).
LEIDEN - De op een na laatste
dag van de Leidse Jazzweek
wordt traditioneel gedeeld door
het Keytown Festival in de Stads
gehoorzaal en Hot House in de
Waag. Voor die laatste organisatie
is het een mogelijkheid om wat
modernere jazz aan een breder
publiek te presenteren, aangezien
nog altijd, zij het in steeds minde
re mate, de nadruk van de week
ligt op de oudere stijlen. Zoals het
Surinam Music Ensemble giste
ren echter te werk ging, kon niet
onverdeeld als een goede reclame
voor de nieuwere jazz worden be
schouwd. De bezetting waaritT'
het SME aantrad, was al een an
dere dan aangekondigd was. Als
blazer nam alt-saxofonist Paul
van Kemenade de honneurs
waar, terwijl ook de keyboard-
speler Robin van Geerke in het
geheel niet aangekondigd was.
Een van de leiders van het SME,
basgitarist Pablo Nahar, verbleef
in het buitenland en werd kundig
vervangen door Leslie Joseph.
Het begin van het concert voor
spelde weinig goeds. Niet alleen
was het geluid te hard en te one
venwichtig, zodat bijvoorbeeld
de bijna hysterische saxofoon
van Van Kemenade de percussie
van Jogi Gillis overstemde, ook
had men moeite met de ingewik
kelde overgangen. Het gebrek
aan coördinatie kon niet opge
vangen worden door Eddy Veld
man, de tweede vaste leider en de
drummer van het ensemble. Waar
de naam van de band een smake
lijke mengelmoes van swing en
bijvoorbeeld kaseko beloofde,
werd het publiek overspoeld met
een brij van richtingloze en onlo
gisch klinkende fusiongeluiden.
Pas in het laatste nummer van de
eerste set - inmiddels was al bijna
drie kwartier vergaan - werd dui
delijk waar de goede reputatie
van het SME op gebaseerd was.
De meest opvallende solist was
van het begin af gitarist Franky
Douglas die ondanks de slechte
omstandigheden erin slaagde om
in ieder geval stilistisch een
steeds andere vorm aan zijn im
provisaties te geven. Wel moest
de luisteraar zijn uiterste best
doen om daar daadwerkelijk iets
van te horen. Meer door vakman
schap dan door inventiviteit viel
het solowerk van vibrafonist
Jeroen Goldsteen op. Hij was de
enige muzikant die weinig last
had van de slechte versterking.
Na de pauze leken de musici be
ter naar elkaar te luisteren, hoe
wel nog steeds de gitaar en de
saxofoon veel te hard werden
weergegevan. In elk geval kwam
de ijzersterke ritmesectie einde
lijk tot zijn recht, omdat het mate
riaal meer ruimte liet voor de
swingende percussie van Veld
man en Gillis. Ze vertoonden in
hun slagwerk dat varieerde van
vierkwarts-swing tot met synco
pen gevuld Caraibisch werk, een
souplesse die maar zelden wordt
gezien in Nederland.
Echt aanstekelijk werd het des
ondanks niet en de muziek moest
het meer hebben van goed solo-
werk dan meeslepend ensemble-
werk. Het leek erop dat de band
leden nog niet genoeg met elkaar
gespeeld hadden en dat trachtten
op te lossen door te drijven op
hun routine. Daarom werd de toe
vlucht te vaak genomen tot lange
soli. Het meest tot de verbeelding
spraken ook in de tweede helft de
ideeën van Douglas, terwijl Van
Kemenade zich nog altijd te snel
naar een climax blies. Opvallend
was ook het verloop onder het pu
bliek dat al snel halveerde tijdens
de laatste set. Het is te hopen dat
bij een volgend bezoek aan Lei
den het SME zich meer de tijd laat
om zich in te spelen en een hechte
eenheid te worden.
KEN VOS
ROTTERDAM In het Rotterdam
se Bibliotheektheater traden gister
middag de laatste schrijvers op in
de eerste aflevering van Story Inter
national. Het succes daarvan met
vele uitverkochte middagen en
avonden is al zo groot, dat er alle re
den is om nu al aan een tweede afle
vering te denken.
Zo dachten de buitenlandse
schrijvers er ook over, de Turken en
de Engelsen, de Belgen en de
Hongaren. 'Wat een niveau!' von
den zij van dit goed georganiseerde
literaire festival. En zij waren ver
rukt over de gemoedelijkheid en
het informele karakter van de ont
moetingen tussen auteurs en pu
bliek na de optredens.
De buitenlandse gasten hadden
echter één klacht. Lang niet alle Ne
derlandse en Vlaamse schrijvers
konden zij in vertaling volgen. Door
mee te werken aan het Annie M.G.
Schmidt-vertaalproject waren zij
onder de indruk geraakt van het ni
veau van de Nederlandse literatuur.
Nu wilden zij ook graag weten wat
een gepensioneerd rechter als Hugo
Pos en een Indisch-Nederlandse
psychologe als Marion Bloem te
vertellen hadden. Met opzet noem
ik Bloem en Pos. Ik mag
Paul Middellijn vergeten die een re
cept voor vissekop-soep zo smake
lijk weet voor te lezen datje het wa
ter in de mond komt.
Waarom moet Story International
blijven als een onafhankelijk van
Poetry International opererend lite
rair feest? Omdat deze eerste afleve
ring door schrijvers als Schmidt en
de Engelsman Anthony Horowitz
duidelijk maakte hoe belangrijk
jeugdliteratuur is. Liever gezegd:
de jeugd heeft recht op boeken die
voor hen worden geschreven, ver
halen die literatuur genoemd mo
gen worden; Als volwassene sta je
er niet bij stil. Voor de jeugd wordt
veel rotzooi, veel pulp geprodu
ceerd. Story International biedt een
norm voor jeugdliteratuur.
Het tweede argument voor een
blijvende traditie van Story Inter
national is de cargo-cultuur die een
week lang met de Nederlandse taal
in het Bibliotheektheater werd ge
vierd. Want Hollanders staan er niet
bij stil dat het Nederlands een oce
aanreus is met een lading bijeenge
gaard uit vele thuishavens. Indone
sië, Suriname, Belgie. Een interna
tionale havenstad als Rotterdam is
bij voorkeur de plek waar dit varen
de taaischip zijn uitvalsbasis heeft.
xpositie met werk van George Harris, Ire-
e Werner, Ria Koot, Denis Manac, Vladimir
'ikarev, Alexander Kalugin en Natascha Di-
17.00 u
n do. v
i 10.00-21.00 u
LEIDEN -In de galeriegids '90-'91
van het maandblad Kunstbeeld
viel al te lezen dat de Leidse gale
rie Coup d'Art de komende tijd de
(vaak moeilijke) weg van de inter
nationale kunst wilde inslaan. De
huidige groepstentoonstelling
brengt kunstenaars van verschil
lende nationaliteiten bijeen, te
weten V. Dikarev, N. Dikarev en
A. Kalugin uit de Sovjetunie, de
Franse beeldhouwer D. Manac,
de Amerikaan G. Harris en de Ne
derlandse kunstenaressen Ria
Koot en Irene Werner. De presen
tatie van deze zeven omvat werk
in uiteenlopende technieken,
zoals schilderijen, tekeningen,
grafiek, schulptuur, keramiek en
kleden.
De bijdrage van George Harris
laat een kleurrijke opeenvolging
van werken zien die bij nadere be
schouwing vanuit diverse bena
deringen gemaakt zijn. Deze ver
schillen zijn te verklaren door de
keuze voor zowel recente als ou
dere stukken. De bijna tachtig-ja
rige Harris wilde eigenlijk met
schilderen stoppen, maar hij is
voor deze expositie door de knie
ën gegaan en heeft nieuw werk
gemaakt. Voor een van deze aqua
rellen gebruikte hij een bestaan
de compositie van een liggende
naakte figuur, waarbij hij niet al
leen het model maar ook de ach
tergrond opbouwde uit geometri
sche vlakken. Kubistische inspi
ratie spreekt verder uit twee bij
elkaar behorende composities
'Rythme d'été' en 'Transfigura
tion'. De wijze waarop Harris
rechthoekige kleurpartijen in ge
boren vormen tegen elkaar afzet
roept sterk het werk van de Fran
se kubist Robert Delaunay (1885-
1941) in herinnering. Enkele
bloemstillevens in een vrij inge
houden palet zijn nauwelijks inte
ressante toevoegingen aan dit di
vers samengestelde werk.
Irene Werner woont sinds enige
jaren in Frankrijk, waar zij Geor
ge Harris ontmoette. Momenteel
krijgt zij lessen van hem. Haar
werk geeft een ontwikkeling te
zien van een intuïtieve land
schapsverbeelding naar een meer
uitgesproken figuratieve werk
wijze. Zelf omschrijft zij een van
haar nieuwe schilderijen als een
figuratief - impressionistisch
landschap, waarin zij de wisselin
gen van atmosfeer en kleur heeft
willen vastleggen.
Ria Koot werkt afwisselend in
Nederland en Frankrijk. Enkele
schilderijen
dienden als uitgangspunt voor de
compostie van haar vloerkleden.
De titels, die verwijzen naar ster
renbeelden en hemellichamen
zoals Aquarius en Saturnus, heb
ben een nauwe relatie met de as
trologie.
Het 'Franse' aandeel op deze
tentoonstelling wordt besloten
met een groot aantal sculpturen
van Denis Manac. Zijn werk be
staat uit menselijke figuren en en
kele abstracte, spits toelopende
objecten van marmer, albast en
onyx, die overdadig aandoen
naast stukken in kalksteen of
hout.
Coup d'Art richt de blik tevens
op een drietal Russische kunste
naars. Zeer opvallend is dat in het
werk van Alexander Kalugin en
Vladimir Dikarev de fantasie ^n
het surreële een grote rol spelen.
In de soms ingekleurde etsen van
Kalugin zijn situaties uit het da
gelijks leven op een grappige ma
nier vastgelegd. Maar de vrolijke
chaos in 'Schip vol idioten' maakt
het contrast met het verval, even
eens een thema in zijn voorstellin
gen, heel groot. In slechte staat
verkerende gebouwen, huizen en
kerken en de soldaat die als vo
gelverschrikker is afgebeeld, ge
ven met tal van andere anekdoti
sche elementen een duidelijk
commentaar op het leven in Rus
land.
Vladimir Dikarev heeft zich in
zijn tekeningen (ten onrechte
aangeduid als grafiek) ondubbel
zinnig laten inspireren door de
Spaanse surrealist Dali zoals in de
weergave van het landschap en
de vrouwenfiguren duidelijk
blijkt. Ook de seksuele symbo
liek, de vorm van de concertvleu
gel in een zeer surrealistische om
geving wijzen in deze richting.
De keramiek van Natascha Di-
kareva tenslotte omvat naast de
stukken toepassing van Russi
sche motieven, waaronder de ui
vormige koepel, op gebruiks
voorwerpen geïnspireerde objec
ten.
Op deze groepsexpositie is een
zeer heterogeen gezelschap sa
mengebracht, waarbij eenheid
niet mag worden verwacht; het
enige gemeenschappelijke is het
feit dat het getoonde werk voor
het merendeel buiten de grenzen
ontstaan is, dus internationaal.
NANCY STOOP
BEVERLY HILLS - 'The
Godfather III', die in zeven
categorieën was genomineerd voor
de Golden Globes, is de grote
verliezer geworden. De filom uiel
afgelopen zaterdag niet een prijs
ten deel.
'Dances With Wolves' van Kevin
Costner won drie Golden Globes in
een ceremonie die werd
overschaduwd door ongerustheid
over de Golfoorlog. Het western-
epos werd onderscheiden als beste
speelfilm, Costner kreeg een
onderscheiding voor de beste regie
en Michael Blake kreeg de prijs
voor het beste scenario.
Als beste mannelijke acteur in een
drama-film werd Jeremy Irons
onderscheiden. Hij speelde Klaus
von Bulow in "Reversal of
Fortune". De Fransman Gerard
Depardicu werd als beste
mannelijke acteur in een komische
film onderscheiden voor zijn rol in
"Green Card". Depardieu speelde
ook de hoofdrol in "Cyrano de
Bergerac" die als beste
buitenlandse film werd
onderscheiden.
Tot beste actrice in de categorie
drama werd Kathjj Bates
uitgeroepen voor haar tiertoUcinc
van een geobsedeerde fan van een
romanschrijver in "Misery". In de
categorie musical of komische film
ging de hoofdprijs voor de beste
vrouwelijke rol naar Julia Robert
in "Pretty Woman".
Foto: Producer Jim Wilson en
acteur-regisseur Kevin Costner
poseren met twee van de drie
gewonnen Golden Globes. uoio An
