Familie Van Haasteren toont werken in Artopa Les liaisons dangereuses van F ACT: kermis der lusten RADIO GEMEENTE Frenkel Frank moeilijk te spelen voor amateurclubs ZATERDAG 19 JANUARI 1991 iMHM—lUIIJl-iaBMUa PAGINA 43 is dangereuses. on- ,„t. Regie en samen stelling Peter Eversteyn. Gezien in het LAK-theater. Leiden op 18 januari; aldaar LEIDEN Na de films Valmont en Dangerous liaisons en de to neelvoorstelling Les liaisons dan gereuses van The Royal Shake speare Company die onlangs in Rotterdam te zien was. is er op nieuw een theaterproduktie uit gebracht die is geïnspireerd op de laat-achttiende-eeuwse roman van de Fransman Choderlos de Laclos. ditmaal door F Act en on der regie van de jonge theaterma ker Peter Eversteyn. Zijn Les liai sons dangereuses biedt van de hierboven genoemde produkties wel de meest vrijmoedige inter pretatie zo vrijmoedig, dat je je afvraagt of iemand die de roman niet kent en noch de beide films, noch de Engelse voorstelling heeft gezien, wel in staat is om enige samenhang te zien in wat er op het toneel gebeurt. Tegelijker tijd zal degene die wèl over de no dige voorkennis beschikt zich wellicht storen aan de amputaties die Eversteyn heeft toegepast. F Act is geen toneelgezelschap, maar een instituut dat jonge re gisseurs na ballotage met subsi diegelden in de gelegenheid stelt om een theatervoorstelling met alles erop en eraan te realiseren. Eversteyns plan om Les liaisons dangereuses als uitgangspunt te nemen stamt al van voor de we reldwijde belangstelling waarin Laclos' roman zich de laatste ja ren mag verheugen. Het zou dus onterecht zijn om hem het inha ken op een trend te verwijten, maar vast staat dat de regisseur. die in 1988 afstudeerde aan de Amsterdamse Toneelschool, het zichzelf met zijn keuze niet ge makkelijk heeft gemaakt. In zijn interpretatie heeft Ever steyn van de tien belangrijkste personages uit de roman er vijf gehandh^fd. "Misschien varen ze wel op de Titanic." aldus Ever steyn. daarmee bedoelend dat we te maken hebben met mensen die zich grandioos vervelen en. zon der het zelf te beseffen, hun on dergang tegemoet gaan. Dat van die Titanic wordt in de voorstel ling op geen enkeje manier waar gemaakt; geen enkel rekwisiet verwijst naar een schip. Eerder bevinden we ons in een boudoir dat van alle tijden is. Eversteyn wil 'het fin-de-siecle- gevoel' tot uitdrukking brengen, wat dat ook moge zijn. en hij ge bruikt daarvoor de roman van La clos waarin niet zonder cynisme de seksuele aberraties van de Franse adel aan de vooravond van de revolutie uit de doeken wor den gedaan. Het boek gaat over de lusten en leugens van een stel opgedirkte ijdeltuiten voor wie seksuele ver overingen uitsluitend ten dienste staan van het opvijzelen van het eigen prestige. Deze verwaande kwasten spelen een spel met zich zelf en met hun slachtoffers. Ze zijn als de dood voor 'echte lief de'. en terecht, want zodra die in het spel komt vallen er doden. Met harten speel je niet. zegt de moralist Laclos. Valmont is de burggraaf die sa menzweert met de markiezin van Merteuil. Hij ziet zich geplaatst voor de moeilijkste veroveringen in zijn erotische loopbaan die van de vijftienjarige Cécile (ver loofd met de in deze voorstelling geschrapte jonge minnaar van de markiezin) en die van de uitzon derlijk kuise en deugdzame ma dame de Tourvel. Peter Ever steyn laat de rol van Cécile in tra vestie spelen door Tjeerd Bischoff. Dat heeft beslist komi sche consequenties omdat je je moeilijk kunt voorstellen dat een meisje van vijftien zulke behaar de benen heeft, maar het riekt naar goedkoop effectbejag. Binnen de context van het stuk wordt ook niet duidelijk waarom per se een man deze rol moet spe len. net zomin als wordt verklaard waarom voor de rol van de courti sane Emilie eveneens vodr een man is gekozen. Jaap ten Holt speelt deze dame van lichte zeden met alle gebaartjes waarvan man nen denken dat ze verwijfd zijn. Natifurlijk: je hebt gauw de la chers op je hand. maar een open deur blijft het. Kathenka Woudenberg gooit haar borsten in de strijd om van haar markiezin de Merteuil een overtuigende feeks te maken en ze slaagt daar nog in ook. Ever steyn heeft haar gedacht in een soort SM-outfit. In zijn visie is madame de Tourvel (Mijs Hees- en) minder kuis dan we van haar gewend zijn: zij draagt een door zichtig hemdje dat van haar boe zem niets te raden overlaat. Haar verleiding door Valmont lijkt daarom helemaal niet op de o mogelijke opgave die Laclos zijn roman bedoelde. Het wi heel wat spectaculairder gewee als Eversteyn Tourvel had laten spelen door een vrouwelijke sol daat van het Leger des Heils. Mar cel Faber tenslotte zet als Val mont een geloofwaardig goud haantje neer. De Liaisons van Peter Eve steyn heeft wel iets van een 'ke mis der lusten', zeker wanneer c spelers gebruik maken van de m crofoons en om het hardst door elkaar heen bieren. Veel ge schreeuw en weinig wol? Die op merking ligt voor de hand. maar ik wil de regisseur daarmee niet te kort doen. want het blijft ir ressant om te zien hoe een klas siek gegeven een jonge theater maker kan inspireren tot een ei gentijdse voorstelling. Dat zijn in terpretatie mij lang zal heugen, geloof ik echter niet. FRANK VAN DIJL Vingerhoeden, vrouwen en gevoelens LISSE - Vaders en dochters willen nog wel eens verschil len. Bij de familie Van Haas teren is dat niet anders. Maar vader Aad en zijn dochters Karin en Marjolein verschil len vooral in hun artistieke werk. Dat leidt nu tot een ge zamenlijke tentoonstelling in Artopa te Lisse. Aad van Haasteren exposeert er zijn vingerhoeden en maskers, Karin haar zelfportretten, en schilderijen waarin zij de kwetsbare positie van de vrouw in deze tijd wil laten zien. Marjolein laat een twin tigtal sterk symbolische et sen en litho's zien, die vaak een uitdrukking vormen van haar gevoelswereld. "We werken apart, bemoeien ons niet er tegen aan, maar hebben be langstelling voor elkaar en vinden het leuk", zegt Karin. "Wat er bij voorbeeld van mij hangt, hadden Karin en pa amper gezien. Omdat het zeer recent is", vult Marjolein aan. "Ze hadden altijd al goede cij fers voor tekenen", zegt de nuchtere vader. Ze hebben alle drie wel eens apart geexposeerd, maar Aad van Haaste ren kwam na een bezoek aan Artopa op het idee voor de familie-exposi tie. "Artopa biedt een prachtig grote ruimte, en het zou te eentonig wor den hier alleen vingerhoeden en maskers te exposeren. Dus toen heb ik mijn dochters gebeld". In Artopa is zowel ruimte voor LEIDEN - Burgemeester C. Goekoop van Leiden reikte gisteravond in de Waag de Golden Tulip Trophee uit aan zangeres Dianne Karr. De prijs, die dit jaar voor het eerst tijdens de Leidse Jazzweek te behalen viel, werd haar toegekend wegens haar kwaliteiten als zangeres en podiumpersoonlijk heid. ('oio Loek Zuyderduin) professionele als hobbyistische kunst. Ook dat onderscheid loopt door de familie Van Haasteren. De geboren en getogen Leidenaar Aad van Haasteren (57), nu woonachtig in Sassenheim, genoot een timmer mansopleiding, en werkte later op het laboratorium van Sikkens. Dat zijn hobby alles met hout te maken heeft, wijt hij niet aan zijn vroegere opleiding. Karin (27) uit Den Haag doorliep enige jaren van de Konink lijke Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag. "Maar daar ben ik afgegaan, ik vond het te schools, al leer je veel. Ik deed liever de din gen, waar ik zelf zin in had", zegt ze resoluut. Marjolein (23) uit Leiden beviel het uiteindelijk op diezelfde opleiding. "In het derdejaar, waarin ik nu zit. ben je autonoom en vrij. Ik ben, na een korte onderbreking, voor een tweede keer op de Acade mie van start gedaan. Zodoende wist ik wat me te wachten stond". Vingerhoeden Uniek is Aad van Haasterens collec tie van tweehonderd vingerhoeden, waarvan nu tientallen in een kast te zien zijn. Vijftien jaar geleden is Van Haasteren met de vervaardi ging begonnen. "Mijn vrouw verza melde ze", zegt hij, "en toen ben ik later op het idee gekomen ze zelf te gaan ontwerpen. Nee, ik heb nooit iemand ontmoet die dit ook maakte. Van allerlei verschillende soorten hout in eerste instantie. Van een kastanjeboom, maar later ook vah koeiehoorn, van een gewei, van kra len en kurk. Het probleem is dat je altijd eerst het gat moet boren en daarna pas de buitenkant kunt be werken, ander heb je kans op ver splintering". Op de verscheidene veelkleurige hoedjes bracht Aad verschillende, vaak karikaturale ge laatstrekken aan, een voorstadium van zijn latere grote maskers, waar van er een kleine dertig op de expo sitie hangen. De reden waarom Aad met mas kers begon, is praktisch. "Ik mocht op een gegeven moment niet meer zitten en moest toen een hobby vin den, waarin ik kon staan. En voor het ontwerpen hiervan heb ik een bankschroef. Ook bij de maskers begin je de bewerking aan de bin nenkant. Voor sommige heb ik wel een miljoen slagen moeten geven. Ik verkoop ook, maar als je zou gaan rekenen verdien ik met deze hobby dan nog geen gulden per uur. Spe ciaal voor deze expositie heb ik de maskers namen gegeven". 'Aquari us' is van hout uit water afkomstig gemaakt en 'Batavius' van hout af komstig van het VOC-schip Batavia dat opnieuw gebouwd is. Van een aluminium kalender zette Van Haasteren met behulp van popna gels sciencefiction-achtige gezich ten in elkaar. Levensecht lijkt 'Ma gere Hein', een doodskop die authentiek gemaakt is met vuil. Verzet Groot is de overgang naar Karin van Haasterens schilderijen, gemaakt van pastelkrijt, acryl- en olieverf. In haar olieverfschilderij 'Vrouw in verzet. Artikel 140' lijkt een bood schap besloten te liggen, die ook een deel van haar overige werk in Lisse kenmerkt. "Ik zit een beetje in de actiescene", verklaart Karin. "Sommige mensen krijgen hier de kriebel van. Ik heb dit eigenlijk ge maakt uit kritiek op i vermomd in een demonstratie meelopen, hoewel daar tegenwoor dig reden voor is". Bezoekers van de tentoonstelling worden dan ook nadrukkelijk uitgenodigd een sten cil mee te nemen. Hierop komt Ka rin van Haasterens stellingname te gen Artikel 140 uit het wetboek van Strafrecht tot uiting. "Met dat arti kel kan alleen je aanwezigheid bij een demonstratie of actie of verga dering al reden tot veroordeling zijn, zonder dat je schuld bij ge weldpleging bewezen is. Dat leidt er toe dat mensen zich gaan vermom men en daar ben ik tegen" licht ze toe. Een realistisch pastelkrijt werk is 'Verkrachting' getiteld. Het wordt omgeven op de muur door advertenties voor 06-hjnen met ver- krachtingsfantasieen. 'Angst', waarop een man zijn hand naar een popachtige vrouw uitsteekt. Een plastic sekspop is in een lijst opgslo- ten. Karin legt uit: "Dat laatste staat voor de vrouw, die zich in een ver wachtingspatroon gevangen voelt. KLASSIEK Bijdragen: Paul Korenhof Verdi Verdi: I vespri siciliani. Cheryl Studer, Chris Merritt, Giorgio Zancanaro, Ferruecio Furlanetto e.a. koor en orkest van het Teatro alla Scala te Milaan o.l.v. Riccardo Muti. EMI CDS 7540432 (3 cd's). Van al Verdi's latere opera's is 'I vespri siciliani' eigenlijk de meest problematische. Het werk werd als 'Les vèpres siciliennes' voor Parijs geschreven op een libretto van Eu gene Scribe, een berucht veelschrij ver, die dezelfde tekst onder een an dere titel reeds jaren eerder aan Do- i nizetti had aangeboden. Van de om- j werking, die Verdi de illusie moest I geven dat hij een nieuw libretto ge- kregen had, was het toch al zwakke tekstboek niet beter geworden, en de thans gebruikelijke Italiaanse vertaling lijkt het gebrek aan dra matische logica alleen maar te ver sterken. Verdi zou echter Verdi niet zijn, als de muziek geen aaneenschakeling I was geworden van effectieve en niet I zelden opwindende muziek, opmer- kelijk van dramatische kracht en met melodische vondsten die dat nog eens extra onderstrepen. Met een gedreven dirigent als Muti aan 1 het hoofd van het ensemble van de Scala blijkt dan iedere zwakte in het tekstboek vergeten en komt er een uitvoering uit de bus die iedere rechtgeaarde verdiaan doet water tanden. Het betreft een live-opna- me. maar beter van klank dan wede afgelopen jaren uit het Milanese theater gewend zijn, zodat het ook een genoegen wordt om naar het or kest te luisteren in het bijna dertig minuten durende ballet 'De vier jaargetijden', de langste en zeker ook de beste balletmuziek die Verdi geschreven heeft. De solisten bieden een goede door snee van wat momenteel in de grote theaters te horen is met Chervl Stu der als een Verdi-sopraan die zowel warmte en lyriek als felle hartstocht j kan uitstralen, en met Chris Merritt i tenor die sterk aan de legen darische Lauri-Volpi doet denken. Ook de bronzen bariton van Giorgio Zancanaro staat op dit niveau en al leen de bas Ferruecio Furlanetto, wiens aria 'O tu Palermo' een van de bekendste fragmenten uit deze ope ra is, doet verlangen naar de grote stemmen uit een vorige generatie. Jammer dat er niet meer (en beter afgedrukte) foto's van de voorstel ling in het tekstboek werden opge- Nigel Kennedy Walton: Altvioolconcert - Viool concert, Nigel Kennedy (altviool en viool), Royal Philharmonic Or- EMI Nogmaals Nigel Kennedy, de jonge, o zo (flitsende) violist die ook in ons land plotseling een grote populari teit ten deel is gevallen. Ook deze maand echter weer een iets oudere opname, namelijk zijn registratie uit 1987 van twee concerten van de Britse componist William Walton waarbij Kennedy zowel de viool als de altviool bespeelt. Dat hij dat met de nodige flair, een prachtige toon en grote techni sche beheersing doet. spreekt bijna vanzelf, want steeds opnieuw toont Kennedy zich op de eerste plaats een integer en hardwerkend kun stenaar. De belangrijkste reden om deze cd te signaleren is echter het feit, dat de muziek van Walton niet alleen overtuigend gebracht wordt, maar ook van zichzelf op zo'n hoog niveau staat. Hopelijk zal de popu lariteit van de solist voor sommigen een reden worden ook deze werken eens te beluisteren. Walton schreef deze concerten in resp. '29 en '37 in de melodieuze, 'ouderwets' tonale stijl die in Engeland tot op de dag van vandaag in zwang is gebleven, dus angst voor moderne klankpa tronen is totaal overbodig. Integen deel zelfs, want beide werken stoe len volledig op de grote romanti sche traditie en vooral het concert voor altviool zal menigeen een aan gename verrassing kunnen opleve- Sutherland Glière: Concert voor coloratuurs opraan, op. 82 - Harpconcert, op. 74. Glazocnov: vioolconcert, op. 82. Stravinsky: Pastorale. Cui: Ici-bas. Gretsjanov: Lullaby. Joan Sutherland (sopraan), Osian Ellis (harp). Josef Sivo (viool), Londen Symphony Orchestra o.l.v. Ri chard Bonvnge, Ochestre de la Suisse Romandc o.l.v. Horst Stein. Decca 430 006-2. Een merkwaardige cd met een mu zikaal allegaartje, maar op meerde re punten heel bijzonder. Zo vinden we op deze cd de enige beschikbare opname van het virtuoze 'colora tuurconcert' dat de Russische com ponist Reinhold Gliere in 1942 schreef om de mogelijkheden van de 'coloratuursopraan' te demon streren. Geen grote muziek maar wel interessant om te horen en zelfs een 'must' voor de fans van Joan Sutherland, die op 31 december de finitief een punt achter haar carrière zette. Tussen haar talloze opnamen heeft dit volledig concertstuk, dat zij in 1968 vastlegde, altijd een enigszins obscuur leven geleid en talloze bewonderaars van de Australische sopraan zullen het be staan ervan niet eens kennen Het duurt slechts tien minuten, maar wellicht is dat een extra stimulans om ook naar de rest van deze cd te Symbolen van machteloosheid. Dat de helft van de wereldbevolking 's avonds laat huisarrest heeft, want niet over straat kan. Mannen vinden misschien wel dat dit werk een te eenzijdig beeld geeft, maar dat mag wel eens en daarom heb ik tot een serie op dit thema besloten. In de loop der eeuwen zijn er zoveel schil derijen gemaakt waarop seksuali teit als iets leuks en gezelligs wordt gebracht". Van heel andere aard is het werk van Marjolein van Haasteren. Haar vaal; abstracte etsen en litho's po gen vooral gevoelens uit te druk ken. Licht en donkerwerking zijn heel belangrijk "Bijvoorbeeld op de ets 'Capricornman' probeer ik een ram of steenbok weer te geven. Gesymboliseerd wordt de dood die de mens met zich mee draagt. Het gevoel angst hield me toen bezig". Van een serie van drie drukt de eer ste volgens Marjolein verlegenheid uit. "Maar bij de andere drie komt het gevoel er niet duidelijk uit". Een rode draad in het werk vormt ook de mythologische heldin Medusa. "Ik vind haar sterk en strijdvaardig. Op het olievvrtM hikirrij M. dw-.i nadagen heb ik haar afgebeeld met linksachter haar dodenkar". Marjolein vindt het niet altijd no dig dat haar werk uitleg verdraagt Het is prima wat mensen er allemaal in zien. Ik wil gewoon dingen weer geven, die ik voel en meemaak. Vaak een klein aspect ervan, dat voor mij heel persoonlijk is. En dan verpak ik het zo dat het voor mij duidelijk is. maar niet voor anderen. Het werk dat ik hiervoor maakte, was veel duidelijker. Ik heb bewust gekozen voor een latere periode" Haar kleine twintig werken zijn in zeer korte tijd gemaakt. "Als je er bij etsen te lang aan doorwerkt, ver lies je het contact met je afbeelding. Over schilderijen doe ik wel lan ger". Expositie van Karin, Marjolein Ui Aad VU HuiltlMi M en m«-t 27 januari in Artopa. Grevelin- genstraat 50. Lisse. Openingstij den: do-, za- en zondagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur. donderdag avond van 19.30 tot 21.30 uur luisteren. De lyriek van het viool concert van Glazoenov 1904maakt het niet verwonderlijk dat dit werk lange tijd zo populair is geweest en de overige werken hoort men ook niet dagelijks. Mozart-jaar Mozart: Missa solemnis in e. KV 139 - Exsultate, jubilate. KV 165. Barbara Bonncy (sopraan). Jad- wiga Rappé (alt), Josef Protschka (tenor), ffakan Hagegard (bas), Arnbold Schonberg-koor. Con- centus Musicus Wien o.l.v. Niko- laus Harnoncourt. Teldec 2292- 44180-2. Een platenrubriek bij de aanvang van het Mozart-jaar zonder cd met muziek van de alom herdachte com ponist lijkt bijna onmogelijk, maar gelukkig blijft de muziek van het Salzburger genie wel altijd verras sen. Dat doet hij ook in de zoge naamde 'weeshuismis', die de jonge Wolfgang in 1768 of in 1771 (hij was toen 12 of 15 jaar oud!) gecompo neerd moet hebben. Harnoncourt, die vorige week in Amterdam met het Concertgebouworkest de com plete 'Cosi fan tutte' opnam, zorgde met zijn eigen Weens Concentus Musicus voor een uitvoering vol jeugdig vuur en markante accenten, die deze kerkmuziek een uitermate levendig karakter verlenen. Zijn solistenkwartet bestaat uit vier uitmuntende zangers, van wie voor al de sprankelende sopraan Barbara Bonney en de warme alt Jadwiga Rappe voor memorabele prestaties zorgen. In de ensemblezang zijn er een paar momenten waarop de stemmen niet mooi naar elkaar toe kleuren. Maar daar staat tegenover dat Harnoncourt wel steeds meer aandacht aan de orkestrale kleuring lijkt te besteden. Als luxueuze toe gift horen we het bekende motet 'Exsultate. jubilate, gezongen met de zilveren, warm vibrerende so praan van Barbara Bonney die de muziek stijlbewust en minder vanuit het bravoure-aspect bena dert dan menige voorgangster. a.s. zondagavond 20 januari is er dienst van de Radio Gemeente in de Paulus Kerk, Warmonderweg Leiden/Oegstgeest. Voorganger: Ds A.H. van Gent Muz. medew.: Het Ankerkoor uit Hazerswoude Rijndijk o.l.v. Diny Houweling Aan het orgel: Everhard Zwart Aanvang 19.30 uur toegang vrij LEIDEN - Wekenlang repeteren voor slechts een gering aantal uit voeringen: dat is het lot van vele amateurtoneelverenigingen. Daarom is het extra jammer, wan neer één van de spelers wegens persoonlijke omstandigheden op het laatste moment niet aan de produktie kan meedoen. Omdat 'Bedden' van Dimitri Frenkel Frank uit vier afzonder lijke stukken bestaat, kon de voorstelling toch nog doorgang vinden door gewoon een daarvan weg te laten. Wat er overbleef, wist in toene mende mate het publiek te boei en. Dat hangt niet alleen samen met het spel van de acteurs maar zeker ook met de nogal verschil lende moeilijkheidsgraad van de drie afzonderlijke scenes. De tolk en de diplomaat of de echtgenoot en echtgenote hadden het aan zienlijk moeilijker dan de fotogra fe en de psycholoog Maar eerlijk is eerlijk, het laatste koppel heeft prima gebruik gemaakt van de mogelijkheden van hun persona ge Jan Struys treft precies die droogkomische toon die het werk van Frankel Frank nu juist nodig heeft en zijn tegenspeelster Locs Brugman wordt daardoor zicht baar geïnspireerd. De echtgenoot en de echtgeno te moeten daarentegen veel meer tussen de regels door suggereren. Dat vergt meer van de pelei terwijl er tegelijkertijd minder ge- makkelijk mee te scoren valt Bo vendien is het stukje vrij kort. zo dat er nauwelijks gelegenheid be staat om je rol op te bouwen. In dat licht is het door Rod de Kolf en Ellen Gerrese bereikte resul taat zeer behoorlijk te noemen, al zijn er jammer genoeg MO paav zwakke plekken Come van Dijck en Rien Rij kers hebben veel steun aan de aardige ontknoping Van hun ont moeting. waar ze in hun gesprek ken naar toe kunnen werken Met de aanpak van hun tekst zit het dan ook over het algemeen wel goed, mits ze de verstaanbaarheid in de gaten blijven houden Hun zwakke punt ligt vooral in het re gelmatig heen en weer dreutelen over het podium dat zo onnodig Ion Imani mwfrrtl Ehl een voudig om te spelen zijn die stuk jes van Dimitri Frankel Frank overigens niet. De vertolking door Toverlei in een sober maar efficient decor - mag er zijn. WIJN AND ZEILSTRA vader Aad van Haasteren onder zijn maskers (midden 'Batav dagen'. Moto Lo«k Zuy Haasteren met het schilderij 'Artikel 140, Vrouw in ve en Marjolein van Haasteren met het schilderij 'Medusa Karin 'Aquarii

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 43