'Eenheid is realiteit'
'De Bakkerij mag nooit
een alibifunctie krijgen'
u
.EHHZESSHm
'Gebedsweek
tegendraads'
Centrum van diaconieën vijf jaar in gebruik
'Gemengde gevoelens'
ZATERDAG 19 JANUARI 1991
PAGINA 19
LEIDEN Hoewel er al de-
i cennia lang ieder jaar een
Week van Gebed voor de
l Eenheid wordt georgani
seerd, is de kerkelijke kaart
nog steeds hopeloos ver
deeld. Toch is dat voor pas
toor J. A. A. van Well en do
minee A. Alblas uit Leiden
geen reden om somber te
zijn. Zij waarderen juist het
'tegendraadse karakter' van
de week, want: "De eenheid
is een realiteit en het gaat er
om dat wij die ontdekken".
Beide pastores gaan morgen voor in
een gebedsdienst van de oecumeni
sche geloofsgemeenschap 'De Re
genboog' in de Leidse Merenwijk,
die rechtstreeks op de radio uitge
zonden wordt door IKON en
KRO/RKK. De oecumenische ge
dachte heeft blijkbaar ook effect op
Hilversum: "Het is de eerste keer
dat de omroepen zoiets gezamenlijk
ondernemen", aldus de twee voor
gangers.
'De Regenboog' is ongetwijfeld
niet zo maar door de omroepen uit
verkoren; deze kerkelijke gemeen
schap hoort tot de oecumenische
koplopers. Rooms-katholieken en
protestanten trekken daar al jaren
samen op. Wat elders onbespreek
baar is, is daar goed gebruik: ge
combineerde doopplechtigheden
en gezamenlijke vieringen van de
maaltijd des Heren.
Van Well weet als rk pastoor ter
dege hoe bijzonder de situatie in de
Merenwijk is. Wanneer de bis
schoppen oecumene omschrijven,
zullen zij volgens hem de noodzaak
tot uniformiteit benadrukken. Voor
hem is verscheidenheid juist een
oecumenisch kernbegrip. "Oecd-
mene is een verrijking", vindt hij.
Oecumene, zegt Alblas, is ook
niet de verschillen wegpoetsen.
"Het gaat er niet om de dingen zo uit
te hollen dat je het er allemaal mee
eens kunt zijn. Dat is verarming van
de oecumene. Vandaar dat het ge
sprek over wat wezenlijk is in de ei
gen tradities, bij ons essentieel is".
Een 'fantastisch beeld' vindt Al
blas het bijbelse spreken over de ge
meente als één lichaam, waarbij
wordt benadrukt dat de verschillen
de delen niet zonder elkaar kunnen.
Dat geldt ook voor de kerken onder
ling, zegt Alblas. "Dat beeld zegt
ook dat je niet alles zelf hoeft te
doen. Die gedachte is voor mij heel
bevrijdend".
Ver ideaal
De wortels van de gebedsweek lig
gen in 1933, toen de Franse priester
Paul Couturier een lans brak voor
de navolging van Jezus' gebed voor
de eenheid van alle gelovigen.
Sinds 1966 is de week georgani
seerd door de Wereldraad van Ker
ken en het Romeins secretariaat
voor de christelijke eenheid. In Ne
derland wordt de Week van Gebed
voor de Eenheid door een werk
groep van de landelijke Raad van
Kerken gecoördineerd.
Terugkijkend constateren de
twee voorgangers dat de oecumene
in de gebedsweek is veranderd van
een binnen-kerkelij'k in een boven-
kerkelijk begrip. Zoals dr. D. C.
Mulder, voorzitter van de Raad van
Kerken in Nederland, schreef in een
brochure voor deze gebedsweek:
"In onze gebeden zullen we de zaak
van de eenheid van christenen aan
God voorleggen, maar we kunnen
dat niet doen zonder te bidden om
gerechtigheid en vrede voor alle na
tiën der wereld".
Van Well: "Soms heb ik het idee
dat het strijden voor de eenheid van
de wereld, een alibi is om de onder
linge eenheid wat te verwaarlozen.
Er worden dan dingen gezegd als: je
PastoorVan Well links) en dominee Alblas voor 'De Regenboog 'Zichtbareeenheid iseen geweldige inspiratie
bron voor de mensen". (foto Henk Bouwman)
kunt toch dienstbaar zijn met el
kaar, bidden met elkaar?" Alblas:
"Het doel heel ver weg stellen, geeft
je de gelegenheid om op je zelf te
blijven. Hoe groter je de woorden
maakt, des te minder kost het je".
Alblas hoort wel eens spreken
over 'de week öm de eenheid'. "Dat
zou ik niet kunnen zeggen. Zo lijkt
het net een ver ideaal. Voor mij is
eenheid een verborgen werkelijk
heid en niet iets wat ik hoef te be
werken. Ja. ook dat, maar pas nadat
ik heb ontdekt dat ik er zelf deel van
uitmaak". Christenen hebben de
taak om samen die eenheid te ont
dekken.
Fascinerend
Van Well beaamt: "Menselijkerwijs
gesproken is het onbegonnen werk.
Je kunt er dan beter meteen mee
ophouden. Maar als je staat in het
geloof dat de kerk één is, en dat wij
die niet gemaakt hebben, dan kun je
ook gaan zoeken naar wegen om die
eenheid te ontdekken". Hij laat daar
laconiek op volgen: "Ook al denken
bisschoppen en andere kerkelijke
leiders daar anders over".
Zijn ervaring in 'De Regenboog'
is dat zichtbare eenheid "een gewel
dige inspiratiebron is voor de men
sen". "Het wordt hier zichtbaar dat
Christus zelf de eenmakende factor
is. Dat laatje niet los en dat staat een
beetje haaks op de opvattingen die
vaak in de kerk leven, dat pas wan
neer je eenduidige opvattingen
hebt over het ambt, de eucharistie
en het avondmaal, de doop, enzo
voort, er sprake is van oecumene".
Alblas kan zich daarin helemaal
vinden. "Het zijn niet alleen de bis
schoppen hoor, ook in protestantse
kring is iedereen zichzelf genoeg.
Dat is de realiteit en dat is precies
waar het in deze week omgaat, na
melijk dat wij daar tegenin willen
gaan". Iedereen heeft dat nodig.
"Als de eenheid centraal staat, dan
wordt de pijn voelbaar, dan kun je
lijden aan je eigen onvermogen en
aan dat van anderen".
"Het meest fascinerende van het
hier samen met elkaar omgaan is ge
worteld in het feit dat we samen
luisteren naar het Woord, samen
bidden en de maaltijd vieren. Dat is
heel duidelijk de inspiratie voor ge
zamenlijk spreken en handelen.
Daarin zit ook niets vrijblijvends
meer", zegt Van Well. Alblas: "Bij
het delen van het brood word .je ei
genlijk ingepeperd datje de ontvan
gende partij bent. De éenheid is niet
iets wat je samen zit op te bouwen,
het wordt je gegeven".
Wolk
De verschillen die er bij de kerkgan
gers van 'De Regenboog' zijn, wor
den aanvaard. "Niet alles is een ver
rijking", geeft Van Well toe. Een
voorbeeld van wat wel als zodanig
wordt ervaren, is volgens hem de
doopkaars. "In het begin werkte dat
vervreemdend. Een paar protestan
ten zaten toen echt verstijfd, terwijl
de kaarsen nu gezien worden als
een verrijking van de geloofsbele
ving".
Een voorbeeld van een verschil
dat wel als pijnlijk wordt ervaren,
geeft Alblas: "Als de paus een uit
spraak doet, heb ik altijd het gevoel
dat er een wolk komt voor de sa
menwerking. De visie op de kerk en
het ambt, daar zitten de moeilijkhe
den".
De dienst in 'De Regenboog', en
daarmee ook de uitzending op Ra
dio 4 en 5, begint om tien uur.
LEIDEN 'De Bakkerij' aan de
Oude Rijn in Leiden is weer volop
een centrum ten dienste van men
sen aan de zelfkant van de samenle
ving. Diaconaal predikant A. Dron-
kers is blij met de mogelijkheden,
maar: "Het mag nooit een soort ali
bifunctie voor de kerken krijgen,
van: kijk 'ns, wij hebben zoiets en
nu kunnen we het iets rustiger aan
doen".
Gisteren vond in 'De Bakkerij'
een feestelijke nieuwjaarsontmoe
ting plaats, met het oog op het eer
ste lustrum van het vernieuwde
complex. Het vanouds hervormde
centrum, is nu niet alleen uitvalsba
sis van de gezamenlijke hervormd-
gereformeerde diaconieën, maar
biedt ook onderdak aan een groot
aantal dienstverlenende instanties.
'De Bakkerij' heeft volgens Dron-
kers in het verleden geruime tijd het
sociale hart van de stad Leiden ge
vormd. De kerk was immers eeu
wenlang de enige plaats de plek
waar mensen met problemen te
recht konden. Zo was er bijvoor
beeld het 'huis-sitten-huis', de zorg
voor thuiszittende armen. Of de
'goemoers', die behoeftige kraam
vrouwen bijsprongen.
Het 'GraanMagazijn voor den ar
men' is nu opgedeeld in wooneen
heden, terwijl een enorme oven nog
herinnert aan de bakkerij voor de
armen, die brood kregen in ruil voor
muntjes die in de armenkerk wer
den uitgedeeld. Met de sociale voor
zieningen raakte deze functie van
het kerkelijk diaconaat in onbruik.
Vluchtelingen
De hervormde diensten trokken
zich terug in de panden om de
Hooglandse kerk. Dronkers begon
daar, toen hij in 1981 als diaconaal
predikant werd aangetrokken met
vrij mandaat. "Er werd tegen me ge
zegd: wij zouden wel weer een taak
willen hebben in de stad, kijk maar
eens rond".
Eén van de zaken waarop hij zich
wierp was het vluchtelingenwerk.
"Dat had een katalyserende functie.
Het trok vluchtelingen en vrijwilli
gers aan". 'De Bakkerij', vervallen,
kwam opnieuw in beeld en samen
met monumentenzorg werd de ver
bouw ter hand genomen. "De ver
huizing had weer effect op de
schaalvergroting van het werk".
Dronkers somt op wat er nu zo al
te vinden is in het complex: Vluch
telingenwerk, Gehandicapten Ac
tief, Ouders op herhaling (een alfa
betiseringsproject), Oriéntatiejaar
(voor langdurigwerkloze jongeren),
de kerkelijke omroep Moker, het
oecumenisch jeugdwerk en het ker
kelijk bureau.
Het centrum, aldus Dronkers. is
een plek waar instellingen op met-
commerciële basis terecht kunnen.
"Er zijn nogal wat momenten waar
op je elkaar raakt. Als er bijvoor
beeld projecten zijn waarvoor vrij
willigers nodig zijn. zullen we daar
voor zeker op zoek gaan". En: "We
hebben geen behoefte om prima ini
tiatieven die er zijn. nog eens chris
telijk over te doen".
De diaconie zelf wil mensen hel
pen een dienende rol te vervullen.
Ook het werelddiaconaat krijgt veel
aandacht. Goede contacten zijn er
met Roemenie, terwijl wijkkerken
banden hebben met Polen en de
voormalige DDR. Dronkers: 'Voor
de zomer willen we een soortgelijke
relatie opbouwen met Egypte".
Ook gaat de individuele hulp
door aan "mensen waarvan alge
meen wordt gezegd: daar kun je
niets meer voor doen. Dat komt
nogal eens voor. Die weten ons nog
altijd te vinden". Ook vluchtelingen
horen bij de geregelde contacten. Er
is dan wel het Vluchtelingenwerk,
"maar er komen situaties voor
waarbij we aanvullend toch wel wat
kunnen doen. Bijvoorbeeld op het
Financiële vlak".
De diaconie overweegt weer een
maaitijdvoorziening op poten te zet
ten. "Wij willen niet het zoveelste
eethuis zijn, maar ik heb de indruk
dat het belangrijk is dat je mensen
een plek geeft waar ze warmte en
aandacht krijgen en dat een maal
tijd iets bijkomends is".
Het is volgens Dronkers wel zaak
dat 'De Bakkerij' gedragen wordt
door de gemeenten. Niet in de
laatste plaats om de noodzakelijke
financiële armslag, maar ook: "Het
gaat erom samen vorm te geven aan
wat het betekent om vandaag kerk
te zijn".
Een deel van het complex van 'De Bakkerij' aan de Oude Rijn. het oude
'GraanMagazijn'. <ioto wim Dijkman»
Hoewel indrukwekkend, is het
meesterwerk van de vorig jaar over
leden Leidse prof. dr. F. O. van Gen
nep. 'De terugkeer van de verloren
Vader', niet voor iedereen even
makkelijk toegankelijk. Overigens
bleek dit 'theologisch essay' bedui
dend beter verteerbaar dan een con
gres dat het vorig najaar in Leiden
rond het boek was georganiseerd,
maar dit slechts terzijde.
Van Gennep, voor intimi Ted, be
schikte over een orginele geest en
een vaardige pen en dat kwam goed
tot uiting in zijn column 'Gemengde
gevoelens' in het tweewekelijkse
blad 'In de Waagschaal'. Voor de
goegemeente bleef deze zijde van
Van Gennep toch wat duister, om
dat dit tijdschrift een selecte groep
van theologen bedient.
Daarom is het een rijke gedachte
geweest om een aantal van Van Ge-
nneps 'Gemengde gevoelens' te
bundelen. De samenstelling van de
redactie lijkt evenwichtig; in ver
schillende categorieën komt de
hoogleraar uit de verf als een man
Columns prof. Van Gennep gebundeld
met een brede belangstelling, een
scherpe blik, een humoristische
kijk op het leven, waarbij de zelf
spot niet ontbreekt.
De typische theologische stuk
ken zijn buiten de selectie gebleven
en dat is terecht, want op dat vlak is
er voldoende van Van Gennep voor
handen. Overigens is het aardig om
vast te verklappen dat dit voorjaar
bij Ten Have (Baarn) een bundel
preken van hem verschijnt onder de
titel 'Naam geven wat ik zoek'. 'Ge
mengde gevoelens' is intussen een
zeer toegankelijke bundel gewor
den.
Zo schrijft hij over een actie om
de Witte Singel, waaraan hij woon
de, verkeersveiliger te maken. "De
teksten leken me gematigd. 'Brce-
straat open, Witte Singel dicht!'
'Witte Singel woongebied'. Dat ging
nog. dacht ik. Veel zwakker leek me
de leuze: 'Ik wil slapen met de ra
men op!'. Daarvan zal wethouder
Peters niet wakker liggen. Ik pro
beerde het met een wat martialer
kreet, uit de 60er jaren overgehou
den: 'Peters, moordenaar!' Dat
bracht de mevrouwen erg aan het
schrikken. 'Ssst!' Iemand zei mij:
'Maak er dan 'Peters, kindermoor
denaar' Van'. Gehoorzaam brulde ik
dan ook deze leuze".
Ook neemt Van Gennep het op
voor kosters die last hebben van
kerkvoogden, "die zich in hun ker
kelijke vrije-tijdsbesteding een
heerszuchtige pietluttigheid menen
te kunnen permitteren, die in het
bedrijfsleven genadeloos zou wor
den afgestraft".
Even gemakkelijk legt hij uit wat
fundamentalisme is en dat de mees
te gereformeerde bonders daar niet
toe gerekend mogen worden. "Dat
betekent, dat de meesten van hen
niet zozeer uit reactie op het moder
ne bestaan in radikalisme teruggrij
pen op een religie van de oorsprong,
maar proberen de continuïteit té be
waren met een eerbiedwaardig ver
leden".
Van Gennep kon ook relativeren.
Over de stekelige stukjes van Hugo
Brandt Corstius merkt hij op dat
deze het middeleeuwse verschijnsel
van de kruistochten weer tot leven
heeft gebracht "Voor ons allen wa
re het beter, als hij het organiseren
van kruistochten aan beroepstheol-
goen overliet. Die kunnen al
thans in déze tijd - aanzienlijk min
der schade veroorzaken".
WIM SCHRIJVER
LEIDEN: Herv. Gem Hoogl. kerk geen dienst;
Marekerk 9.45 ds Smaling, i2 oec studenten-
dienst, 5 ds De Graaf Katwijk; Maranathak. (L.
Morsweg) 10 ds Dekker-Keiler; Oecumenische
geloofsgemeenschap De Regenboog (Meren
wijk) 10 ds Alblas en pastoor V Well, 11.15 ds
Alblas; Bethlehemkerk (Driftstr.) 9.30 ds
Schouten; Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10
en 5 ds Rietveld; Vredesk. (Burggravenl.) 10
ds Schlingemann Den Haag, Waalse kerk
I (Breestr.) 10.30 pasteur Ribs; 'Stevenshof' (rk
j kerk Haagse Schouw) 11 kand Vd Broeke af
scheid. Acad. Ziekenhuis 10 10 pater V Haas
teren en ds Schokker. Diakonessenhuis elke
za 10.30 rk. dienst, en 10.30 ds Ten Voorde
Katwijk. Endegeest zie Oegstgeest. Geref.
Kerk Vredeskerk zie herv. gem.Oude Vest 10
ds Verdoorn; Maranathak. zie herv. gem.; Be
vrijdingsk. zie herv. gem., verzorgingstehuis
Groenhoven 10 ds Hemmes; Merenwijk zie
j herv. gemeente Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 10
ds Feenstra, 5 ds Tiekstra. Chr. Geref K.
(Steenschuur) 10 en 5 ds De Hertog. Geref.
Gem. (zie onder Leiderdorp). Geref. Gem. in
Ned. (Bethlehemkerk Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds
I Verhoeven Haarlem. Doopsgez -Remonstr
I Gem. (Lokhorstk. Pieterskerkstr.) 10 ds Vos-
j Wiegand. Baptistengemeente (aula 'Nieuwer-
oord'. Rijnsburgerweg 124) 10 ds Geleijnse
j Lelystad Evang. Gemeenschap (Middelstegr
I 3) 9 en 10.30 ev V Groningen. Evangeliecen-
trum-Pinksterbew. (Bethlehemskerk Lammer
markt) 10 ev Zijlstra, 7.30 gospelzangavond.
Pinkstergem (O. Vest 13) 10 ev Tan. Leger
des Heils (hoek Vestestr./Groenesteeg) 10 en
4.30. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en
4. wo. 8 Zevendedag-adventisten ('De Ont
moeting', Noordhofland V.schoten)elke za 10
tot 11 bijbelstudie, 11 tot 12 predikatie. Christe
lijke Wetenschap (Steensch. 6) 10.30. Kerk
van J. Chr. vd. Heiligen der L. Dagen
(Brahmsl.) 10, 11 en 12. Oud-Kath. K. (Zoe-
terw.singel) 10, behalve 2e weekeinde van de
maand za 7. Rooms-Kath. K. Haagweg za 7,
zo 10.30; Herensingel za 7, zo 9.30 en 11Rijn
dijk (Stevenshof) za 7, zo 9.30; Steenschuur za
7, zo 8.30, 10, 11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerka-
de za 7, zo 10; Lammenschansweg za 7, 10;
Haarl.straat za 7. zo 10.30 en 12.15; Merenwijk
zie herv. gem., H Rijndijk (zie Zoeterwoude)
ABBENES: Herv Gem. 9.30 ds Roodenberg
AARLANDERVEEN Herv Gem 10 ds Panne-
koek Oegstgeest, 7 ds V Dok Alphen. Geref.
Kerk 10 dr Fernhout, 6.30 dr Santing. Chr. Ge
ref. Kerk 9.30 en 4 ds Velema Nunspeet. Rk
Kerk za 7, zo 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Gem. Ad-
ventskerk 10 ds Jonkman, 6.30 ds Ommering;
Kruiskerk 10 ds Achterberg Leiden; Opstan-
dingskerk 10 ds Ommering oec dienst ha. 6.30
ds Jonkman SoW-dienst; G. Herderkerk 10 ds
Baane Nieuwveen, 6.30 zie De Bron; De Bron
9 ds Huizebosch en pastoor De Graaff geza
menlijke dienst, 10.30 ds Mol; Ashram (Mars
diep) 10 ds 't Hooft; Oudshoornse kerk 10 ds V
Kakerken Soest; Sionskerk (Meteoorlaan)
9.30 ds Bakker Bergambacht, 6.30 ds Ouwen-
dijk. Geref. Kerk Mar kerk 10 en 6 ds Wilschut
ha; Salv.kerk 10 ds Santing ha. 6.30 zie Op
stand. kerk. Geref. K Vrijg. (school Bospark,
Beatrixl 4) 9 30, 2.30 ds Wendt. Ned. Geref.
Kerk (school Willemstr.) 9.30 ds Janssens ha,
4 30 ds Arnold Zoetermeer. Chr Geref. Kerk
(Grijpensteinstr.) 9.30 en 4,30 ds Vd Meij. woe
7 30 ds Vd Meij. Oud-Geref Gem. (Hooftstr
240) 9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10
ev V Dorp, 6.30 ds Koekkoek. Bapt.gem.
Noord (school Kalkovenw. 62) 10 ds V 't Wout.
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54)
10 hr Vd Hoorn. Bapt.gem. Ichthus (aula mavo
H Dunantweg 1) 10 hr Haverkamp, 6.30 hr
Vochteloo. Pinkstergem. 'Het Licht' (A. v. 8u-
renlaan 15) 10. Christengemeente 'De Hoek
steen' (geb. 'Bethel', hoek Emmalaan) 10 hr
Veldhuis Bodegraven. Leger des H. (Zonne
weg 3) 10 en 7 (laatste zondag van de maand 5
u Remonstr Gem. (Van Mandersloostr. 36)
geen dienst Rk Kerk Bonifaciusk za 7, zo
9.45 en 11.30; Piusk. za 7. zo 9 en 10.30; De
Bron za 7, zo 9.30 en 11
BENTHUIZEN: Herv Gem. 9.30 en 6 ds Boer
Geref./Herv Gem (geb. 'De Hoeksteen', Sch-
weitzerstr.-Bernhardstr.) 10 ds V Arkel. Geref
Gem. 9.30 en 6 ds V Aalst.
BODEGRAVEN: Herv Gem. Dorpskerk 10 ds
Seton Assen, 6.30 ds Vd Graaf Scheveningen;
Salv.kerk 10 kand Zorge Ouderkerk, 6.30 ds
Vd Scheur; Bethl.kerk (Nieuwerbrug) 10 ds
Jansen Gouda, 6.30 ds Vermaat Vlaardingen.
Geref. Kerk 10 ds Zoutman, 6.30 ds Koffeman
Amersfoort. Geref K. Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 en
4.30 ds Veldman. Geref. Gem. (Stationsweg
17) 10 en 6.30. Evang.-Luth. Gem. geen opga-
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds Ou-
wendijk Alphen, 6.30 dr Haitsma ha; De Stek
9.30 ds Kastelein Dirksland ha. Geref. Kerk
9.30 en 5 ds De Jong. Chr. Gerei. Kerk 9.30 en
5 ds Oosting ha. Geref. Gem. 9.30, 3.30 ds
Rietdijk. Volle Evang gemeente 'Bethel' (Burg.
Colijnstr. 83) geen dienst
HAZERSWOUDE Herv. Gem. 9 ds Alblas,
6.30 ds V Dis Wassenaar jeugddienst. Geref
Kerk 10.30 ds Huisman, 5 ds Biewinga Sas-
senheim. Rk Kerk: dorp za 7, zo 10 en 11.30.
Anker za 7, zo 11Rijndijk zo 9.30.
HILLEGOM Herv. Gem. 10 ds Rothfusz. Ge
ref. Kerk ('Hoeksteen') 10 ha en 7 (opn-deur-
dienst) ds Hofland. Chr Geref. Kerk 10 ds V
Langevelde, 7 zie Hoeksteen, Christen Ge
meente (P. Breughellaan 36) 10 hr Slagter ha.
Rk Kerk Mart. za 7, zo 9 en 11Jozefk. za 7, zo
10
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv. Gem.
Dorpsk. 10 ds De Graaf, 6 ds Sloof. Ontm.kerk
10 ds Sloof, 6.30 ds Romein Herv. Gem. 'De
Rank' (P. Groen-college) zie Katwi|k aan Zee
Geref. Kerk 10 ds V Breevoorl, 5 ds Snel Ri|ns-
burg. Rk Kerk za 7, zo 10
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem. N. Kerk 10 ds
Chjrist, 6 ds Hovius; O Kerk 10 ds Vroeginde-
weij, 6 ds Bogaard; Ichthusk. 10 ds Volk, 6 ds
Sjollema, Pnielk. 9.30 ds Bogaard, 6 ds
Vroegindeweij; Maranathakerk (Rijnsoever) 10
10 ds Visser, 6 ds Ten Voorde Overduin 2.15
ds Kuyper. Hen/. Gem. 'De Rank' (Helmberg
weg 10) 9.30 zie rk St. Joh. Geref. Kerk Vr.kerk
10 ds Mink, 5 ds V Breevoorl; Triumfatork. 10
ds De Ridder Sassenheim, 5 ds Mink. Geref. K.
Vrijg. 9.30, 5.30 ds Heida. Ned. Geref. K. (aula
Bestevaer-mavo) 10 ds Vd Heuvel, 7 ds
Zwarts. Chr. Geref. K. 10 en 5. Vrije Chr. Geref
Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds Vd Belt. Geref
Gem. (Remisestr.) 10 en 5- Geref. Gem in
Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-evang.gem.
(Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem (Am-
oachtsweg 2) 10 ds Kleyne. Soefi (Zuidduin
weg) elke 1 e en 3e zondag, 4 Rk kerk St Joh
za 7, zo 9 30 oecumenische dienst Marine
vliegkamp (filmaal grondschoot) 10 pater Wal-
KOUDEKERK AAN DEN RIJN Herv. Gem. za
7 pastoor Cfaassen, ds Vd Lugt en ds Tielke-
meiier gebedsdienst in het Anker, zo 10 ds
Tielkemeijer, 10 mw Vd Ende jeugdkerk in
Nieuw Poelgeest. Geref Kerk za 7 zie herv
gem, zo 10 ds Kwast
LEIDERDORP Herv. Gem. en Gerei Kerk
Dorpsk. 10 drs Koopmans; Scheppingsk. 10 ds
Luttikhuis gastdienst. Leythenrode 10. Elis.-
ziekenhuis 9.30 ds Brommet. Geref Gemeen
te Leiden eo (kerkgeb. Hoofdstr 73) 10 en 4.30
ds Boogaard. Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10
hr V Berghem Middelburg, 7 themdienst hr
Bartels Rotterdam. Rk Kerk za 7, zo 10 en
11.30
LEIMUIDEN Herv Gem. 9.30 kand Vd Tem
pel Capelle. Geref. Kerk 9 30 ds Vd Kooi. 7 ds
Wattel Hoofddorp. Rk Kerk za 7. zo 9.30 en
11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds Verdijk, 7
dr Vermeulen Valkenburg; Pauluskerk 10 ds
Vd Giesen Hoofddorp Geref Kerk 10 ds V
Midden, 3.30 vesper ds V Midden Geref K
Vri|g. (Prinsessestr 1) 10.45 en 4 30 ds Geer-
sing Ned Geref Kerk (Salvatori) 10 ds
Goudswaard Ni|nkerk, 7 ds Schuurman Den
Haag Chr Geref Kerk 10 en 4 30 ds V Di|ken.
Geref Gem 10 en 4. Evangeliegemeente
(Heereweg 52a) 9.45 Rk Kerk Agathakerk za
7, zo 10 en 11.30; Poelpolder za 7. zo 10.30,
Mariakerk za 7, zo 9 en 10.15, Engelbew za 7,
zo 10.30
NIEUWKOOP' Herv. Gem. 9.30 ds V Mourik.
6.30 gezinsdienst. Gerei. Kerk 9 30 ds Vd Weg
ha Chr Geref. Kerk 9.30, 2.15 ds Vlietstra
Zeist. Remonstr. Gem. 10 drs V Woerden-Su-
rink Gouda. Evang. gem. (ver.gebouw 'De
Rank', Regthuysplein) 12 nam. Rk Kerk za 7,
zo 9 en 10.45.
NIEUWVEEN Herv Gem. 9.30 en 6 30 ds De
Graaff. Geref Kerk 9.30 ds Snel Rijnsburg. Rk
Kerk za 7, zo 9 en 11
NIEUW-VENNEP Herv Gem 9 30 ds Sirag
Mijdrecht, 7 ds Driebergen Katwijk Geref. Kerk
9.30 ds Kraan, 4.30 ds Rang Chr Gerei Kerk
9.30 en 4.30 ds V Roekel. Rk Kerk za 7. zo 10.
NOORDEN Herv Gem. 9.30 en 7 ds Geuze
Geref. Kerk (W. Verlaat) lOdsTerlaak Alphen,
7 ds Vd Geer Veenendaal. Rk kerk za 7, zo 9
en 10.30.
NOORDWIJK Herv. Gem Grote of St. Jer-
oensk. (Binnen) 10 ds Vd lee, 5 ds Vd Bergh, 7
ds Kuiper, Hoofdstr. (Zee) 10 ds Heule Den
Haag; De Rank (Golfbaan) 10 ds Vroeginde-
wei| Voorthuizen Geref Kerk Buurtkerk
(Hoofdstr.) 10 ds Kuiper, 5 ds Rurtenburg; Vin-
kenl, (Binnen) 10 ds Roosien. Kapel W v d
Bergh-stichting 11 ds Langevelde Ouddorp
Sole Mio' 9 ds Vd Lee Evang. centrum 'De
Ark (picképl. 1) 10 hr Vd Laak, 7 hr Bol Ned
Prot. Bond (aula O Zeew.) 10.30 mw ds De
Vries Leiden Rk Kerk Zee za 7, zo 10.30; Bin
nen za 7, zo 9.30 en 11
NOORDWIJKERHOUT Dorpsk 10ds Vd Mei|
ha, De Zilk geen dienst Rk Kerk Vidork. za 7.
zo 9 30 en 11Jozefk. za 7. zo 9 en 10.30. De
Zilk za 7. zo 10.30.
OEGSTGEEST: Herv Gem Groene of Will-
kerk 10 ds KoomanPauluskerk 10 ds Da Cos
ta en pastor Koster oecumenische dienst; Ge
meentecentrum (Lijtw.) 10 30 ds Roos Leiden,
ds Plomp Geref Kerk 10 ds Plomp Geref
Kerk Vrijg (aula Dr Schilderschool) 10 30 ds
Hoogendoorn, 7 ds Geersmg Ned Geref
Kerk (Gem centrum) 8 45 ds Brands Middel
burg, 4 ds Zwarls Katwi|k Van WijCkerslooth 4
ds Smaling Leiden. Endegeest 10 ds Friede-
OUD-ADE Rk Kerk za 7, zo 10.30
OUDE EN NIEUWE WETERING Herv. Gem
9 30 ds Heijting ha. Geref K 9 30 en 5 ds Zi|l
ha. Remonstr Gem. geen opgave. Rk Kerk za
7, zo 10 en 11.30.
PIJNSATERWOUDE Herv Gem. 10.30 ds Vd
Hoeven. 7 ds V Mourik Nieuwkoop Chr Geref
K. 8.45. 2 ds Veenendaal Katwijk
RIJNSBURG Herv Gem Laurentiuskerk 9 30
en 4.30 ds Wagter ha. Betheikerk 9 30 ds V
Niel. Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds Cziria, 5 ds
Ribbennk, Immanuelkerk 9 en 10 30 ds Ribbe-
rink, 5 ds Verschoor; Maranathakerk 9 30 ds
Verschoor. 5 ds Snel ha Geref Kerk Vriig 10
en 5.15 ds Grutter Chr. Geref. K 9.30 en 5 ds
Veenendaal Katwijk Evang Chnstengem
(aula mavo) 10 hr Mosterd Zoetermeer Rk
Kerk za 7, zo 9.30 en (chr tuinbouwschool) 11
RIJPWETERING Rk Kerk za 7, zo 9.
SASSENHEIM Herv Gem 9 en 10 30 hr Hof-
fenaar, 7 ds Huisman Hazerswoude Geref
Kerk 10 ds Biewinga. 7 zie herv kerk Chr Ge
ref K 10 en 5 ds Hogenbirk Ned Prot Bond
(Jul laan 17) 10.30 dr Verheus Haarlem Rk
Kerk za 7, zo 9.30 en 11
TER AAR Herv. Gem 9 30 ds Quarlel Gouda
ha, 6 30 ds Smaling Leiden ha. Geref Kerk
9 30 ds Den Heeten Hoofddorp. 6 30 ds Vd
Kooi Leimuiden Rk Kerk Aardam za 7. zo 9 en
12. kerk Langeraar za 7. zo 9 30 en 11 30
VALKENBURG Herv Gem 10 dr Vermeulen.
6 30 zie geref kerk Geref Kerk 10 drs Pad
mos. 6.30 ds Magre Warmond Geref K Vrijg
9.30 en 4 ds Heida
VOORSCHOTEN Herv Gem Dorpskerk 7 ds
De Mey Meoma Den Haag, De Ontmoeting
(Noordhofland) 10 30 ds Ledegang en pastoor
Paardekoper, Rehobolh (Van Leeuwenhoek
kade) 9 30 ds V Kooten Delft 4 30 ds Stouties-
dijk Dordrecht. Hulp en HeJ-kerk Schaken-
bos', Leidschendam) 10 hr Verheule Geref
Kerk 10 30 ds De Zwarl en zr Hippolylus Ge
ref K Vrijg, (Bachlaan) 9 ds Geersmg, 4 30
Rk Kerk Laur kerk za 7. zo 11 30 M. Godskerk
za7 zo 10 30 ds Schaap ends Allen Kerk van
Engeland (British school in The Netherlands J
v Hoofiaan 3) 10 15 anglicaanse dienst Aula-
basisgemeenschap (iq Onderdak geen op
gave
WADDINXVEEN Herv Gem Brugk 9 30 ds
Kunz. 5 ds Goossen Hoeksteen 9 30 ds Vd
berg Noordwijk, 6.30 ds Schipaanboord Bot-
helk 9 30 ds Goossen. 5 ds Kunz Rehobolh-
school 9 30 ds Schipaanboord. 5 ds Zeihof
Kockengen imm kerk 10 en 5 ds V Houweim-
genha Geref Kerk Kruisk 10 15 en 5 ds Bon-
gers ha. Onlm kerk 9 30 ds De Moor Gere' K
Vrijg. (Kruiskerk) 8 30 en 2 45 ds Hoogen
doorn Chr Afgesch Gem 9 30 en 5 ds Vd
Want Oud-Geref Gem (Mercunusweg 29) 10
en 6 30. Remonslr Gem lOdsCossee
WASSENAAR Herv Gem Dorpsk 10 ds
Steenstra, pastoor V Steekelenburg, ds Vd
Woudo mw V Maanen-Cohen Tervaen oec
vredesdienst Kieviotk ('Samen op weg 10 ds
Visser Messiask 10 zie Dorpskerk. Dorpscen
trum 9 30 ds Korevaar Rotterdam Geref Kerk
Zijltaan 10 zie Dorpskerk, 5 dsVdWoude Ned
Prol Bond (Ker*dam) 10 30 bezmnmgssa-
menkomst RK Kerk Jozef za 7 zo 9 30 en 11
Win za 7. zo 9 30 en 11GH za 8. zo 10 30
WOUBRUGGE Herv Gem 9 30 ds Bakker
Bergambacht 6 30 ds Ouwervdijk Geref Kerk
9 30 ds Aalder» Amstelveen 6 30 ds Moot
Woerden ha Ned Prot Bond (De Wijk
Schoolst/ 20) 10 30 dr Mei|enng A'phen Rk
Kerk zo 10 30.
ZEVENHOVEN Hen/ Gem 9 30 en 7 ds De
Haan ha Gerei Kerk 9.30 ds Versluis Alphen
7 dr Fernhout Alphen
ZOETERWOUDE Herv Gem, 10 ds Won-
haus. Rk Kerk St Jan za 7 30 zo 9 30 C' r
Dienaark zo 10 Meeröurgkerk H Ri|nd.|* za 7.
zo 10 en 11.30
ZWAMMERDAM Herv Gem 10 en 6 30 ds
Dubbeldam ha Geref Kerk 10 en 6 30 ds Bui-
kema ha Remonstr Gem geen dienM
