Componist met voorliefde voor punch
meGapooL
ZOMERVAKANTIE
Evenementenkalender
Doorlopende reisverzekering
kan voordeliger zijn
Na sneeuwteiefoon nu ook ijstelefoon
PAGINA 28
VRIJDAG 18 JANUARI 1991
Ook activiteiten
in Nederland
Ook in Nederland wordt dit jaar
het tweehonderdste sterfjaar
van Mozart herdacht. Zo is er
onder meer een initiatief van de
Stichting Vrienden Mozarteum
Orchester Salzburg, dat een Mo-
zart-week in de Benelux wil
houden van 19 tot 25 juni. Tij
dens deze week worden vijf con
certen gegeven door het Mozar
teum Orchester uit Salzburg. De
gala-avond vindt plaats in
Maastricht. Een van de Hilver-
sumse omroepen zal een mati
nee-concert uitzenden op televi
sie. De stichting 'Kamermuziek
in het Groen' heeft op 27 januari
Mozarts verjaardag een ex
tra concert gepland in Brans
Tuincentrum in Eindhoven.
WENEN
- Tot en met 15 september 1991 in Wenen de tentoonstelling 'Zauber-
tone' in het Kunstlerhaus, Karlplatz 5. Dagelijks open van 10.00 uur tot
18.00 uur.
- Van mei tot en met oktober de tentoonstelling Requiem in de Nation-
albibliothek, dagelijks open van 10.00 tot 16.00 uur
- De expositie Mozarts Klangwelt in de Hofburg tot en met oktober
van 10.00 tot 18.00 uur.
- Mozart Opern Festival van 10 mei tot 8 juni. In de Staatsoper en in
Theater an der Wien diverse Mozart-opera's.
- De Wiener Volksoper brengt in de periode januari-juni en septem-
ber-december elke week een voorstelling van een Mozart-opera in het
Duits.
- In slot Schönbrunn wordt in juli en augustus tweemaal per week Die
Zauberflöte uitgevoerd door de Wiener Kammeroper.
SALZBURG
- Omvangrijke tentoonstelling in slot Klessheim over huwelijk, gezin,
composities. Financiële situatie, positie aan het hof. vrijmetselarij, rela
tie met librettisten etc. Open van 23 maart tot en met 3 november 1991
en dagelijks van 09.00 tot 18.00 geopend.
- Expositie in 1991 in geboortehuis Mozart aan de Getreidegasse over
de rol van Mozart in het muziektheater van zijn tijd en de waarde van
zijn opera's. Elke dag open van 09.00 tot 18.00 uur (mei-oktober tot 19.00
uur).
- Het Salzburg Festival van 26 juli tot 31 augustus. In 1991 zes grote
Mozart-opera's in het Salzburger Landestheater met ster-bezettingen.
Ook wordt gedanst op composities van Mozart en staan tal van concer
ten van de Wiener Philharmoniker en tal van vermaarde buitenlandse
orkesten op het programma.
- Tijdens het Paas Festival staat de opera 'Le Nozze di Figaro' centraal
in een uitvoering van Michael Hampe begeleid door de Wiener Philhar
moniker (van 23 tot en met 31 maart 1991).
- Tijdens de Mozart Week. een vast jaarlijks evenement van 25 januari
tot 3 februari 1991. staat het latere werk van Mozart centraal. Uitvoeren
de orkesten zijn onder meer de Wiener Philharmoniker en het Staats-
opernchor.
- In juni vinden in het slot en het park van Hellbrunn Mozartfeesten
plaats gelardeerd met geliefde werken van Mozart (inclusief ballet en
opera). Elke zaterdag en zondag is het raak. Een en ander begint om
19.00 uur.
- In augustus vindt de premiere plaats van de opera 'Mozart in New
York' van de componist Helmut Eder aan de hand van een libretto van
Herbert Rosendorfer.
- In het Grosses Festspielhaus in oktober 1991 twee opera-eenakters, j
gebaseerd op het leven van Mozart. Het zijn 'Mozart und Salieri' van j
Rimskij-Korsakow en 'Der Steinerne Gast' van Dargomyshsky.
- In het Salzburger Marionettentheater in januari en van mei tot sep
tember een vijftal Mozart-opera's opgevoerd. De hoofdrollen worden J
gespeeld door poppen!
- Het toneelspel Amadeus. bekend van de film Amadeus, wordt in
1991 uitgevoerd in Kammerspiele onder auspiciën van het Salzburger
Landestheater. Er zijn regelmatig voorstellingen van januari tot juni en
in de maanden november en december.
Dit is slechts een kleine greep uit alle activiteiten. Wie zich vroeg
tijdig wil verzekeren van een plaats bij een opera in Salzburg of an
dere informatie wil kan zich melden bij Select International, Wes
terkade 1 in Utrecht en/of het Oostenrijks Toeristenbureau, Stad
houderskade 2 1054 ES in Amsterdam (023-12 96 82).
Oostenrijk herdenkt tweehonderdste sterfdag Mozart
door
Jan Peter Versteege
de eerlijkste winkel w van Nederland
Wenen en Salzburg staan dit jaar op hun kop. In deze
Oostenrijkse steden, maar ook elders in het land, wordt het
tweehonderste sterfjaar herdacht van Joannes Chrysostomus
Wolfgang Gottlieb Mozart, beter bekend als Wolfgang Amadé
Mozart. Op 5 december 1791 gaf Mozart 35 jaar oud de geest en
werd hij 'van de armen' begraven in een Weens massagraf.
Tijdens zijn leven vierde hij grote triomfen maar vooral na zijn
dood werd hij een van de bekendste componisten ter wereld.
Oostenrijk is de bakermat van de
klassieken, een aanduiding voor
een periode in de muziekgeschiede
nis waarin werd gecomponeerd vol
gens bepaalde strakke grondprinci
pes. Strakheid leidt soms tot saai
heid Bij de grote klassieke mees
ters Joseph Havdn, Ludwig van
Beethoven en Wolfgang Amade Mo
zart was dat echter geenszins het ge
val. Dat is dan ook de reden dat We
nen als muziekstad pur sang deze
componisten nog steeds hoog in het
vaandel heeft. Alleen al de grote
standbeelden van de drie heren ge
ven aan dat Wenen hen niet wil ver
geten.
Oostenrijk koestert Mozart al eeu
wen en zal dat dit Mozartjaar uitge
breid laten merken. In winkels en in
de taxfreeshops op de luchthavens
kun je allerhande prullaria en cho
colade kopen met de beeltenis van
Mozart er op. De herdenking met
concerten, uitvoeringen van opera's
en tentoonstellingen is inmiddels in
volle gang. Het circus begon afgelo
pen november in het Weense
Kunstlerhaus aan de Karlplatz.
waar de Mozarttentoonstelling Zau-
bertöne te zien is.
Mozart werd op 27 januari 1756 in
Salzburg geboren. Het geboorte
huis aan de Getreidegasse doet te
genwoordig dienst doet als muse
um. Vader Leopold was kapelmees
ter en later hofcomponist in Salz
burg en merkte al snel dat zijn zoon.
zijn zevende en laatste kind, over
bijzondere muzikale kwaliteiten be
schikte. Drie jaar oud speelde de
kleine Wolfgang al clavecimbel en
deed hij vingeroefeningen uit het
leerboek van zijn vijf jaar oudere
zus Nannerl.
Eerste
Vijfjaar oud moet de kleine Mozart
zijn eerste composities hebben ge
schreven in Nannerls muziekboek
je. een allegro en een menuet. Later
dat jaar schrijft hij nog twee werken
voor clavecimbel. Vader Leopold
stimuleert zijn zoon in vele muziek
lessen en gaat in 1762 met Wolfgang
en Nannerl op (concert)reis naar on
der meer München, Linz en Wenen.
Iedereen is onder de indruk van de
beide wonderkinderen. In oktober
treedt de kleine virtuoos op voor het
keizerlijk paar Frans I en Maria The-
resia, dat danig onder de indruk
raakt.
Wat volgt, is een leven van reizen,
concerteren en vooral ook veel com
poneren. Het laatste gaat Mozart
soms gemakkelijk af, soms kost het
veel bloed, zweet en tranen. Regel
matig is hij ziek en moet hij rust ne
men. Tijdens een van de concertrei
zen naar Groot Brittannie wordt
Wolfgang getest door een befaamd
Brits musicus. Dames Barrington.
In diens rapport staat onder meer
dat de jonge Mozart (8 jaar toen) in
derdaad een 'verbazingwekkende
vaardigheid' bezit in het improvise
ren, spontaan componeren en mo
duleren, het vloeiend overgaan van
de ene in de andere toonsoort.
Over dat laatste schrijft Barrington:
"Tevens was hij een meester in het
moduleren en getuigden zijn over
gangen van de ene sleutel naar de
andere van een uitzonderlijk natu
rel en inzicht. Hij speelde op deze
manier een hele poos met een zak
doek over de toetsen van het clave-
cimbeld). Ik wil hier nog aan
toevoegen dat de kleine Mozart een
onafgemaakte fuga van de beroem
de componist Johann Christian
Bach resoluut heeft aangepakt en
werkelijk meesterlijk heeft vol-
Kind
Toch is Mozart dan nog maar een
kind. Dat blijkt wel uit het volgende
citaat uit het rapport van Barring
ton: "Hij zag er niet alleen kinder
lijk uit, maar gedroeg zich ook niet
anders dan kinderen van zijn leef
tijd. Terwijl hij voor mij zat te spe
len, kwam er bijvoorbeeld een lieve-
lingskat van hem binnen. Hij holde
er achteraan en het duurde geruime
tijd voor hij weer terug was".
Vele reizen volgen, het talent van
Wolfgang Amade Mozart blijkt niet
van voorbijgaande aard. Op 12-jari-
ge leeftijd schrijft hij in opdracht
van keizer Joseph II zijn eerste ech
te opera: La Finta Semplice (It. De
geveinsde eenvoud). Jaloezie van
de toenmalige Salzburgse collega
musici leidt er toe dat vader Leo
pold en zijn zoon de eerste opvoe
ring afgelasten. Dat komt vooral
omdat de heren orkestmuzikanten
niet door een klein jongetje gediri
geerd willen worden en menig col
lega-componist lasterpraatjes rond
strooit over het wonderkind.
Een jaar later in 1769 wordt de opera
alsnog uitgevoerd op voorspraak
van de toenmalige aartsbisschop
van Salzburg. Het is een groot suc
ces en Mozart wordt benoemd tot
concertmeester. Een productieve
tijd volgt. Hij schrijft honderden
composities, zowel voor de grote
zaal als voor de salon: 21 opera's en
zogenoemde Singspielen, ruim vijf
tig concertaria's, tientallen kerk-
cantates en missen, ruim dertig lie
deren, ruim veertig symphonieën,
talloze marsen en veel dans- en bal
letmuziek. Verder componeert hij
nog eens een onvoorstelbaar groot
oeuvre aan werken voor orkest en
piano en tal van andere solo-instru
menten.
Huwelijk
Ondanks zijn toewijding en strakke
discipline leidt Mozart bepaald
geen kluizenaarsbestaan. Hij mag af
en toe graag uit de band springen en
is bepaald niet ongevoelig voor
v rouwelijk schoon. In 1782 trouwt
hij Constanze Weber in de Weense
Stephansdom tegen de wens van
vader Leopold. Kort voor het huwe
lijk legt hij de laatste hand aan de
opera Die Entführung aus dem Se
rail. die onlangs nog door de Neder
landse Opera is uitgevoerd. Het
wordt net als nu in Amsterdam een
eclatant succes. De jonge Mozart
staat, daar is vriend en vijand het
over eens, in het jaar 1782 ongetwij
feld een schitterende toekomst te
wachten.
Het wonderkind Mozart.
Het pad van het kersverse gezin Mo
zart gaat echter niet over rozen. Re
gelmatig is Mozart ziek en moet hij
aansterken v'oor hij weer in staat is
toe te geven aan zijn tomeloze com-
poneerdrift. Leopold, die zich ten
slotte verzoent met zijn zoon. zoekt
het gezin Mozart op in Wenen en
treft zoon Wolfgang aan in redelijke
welstand. Artistiek doet Mozart het
ook goed, constateert Leopold te
vreden. Want zelfs de grote compo
nist Haydn ziet in Wolfgang Amadé
zijn meester. Haydn moet na afloop
Leopold in het oor hebben gefluis
terd: "Als een eerlijk mens voor God
zeg ik u dat uw zoon de grootste com
ponist is die ik persoonlijk of bij
naam ken. Hij heeft smaak en bo
vendien een volmaakte kennis van
compositie".
Leopold glimt uiteraard van genoe
gen als hij dat hoort. Wolfgang, die
het compliment ter ore komt,
draagt vervolgens zes strijkkwartet
ten op aan de 24 jaar oudere Haydn
en schrijft in een opdracht dat de
toen 53-jaar oude meester alle rech
ten van deze werken voor viool mag
hebben. "Maar ik vraag u", stelt Mo
zart bescheiden, "om met toege
vendheid de gebreken te bezien die
mijn partijdig vaderoog (de zes
strijkkwartetten zag hij als zijn zes
kinderen) wellicht zijn ontgaan".
Punch
Geniaal of niet, Mozart bleef een ge
teressant als een gemiddeld gezin
vader, moeder, twee kinderen per
jaar in totaal vijf weken met vakan
tie gaat. Dat lijkt veel, maar buiten
de zomervakantie en de wintersport
zijn dan ook alle eventuele 'tussen
tijdse uitstapjes' gedekt. Onder de I
dekking vallen bagage, medische I
kosten, onvoorziene uitgaven en
hulpverlening.
De kosten voor zo'n verzekering
zijn natuurlijk per verzekerings
maatschappij verschillend, maar
volgens Unigarant kost een doorlo
pende reisverzekering voor vakan
ties in Europa ongeveer 280,- per
jaar per gezin. Even ter vergelij
king: volgens de Consumenten- I
bond is een gemiddeld gezin voor
drie weken zomervakantie in Span
je ook zo'n 190,- aan verzekerings
premies kwijt.
Kamphuis: "Voor wie het zich
kan veroorloven om er wat vaker op
uit te trekken, is het zeker de moeite j
waard. Behalve dat het Financieel
aantrekkelijker is, heb je ook veel
minder administratieve romp
slomp. Je kunt gaan en staan waar
je wilt, je hoeft van tevoren niet te
melden dat je vertrekt. Bovendien
is de verzekering onbeperkt; je kunt
zo vaak weg als jezelf wilt".
De doorlopende reisverzekering
van de Europeesche - geldig over de
hele wereld - heeft als enige beper-
king dat een reis niet langer dan 42
dagen mag duren. Het aantal reizen
is onbeperkt. Wereldreizigers zullen
dus in de meeste gevallen een ande
re verzekering af moeten sluiten.
Behalve Unigarant en de Euro-
peesche hebben onder andere ook
de Postbank en VGZ een doorlo
pende reisverzekering in hun pak-
ket.
Oostenrijk ontdekte het zo'n twee
jaar geleden: Nederlanders zijn gek
op schaatsen. Dit jaar is er zelfs al
een brochure vervaardigd met de
oer-Nederlandse titel 'Eiserlebnis
Österreich'.
Negen regio's in de provincies Ka-
rinthie. Tirol en Stiermarken pre
senteren daarin niet minder dan ne
gen verschillende arrangementen
waarin uiteraard het schaatsen cen
traal staat. Maar in 'Eiserlebnis'
wordt ook veel informatie verstrekt
over verhuur, de toegangswegen en
uiteraard de beschikbare accommo
datie. Ook wordt een overzicht ge
geven van de te organiseren evene
menten.
Dinsdag 29 januari wordt de eer
ste van een serie toertochten op de
Weissensee afgewerkt: afstanden
zijn 50, 100 en 200 km. Dat staat ook
voor zaterdag 2 februari op het pro
gramma, maar dan is ook een 200
km wedstrijdtocht. Nieuw is de
triathlon op woensdag 30 januari.
Meer informatie in voornoemde
brochure (aan te vragen bij het Oos
tenrijks Verkeersbureau in Amster
dam - 020 - 12.96.82; inlichtingen
over de actuele toestand van het ijs
is te verkrijgen bij de inmiddels in
het leven geroepen Oostenrijkse
Ijstelefoon, 09 - 43.4272.362036.
woon mens van vlees en bloed. De
Ierse zanger Michael Kelly kwam af
en toe bij het echtpaar Wolfgang en
Constanze thuis en beschrijft hoe
het daar toeging: "Hij ontvangt mij
altijd aardig en gastvrij en heeft
een opmerkelijke voorliefde voor
punch, een drank die ik hem in grote
hoeveelheden heb zien innemen. Hij
houdt ook veel van biljarten en
we hebben samen heel wat gespeeld,
maar ik verlies altijd. Hij is
goedhartig en altijd bereid iets voor
een ander te doen. maar lichtge
raakt als hij speelt. Bij het minste of
geringste houdt hij ogenblikkelijk
op".
Mozart had een onweerstaanbare
drang tot componeren en vergat
daarbij nogal eens zijn gezondheid
in acht te nemen. Hij stierf letterlijk
in het harnas. Zijn laatste composi
tie was het Requiem, waaraan hij op
zijn sterfbed nog werkte. Het lukte
hem niet het werk af te ronden. Ver
volgens gaf hij zijn leerling Süs-
smayr nauwkeurige instructies om
er in zijn geest de laatste hand aan te
leggen.
Veel muziekliefhebbers zeggen dat
Mozart op 5 december 1791 te vroeg
is gestorven. Zeker is dat de compo
nist in vergelijking met collega's
van naam een zeer omvangrijk oeu
vre heeft nagelaten. Een oeuvre, dat
nog steeds respect afdwingt door de
vakkundigheid en vooral ook door
de schijnbare eenvoud ervan. Lite
ratuur: 'Mozart' van Peggy
Woodford uit de Gottmer
Componistenreeks en 'Het
Leven van Wolfgang Amadé
Mozart' van Karla Hoeker.
Enkele grote verzekeraars leuren
sinds enige tijd weer met een oud
nieuwtje: de doorlopende reisverze
kering, waarbij vakantiereizen het
hele jaar door gedekt zijn. Eén keer
per jaar premie betalen en verder
'inpakken en wegwezen' wanneer je
maar wilt. Aanlokkelijk, of juist
niet?
De doorlopende reisverzekering
is afgeleid van de al enkele jaren ge
leden ingestelde zakenverzekering
voor de beroepsreiziger. Directeur
Kamphuis van Nederlands grootste
reisverzekeraar Unigarant: "De er
varingen daarmee waren dermate
goed dat we besloten hebben om
ook particulieren daarvoor in aan
merking te laten komen. Het be
staat al wat langer maar sinds vorig
jaar proberen we in samenwerking
met de ANWB wat meer bekend
heid aan de doorlopende reisverze
kering te geven". Unigarant mikt
daarbij op gezinnen die het zich
kunnen veroorloven om meerdere
keren per jaar mer vakantie te gaan.
Volgens Unigarant wordt een
doorlopende reisverzekering al in-
