Nederland is
geschokt door
aanval Irak
We zijn blij heelhuids thuis te zijn
Gevluchte Irakezen vrezen
marionetten-regeiing VS
Nederlandse
hospiken door
naar de Golf
Nederlandse
inijnenjagers
vertrekken
Instemming met aanval groot
En het thuisfront, dat
wacht vooral gelaten af
Valse bonimeldingen:
bewaking verscherpt
DEMONSTRATIE OP BINNENHOF
VRIJDAG 18 JANUARI 1991
OORLOG IN DE GOLF
PAGINA 13
DEN HAAG (ANP/GPD) - In Nederland is geschokt en
verontwaardigd gereageerd op de raketaanval van Irak op
Israel. De regering is "diep geschokt over de verraderlijke
aanval". Uitgesproken wordt de "vurige hoop" dat Israel
niet verder betrokken wordt in de Golfoorlog. Tegelijk er
kent de regering het feit dat Israël het recht heeft zichzelf te
verdedigen.
Niet alleen het kabinet, ook de par
tijen in de Tweede Kamer zijn ge
schokt. CDA-fractieleider Brink
man: "De strijd lijkt te escaleren.
Daarom en om meerdere redenen is
het goed dat de strijd snel wordt be
slist". PvdA'er Melkert hoopt "vu
rig dat de internationale coalitie te
gen Irak in stand en standvastig
blijft".
De WD heeft er begrip voor als
Amerika of Israël vergeldingsacties
voor de aanval uitvoeren. Woord
voerder Weisglas noemt het overi
gens "aannemelijker dat de Ver
enigde Staten op deze laffe aanval
op onschuldige burgers zal reage
ren omdat daarmee de internationa
le coalitie tegen een dictator in ieder
geval in stand zal blijven".
De joodse gemeenschap in Ne
derland reageert verontwaardigd.
Directeur R. Naftaniél van het Cen
trum voor Informatie en Documen
tatie Israel (CIDI) zei ontzet te zijn
dat Israel nu direct bij de oorlog
wordt betrokken. "Het speciale ac
tieplan dat wij hebben opgesteld
treedt echter nog niet in werking."
aldus Nafataniël vanmorgen. "We
wachten nog even af. Misschien was
dit wel de laatste stuiptrekking van
Saddam Hussein". Wat dat actie
plan precies inhoudt wil Naftaniél
niet zeggen.
Overigens staat vrijwel vast dat
zich onder de (licht) gewonden in Is
rael geen enkele Nederlander be
vindt. "Helemaal zeker is dat welis
waar niet, maar normaal gesproken
zou ik het al wel hebben gehoord in
dien ook Nederlanders gewond ge
raakt zouden zijn", meldde de Ne
derlandse ambassadeur in Israel, J.
Horak, vanochtend. De familie Ho-
rak maakte enkele spannende uren
door tijdens de Iraakse raketaanval.
"Te meer omdat het lang duurde
voordat definitief vast stond dat het
geen aanval met gifgas betrof."
De Israëlische ambassade in Den
Haag heeft de raketaanval veroor
deeld. "Israel is het tweede slachtof-
AMSTERDAM (GPD/ANP) - Op
verschillende plaatsen in Neder
land zijn gisteren en vanochtend
bommeldingen binnengekomen,
die uiteindelijk allemaal vals ble
ken te zijn. In verband met de Gol
foorlog en de angst voor terroristi
sche aanslagen, is de beveiliging
echter wel verder verscherpt.
In Nijmegen werd vanochtend
het Centraal Station twee uur lang
afgesloten voor alle treinverkeer in
verband met een bommelding. De
gealarmeerde EOD vond een pakje
met verdachte inhoud op het sta
tion. dat na onderzoek onschuldig
bleek te zijn. Ook als gevolg van een
valse bommelding is het pand van
Ford aan de Amsteldijk in Amster
dam vannacht ongeveer 1,5 uur ont
ruimd geweest. De ongeveer 100
personeelsleden werden tijdelijk
opgevangen in een naburig restau
rant.
De communicatietoren van de
PTT aan de Prinses Beatrixlaan in
Den Haag is gisteren een uur ont
ruimd geweest wegens een bom
melding. Een gebrekkig Engels
sprekende man belde de Haagse po
litie met de mededeling dat het ge
bouw de lucht in zou vliegen. Vol
gens een woordvoerder van de poli
tie werd de melding in verband ge
bracht met de oorlog in Irak wegens
de aanwezigheid van een straalzen
der op het gebouw, maar later bleek
ook deze melding vals.
Het ministerie van defensie be
sloot gisteren militaire objecten ex
tra te beveiligen, zo is van militaire
zijde vernomen. Over de aard en de
omvang van deze.maatregelen werd
niets gezegd. Ook de controle aan
de grenzen is sinds gisteren ver
scherpt. Er wordt extra gepatrouil
leerd langs de grens en bij de grens
overgangen heeft een intensievere
controle plaats.
Het gemeentebestuur van Rotter
dam heeft gisteren een speciaal tele
foonnummer ingesteld waarop ver
ontruste burgers uit het Rijnmond
gebied terecht kunnen met hun vra
gen in verband met de oorlog in de
Golf. Aanleiding hiervoor is het gro
te aantal telefoontjes dat sinds het
uitbreken van de Golfoorlog bij de
meldkamer van de politie, op het
stadhuis en bij de regionale radio
zender Radio Rijnmond is binnen
gekomen.
Volgens een woordvoerder van
de gemeente uit de ongerustheid
fer van Baghdad na de invasie van
Kuwayt. De aanval van hedennacht
op Israel is opnieuw een oorlogs
misdaad van het misdadige regime
in Irak", aldus woordvoerder Dan
Stan. Hij herinnerde aan de stelling-
name van Israël dat het land er alles
aan zal doen om de verdediging van
haar burgers "en ook van de Pale-
stijnen in het land" te verdedigen.
De Iraakse ambassade in Den
haag kon vanochtend geen reactie
geven. De consul was zelfs niet op
de hoogte van de raketaanvallen.
"Ik heb van mijn superieuren nog
geen informatie ontvangen", aldus
de consul.
Telefonische
verbinding inet
Israël overbezet
DEN HAAG (GPD) - De inter
nationale telefoonverbindingen
met Israël zijn overbezet. Nadat
Irak vannacht raketten op Haifa
en Tel Aviv afvuurde, proberen
mensen vanuit de hele wereld
tevergeefs met familieleden in
Israël te bellen. De internationa
le telefooncentrale in Israël,
waar alle telefoontjes binnenko
men, is overbezet en kan bezorg
de familieleden niet doorverbin
den.
Ook veel Nederlanders kun
nen Israël niet via de automati
sche telefoonverbinding berei
ken. PTT-voorlichter F. Lende
rink: "Iedereen belt nu naar Te-
leplus (aanvraag intern, ge
sprekken), zodat, de telefonistes
nog een poging kunnen wagen.
Dat heeft echter geen zin, want
ook die telefoontjes verlopen
via de centrale".
onder de bevolking zich juist in het
Rijnmondgebied, omdat men bang
is voor terroristische aanslagen op
installaties in het uitgestrekte in
dustrie- en havengebied. De infor
matietelefoon zou vanaf vanmiddag
tijdens kantooruren en alleen op
werkdagen door drie mensen wor
den bemand. Bij containeroverslag
bedrijf ECT blijft ook verhoogde
waakzaamheid gelden, zo werd van
ochtend gezegd.
Van onze correspondent
Bill Meyer
SCHIPHOL - Met een speciale
luchtbrug zijn gisteren alle Neder
landse toeristen in allerijl uit Tune
sië geëvacueerd. Drie vliegtuigen
van Transavia en twee van Marti
nair met aan boord 959 Nederlan
ders landden gistermiddag kort na
elkaar op Schiphol. De meeste toe
risten zeiden het jammer te vinden
hun vakantie te moeten afbreken.
Maar nu de oorlog in de Golf in alle
hevigheid is losgebarsten, zijn ze
toch blij heelhuids thuis te zijn.
De touroperators besloten al vóór
het uitbreken van de oorlog de Ne
derlandse toeristen uit Tunesië te
weg te halen. Volgens woordvoer
der Mees van Holland International
was het door de grote demonstra
ties in verschillende Tunesische
steden onmogelijk de vakantiegan
gers excursies aan te bieden. Aan
leiding tot de demonstraties was de
moord op drie vooraanstaande le
den van de PLO in Tunis, begin
deze week.
Vanwege het dreigende, anti-wes
terse karakter van de betogingen in
en rond de vakantieplaats Monastir
Van onze correspondent
Berend Schilder
ROTTERDAM De eerste scheld-
kannonades van boze Nederlanders
komen binnen. "Jullie moesten je
schamen". En: "Jullie zijn net zo erg
als Saddam Hussein". Radio Rijn
mond heeft zojuist gemeld dat er
een crisiscentrum voor Iraakse
vluchtelingen is ingericht in Rotter
dam. Dat het daarbij gaat om Irak
ezen die Hussein moesten ont
vluchten, ontgaat de boze bellers
kennelijk.
Een handjevol Irakezen zit in het
crisiscentrum gebiologeerd naar de
nieuwszender CNN te staren. Be
richten over een neergestorte Ame
rikaanse bommenwerper en een
vermiste Britse tornado sijpelen
binnen. Op de gezichten valt geen
emotie af te lezen.
Dan komt Hussein in beeld. Hij
inspecteert Baghdad na het eerste
nachtelijke bombardement. Ook nu
blijven de Irakezen roerloos zitten.
De meesten hebben familie, kennis
sen en vrienden in Irak. Ze hebben
elkaar jaren niet gesproken of ge
schreven. Brieven komen 'onbestel
baar' en ongeopend terug naar Ne-
kregen veel toeristen het advies hun
hotel niet te verlaten. Dat gaf voor
touroperators de doorslag. Ze huur
den vijf vliegtuigen om de Neder
landers uit Tunesië weg te halen.
De vliegtuigen vertrokken echter
niet direct. President-directeur Pe
ter Legro van Transavia achtte het
te gevaarlijk om midden in de nacht
met drie viiegtuigen naar Tunesië te
derland. een telefoontje is gevaar
lijk omdat dat door Iraakse autori
teiten wordt afgeluisterd.
Stuk voor stuk hebben de vluch
telingen op een of andere wijze op
positie gevoerd tegen Hussein. De
een als Kurd, de ander als lid van
een oppositie-partij. En juist nu
'hun' stad tussen Eufraat en Tigris,
waar eens het paradijs moet hebben
gelegen, wordt gebombardeerd,
blijven ze kalm.
"Ziet u". zegt Husham Salah,
"Hoe de uitkomst van deze oorlog
ook is, er komt een soortgelijk regi
me als dat van Hussein. Hij blijft ge
woon aan, of hij wordt vervangen
door een westersgezind regime dat
ook niet naar de bevolking luistert.
Het is wel ons belang dat Saddam
Hussein ten val komt, maar niet als
dat door de Amerikanen gebeurt.
Verder zal deze oorlog een hoop
slachtoffers maken. En waarom ik
vliegen. "Dat is de goden verzoe
ken". De toestellen vertrokken
na overleg met de Tunesische lucht
vaartautoriteiten pas gisteroch
tend. De Nederlandse toeristen kre
gen 's morgens vroeg in hun kamers
te horen dat zijn binnen een half uur
gepakt en gezakt in de hal van het
hotel moesten staan. Een aantal
mensen was gedwongen door de
grote spoed bezittingen achter te la
ten.
De Nederlanders hadden gister
middag bij aankomst op Schiphol
gemengde gevoelens over hun kor
te verblijf in Tunesie. Mevrouw Van
Leusden-Drost uit Zeist zei geen en
kel moment in grote spanning te
hebben verkeerd. "Zo lang je maar
in de buurt van het hotel bleef, viel
het allemaal erg mee. Ik ben niet
ëen keer bedreigd. Het hotelperso
neel was uiterst vriendelijk tegen al
le westerse gasten".
Mevrouw Doop uit Bodegraven
was net afgelopen dinsdag in de Tu
nesische stad Sousse aangekomen.
Ze belandde de volgende dag mid
den in een betoging. "Er was overal
politie op de been. De demonstran-
zo kalm blijf? Oorlog... I lived it"
Nederland telt 1300 Iraakse
vluchtelingen. Sommigen met offi
ciële status, anderen wachten daar
nog op. Maar allemaal wachten zij
op een mogelijkheid om terug te ke
ren naar hun land.
Vluchteling Awara zit te worste
len met een persverklaring, namens
alle gevluchte Irakezen in Neder
land. Hij schrijft: "Het regime van
Saddam Hussein is weliswaar ver
antwoordelijk voor de Golfoorlog
en de rampzalige gevolgen ervan,
maar de inzet van militaire midde
len door de Verenigde Staten en de
geallieerde troepen moet ook wor
den veroordeeld. Alle troepen moe
ten zich terugtrekken. De economi
sche boycot, waarmee het allemaal
is begonnen, moet sterker worden".
Hij peinst. Dan: "Na de val van Hus
sein moeten er democratische alter
natieven worden ontwikkeld".
de
ïmer
zich
b uiten
ig in-
"Het
zoge-
n de
de
g". al-
emon-
In de
PvdA-
nd ie-
it de
enige
it het
s. De
ie
mid-
grote
on-
Am-
Daar
laat
ANP)
ten riepen leuzen voor Saddam
Hussein en tegen president Bush.
Het was even spannend, maar ik
heb niet het gevoel gehad werkelijk
gevaar te hebben gelopen. Op een
gegeven moment kwam een recher
cheur in burger naar ons toe en ver
telde dat we er verstandig aan de
den zo snel mogelijk terug te keren
naar ons hotel. Dat hebben we toen
maar gedaan".
Dat zij geëvacueerd zouden wor
den, verwachtten de meeste vakan
tiegangers wel. De Engelsen en
Amerikanen waren reeds in de
nacht van maandag op dinsdag al
met speciale vluchten opgehaald.
De heer Bos uit Brielle voelde
meteen na aankomst in Tunesie dat
er iets mis was. "De mensen waren
vrij agressief. Toen ze ons iets toe
riepen over Saddam Hussein deden
we maar of ons neus bloedde. Voor
al die jonge jongens straalden een
^aat uit tegen alles wat westers was.
Daarom zijn ramen van de bussen
waarmee Engelse toeristen naar de
luchthaven zijn gebracht, met mod
der ingesmeerd. Desondanks hoor
de ik dat een bus met stenen was be
kogeld".
Andere Nederlanders bevestigen
zijn verhaal. "Het was op een gege
ven moment beangstigend. Je wist
niet watje te wachten stond", aldus
Yvonne Huizing uit Leeuwarden.
Haar vriend had zich maar voor de
gelegenheid getooid met een Pale
stijnse sjaal.
Een Amsterdamse toerist had ge
hoord dat Nederlanders zelfs gesla
gen waren met stokken. "Ik heb 't
zelf niet gezien. Maar de sfeer bui
ten de stad Sousse was dreigend Ik
kreeg wel een steen naar mijn hoofd
gesmeten en werd voor rotte vis uit
gescholden". Leo Scheenen uit
Uden zei echter totaal niets gemerkt
te hebben van spanningen rond
Sousse. "Ik had wel willen blijven,
als ze mij een terugvlucht hadden
kunnen garanderen".
De angst voor een Amerikaanse
marionettenregering na Husseins
val zit er goed in. Awara: "Dacht u
dat ze alleen maar Kuwayt willen
bevrijden? Welnee. Het gaat er om
dat Amerika op de een of andere
manier controle wil blijven houden
op de olielanden. De Sovjetunie wil
dat ooft. Hussein heeft daar altijd
heel handig op ingespeeld. Soms
was hij pro-Amerika, dan weer pro-
Rusland. Zo had Hussein jarenlang
het voordeel van de twijfel toen hij
oorlog voerde met Iran".
"Dat kwam de westerse wereld
goed uit. Maar geen enkel land heeft
zich ooit afgevraagd wat er binnen
Irak allemaal met de bevolking ge
beurde. Niemand steunde de strijd
van de Kurden tegen het Iraakse be
wind. Daar had de westerse wereld
ook helemaal geen belang bij. Irak
was een uitstekende macht tegen
Iran". Even later zegt Awara: "Ik
weet zeker dat de wereld had moe
ten wachten met oorlog voeren. Als
ze nog een jaar hadden gewacht,
dan had de diplomatie iets kunnen
bereiken. Dan was de vrede als gro
te overwinnaar tevoorschijn geko-
CAIRO (GPD) Het vliegtuig met
53 Nederlandse militaire medici en
hospiken dat gistermorgen in Cairo
strandde, heeft vanmorgen om drie
uur de luchthaven van de Egypti
sche hoofdstad verlaten om naar
het Golfgebied te vliegen.
Het toestel met medici en hospi
ken was gisteren van de vliegbasis
Soesterberg onderweg naar de Ver
enigde Arabische Emiraten (VAR),
toen het luchtruim boven Saudi-
Arabie onmiddellijk na het begin
van operatie Desert Storm werd ge
sloten. De piloot week uit naar Cai-
BRUSSELDEN HELDER (GPD)
Twee Nederlandse mijnenjagers.
de 'Zierikzee' en de 'Alkmaar', ver
trekken naar het oostelijke deel van
de Middellandse Zee. De Zierikzee
vaart begin volgende week uit. de
Alkmaar ruim een week later. In
principe zullen zij niet in het Golf
gebied terechtkomen.
De schepen maken deel uit van
een speciale vlooteenheid van de
NAVO. Gisteren besloot het Comité
voor Defensieplanning (DPC) van
het bondgenootschap om die vooral
uit fregatten bestaande eenheid
naar de Middellandse Zee te sturen.
De mijnenjagers behoren tot de
Standing Naval Force Channel, en
opereren gewoonlijk alleen in Het
Kanaal.
Het NAVO-eskader bestaat uit
vijf fregatten en drie torpedojagers
van de Verenigde Staten, Groot-
Brittannie, Italië, Duitsland. Span
je. Griekenland. Portugal en Tur
kije. Ze hebben samen 2000 mensen
aan boord. Het eskader lag voor on
derhoud in Italiaanse havens en zou
op 23 januari weer uitvaren. Een
NAVO-woordvoerder sprak van
een 'voorzorgsmaatregel' ter be
scherming van de oostelijke flank
van de NAVO, in het bijzonder Tur
kije. het enige NAVO-land dat aan
Irak grenst.
De Turkse regering heeft van het
parlement inmiddels toestemming
om bij een aanval ook acties op
Iraaks gebied te mogen uitvoeren.
De daar gelegerde geallieerde troe
pen mogen ook vanaf Turks grond
gebied opereren. De twee Neder
landse Patriot-batterijen in Turkije
komen pas in actie na een bevel
daartoe van het NAVO-hoofdkwar-
tier
DEN HAAG Zeker acht op de tien Nederlanders (84 procent) vindt
het gerechtvaardigd dat de multinationale troepenmacht in de nacht
van woensdag op donderdag aanvallen heeft uitgevoerd op Irak. Zeven
procent is tegen het ingrijpen. Dit blijkt uit een steekproef onder vijf
honderd Nederlanders door het bureau Inter/View in opdracht van
RTL 4. Het grote aantal voorstanders van een militair optreden ten
spijt, meent slechts 47 procent van de ondervraagden dat de interven
tie op lange termijn ten goede komt aan de oplossing van het Golfcon-
fliet. Achtentwintig procent van de geenquéteerden heeft hier een ne
gatief oordeel over, terwijl een kwart van de ondervraagden zegt geen
mening te hebben. Het percentage Nederlanders dat instemt met in
grijpen is in ruim een week tijd verdubbeld. Vorige week vond blijkens
een onderzoek van Inter/View nog maar 42 procent het gebruik van ge
weld om Irak uit Kuwayt te verdrijven goed.
Een voorzichtig lachje kan er af bij de aankomst op Schiphol van geëva-
cueerde toeristen uit Tunesië. (foto ANF)
DEN HELDER-STOLZENAU
(ANP/GPD) - In Den Helder is
rustig gereageerd op het uitbar
sten van de Golfoorlog. De ach
terblijvers die familieleden heb
ben op een van de Nederlandse
schepen volgen de gebeurtenis
sen op de voet, maar van paniek is
geen sprake. De marineleiding
heeft vanaf gisterochtend om ze
ven uur een telefonisch informa
tiecentrum geopend, waar tien
medewerkers 24 uur per dag per
manent bereikbaar zijn voor het
beantwoorden van vragen.
De eerste uren na het uitbreken
van de oorlog overwoog de mari
ne een informatiecentrum achter
wege te laten "omdat niemand er
om vroeg". Toen in de loop van de
ochtend als nog een tiental telefo
nische verzoeken om informatie
werd ontvangen, is het centrum
alsnog ingericht.
Volgens een woordvoerder
richten de vragen zich vooral op
de veiligheid van de drie Neder
landse schepen. De eenheden
verblijven in het zuidelijk deel
van de Golf en zijn sedert donder
dagochtend belast met de be
scherming van een Amerikaans
vliegdekschip. Ook zijn er enkele
verzoeken geweest om contact
met de schepen, maar dat weigert
de
In het centrum zijn ook artsen
aanwezig voor opvang van men
sen die echt in problemen raken.
De marine heeft de sporthal
Zweedse ingericht voor het geval
de achterblijvers op een geven
moment massaal toestromen. In
de sporthal staan nu al zo'n tach
tig stoelen, tafels en een groot tv-
scherm klaar.
Een van de achterblijvers is
Frieda Oosten. Zij is ,,al dertien
jaar marinevrouw". Haar man
vaart op de Jacob van Heems-
kerek. Voor Frieda Oosten kwam
de oorlog niet als een verrassing.
„Als betrokken familielid hou je
alles toch haarscherp in de gaten.
Nee, bang ben ik geen moment
geweest. Ik zit zelf in het thuis-
frontcomite. Wij achterblijvers
hebben veel steun aan elkaar. Het
comité is trouwens niet speciaal
voor de Golfoorlog in het leven
geroepen. Wij zoeken elkaa; op
zodra onze mannen een reis moe
ten maken die langer dan vier
maanden gaat duren". Nuchter
laat ze er op volgen: ..Wat dat be
treft is het een normale reis".
Ina Donker, haar man behoort
eveneens tot de bemanning van
de Jacob van Heemskerck, hoor
de 's morgens om half zes via de
televisie dat de oorlog was begon
nen. Zij reageert rustig. „Ik hoop
dat deze vreselijke toestand snel
voorbij is. Ik heb alle vertrouwen
in onze jongens. Ze zijn optimaal
voorbereid. Bang ben ik dus
niet".
Ondanks de rustige reacties
heeft de marineleiding contact
gezocht met het Regionaal Insti
tuut voor Ambulante Geestelijke
Gezondheidszorg (Riagg). Vol
gens Riagg-directeur De Bont
gaat het om extra ondersteurting
voor achterblijvers, mochten Ne
derlandse schepen betrokken ra
ken bij de oorlog.
Ook in het Duitse Stolzenau
waar vandaan afgelopen week
twee Patriot-squadrons afreisden
naar Turkije, is inmiddels een in-
m ingericht. De
reageerden hier
lis in Den Helder
euws over het uit
breken van de oorlog. Zij hoorden
ook dat hun mannen en vaders in
middels na een behouden vlucht
in Turkije zijn aangekomen en
dat onder hen de sfeer rustig is
Vooral dankzij de grote saam
horigheid in Stolzenau. er wonen
zo'n tweeduizend Nederlanders,
hebben de honderd achterblij
vende vrouwen en kinderen geen
klagen over de opvang. Ludy
Schellaert "We steunen elkaar
waar mogelijkkunnen optilUUU I
schouder uithuilen. We begrijpen
van elkaar hoe we ons voelen We
wonen dicht bij elkaar, zitten in
hetzelfde schuitje. We hebben
een comité gevormd dat in over
leg met de Koninklijke Lucht
macht veel voor het thuisfront
kan doen. zoals de opvang van
kinderen en ontspanningsavon
den".
formatiecen
achterblijve
overigens n
rustig op het r
Een medewerker van het gisteren opgerichte crisis- et
in Den Helder m gesprek met een ongerust familielid.
DEN HA
Terwijl
Tweede 1
binnen
"somber e
bijsterd" t
over de G<
log. werd i
op het B
hof uite
sober ged
streerd teg
gewelddat
grijpen,
gaat
■naamd o
bevrijding
Kuwayt
er worder
derdduize
jonge n
ingezet vc
winsten
Texaco. J
Shell.
dat
fractie vo\
dereen dc
oorlog de
uitweg ui
conflict wt
demonstra
van giste
dag werd c
avond ge
door een
vredesdem
stratie in
sterdam,
riepen onf.
2.500
dat het voc
de "nooit t
