Luchtmacht
Irak vrijwel
weggevaagd
President Bush: we falen niet
Kuwaytse bannelingen juichen na aanval
Landing Normandië kwam ook na luchtaanval
Twee leiders
anti-Iraakse
strijdmacht
DONDERDAG 17 JANUARI 1991
AMSTERDAM/BRUSSEL/NEW
YORK (ANP/Rtr/AP/UPI/GPD) -
Het uitbreken van de oorlog in de
Golf heeft in de wereld tot verdeel
de reacties geleid. In de westerse
landen was er steun voor het optre
den van de Verenigde Staten en hun
bondgenoten, terwijl de PLO en Cu
ba de aanval op Irak scherp veroor
deelden. Een aantal regeringen is in
crisisberaad gegaan, maar voor het
grootste deel heerste een afwach
tende houding.
Mohammed Sadeqi, in Londen
de woordvoerder van de Associa
tion For Free Kuwait, zei dat er een
gevoel van opluchting is dat "na ja
ren van dictatuur met Saddam Hus
sein. ons land en het Iraakse volk
bevrijd kunnen worden". Voor een
groot aantal gevluchte Kuwayti's,
die naar andere Golfstaten zijn uit
geweken, waren de aanvallen reden
tot vreugde. "De mensen zijn heel
blij", zo zei Hassan Quoad, een ge
vluchte Kuwaytse politieman. De
Kuwaytse kroonprins Sjeik Said a-
Abdullah al-Sabah verklaarde te
genover gevluchte Kuwayti's dat de
"zon van de vrijheid snel zal opko-
Wereld reageert verdeeld op begin van Golf-oorlog
De secretaris-generaal
de
Verenigde Naties, Perez de Cuellar,
toonde zich bedroefd over het uit
breken van de vijandelijkheden.
"Na al mijn inspanningen, na alle
moeite van zoveel landen, door zo
veel verschillende personen, hoe
kan ik u zeggen, beste vrienden, dat
wij thans met een oorlog worden ge
confronteerd". Perez de Cuellar, die
een uur voordat de oorlog begon
door president Bush op de hoogte
werd gesteld, zei dat hij de beslis
sing Irak aan te vallen betreurt,
"maar de vijandigheden vallen bin
nen het kader van de resoluties van
de Veiligheidsraad".
De Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie (PLO) heeft opgeroepen tot
een wereldwijde respons op de aan
val op Irak. In de verklaring be
schuldigt de leiding van de PLO "de
Amerikaans-Israëlisch-Europese
coalitie" van een "laffe aanval" op
Irak en zei dat die "op alle niveaus"
moet worden weerstaan. De oproep
was gericht tot "de Arabische natie,
de islamitische natie, de volkeren
van de Derde Wereld en alle vrije en
nobele mensen en voorstanders van
vrede".
Sovjetunie
In het zuiden van de Sovjetunie zijn
de Sovjet-strijdkrachten in staat
van paraatheid gebracht, zo heeft de
chefstaf van het Sovjet-leger, gene
raal Michail Moisejev, vanochtend
bekendgemaakt. Hij verklaarde dat
de Sovjetunie de ontwikkelingen in
de regio nauwkeurig in de gaten
houdt. Het staatspersbureau TASS
maakte vannacht zonder enig com
mentaar melding van het feit dat de
Amerikanen militaire acties tegen
Baghdad waren gestart.
De EG "betreurt" dat oorlog no
dig is gebleken om Irak uit Kuwayt
te verdrijven en hoopt dat Irak zich
snel zal terugtrekken. "Slechts de
terugtrekking van Iraakse troepen
uit Kuwayt kan nieuwe slachtoffers
en nieuwe vernietiging voorko
men", aldus de door Luxemburg
namens de EG uitgegeven verkla
ring.
Bondskanselier Kohl zei dat zijn
gedachten zijn bij de mensen die lij
den nu de oorlog in de Golf is be
gonnen en dat hij al het mogelijke
zal doen om het conflict snel te laten
beëindigen. "Alle pogingen voor
een vreedzame oplossing hebben
gefaald met deze aanval", aldus de
Duitse kanselier.
Vreugde
De Britse oud-premier Thatcher,
die vorig jaar Britse troepen naar de
Golf stuurde, zei opgelucht te zijn
dat de aanval op Irak was begonnen
en zei te hopen dat die eindigt met
"de val van de dictator".
In Israël werd de bevolking gelast
de gasmaskers binnen handbereik
te houden. Volgens een woordvoer
der van het ministerie van defensie
zijn de in Irak op Israël gerichte ra
ketten grotendeels of mogelijk hele
maal vernietigd. Niettemin werd de
bevolking opgeroepen de aandacht
niet te laten verslappen omdat er
"altijd de een of andere raket onze
kant op kan komen".
De Cubaanse president Castro
was snel met een veroordeling en
noemde de oorlog onnodig. Hij
wees erop dat de oorlog door diplo
matie vermeden had kunnen wor
den. "Ik denk dat geen rekening is
gehouden met de mentaliteit van de
Arabische landen. Alle maatregelen
die zijn genomen, hebben de diplo
matie haar mogelijkheden ontno
men", aldus Castro.
In Teheran verklaarde de Iraanse
president Rafsanjani "bedroefd" te
zijn door het uitbreken van de oor
log. Iran vocht van 1980 tot 1988 een
oorlog tegen Irak, maar is gekant te
gen de aanwezigheid van de multi
nationale strijdmacht in Saudi-Ara-
bie.
De Japanse premier Kaifu riep
zijn veiligheidsraad bijeen. Een
woordvoerder van het Japanse mi
nisterie van buitenlandse zaken,
Watanabe, verklaarde: "Japan staat
achter het optreden van de Verenig
de Staten." De Canadese premier
Mulroney riep zijn kabinet in
spoedzitting bijeen. In het parle
ment ging een debat voort over een
motie van de regering waarin de
parlementariërs werd gevraagd de
VN-resoluties te bekrachtigen
waarin Irak wordt verzocht Kuwayt
te ontruimen.
In Seoul zond de Zuidkoreaanse
president Roh een boodschap aan
de Amerikaanse president waarin
hij zijn steun betuigde aan "de vast
beraden militaire operatie". De
Australische premier Hawke zei:
"Deze tragische actie heeft slechts
één oorzaak: dat is de invasie en de
bezetting van Kuwayt. Dat was de
oorlogshandeling. Wij hebben naar
middelen gezocht die oorlogsdaad
recht te zetten".
BRUSSEL De grote verrassing voor de Amerikaanse
vliegers was het nagenoeg ontbreken van tegenstand. Irak
door de Amerikaanse aanval geen kans heeft gekre
gen om zijn gevreesd^ Scud-raketten (waaronder die met
chemische ladingen) af te vuren op doelen in Saudi-Arabië
of Israël. Ook de Iraakse luchtafweer heeft de Amerikaanse
aanvallers nauwelijks kunnen hinderen.
Bij de eerste aanvalsgolven zouden radio-verbindingen en de radarsig-
i 500 Irakese gevechtsvlieg
tuigen al vrijwel allemaal op de
grond zijn vernietigd of zijn de lan
dingsbanen van de vliegtuigen zo
danig verwoest dat zij niet kunnen
opstijgen. Irak zou slechts enkele
Scuds hebben kunnen afvuren op
doelen in Saudi-Arabië en Bahrayn,
maar die zouden hun doelen niet
hebben bereikt.
De Amerikanen maakten ge
bruikt van F-15, F-lll, A-6 en F-
117A-toestellen, en van Tomahawk
kruisraketten, die vanaf schepen in
de Golf werden afgevuurd. Saudi-
Arabië zette F-15's en Tornado's in,
de Britten Tornado's, Frankrijk Ja
guar-bommenwerpers en Kuwayt
enkele Mirage F-I's.
De eerste aanvalsgolf op Bag
hdad werd uitgevoerd door Ameri
kaanse McDonnell Douglas F-15
Eagle-toestellen, het machtigste en
meest veelzijdige gevechtsvliegtuig
ter wereld. Eerst joegen 10 F-15's
over Baghdad om de Irakese lucht
afweer af te leiden. Daarna volgden
de andere vliegtuigen voor het pre
cisiebombardement op de stad.
Daarbij werd gebruik gemaakt
van laser-geleide bommen, die doe
len tot op minder dan tien meter
nauwkeurig kunnen raken, tenein
de zo weinig mogelijk burgerslacht
offers te maken. De doelen van deze
toestellen waren het vliegveld van
Baghdad, de kazernes van de Repu
blikeinse Garde, de elite-eenheid
van Saddam Husayn, ministeries en
andere overheidsgebouwen.
Onzichtbaar
Tegelijk met de aanval op de stad
voerden de voor radar vrijwel on
zichtbare hypermoderne Ameri
kaanse Lockheed F-117A 'Stealth'-
vliegtuigen en F-lll-bommenwer-
pers, Saoedische F-15's, en Britse
en Saoedische Tornado's aanvallen
uit op Irakese luchtmachtbases en
militaire installaties in heel Irak,
maar ook in Kuwayt. Franse Jagu
ars bombardeerden Irakese stellin
gen in Kuwayt. Daarbij zouden de
geallieerden de meeste Irakese ra
ketten hebben weten uit te schake-
Deze vliegtuigen maakten ge
bruik van speciale bommen, die be
staan uit weer een hele reeks kleine
bommetjes die een 'explosief tapijt'
leggen over een vliegveld, waardoor
landingsbanen over honderden me
ters onbruikbaar worden en opge
stelde vliegtuigen als het ware wor
den weggeblazen.
Vanaf de slagschepen Missouri
en Iowa, die in de Perzische Golf
liggen, zijn Tomahawk BGM-109-
kruisraketten afgevuurd op Irakese
militaire installaties. Deze raketten
vliegen laag over de grond naar hun
doel, dat zij tot op enkele meters
nauwkeurig kunnen raken. Zij heb
ben een bereik van meer dan 2000
kilometer, waardoor de lancerende
schepen ver buiten het strijdgewoel
kunnen blijven.
Er vielen bommen op de Irakese
nucleaire installatie in Mosul, waar
Irak kernbommen zou ontwikke
len, en op de chemische fabrieken
in Samara, Falluyah, Rashid en Hi-
lah waar chemische wapens ge
maakt zouden worden. Volgens de
Amerikaanse defensieminister
Dick Cheney was er nauwelijks
luchtafweer.
Witte sneeuw
Dat de geallieerde vliegtuigen zo
weinig tegenstand hebben onder
vonden is behalve aan de snelheid
van hun acties ook te danken aan
het voorbereidende werk van 'Ope
ratie Witte Sneeuw'. Dat is dé code
naam voor het storen van de Irakese
nalen van de Irakese luchtverdedi
ging, waarmee al gisteren was be
gonnen.
Er werd begonnen met het storen
van de radio-verbindingen door de
EC-130H Compass Call, de EW-ver-
sie (electronic warfare) van het C-
130 Hercules transportvliegtuig,
waarvan de VS er achttien hebben.
Zij stoorden de hele dag al de radio
signalen tussen het opperbevel in
Baghdad en de commandanten te
velde, maar bleven buiten het Irake
se luchtruim en operereerden bo
ven Saudi-Arabië en Turkije. Hun
apparatuur gooide het volledige ra
dio-verkeer in de war.
De Amerikaanse president Bnsh lichtte vanmorgen met een toespraak tot het Amerikaanse volk en de rest v
F-15 bommenwerpers
bombarderen
de stad
WASHINGTON (AFP/Rtr) - De
Amerikaanse president George
Bush heeft vanmorgen verklaard
dat de Verenigde Staten vastbeslo
ten zijn de nucleaire en chemische
dreiging van Irak te elimineren. In
een toespraak tot het Amerikaanse
volk om 3.00 uur Nederlandse tijd
zei de president dat de luchtaanval
len op Irak worden voortgezet.
"Kuwayt zal opnieuw vrij zijn",
zei Bush. "We zullen niet falen".
Bush verklaarde dat de geallieerde
strijdkrachten de chemische en nu
cleaire wapens van Irak zullen ver
nietigen. Hij zei dat de coalitie van
28 landen "zich had uitgeput in alle
redelijke pogingen" om een diplo
matieke oplossing in de Golfcrisis
te bereiken, een crisis die het gevolg
was van de Iraakse invasie van Ku
wayt op 2 augustus 1990. Maar de
Iraakse leider Saddam Hussein
ging elke vredespoging "met open
lijke verachting" tegemoet, aldus
Bush. Hij zei te hopen dat de oorlog
niet lang zou duren en dat het aantal
slachtoffers minimaal zou zijn.
"Terwijl ik u toespreek, zijn
luchtaanvallen op militaire doelen
in Irak op komst", zei Bush. "We
zijn vastbesloten om Saddam Hus
seins potentieel voor het maken van
kernbommen uit te schakelen. We
zullen ook zijn faciliteiten voor che
mische wapens vernietigen", aldus
Bush. Hij zei dat de coalitie van
westerse en Arabische landen
"geen andere keus had dan met ge
weld Saddam uit Kuwayt te verdrij-
In zijn toespraak die twaalf minu
ten duurde, zei een kalme Bush er
van overtuigd te zijn dat "we niet al
leen zullen zegevieren, maar dat uit
dit verschrikkelijke conflict ook de
erkenning zal komen dat geen enke
le natie het kan opnemen tegen een
verenigde wereld".
Bush zei dat de eerste rapporten
van generaal Norman Schwarzkopf,
bevelhebber van de geallieerde
strijdkrachten in de Golf, erop we
zen dat "onze operaties volgens
plan verlopen". De president ver
klaarde dat de VS wensen dat Irak
als een vreedzaam land zal leven als
Kuwayt is bevrijd. "Ons doel is dui
delijk. Saddam Husseins strijd
krachten zullen Kuwayt verlaten.
De legitieme regering van Kuwayt
zal opnieuw zijn plaats innemen en
Kuwayt zal weer vrij zijn", aldus
Bush.
"Irak moet gevolg geven aan alle
resoluties van de Verenigde Naties
en als de vrede eenmaal is hersteld,
hopen we dat Irak zich als een
vreedzaam en coöperatief lid van de
familie van landen zal opstellen ten
behoeve van de veiligheid en stabi
liteit in de Golf', zei Bush.
Hij noemde de eerste stappen in
de strijd "een historisch moment"
bedoeld om het kleine olie-emiraat
te bevrijden en niet om Irak te ver
overen. Hij zei dat de militaire actie
noodzakelijk was omdat "de wereld
niet langer kon wachten" en de eco
nomische sancties hun doel niet le
ken te bereiken.
Over de Amerikaanse militairen
merkte Bush op: "Geen president
kan onze zoons en dochters gemak
kelijk een oorlog insturen. Zij zijn
de besten van onze natie. Ons leger
is er een van enkel vrijwilligers, bij
zonder goed getraind, zeer gemoti
veerd. De troepen weten waarom ze
daar zijn en luister naar wat ze zeg
gen, want ze hebben het beter gefor
muleerd dan een president of pre
mier ooit zou kunnen. Luister naar
Hollywood Huddleston, marine-
korporaal. Hij zegt: "Laten we de
mensen in Kuwayt bevrijden zodat
we naar huis kunnen en weer vrij
zijn. Hij heeft gelijk".
Volgens Bush zal na de aanval
"een nieuwe wereldorde" ontstaan
die vrij is van angst die door de oor
logszuchtige Iraakse leider werd
veroorzaakt.
Een overwinning voor de techno
logie. Anders kan ik het succes
van de multi-nationale strijd
macht niet noemen. Ik denk dat
sprake is geweest van een gewel
dige tactische verrassing. De
Irakezen hebben zo'n aanval
nooit verwacht, een geweldige
misrekening. Saddam Husayn is
er kennelijk van uit gegaan dat de
multi-nationale troepenmacht
nooit zou aanvallen. Of hij heeft
gemeend dat dit op eenzelfde ma
nier zou gebeuren als in de oorlog
met Iran, toen de Irakezen de
luchtaanvallen wel konden af
slaan. Ik sluit niet uit dat Saddam
Husayn niet goed op de hoogte
was van de werkelijke krachts
verhoudingen in de Golf, moge
lijk hebben zijn adviseurs hem
dat niet verteld.
De inzet van de luchtmacht op
deze grote schaal hebben .we nog
niet eerder gezien. Maar militair-
tactisch is het niet onbekend. De
landing in Normandië werd ook
vooraf gegaan door hevige bom
bardementen. Voor alle militaire
experts was het tot vannacht nog
steeds de vraag of de Amerikaan
se luchtmacht werkelijk is staat
zou zijn met een snelle actie ver
nietigend toe te slaan. Ze hebben
altijd gezegd dat ze dat kunnen en
dat hebben ze nu ook bewezen.
Door de vernietiging van de
Iraakse luchtmachtbases is er
voor de Nederlandse militairen in
Turkije geen enkel gevaar meer te
duchten. Ieder risico voor hen
sluit ik nu volkomen uit. Irak is
niet meer in staat tot een lucht
aanval.
Ik had niet verwacht dat de
massale luchtaanvallen op korte
termijn zouden worden gevolgd
door de inzet van grondtroepen,
zoals vanmorgen toch is gebeurd.
Ik had verwacht dat de Amerika
nen daar nog enkele dagen mee
zouden wachten. Het succes van
een actie van de grondtroepen
hangt af van de weerstand die de
troepen van Irak nog kunnen of
willen bieden. Hoe hoog is het
moreel van de soldaten nog? Wel
licht is er nu sprake van een test,
om te kijken of de weerstand van
de troepen is gebroken. Als het
Iraakse leger de witte vlag hijst is
het natuurlijk snel gebeurd. Maar
een massale overgave van het le
ger zie ik nog niet zitten. Saddam
Husayn lijkt alle gevoel voor rea
liteit te hebben verloren en zal
daartoe nooit de opdracht geven.
Persvrijheid
De meeste dienstplichtigen in het
Iraakse leger z(jn nu bange jon
gens. Dat staat voor mij vast. Ze
ker als de verbindingen met de le
gertop wegvallen zal de angst al
leen maar toenemen. Maar indivi
duele overgave van soldaten is
niet mogelijk, deserteurs worden
onmiddellijk neergeschoten. Zij
moeten zich als complete eenhe
den overgeven, anders hebben ze
geen kans.
Opvallend in deze Golf-oorlog
vind ik de rol van de media. Het
tv-station CNN bleef in de lucht,
zelfs vanuit Baghdad. Ondanks
het feit dat weinig officiële infor
matie wordt losgelaten, kunnen
kijkers in de hele wereld van mi
nuut tot minuut een beeld krijgen
wat er aan de hand is.
Toch is er lang niet zoveel vrij
heid voor de pers als tijdens de
Vietnam-oorlog. Wat dat betreft
hebben de Amerikanen kennelijk
veel overgenomen van de Engel
sen tijdens de Falkland-oorlog,
toen de pers compleet werd bui
ten gesloten. Voor de legerleiding
is de aanwezigheid van pers bui
tengewoon lastig. Met teveel
openheid geef je toch een stukje
van je bedoelingen prijs en dat
kan nooit de opzet zijn.
J.C.L. HUYSER
Vier •terren-*encr»al b.d
Huvscr geeft cxcluiicf v<
Lridsrh Dagblad en de 14
bladen van de Gemeensehai
Persdienst dagelijk»
bij de Golfoorlog.
SAUDI-ARABIE OOST (AP) - De
28 landen tellende alliantie die van
morgen ten strijde trok tegen Irak
valt onder leiding van twee bevel
hebbers, van wie de Amerikaanse
de meeste vuurkracht heeft. De
Amerikaanse bevelhebber generaal
Norman Schwarzkopf leidt de aan
val in samenwerking met zijn
Saudische co-bevelhebber luite
nant-generaal Khalid bin Sultan.
Hun nauwe samenwerking moet
veel van de problemen op het ge
bied van leiding geven en controle
voorkomen waardoor, de multina
tionale strijdmacht de afgelopen
vijf maanden is geplaagd. Maar er
blijven vragen over de verschillen
de doelstellingen van de voornaam
ste deelnemers: de Verenigde Sta
ten. Groot-Brittannie. Frankrijk,
Saudi-Arabie. Egypte en Syrië.
De Amerikanen en de Britten
hebben duidelijk gemaakt dat zij er
de voorkeur aan geven de militaire
macht van de Iraakse president
Saddam Hussein uit te schakelen
en zijn streven naar een Arabische
kernbom te neutraliseren.
De Saudi's en de andere Arabie
ren, met name Syrië, schrikken er
voor terug Irak zodanig te verzwak
ken dat het Arabische bondgenoot
schap tegenover Israel wordt on
dermijnd. De meeste Arabische le
den van de coalitie tegen Irak heb
ben te kennen gegeven dat zij be
reid zijn de Irakezen uit Kuwayt te
verdrijven, maar Irak zelf niet wil
len treffen.
De Saudische koning Fahd en de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken James Baker bereik
ten in november een overeenkomst
die voorziet in Amerikaans opper
bevel over militaire operaties bui
ten Saudi-Arabie. Maar de strijd
macht had de toestemming van
Fahd nodig om van Saudisch
grondgebied een aanval te lanceren.
Terwijl het ultimatum van 15 ja
nuari naderde wist niemand buiten
de legerleiding wie van de bondge
noten. behalve de Britten, de Ame
rikanen daadwerkelijk zouden steu
nen in een offensief. De Amerika
nen met 425.000 man militair perso
neel overheersen de 690.000 man
sterke coalitie. De Fransen stelden
dinsdag hun 10.000 manschappen
ter beschikking van een offensief.
President Özal
haalt zijn gelijk
in Turkije
ISTANBUL (GPD) - Voor de
Turkse president Turgut Özal moet
het een bevredigende nacht zijn ge
weest. De uitschakeling van zijn
Iraakse collega Saddam Hussein,
die zich nu begint af te tekenen, zal
hem zeer aanspreken, özal werd er
van beschuldigd zijn land in een ge
vaarlijke oorlog mee te slepen, maar
deze eerste nacht is het er nog bui
ten gebleven.
Van het begin af heeft hij gekozen
voor de koers van een bondgenoot
schap tegen deze man. De verzamel
de oppositie van links tot rechts, in
clusief fundamcntalistisch-rechts,
riep daarentegen dat de neutrale op
stelling. zoals Turkije die in vroege
re conflicten, inclusief de Tweede
Wereldoorlog, aanhield de voorkeur
verdiende.
Bij het bombardement zijn nog
geen Amerikaanse vliegtuigen op
gestegen van de NAVO-basn. In< ir
lik bij Adana, iets waar de oppositie,
en waarschijnlijk zelfs de legerlei
ding, zich hevig tegen verzette, en
waarvan premier Akbulut beloofde
dat het niet zou f.ebeuren dan na
een parlementaire toestemming.
Het is niet ondenkbaar dat die nu
in de komende dagen tot stand
komt, als de indruk wordt beves
tigd dat de weerstand waartoe Sad
dam Hussein in staat is. geringer is
dan werd vermoed.
özal heeft steeds gewaarschuwd
tegen overschatting van het Iraakse
potentieel en moreel, mede op
grond van inlichtingen van de onge
veer 200 Iraakse deserteurs die in
Turkije verblijven. De idee van een
politieke overleving van Saddam
Hussein moet voor özal een nacht
merrie zijn geweest hij had zijn
hele politiek gebaseerd op diens uit
schakeling en de positieve rol die
Turkse daarbij zou spelen.
